pobierz PDF - Koalicja Klimatyczna

Warszawa, 29 listopada 2010
STANOWISKO KOALICJI KLIMATYCZNEJ
dotyczące XVI Konferencji Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych
w sprawie Zmian Klimatu (COP16) w Cancun.
Dokument ten zawiera oczekiwania Koalicji Klimatycznej wobec Konferencji COP16, która odbędzie
się na przełomie listopada i grudnia 2010 w Cancun. Poniżej przedstawione są główne postulaty
dotyczące rezultatów szczytu, które w opinii Koalicji są niezbędne, by ustabilizować globalny wzrost
temperatury na poziomie 1,5ºC w stosunku do okresu przedprzemysłowego.
Konieczne jest przyjęcie przez strony negocjacji do wiadomości, że wzrost średniej globalnej
temperatury wyższy niż 1,5ºC pociągnie za sobą nieodwracalne i negatywne zmiany w otaczającym
nas świecie. Negocjatorzy muszą też wziąć pod uwagę widoczną rozbieżność pomiędzy obecnymi
deklaracjami co do wielkości redukcji emisji a celami wskazywanymi przez środowiska naukowe
oraz zagwarantować stopniowe zmniejszanie tej rozbieżności, aż do całkowitej jej likwidacji, w
kolejnych etapach rozmów.
Społeczność międzynarodowa powinna otrzymać jasny sygnał, że możliwy jest rzeczywisty postęp
w negocjacjach. Wszystkie decyzje, które zapadną w Meksyku, muszą być zgodne z istniejącymi
międzynarodowymi traktatami i zobowiązaniami dotyczącymi praw człowieka, szczególnie z
Deklaracją Narodów Zjednoczonych dotyczącą praw ludów tubylczych. Powinny też być
podejmowane w duchu globalnej solidarności.
W Cancun, strony negocjacji muszą położyć podwaliny pod zawarcie prawnie wiążącego
porozumienia na kolejnym szczycie klimatycznym, który odbędzie się w Johannesburgu pod koniec
roku 2011. Dla Polski COP17 będzie miał szczególne znaczenie, ponieważ w drugiej połowie
przyszłego roku będzie ona – ze względu na naszą Prezydencję w Radzie UE – reprezentowała na
negocjacjach Unię Europejską.
Powstrzymanie zmian klimatu

Wzrost średniej globalnej temperatury nie może przekroczyć 1,5ºC w stosunku do
poziomów przedprzemysłowych. By to osiągnąć, globalne emisje muszą osiągnąć
maksimum przed upływem kolejnego okresu zobowiązań (2013-2017). Następnie emisje
muszą wykazać znaczący spadek, tak by do 2050 roku osiągnąć redukcję o przynajmniej
85% w stosunku do roku bazowego.

Niezbędna jest decyzja o rozpoczęciu rozmów w celu przyjęcia przed COP17 indywidualnych
zobowiązań redukcyjnych przez wszystkie kraje rozwinięte, które ogółem dałyby łączną
redukcję dla roku 2020 na poziomie przynajmniej 40% (w stosunku do roku bazowego
1990). Minimum ¾ wielkości redukcji powinno zostać osiągnięte w wyniku wewnętrznych
_______________________________________________________________________________________________________________
Sekretariat Koalicji Klimatycznej:
t e l . / f a x: + 4 8 2 2 8 2 7 3 3 7 0
Polski Klub Ekologic zny Okręg Mazowiecki
e-mail: [email protected]
u l . M a z o wi e c k a 1 1 / 1 6
0 0 - 0 5 2 W a r s z a wa
www.koalicjaklimatyczna.org
działań państw (bez offsetingu). Państwa te powinny także zacząć przygotowywać i
wprowadzać w życie plany budowy gospodarki zeroemisyjnej.

Kraje rozwijające się powinny zobowiązać się, iż do roku 2020 wzrost ich emisji nie będzie
wyższy niż 15-30% w stosunku do scenariusza „business as usual”, uwzględniając w
pierwszej kolejności działania wymagające niskich nakładów finansowych, które mogą być
podjęte przez te państwa bez pomocy z zewnątrz. Pozostałe działania muszą mieć
zapewnione wsparcie finansowe i technologiczne ze strony krajów rozwiniętych.

