Zajrzyj do środka - Sklep WSiP

22
Spis treÊci
IV. Drgania i fale mechaniczne
22.
23.
24.
25.
26.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
6
10
14
18
20
24
25
27
31
..
..
..
33
36
38
..............................
40
Test sprawdzajàcy do rozdzia∏u Drgania i fale mechaniczne . . . . . . . . . . . .
42
*27.
28.
29.
30.
31.
Ruch drgajàcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Drgania swobodne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przemiany energii podczas drgaƒ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Drgania wymuszone i rezonans . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Powstawanie fal w oÊrodkach materialnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Karta pracy do filmu pt. Fale mechaniczne poprzeczne i pod∏u˝ne
Zjawiska falowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Fale dêwi´kowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Cechy dêwi´ków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Karta pracy do filmu pt. Akustyka z komputerem. Oscyloskopowy
obraz dêwi´ku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ultradêwi´ki i infradêwi´ki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Instrumenty muzyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Tekst 1. Ochrona przed ha∏asem
.
.
.
.
.
.
.
.
.
V. Optyka
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
èród∏a Êwiat∏a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zaçmienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Odbicie Êwiat∏a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zwierciad∏a wkl´s∏e i wypuk∏e . . . . . . . . . . . . . . . .
Konstrukcja obrazów w zwierciad∏ach kulistych . . . .
Za∏amanie Êwiat∏a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zjawisko ca∏kowitego wewn´trznego odbicia . . . . .
Rozszczepienie Êwiat∏a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Soczewki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Konstrukcja obrazów wytworzonych przez soczewki
Budowa i dzia∏anie oka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
50
53
56
60
63
66
70
72
75
79
83
Tekst 2. Kolory nieba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
88
Test sprawdzajàcy do rozdzia∏u Optyka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
91
Test podsumowujàcy . . . . . . . . . . . . . . . .
DoÊwiadczenia dodatkowe dla ch´tnych
Zadania typu egzaminacyjnego . . . . . . . .
Odpowiedzi do testów sprawdzajàcych .
.
.
.
.
.
.
.
.
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
95
. 101
. 105
. 111
Jak rozwiàzywaç zadania z fizyki?
1. Przeczytaj uważnie treść zadania.
2. Przeprowadź analizę zadania.
3. Wypisz dane i szukane.
4. Wykonaj rysunek, jeśli jest to potrzebne i pomoże w rozwiązaniu zadania.
5. Zapisz wzory, które będą ci potrzebne do rozwiązania zadania.
6. Jeśli trzeba, przekształć wzory.
7. Wykonaj obliczenia, pamiętając o jednostkach fizycznych.
8. Zapisz odpowiedź pełnym zdaniem.
Jak rozwiàzywaç testy z fizyki?
1. Czytaj uważnie każde zadanie.
2. Przypomnij sobie zjawiska, prawa fizyczne oraz potrzebne wzory.
3. Wykonaj obliczenia w brudnopisie, pamiętając o jednostkach fizycznych.
4. W każdym zadaniu podane są cztery odpowiedzi: a, b, c, d.
Zaznacz tylko jedną odpowiedź.
5. Jeśli się pomylisz, błędne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz inną odpowiedź.
Regu∏a zaokràglania wyników obliczeniowych
Gdy zaokrąglamy wynik do dziesiątych części po przecinku, o wyniku decyduje cyfra
części setnych.
Jeżeli cyfra części setnych jest równa 5 lub większa od 5, wynik zaokrąglamy,
zwiększając cyfrę części dziesiątych o 1.
Jeśli cyfra części setnych jest mniejsza od 5, wynik zaokrąglamy, nie zmieniając
cyfry części dziesiątych.
Uwaga: tytu∏y doÊwiadczeƒ, które sà wymienione w Podstawie programowej,
zapisane sà kolorem niebieskim
4
22. Ruch drgajàcy
ARKUSZ OBLICZENIOWY
AO
Zadanie 1.
Na wykresie przedstawiono zależność wychylenia z położenia równowagi od czasu
dla ciała w ruchu drgającym.
1. Odczytaj z wykresu amplitudę i okres drgań. Oblicz częstotliwość tych drgań.
A = .....................................................
