Co wwarto wiedziec o chorobie wiencowej

CO WARTO WIEDZIEĆ O CHOROBIE WIEŃCOWEJ?
Serce człowieka jest położone w centralnej części klatki piersiowej, przesunięte nieco
w lewą jej stronę. W niezwykle rzadkich przypadkach jest położone po stronie prawej,
stanowi to jednak nietypową wrodzoną odmianę jego położenia. Serce ma kształt stożka i jest
wielkości pięści mężczyzny. W przekroju serca można zobaczyć jego cztery jamy – dwie
mniejsze: przedsionek prawy i lewy oraz dwie większe: lewą i prawą komorę. Serce przez
całe życie człowieka pracuje nieprzerwanie. Poprzez szeroko rozgałęziony system naczyń
żylnych i tętniczych, z którymi stanowi układ krążenia, dostarcza do bliskich i najbardziej od
siebie odległych części organizmu tlen i substancje energetyczne, a także odprowadza
niepotrzebne i szkodliwe produkty przemiany materii. Jako pompa ssąco tłocząca serce
stanowi najistotniejszą część układu krążenia. Tak samo, jak awaria w sterowni układu
maszyn może się odbić na pracy całego zakładu przemysłowego albo nawet go unieruchomić,
tak zaburzenia w pracy serca mogą mieć wpływ na nieprawidłowe funkcjonowanie całego
organizmu, w tym nawet najbardziej oddalonych od niego narządów. W warunkach
prawidłowych zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen jest całkowicie zaspokajane przez
mechanizm własnej regulacji, nazwanej autoregulacją krążenia wieńcowego. Zmniejszone
dostarczanie tlenu i substancji energetycznych do mięśnia sercowego wywołuje zespół
objawów, które nazywamy chorobą niedokrwienną serca. Najczęstszą przyczyną tych
objawów są zmiany miażdżycowe zwężające tętnice wieńcowe – mówimy wówczas
o chorobie wieńcowej.
Czynnikami przyśpieszającymi rozwój miażdżycy naczyń wieńcowych są: palenie
tytoniu, podwyższony poziom cholesterolu i nadciśnienie tętnicze. Mniej obciążające są: mała
aktywność fizyczna, otyłość, stres emocjonalny, płeć – męska, stosowanie doustnej
antykoncepcji u kobiet, zaawansowany wiek i obciążenia rodzinne. Większość tych
czynników (za wyjątkiem płci, wieku, czy dziedziczenia) może być modyfikowana przez
zmianę trybu życia lub odpowiednie leczenie np. zaniechanie palenia tytoniu, lepszej kontroli
wartości ciśnienia tętniczego, oraz obniżenie poziomu cholesterolu w surowicy krwi
w wyniku stosowania właściwej diety oraz zwiększenie aktywności fizycznej. Siedzący tryb
życia może wywierać wpływ na powstanie choroby wieńcowej np.: przez związaną z nim
otyłość, która z kolei może ułatwić rozwinięcie się cukrzycy i nadciśnienia tętniczego.
Do zaburzeń lipidowych zalicza się między innymi: podwyższone stężenie w surowicy
krwi cholesterolu całkowitego oraz jego frakcji LDL, podwyższony poziom trójglicerydów.
Przyjmuje się, że wartościami pożądanymi poniżej których ryzyko zachorowania jest niskie,
są dla cholesterolu <200mg/dl; a dla cholesterolu frakcji LDL <135mg/dl; TG<200mg/dl.
Do najważniejszych czynników choroby należy nadciśnienie tętnicze, które występuje
u co piątej osoby dorosłej (u ponad 20%). Nadciśnienie tętnicze w większości przypadków
przebiega bezobjawowo, a jedyną metodą rozpoznania choroby jest pomiar ciśnienia
tętniczego krwi. Najczęstszy objaw choroby wieńcowej stanowi ból lub dyskomfort w klatce
piersiowej nazywamy dławicą piersiową. Pojawia się on najczęściej pod wpływem wysiłku,
w środkowej części przedniej ściany klatki piersiowej, czyli w okolicy zamostkowej. Ból
może promieniować do żuchwy, szyi, lewego barku i lewej ręki, a nawet do pleców. Typowy
ból wysiłkowy ustępuje w spoczynku. Ból dławiący może również występować pod
wpływem emocji, zarówno przyjemnych jak i przykrych (ważna jest siła emocji), i podobnie
jak wysiłkowy, ustępuje po ich zaprzestaniu. Przebieg choroby wieńcowej może być stabilny,
ale może ona również wystąpić pod postacią zawału serca lub nagłego zgonu.
1
Co robić w czasie bólu u pacjentów z rozpoznaną chorobą niedokrwienną serca ?
W momencie pojawienia się bólu podczas jakiegokolwiek wysiłku należy go przerwać.
Jeżeli ból nie ustąpi po upływie 1-5min, oprócz zaprzestania wysiłku i uspokojeniu się należy
zażyć podjęzykowo nitroglicerynę w tabletce lub aerozolu. Zaleca się zażywanie tych lęków
w pozycji leżącej lub siedzącej. Lek powinien być zastosowany w jednorazowej dawce, która
może być powtórzona po 5-10 min. Jeżeli ból trwa dłużej niż 15min mimo zastosowania
nitrogliceryny należy wezwać pogotowie ratunkowe. Rozpoznanie choroby wieńcowej
wymaga przeprowadzenia dokładnego badania lekarskiego: ustalenia charakteru bólów
w klatce piersiowej i oceny stanu wydolności serca, a także pomiaru ciśnienia tętniczego.
Zaleca się wykonanie badań nieinwazyjnych – EKG spoczynkowe, w razie potrzeby
elektrokardiograficzną próbę wysiłkową, czy echokardiogram. Niekiedy wykonuje się
scyntygrafię serca czy 24-godzinny zapis EKG metodą Holtera. W szczególnych przypadkach
choroby wieńcowej oraz przy kwalifikacji do zabiegu operacyjnego wykonuje się badanie
inwazyjne – jakim jest koronarografia. Stwierdzić można w trakcje tego badania zmiany
zwężeniowe w tętnicach wieńcowych bądź udowodnić skurcz naczynia wieńcowego Po
przeprowadzeniu koronarografii można ustalić dalsze postępowanie terapeutyczne. Część
chorych poddana zostaje „naprawie” tętnic wieńcowych metodą angioplastyki wieńcowej
(PTCA) bądź chirurgicznie. Innych pacjentów należy nadal leczyć zachowawczo. Zazwyczaj
leczenie stabilnej choroby wieńcowej rozpoczyna się od zwalczania czynników ryzyka – w tej
dziedzinie współpraca z pacjentem odgrywa największą rolę.
Lek. med. Grażyna Golz
Specjalista Chorób Wewnętrznych
2