Potrzebna jest zgoda na opracowanie planów działania dla rozwoju niskowęglowej gospodarki
(Low Carbon Action Plans, LCAPs), które powinny uwzględniać również skutki zmian klimatu.
Niezbędne jest też ustanowienie mechanizmu łączącego dobrowolne programy i działania
krajowe, mające na celu redukcję emisji gazów cieplarnianych (Nationally Appropriate
Mitigation Actions, NAMAs) z potrzebnym wsparciem. Organ Pomocniczy Konwencji ds.
Wdrażania (SBI) oraz Organ Pomocniczy Konwencji ds. Naukowych i Technicznych (SBSTA)
powinny otrzymać mandat do dalszej pracy nad przygotowaniem zasad weryfikacji działań
redukcyjnych (MRV) do przyjęcia na COP17.

Konieczne jest zminimalizowanie luk w szczegółowych zasadach obliczania wysokości
redukcji emisji, przede wszystkim dla sektora leśnego i użytkowania gruntu, a także
uniemożliwienie podwójnego liczenia redukcji lub wsparcia finansowego oraz
zminimalizowanie negatywnych skutków sprzedaży AAUsów dla osiągania celów
redukcyjnych.

Niezbędne jest ustanowienie mechanizmu gwarantującego zahamowanie wylesiania i
degradacji lasów (Reduction of Emissions from Deforestation and Forest Degradation,
REDD), które umożliwi całkowite zatrzymanie wylesiania do roku 2020. Żaden tego typu
mechanizm nie będzie skuteczny bez wsparcia finansowego krajów rozwiniętych. Redukcje w
ramach REDD powinny być mierzalne, raportowane i weryfikowalne (MRV). Polityka REDD
musi być spójna z celami zrównoważonego rozwoju, promującymi ochronę środowiska i
bioróżnorodności oraz zabezpieczającymi prawa lokalnych społeczności i rdzennych
mieszkańców. Działania w tym zakresie należy podjąć jak najszybciej.

Działania na rzecz redukcji emisji gazów cieplarnianych powinny objąć sektory transportu
lotniczego i morskiego.

Elastyczne mechanizmy redukcji emisji, a szczególnie mechanizm czystego rozwoju
(Clean Development Mechanism, CDM), powinny zostać zreformowane tak, by generowane
przez nie fundusze były dystrybuowane w sposób bardziej zrównoważony, do krajów, gdzie
potrzeby zewnętrznego wsparcia działań na rzecz redukcji emisji są największe i na projekty,
których realizacja przyczyni się do najwyższej rzeczywistej redukcji emisji. Z finansowania w
ramach elastycznych mechanizmów redukcji emisji powinny być wyłączone
technologie niezrównoważone, takie jak energetyka jądrowa.
Adaptacja i ochrona najbardziej zagrożonych krajów
Nowe uzgodnienia powinny obejmować również narzędzia pozwalające najbardziej narażonym
krajom na przystosowanie się do obecnych i przyszłych skutków zmian klimatu. Niezbędne jest
szybkie wprowadzenie planu działań adaptacyjnych (Adaptation Action Framework, AAF).
_______________________________________________________________________________________________________________
Sekretariat Koalicji Klimatycznej:
t e l . / f a x: + 4 8 2 2 8 2 7 3 3 7 0
Polski Klub Ekologic zny Okręg Mazowiecki
e-mail: [email protected]
u l . M a z o wi e c k a 1 1 / 1 6
0 0 - 0 5 2 W a r s z a wa
www.koalicjaklimatyczna.org
Jednocześnie wszystkie strony powinny zdać sobie sprawę z faktu, że wczesne redukcje emisji
przyczyniają się do zmniejszenia kosztów adaptacyjnych. Utrzymanie bieżących tendencji
wzrostu emisji oznaczałoby, że wiele zagrożonych państw, społeczności i ekosystemów osiągnie
punkt, w którym adaptacja nie będzie dłużej możliwa lub jej koszty przekroczą możliwości nawet
najbogatszych państw. Już obecne skutki zmian klimatu wymagają wprowadzenia mechanizmów
ubezpieczeń od zagrożeń klimatycznych (Climate Risk Insurance Mechanism, CRIM) oraz
tworzenia systemów odbudowy zniszczeń.
Postęp w negocjacjach wymaga również uregulowania zaległych płatności dla najsłabiej
rozwiniętych krajów (Least Developed Countries, LDC), przeznaczonych na wdrażanie ich
planów adaptacyjnych (National Adaptation Plans of Action, NAPAs) oraz uruchomienia
dodatkowych źródeł finansowania dla państw zagrożonych spoza grupy krajów najsłabiej
rozwiniętych (non-LDC) na rozwijanie i rozpoczęcie wdrażania Narodowych Planów
Adaptacyjnych (NAPs).
Finanse