T = .....................................................
f = .....................................................................................................................................
2. Zapisz, w których chwilach ruchu ciało przechodziło przez położenie równowagi.
............................................................................................................................................
3. Zapisz, w których chwilach ruchu ciało osiągało maksymalne wychylenie z położenia równowagi.
............................................................................................................................................
4. Oblicz prędkość średnią ciała w tym ruchu.
vśr = ...................................................................................................................................
7
22. Ruch drgajàcy
Zadanie 2.
Na rysunkach przedstawione są trzy wykresy zależności wychylenia od czasu dla
trzech ruchów drgających.
a)
b)
c)
8
35. Zwierciad∏a wkl´s∏e i wypuk∏e
ARKUSZ BADAWCZY
DOÂWIADCZENIE 1. Zwierciad∏a kuliste
AB
Przyrzàdy i materia∏y: źródło światła i przegroda z trzema szczelinami lub laser wielostrumieniowy, zwierciadło wklęsłe, zwierciadło wypukłe, kartka papieru, ołówek.
1. Włącz źródło światła i postaw przed nim przegrodę. Za przegrodą ustaw zwierciadło wklęsłe i obserwuj bieg promieni padających i promieni odbitych.
2. Wykonaj te same czynności, umieszczając za przegrodą zwierciadło wypukłe.
3. Które zwierciadło skupia, a które rozprasza światło?
............................................................................................................................................
4. Jak nazywamy punkt, w którym równoległy snop światła skupia się po odbiciu od
zwierciadła wklęsłego?
............................................................................................................................................
5. Zmierz linijką odległość od zwierciadła do ogniska i zapisz: f = ............. ± .............
6. Oblicz odległość: 2f = ............. ± .............
7. Ustaw nóżkę cyrkla na osi optycznej w odległości 2f od zwierciadła. Sprawdź, czy
zwierciadło jest łukiem okręgu o promieniu 2f.
ARKUSZ PROBLEMOWY
AP
Zadanie 1.
Narysuj bieg promieni po odbiciu od zwierciadeł kulistych.
1. Zwierciadło wklęsłe
61
35. Zwierciad∏a wkl´s∏e i wypuk∏e
2. Zwierciadło wklęsłe
3. Zwierciadło wypukłe
Zadanie 2.
Gdzie (w jakich urządzeniach) stosuje się zwierciadła wklęsłe, a gdzie wypukłe?
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
62
39. Rozszczepienie Êwiat∏a
ARKUSZ BADAWCZY. Badanie barw Êwiat∏a
AB
DOÂWIADCZENIE 1.
Przyrzàdy i materia∏y: źródło światła, przesłona ze szczeliną, pryzmat, ekran, kolorowe kredki.
1. Na drodze wiązki światła ustaw pryzmat tak, aby przechodzące przez niego światło uległo rozszczepieniu.
2. Na jakie barwy rozszczepiło się światło białe? Wykonaj rysunek.
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
DOÂWIADCZENIE 2.
Przyrzàdy i materia∏y: biała kartka papieru, kolorowe pisaki, kawałek czerwonej przezroczystej folii.
1. Narysuj na kartce kilka kółek i zamaluj je pisakami na różne kolory.
2. Popatrz na kolorowe koła przez czerwoną folię. Jak zmieniły się barwy kół?
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
73
39. Rozszczepienie Êwiat∏a
DOÂWIADCZENIE 3.
Przyrzàdy i materia∏y: brystol, cyrkiel,
nożyczki, ołówek, wykałaczki, linijka, farby lub kolorowe pisaki.
1. Na brystolu narysuj kilka okręgów
o średnicy 3 cm, a następnie je wytnij.
2. Pomaluj koła farbami, tak jak pokazano na rysunkach.
3. Po wyschnięciu farby zrób nóżką cyrkla w środku każdego koła dziurkę,
a następnie włóż w nią wykałaczkę.
4. Oprzyj ostrze wykałaczki na płaskim
podłożu i szybko zakręć kolorowym
bączkiem.
5. Obserwuj barwę wirującego koła i zapisz wyniki swoich obserwacji.
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
ARKUSZ PROBLEMOWY
AP
Zadanie 1.
