pobierz artykuł w pdf

Rola Lactobacillus
dla zdrowiacasei (DN-114 001)
Żywność
w zapobieganiu zachorowaniom
na choroby infekcyjne u dzieci
12
prof. nadzw . dr hab. n. med.
Bożena Cukrowska
Kierownik Pracowni Immunologii
Zakład Patologii
Instytut „Pomnik – Centrum
Zdrowia Dziecka”
3,5
1) infekcje górnych dróg oddechowych (zapalenie ucha
środkowego, zapalenie zatok, zapalenie gardła, katar,
zapalenie krtani),
częstość zachorowań/100 osób na dzień
3
związane z chorobą. Dane uzyskiwano bezpośrednio od
rodziców dzieci cotygodniowo; dodatkowo rodzice mogli
powiadamiać badających telefonicznie o każdej porze. Pytania o objawy chorobowe dotyczyły następujących trzech
grup infekcji:
Pytania o zmiany zachowania wywołane chorobą dotyczyły zmian w codziennej aktywności dziecka oraz rodziców
(nieobecność w szkole/przedszkolu, nieobecność rodziców
w pracy, nieobecność na zajęciach pozalekcyjnych, odłożone wizyty u znajomych itd.).
Uzyskane wyniki pokazały, że spożywanie napoju zawierającego probiotyczne szczepy Lactobacullus casei
obniżało istotnie statystycznie (aż o 19%) liczbę wszystkich zachorowań w porównaniu do grupy placebo
(Ryc.1.).
12
10
8
1,5
Placebo
Actimel
Ryc. 2. Częstość infekcji górnych dróg oddechowych/100 osób na
dzień
1,8
1,6
Placebo
Actimel
Ryc. 1. Częstość wszystkich zachorowań/100 osób na dzień
 u matek karmiących, które stosowały Actimel, obserwowano zwiększenie liczebności komórek NK, a u ich
dzieci zmniejszenie częstości występowania objawów
ze strony układu pokarmowego (biegunek, kolek, wymiotów itp.) [5].
Obecne badanie rozszerza zakres możliwych efektów prozdrowotnych szczepów Lactobacillus casei DN-114 001
w grupie wiekowej 3-6 lat. Ze względu na liczebność
grupy oraz wysoką jakość techniki badawczej, badanie
stanowi wartościowy dowód skuteczności fermentowanego napoju zawierającego probiotyczne szczepy Lactobacillus casei DN- 114 001 w zakresie ochrony przed
infekcjami górnych dróg oddechowych i układu pokarmowego. Należy podkreślić, że efekt profilaktyczny został
osiągnięty poprzez codzienne, trwające 90 dni spożywanie
produktu.
1,2
1
0,8
0,6
0,4
Placebo
Actimel
Ryc.3. Częstość infekcji przewodu pokarmowego/100 osób na dzień
2
Uzyskane przez autorów artykułu wyniki potwierdzają znaczenie żywności funkcjonalnej – produktu mlecznego Actimel – w profilaktyce infekcji u dzieci uczęszczających do
przedszkola lub szkoły. Składnikiem aktywnym, indukującym mechanizmy przeciwzapalne, są szczepy probiotyczne
Lactobacillus casei DN-114 001. Szczep ten, w odróżnieniu
od typowych bakterii jogurtowych używanych do produkcji jogurtów, przeżywa w przewodzie pokarmowym i ma
zdolność aktywacji układu immunologicznego, co pokazały
wcześniejsze badania kliniczne prowadzone w innych grupach wiekowych:
 u ludzi starszych obserwowano natomiast skrócenie
czasu trwania infekcji [6].
1,4
0
4
spożywanie napoju probiotycznego nie zmieniło istotnie
statystycznie zachowania dzieci i rodziców spowodowanego chorobą, chociaż zaobserwowano zmniejszenie liczby
dni nieobecnych w przedszkolu/szkole o 24% oraz absencji
w pracy o 33%.
 wykazano, że codzienne spożywanie napoju mlecznego zawierającego ww. szczepy probiotyczne indukowało aktywność przeciw-zapalną monocytów oraz
właściwości cytotoksyczne komórek NK u zdrowych
dorosłych [4].
1
0,2
6
0
2
0
częstość zachorowań/100 osób na dzień
3) infekcje pokarmowe (główne objawy – biegunka,
wymioty, nudności, zatwardzenie, ból brzucha, brak
apetytu).
2,5
0,5
2) infekcje dolnych dróg oddechowych (główny objaw – duszność, trudności z oddechem, kaszel, objawy
świadczące o zapaleniu płuc/zapaleniu oskrzeli),
częstość zachorowań/100 osób na dzień
Infekcje układu oddechowego oraz pokarmowego są najczęstszymi chorobami występującymi u dzieci. W wieku
przedszkolnym należy liczyć się z wystąpieniem 6-8 infekcji
w roku. Szczególnie narażone na zachorowania są dzieci
przebywające w dużych skupiskach (żłobki, przedszkola,
szkoły). W wieku szkolnym ilość zakażeń zmniejsza się do
3-4, a w 12 roku życia do 1-2 rocznie. Częste infekcje negatywnie oddziałują nie tylko na zdrowie dzieci, ale mają
również skutki społeczne. Zachorowania dzieci bezpośrednio przekładają się na absencję rodziców w pracy.
