Zakażenie a poród przedwczesny
Transkrypt
Zakażenie a poród przedwczesny
kardiolog.pl Zakażenie a poród przedwczesny Poród przedwczesny jest istotnym czynnikiem powikłań chorobowych i śmiertelnych wśród noworodków. Stanowi przyczynę 60-75% zgonów noworodków, które są spowodowane niską masą urodzeniową. Przeprowadzono badania, których wyniki mogą wskazywać na to, że rolę w indukcji porodu przedwczesnego może odgrywać zakażenie dróg moczowo-płciowych u ciężarnej. Terminem ,,poród przedwczesny" określa się sytuację kliniczną, w której dochodzi do inicjacji czynności skurczowej macicy, prowadzącej do postępującego skracania i rozwierania szyjki macicy pomiędzy 20 a 37 tygodniem ciąży. Szacuje się, że porody przedwczesne dotyczą około 6-8% ciąż [1]. Poród przedwczesny jest istotnym czynnikiem powikłań chorobowych i śmiertelnych wśród noworodków. Stanowi przyczynę 60-75% zgonów noworodków, które są spowodowane niską masą urodzeniową. Do innych stwierdzanych powikłań należą zaburzenia neurologiczne, opóźnienie rozwoju psychoruchowego, zaburzenia wzroku i słuchu, przewlekłe schorzenia układu oddechowego oraz porażenie mózgowe [2]. Przyczyny porodu przedwczesnego mogą obejmować min. zahamowanie wzrostu wewnątrzmacicznego, krwawienie z dróg rodnych, nadciśnienie indukowane ciążą oraz przedwczesne pęknięcie błon płodowych. W niektórych przypadkach jednak trudno jest znaleźć uchwytną przyczynę, takie porody określa się jako ,,idiopatyczne". Przeprowadzono badania, których wyniki mogą wskazywać na to, że rolę w indukcji porodu przedwczesnego może odgrywać zakażenie dróg moczowo-płciowych u ciężarnej. U kobiet rodzących przedwcześnie, częściej stwierdza się obecność mikroorganizmów patogennych w pochwie. Do zakażenia jaja płodowego najczęściej dochodzi właśnie drogą wstępującą. Zdarzają się też sytuacje, kiedy infekcja następuje drogą krwionośną przez łożysko, z jamy otrzewnowej drogą jajowodów lub w trakcie interwencji chirurgicznej. Istnieje wiele mechanizmów zabezpieczających rozwijający się płód przed infekcją drogą wstępującą. Podczas ciąży zwiększa się liczba bytujących w pochwie pałeczek kwasu mlekowego, co hamuje rozwój patogenów takich jak paciorkowce lub bakterie gram ujemne. W śluzie szyjkowym wykazano obecność substancji zapobiegającym infekcji jak laktoferyna oraz immunoglobuliny [3]. Podobnie w płynie owodniowym stwierdza się obecność lizozymu, transferyny, peroksydazy, kwasów tłuszczowych oraz immunoglobulin a także kompleksu cynku z peptydami [4]. "W doniesieniu opublikowanym przez Crowley i wsp. dokonano przeglądu badań nad stosowaniem antybiotyków przy zagrożeniu porodem przedwczesnym, ale przy pękniętych błonach płodowych. Stwierdzono, że © 2000-2017 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 1/3 kardiolog.pl profilaktyczne zastosowanie antybiotykoterapii opóźnia wystąpienie porodu przedwczesnego a także zmniejsza ryzyko zapalenia płuc u noworodka." Kiedy dochodzi do zajęcia przez patogeny przestrzeni kosmówkowo-doczesnowej może rozwinąć się zapalenie. To z kolei może powodować uwalnianie enzymów proteolitycznych jak kolagenoza lub elastaza, których działanie narusza ciągłość błon płodowych, powodując w efekcie ich pęknięcie. Niektóre mikroorganizmy produkują enzymy, indukujące uwalnianie prostaglandyn w błonach płodowych, co w efekcie może spowodować rozpoczęcie czynności skurczowej. W piśmiennictwie można znaleźć wyniki badań dotyczących zakażeń pochwy u kobiet ciężarnych, a związkiem z porodem przedwczesnym. Okazuje się jednak, ze istnieją wyraźne różnice socjodemograficzne. Najsilniejsze związki z porodem przedwczesnym wykryto w przypadku zakażeń