Na rysunku znajdują się dwa pryzmaty.
Światło białe, przechodząc przez pierwszy
pryzmat, rozszczepia się. Zaznacz kolorami barwy promieni po rozszczepieniu
światła białego. Następnie światło, po
przejściu przez wąską szczelinę w przesłonie, pada na kolejny pryzmat. Używając
odpowiednich kolorów, nar ysuj dalszy
bieg promieni w drugim pryzmacie.
74
Test sprawdzajàcy do rozdzia∏u Optyka
Sprawdê, czy umiesz
W tym teście możesz uzyskać maksymalnie 10 punktów.
Na rozwiązanie testu masz 20 minut.
Poprawne odpowiedzi znajdziesz na stronie 111.
Zapisz uzyskaną liczbę punktów: ……
Zadanie 1. (0 –1)
Światło przechodzi z wody do powietrza i załamuje się na granicy tych ośrodków. Kąt
padania światła w wodzie jest mniejszy od kąta granicznego i równy α = 30◦ . Kąt załamania w powietrzu jest równy:
a) β = 30◦
b) β > 30◦
c) β < 30◦
d) β = 0◦
Zadanie 2. (0 –1)
Dalekowidz nosi okulary o zdolności skupiającej +2 dioptrie. Ogniskowa każdej soczewki w jego okularach jest równa:
a) 0,5 m
b) 2 m
c) 0,2 m
d) 1 m
Zadanie 3. (0 –1)
W odległości 30 cm przed cienką soczewką skupiającą o ogniskowej 10 cm postawiono przedmiot. Obraz na ekranie był:
a) rzeczywisty, odwrócony, powiększony.
b) rzeczywisty, prosty, powiększony.
c) rzeczywisty, odwrócony, pomniejszony.
d) pozorny, prosty, pomniejszony.
Zadanie 4. (0 –1)
Promień światła biegnący w szkle pada na granicę szkła i powietrza. Zjawisko całkowitego wewnętrznego odbicia zachodzi wtedy, gdy spełniony jest warunek:
a) kąt padania równa się kątowi granicznemu.
b) kąt padania jest większy od kąta granicznego.
c) kąt padania jest mniejszy od kąta granicznego.
d) kąt padania równa się zero.
Zadanie 5. (0 –1)
Paweł obserwował znaczek pocztowy przez lupę o ogniskowej 15 cm. W jakiej odległości od lupy powinien umieścić znaczek?
a) Mniejszej niż 15 cm.
b) Większej niż 30 cm.
c) Większej niż 15 cm, ale mniejszej niż 30 cm.
d) Większej niż 60 cm.
91
Test sprawdzajàcy do rozdzia∏u Optyka
Zadanie 6. (0 –1)
Układ optyczny oka tworzy na siatkówce obraz:
a) powiększony, prosty.
b) pomniejszony, prosty.
c) powiększony, odwrócony.
d) pomniejszony, odwrócony.
Zadanie 7. (0 –1)
Jakie soczewki korygują dalekowzroczność?
a) Rozpraszające.
b) Skupiające.
c) Rozpraszające lub skupiające.
d) Zależy to od zdolności skupiającej soczewki oka.
Zadanie 8. (0 –1)
Po przejściu światła białego przez szklany pryzmat na ekranie otrzymano barwy w następującej kolejności:
a) czerwona, żółta, pomarańczowa, zielona, niebieska, indygo, fioletowa.
b) czerwona, żółta, pomarańczowa, zielona, fioletowa, niebieska, indygo.
c) czerwona, pomarańczowa, żółta, zielona, fioletowa, niebieska, indygo.
d) czerwona, pomarańczowa, żółta, zielona, niebieska, indygo, fioletowa.
Zadanie 9. (0 –1)
Jeżeli kąt między promieniem padającym na zwierciadło płaskie a promieniem odbitym od tego zwierciadła wynosi 140◦ , to kąt padania jest równy:
b) 100◦
c) 140◦
d) 40◦
a) 70◦
Zadanie 10. (0 –1)
Jeżeli kąt pomiędzy promieniem odbitym od zwierciadła płaskiego a powierzchnią
zwierciadła wynosi 40◦ , to kąt odbicia jest równy:
a) 40◦
b) 50◦
c) 60◦
d) 80◦
Brudnopis:
92
Test podsumowujàcy
Sprawdê, czy umiesz
W tym teście możesz uzyskać maksymalnie 20 punktów.