Ustanowienie nowego Funduszu Klimatycznego zarządzanego przez UNFCCC, łącznie ze
szczegółowymi zasadami zarządzania, które powinny być przejrzyste, oparte na strukturach
regionalnych, gwarantujące Konferencji Stron Konwencji prawo do decydowania o priorytetach
programowych i kryteriach dotyczących przyznawania środków. Podczas COP16 powinny
zostać podjęte decyzje co do trybu dalszych prac nad kształtem Funduszu oraz zapewnieniem
odpowiedniej skali i źródeł finansowania. Zasady zarządzania powinny obejmować skład Rady,
budowę niezależnego sekretariatu i działów tematycznych (w tym adaptacja oraz działania
redukcyjne podzielone na rozwój i transfer technologii oraz ograniczenie wylesiania i degradacji
lasów), na które będą rozdzielanie środki. Powinny też uwzględniać zasadę dostępu
bezpośredniego.

Kraje rozwinięte powinny zobowiązać się do zapewnienia finansowania Funduszu
Klimatycznego ze środków publicznych na działania w krajach rozwijających się w wysokości
przynajmniej 110 mld euro rocznie do 2020 roku. Kwota ta obejmuje 40 mld euro rocznie na
rozwój niskoemisyjnych technologii, 40 mld euro na adaptację do zmian klimatu i 30 mld euro
na zatrzymanie wylesiania. Fundusze muszą być dodatkowe w stosunku do zadeklarowanych
celów Oficjalnej Pomocy Rozwojowej (Official Development Assistance, ODA).

Konieczne jest stworzenie dodatkowych mechanizmów finansowania, przewidywalnych i
przejrzystych. Mogą one łączyć się z opodatkowaniem międzynarodowych transakcji
finansowych (podatek Tobina) oraz z podatkiem od emisji lub zużycia paliw w transporcie
lotniczym i morskim. Środki te powinny być kierowane bezpośrednio do międzynarodowego
funduszu klimatycznego. Dodatkowo inne, publiczne i prywatne źródła finansowania,
pozostające poza UNFCCC, mogą być zaliczone na poczet zobowiązań krajów rozwiniętych,
jeśli spełnią uzgodnione kryteria UNFCCC.
Forma prawna

Rządy powinny przystąpić do negocjacji w Cancun z przekonaniem, że położą one podwaliny
pod zawarcie sprawiedliwego, ambitnego i prawnie wiążącego porozumienia na szczycie
_______________________________________________________________________________________________________________
Sekretariat Koalicji Klimatycznej:
t e l . / f a x: + 4 8 2 2 8 2 7 3 3 7 0
Polski Klub Ekologic zny Okręg Mazowiecki
e-mail: [email protected]
u l . M a z o wi e c k a 1 1 / 1 6
0 0 - 0 5 2 W a r s z a wa
www.koalicjaklimatyczna.org
COP17. Powinno ono uwzględniać zobowiązanie krajów rozwiniętych do podjęcia
adekwatnych celów w ramach wzmocnionego Protokołu z Kioto. Nie zrealizowanie
zobowiązań powinno skutkować konsekwencjami finansowymi – kary mogłyby dodatkowo
wspierać Fundusz Klimatyczny.