chlamydiami, gonokokami i mykoplazmami a także paciorkowcami grupy B i ureaplazmą [5]. Przeprowadzono badania, które wskazują na to, że w przypadku pozytywnych testów serologicznych w kierunku infekcji Chlamydia trachomatis, dochodzi do zwiększenia ryzyka porodu przedwczesnego. Ponieważ zakażenie chlamydiami stanowi obecnie największy odsetek infekcji bakteryjnych przenoszonych drogą płciową oraz że u 50-70% kobiet nie stwierdza się objawów klinicznych zakażenia, konieczne są badania w kierunku przydatności testów serologicznych jako metody przesiewowej u ciężarnych w celu określenia ryzyka porodu przedwczesnego [6]. W warunkach prawidłowych płyn owodniowy jest roztworem sterylnym. W badaniach wykazano obecność patogenów w płynie owodniowym u około 15% pacjentek z porodem przedwczesnym najczęściej różne rodzaje mykoplazm, paciorkowców, bakterii z grupy Bacteroides i Gardnerella vaginalis. Stwierdzono, że u kobiet samoistnym porodem przedwczesnym, u których uzyskano dodatni posiew płynu owodniowego istnieje 10 razy większe ryzyko rozwinięcia zapalenia błon płodowych [7]. Istnieją dane w piśmiennictwie wskazujące na to, że leczenie zakażeń dróg moczowo-płciowych mogłoby zapobiec pewniej liczbie porodów przedwczesnych. Ostatnio przeprowadzono duże randomizowane badanie Oracle II, kontrolowane placebo, które miało na celu wyjaśnienie czy podawanie antybiotyków w przypadku zagrażającego porodu przedwczesnego przy zachowanej ciągłości błon płodowych jest uzasadnione. W leczonych grupach kobiet zastosowano następujące rodzaje antybiotyków: amoksycylina plus kwas klawulanowy oraz erytromycyna, w kombinacjach lub placebo. Stwierdzono, że rutynowe stosowanie antybiotyków u kobiet, u których istnieje zagrożenie porodem przedwczesnym z zachowaną ciągłością błon płodowych nie jest uzasadnione [2]. W doniesieniu opublikowanym przez Crowley'a i wsp. dokonano przeglądu badań nad stosowaniem antybiotyków przy zagrożeniu porodem przedwczesnym, ale przy pękniętych błonach płodowych. Stwierdzono, że profilaktyczne zastosowanie antybiotykoterapii opóźnia wystąpienie porodu przedwczesnego a także zmniejsza ryzyko zapalenia płuc u noworodka. Nie zaobserwowano jednak poprawy w zakresie umieralności noworodków, urodzonych w porodów przedwczesnych [8]. Potwierdziły to także wyniki badań przeprowadzonych przez zespół Melcera i © 2000-2017 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 2/3 kardiolog.pl Arhearta a także Egartera i wsp. [9,10]. "Odmiedniczkowe zapalenie nerek zwiększa ryzyko wystąpienia porodu przedwczesnego, a więc zastosowanie antybiotykoterapii eliminując patogeny kolonizujące drogi moczowo-płciowe, zmniejsza ryzyko wystąpienia porodu przedwczesnego." Należy także zwrócić uwagę na zjawisko bezobjawowej bakteriurii. Stan ten występuje u około 3-11% kobiet ciężarnych, a u prawie 50% z nich istnieje ryzyko rozwinięcia objawowego zakażenia dróg moczowych. Stwierdzono, że odmiedniczkowe zapalenie nerek, zwiększa ryzyko wystąpienia porodu przedwczesnego, a więc zastosowanie antybiotykoterapii eliminując patogeny kolonizujące drogi moczowo-płciowe, zmniejsza ryzyko wystąpienia porodu przedwczesnego [11]. Podsumowując, infekcja mikroorganizmami patogennymi z pewnością odgrywa znaczenie w indukcji pewnego odsetka porodów przedwczesnych, chociaż jak wskazuje badanie ORACLE II, dotychczas rola infekcji była nieco przeceniana. Wydaje się, że wskazane byłoby badanie kobiet, u których poprzednie ciąże zakończyły się porodem przedwczesnym w kierunku infekcji bakteryjnych i ewentualne zastosowanie antybiotykoterapii. © 2000-2017 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 3/3