Na rozwiązanie testu masz 45 minut.
Poprawne odpowiedzi znajdziesz na stronie 111.
Zapisz uzyskaną liczbę punktów: ……
Zadanie 1. (0 –1)
Ania zmierzyła amplitudę i okres drgań ciężarka zawieszonego na sprężynie. Prędkość średnią ciężarka wykonującego drgania powinna obliczyć ze wzoru:
4A
2A
A
A
b) v =
c) v =
d) v =
a) v =
T
T
T
4T
Zadanie 2. (0 –1)
Na podstawie rysunku określ rodzaj fali i odczytaj jej długość.
a) Podłużna, λ = 1 m.
c) Podłużna, λ = 2 m.
b) Poprzeczna, λ = 1 m.
d) Poprzeczna, λ = 2 m.
Zadanie 3. (0 –1)
Prędkość fali po przejściu do drugiego ośrodka maleje dwukrotnie. Jak zmieni się długość tej fali po przejściu do drugiego ośrodka?
a) Nie zmieni się.
b) Wzrośnie dwukrotnie.
c) Zmaleje dwukrotnie.
d) Zmaleje czterokrotnie.
Zadanie 4. (0 –1)
Jeżeli fala ma prędkość 2 m/s i okres 4 s, to jej długość wynosi:
a) 8 m
b) 2 m
c) 0,5 m
d) 4 m
Zadanie 5. (0 –1)
Jeżeli długość fali wynosi 8 m, a jej częstotliwość to 5 Hz, prędkość rozchodzenia się
fali jest równa:
a) 8 m/s
b) 13 m/s
c) 40 m/s
d) 20 m/s
95
Test podsumowujàcy
Zadanie 6. (0 –1)
Na ekranie oscyloskopu zarejestrowano przebieg drgań cząsteczek powietrza w fali
dźwiękowej. Częstotliwość tej fali wynosi:
a) 16 Hz
b) 1000 Hz
c) 100 Hz
d) 160 Hz
Zadanie 7. (0 –1)
Na rysunkach przedstawiono zapis oscyloskopowy czterech tonów. Najwyższy ton jest
na rysunku:
a) 1.
b) 2.
c) 4.
d) 3.
Zadanie 8. (0 –1)
Średnia odległość Ziemi od Słońca wynosi 149,6 · 106 km. Odległość ta inaczej zapisana to:
a) 1 496 000 000 km
b) 149 600 000 km
c) 1 496 000 km
d) 14 960 000 km
Zadanie 9. (0 –1)
Okres drgań kulki zawieszonej na sprężynie wynosi 0,2 s, czyli kulka wykonuje drgania z częstotliwością:
a) 0,5 Hz
b) 2 Hz
c) 4 Hz
d) 5 Hz
Zadanie 10. (0 –1)
Jeżeli fala dźwiękowa o częstotliwości 1000 Hz rozchodzi się w powietrzu z prędkością
330 m/s, to jej długość jest równa:
a) 330 m
b) 0,033 m
c) 33 m
d) 0,33 m
96
Dobry sposób na egzamin!
Nowy zeszyt ćwiczeń
w wersji papierowej i elektronicznej
na
W zeszyc
zeszycie ćwiczeń
znajdziesz zadania, które
skutecznie pomogą ci
przygotować się do kartkówek,
przygotow
sprawdzianów i egzaminu.
sprawdzia
korzystać z ćwiczeń w wersji
Możesz ko
papierowej lub elektronicznej.
papierow
Ćwiczysz online, tak jak lubisz
chcesz. Zadania są zgodne
i kiedy ch
i wymaganiami
z podręcznikiem
podręc
egzaminu gimnazjalnego.
egzamin
Wejdź na
WYDAWNICTWA
SZKOLNE
I PEDAGOGICZNE
i sprawdź się!
wsip.pl infolinia: 800 220 555