Prawnie wiążący rezultat musi zawierać mechanizmy weryfikujące zgodność działań z celami,
gwarantujące wypełnienie przez wszystkie państwa zobowiązań redukcyjnych i finansowych.
Zobowiązania te muszą opierać się na podejściu „od ogółu do szczegółu”, tj. od poziomu
redukcji emisji i finansowania działań niezbędnych w skali globalnej do zapobieżenia
niebezpiecznym skutkom zmian klimatu w środowisku lokalnym uwzględniając sprawiedliwy
podział zobowiązań pomiędzy wszystkich sygnatariuszy nowego porozumienia.

Wszystkie kraje o dużej emisji muszą włączyć się do wiążącego porozumienia. Nie może dojść
do sytuacji, w której poszczególne państwa uzależniają swoje decyzje od działań innych (jak
było w przypadku Stanów Zjednoczonych w pierwszym okresie zobowiązań Protokołu z Kioto).
Okres zobowiązań i mechanizm weryfikacji
Powinien zostać podtrzymany zawarty w Protokole z Kioto system pięcioletnich okresów
zobowiązań. Rewizja kolejnego okresu zobowiązań powinna rozpocząć się w 2013 roku, a
przegląd naukowy w 2014 w oparciu o 5. Raport Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu
(IPCC - Intergovernmental Panel on Climate Change).
Rola Polski w procesie negocjacji
Polska powinna aktywnie uczestniczyć w formułowaniu ambitnego stanowiska Unii Europejskiej
podczas negocjacji. Musimy mieć na uwadze przyszłość naszego społeczeństwa, konkurencyjność
niskowęglowej, efektywnej energetycznie gospodarki, w skali globalnej - ochronę najuboższych
mieszkańców naszej planety przed skutkami zmian klimatu oraz zachowanie bioróżnorodności, a
także naukowe rekomendacje dotyczące celów redukcji emisji.
Władze naszego kraju powinny przygotować się do pełnienia roli przedstawiciela UE na forum
międzynarodowym w drugiej połowie 2011 roku. Należy przy tym pamiętać, że zgoda Polski na
podwyższenie celu redukcyjnego Unii Europejskiej do 30% byłaby dla społeczności
międzynarodowej wyraźnym sygnałem rosnącego zaangażowania w działania na rzecz klimatu
Koalicja Klimatyczna jest porozumieniem 19 organizacji pozarządowych. Jej misją jest wspólne działanie
w celu zapobiegania wywołanym przez człowieka zmianom klimatu dla dobra ludzi i środowiska.
Członkowie Koalicji Klimatycznej: Fundacja Aeris Futuro, Fundacja Efektywnego Wykorzystania Energii,
Fundacja Ekologiczna Ziemi Legnickiej Zielona Akcja, Fundacja Ekologiczna Arka, Fundacja
EkoRozwoju FER, Fundacja Na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju, Greenpeace, Instytut na rzecz
Ekorozwoju, Klub Gaja, Liga Ochrony Przyrody, Polska Zielona Sieć, Polski Klub Ekologiczny Okręg
Dolnośląski, Polski Klub Ekologiczny Okręg Górnośląski, Polski Klub Ekologiczny Okręg Mazowiecki,
Polski Klub Ekologiczny Okręg Wielkopolski, Stowarzyszenie Ekologiczne Eko-Unia, Społeczny Instytut
Ekologiczny, WWF, Zielone Mazowsze.
_______________________________________________________________________________________________________________
Sekretariat Koalicji Klimatycznej:
t e l . / f a x: + 4 8 2 2 8 2 7 3 3 7 0
Polski Klub Ekologic zny Okręg Mazowiecki
e-mail: [email protected]
u l . M a z o wi e c k a 1 1 / 1 6
0 0 - 0 5 2 W a r s z a wa
www.koalicjaklimatyczna.org