Zachorowalność na choroby infekcyjne związana jest
z funkcjonowaniem układu odpornościowego. Dzieci chorują częściej niż dorośli, ponieważ ich układ immunologiczny nie jest jeszcze w pełni ukształtowany i dojrzałość
w zakresie funkcji obronnych osiąga dopiero ok. 12 roku
życia. Jednym z ważniejszych czynników modulujących
działanie układu immunologicznego jest żywność. Dieta
wzbogacona o składniki aktywujące rozwój odporności,
np. probiotyki, może chronić organizm dziecka przed
wystąpieniem zakażeń. Wg WHO/FAO probiotyki są definiowane jako żywe mikroorganizmy, które dostarczone
w odpowiedniej dawce korzystnie wpływają na zdrowie
gospodarza [1]. Bakterie probiotyczne działają poprzez
układ GALT (ang. gut-associated lymphoid tissue), tj. układ
immunologiczny związany z przewodem pokarmowym,
aktywując mechanizmy przeciwzapalne (produkcję przeciwciał naturalnych, działanie makrofagów, komórek NK)
[2]. Należy podkreślić, że skuteczność probiotyków jest
szczepozależna i efektów klinicznych określonych szczepów nie można przenosić na inne.
W renomowanym czasopiśmie European Journal of Clinical
Nutrition ukazała się niedawno praca opisująca badanie kliniczne przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych, w którym oceniano skuteczność szczepów probiotycznych Lactobacillus casei DN-114 001 w zapobieganiu zachorowaniom
na choroby infekcyjne u dzieci [3].
Do podwójnie zaślepionych badań z randomizacją, kontrolowanych placebo włączono 638 dzieci w wieku 3–6
lat, które uczęszczały do przedszkola lub szkoły. Dzieciom
podawano produkt spożywczy – Actimel – fermentowany
napój mleczny zawierający probiotyczne szczepy bakterii Lactobacillus casei DN-114 001 (grupa z interwencją).
W podawanym produkcie liczebność żywych szczepów Lactobacillus casei wynosiła 1x108/g. Dzieci wypijały codziennie przez kolejnych 90 dni 200 ml napoju. Grupa placebo
otrzymywała napój mleczny o identycznych walorach smakowych oraz zawartości białka, cholesterolu, węglowodanów i składników mineralnych, ale pozbawiony szczepów
probiotycznych Lactobacillus casei. W obu grupach oceniano częstość występowania chorób infekcyjnych (układu
oddechowego i pokarmowego) oraz zmiany zachowania
Dzieci pijące Actimel chorowały rzadziej przede wszystkim na infekcje górnych dróg oddechowych oraz infekcje
układu pokarmowego. Częstość występowania zakażeń
górnych dróg oddechowych w grupie spożywającej Actimel była o 18% niższa niż w grupie placebo (Ryc.2.), natomiast infekcji przewodu pokarmowego o 24% (Ryc.3.).
Zachorowalność na infekcje dolnych dróg oddechowych
zmniejszyła się nieznacznie (obniżenie liczby infekcji o 2%
w porównaniu do grupy placebo).
Pomimo korzystnego efektu na częstość występowania infekcji górnych dróg oddechowych i układu pokarmowego,
Piśmiennictwo
[1] Joint FAO/WHO Working Group Report on Drafting Guidelines for the Evaluation of probiotics
in food. London, Ontario, Canada, April 30-May 1, 2002; 1-11
[2] Galdeano CM, de Leblanc Ade M, Carmuega E, Weill R, Perdigón G. Mechanisms involved in the
immunostimulation by probiotic fermented milk. J Dairy Res. 2009, 76(4): 446-54.
[3] Merestein D, Murphy M, Foka A, et al. Use of a fermented dairy probiotic drink containing
Lactobacillus casei (DN-114001) to decrease the rate of illness in kids: the DRINK study a patient
otriented, double-blind, cluster0randomized, placebo-controlled, clinical trial. Eur J Clin Nutr 2010,
64(7): 669-77.
[4] Parra MD, Martínez de Morentin BE, Cobo JM, Mateos A, Martínez JA. Daily ingestion of fermented milk containing Lactobacillus casei DN114001 improves innate-defense capacity in healthy
middle-aged people. J Physiol Biochem. 2004, 60(2): 85-91.
[5] Ortiz-Andrellucchi A, Sánchez-Villegas A, Rodríguez-Gallego C, et al. Immunomodulatory effects of the intake of fermented milk with Lactobacillus casei DN114001 in lactating mothers and
their children. Br J Nutr. 2008, 100(4): 834-45.
[6] Guillemard E, Tondu F, Lacoin F, Schrezenmeir J. Consumption of a fermented dairy product containing the probiotic Lactobacillus casei DN-114001 reduces the duration of respiratory infections
in the elderly in a randomised controlled trial. Br J Nutr 2010, 103(1): 58-68.
13