Magdalena Jander I Zakład Radiologii z

Magdalena Jander
[email protected]
I Zakład Radiologii z Oddziałem Telemedcyny
Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 4
Uniwersytet Medyczny w Lublinie
ul. Jaczewskiego 8, 20-954 Lublin
Tematyka pracy doktorskiej: Wpływ jodowych środków kontrastowych
używanych do badań tomografii komputerowej na lepkość krwi oraz
elastyczność erytrocytów.
Tomografia komputerowa (TK) jest badaniem radiologicznym
pozwalającym na uzyskanie obrazów badanych struktur. Pozwala ona uzyskać
szczegółowe i wyraźne zdjęcia narządów oraz kości Przy użyciu promieni
Rentgena. Badanie to wykonywane jest i oceniane przez lekarza radiologia,
a wyniki takiej ekspertyzy stanowią nieocenioną pomoc we właściwym
zdiagnozowaniu chorób jak i w ogólnej ocenie stanu zdrowia pacjenta.
W celu uwidocznienia jak najmniejszych zmian oraz wykryciu potencjalnych
nieprawidłowości w budowie narządów pacjenta stosowane są środki
kontrastowe. Są to płynne substancje pochłaniające promieniowanie X w
większym lub mniejszym stopniu niż otaczające tkanki. Środek kontrastowy w
badaniach TK może zostać podany doustnie, dożylnie lub też dotętniczo,
jednakże w wielkości przypadków jest on podawany dożylnie.
Obecnie najczęściej stosowanym rodzajem kontrastów w TK są jodowe
środki kontrastowe. Dzielimy je na trzy grupy ze względu na swoje właściwości
fizykochemiczne, a dokładniej osmolalność. Ze względu na niższą częstość
wywoływania działań niepożądanych, niskoosmolalne i izoosomalne środki
kontrastowe stały się preparatami preferowanymi w rentgenodiagnostyce.
Jednakże i one nie są dla organizmu zupełnie obojętne, a dla chorego pacjenta
mogą stać się nawet substancją toksyczną.
Duża osmolalność, jonizacja oraz lepkość środków kontrastowych ma
znaczący wpływ na lepkość krwi oraz szybkość jej przepływu przez naczynia
układu krwionośnego. W prowadzonych badaniach zostało udowodnione, że
wraz z podaniem środka cieniującego lepkość krwi się zmienia. Wiąże się to z
większym ryzykiem zaczopowania światła naczyń krwionośnych, co może
prowadzić do ogólnoustrojowych działań niepożądanych. Zgodnie z badaniami,
większość występujących objawów jest łagodna lub umiarkowana (3,1%
przypadków), zaś 0,4% przypadków stanowią objawy ciężkie. Jednym z częściej
występujących powikłań jest ostra pokontrastowa nefropatia (CIN – Contrast
Induced Nephropathy) prowadząca do ostrej bądź przewlekłej niewydolności
nerek. Lawinowo narastająca w ostatnich latach ilość badań z użyciem środków
kontrastowych prowadzi do dramatycznego wzrostu liczby pacjentów
wymagających dializowania jak i stałej opieki lekarza specjalisty. W skali
województwa lubelskiego, a tymbardziej całego kraju, nie są to już pojedyncze
przypadki.
Czynniki ryzyka rozwoju CIN jak i innych ciężkich powikłań (obrzęk płuc,
wstrząs, zatrzymanie krążenia oraz oddechu) są związane ze stanem zdrowia
chorego jak i z wyborem kontrastu. Ocena lepkości krwi i innych parametrów
fizykochemicznych (tj. elastyczność erytrocytów) przed samym badaniem oraz
po podaniu środka cieniującego da nam realną szansę na poznanie wpływu
kontrastu na płyny ogólnoustrojowe w organizmie człowieka. Badając wszystkie
środki cieniujące dostępne na rynku polskim o różnych parametrach
fizykochemicznych będzie można ocenić profil środka kontrastowego
najłagodniejszego dla pacjenta. Znając zależność pomiędzy poszczególnymi
kontrastami przeprowadzone zostaną dalsze badania służące poprawie środków
i samemu przygotowaniu pacjenta tak, aby zminimalizować ryzyko wystąpienia
efektów ubocznych. Wyniki naszych badań dadzą nam realną szansę
wykorzystania ich w praktyce i przyczynią się do rozwoju zaawansowanych
usług medycznych nie tylko w województwie lubelskim, ale i w całej Polsce.