1 MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA

Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA
ARKUSZ II POZIOM ROZSZERZONY
Nr
Przewidywana odpowiedĨ
zad.
32. a) kartodiagram, b) kartogram
Punkty
0-2
33. Zapis daty: 27 luty (Ğroda)
Przykáad wyjaĞnienia:
PoniewaĪ Īeglarz páynąá ze wschodu na zachód,
to przekraczając granicĊ zmiany daty o godzinie
24.00 opuszczaá obszar, na którym koĔczyáa siĊ
doba 25 lutego (poniedziaáek) oraz wpáywaá
na obszar, na którym koĔczyáa siĊ doba 26
lutego (wtorek), a zaczynaáa kolejna –
27 lutego. Dlatego dokonując zapisu
w dzienniku pokáadowym po godzinie 24.00
zapisaá datĊ o jedną dobĊ póĨniejszą.
W rachubie czasu nastąpiáo opuszczenie jednej
doby.
34. Przykáad opisu:
Obserwując to piĊkne zjawisko moĪna
podziwiaü rozĞwietlone niebo, na którym zorza
polarna, zachowując siĊ bardzo dynamicznie,
przybiera róĪne ksztaáty, np.: zasáon, wstĊg
i rozbáyskuje róĪnymi kolorami, np.: zielenią,
fioletem.
35. Przykáad wyjaĞnienia:
SáoĔce w okresach wzmoĪonej aktywnoĞci
wyrzuca duĪą iloĞü protonów i elektronów
oraz innych cząstek elementarnych, które
przemieszczając siĊ obok Ziemi odchylają siĊ
w jej polu magnetycznym i skupiają siĊ raczej
wokóá biegunów magnetycznych. Cząstki
wpadając do jonosfery wywoáują w niej prądy
elektryczne, które powodują Ğwiecenie
rozrzedzonego powietrza.
Przykáady konsekwencji:
- zakáócenia w dostawie energii elektrycznej,
- zakáócenia áącznoĞci satelitarnej i radiowej,
- awarie satelitów,
- zagroĪenie zdrowia astronautów.
36. A, D, E, G
1
0-2
0-3
Kryterium zaliczenia
Za podanie nazwy:
jednej metody
kartograficznej
dwóch metod
kartograficznych
Za prawidáowy zapis
daty
Za wyjaĞnienie
1 pkt
1 pkt
Za podanie:
jednej cechy
dwóch cech
trzech cech
1 pkt
2 pkt.
3 pkt.
1 pkt
2 pkt.
0-3
Za wyjaĞnienie
powstania
1 pkt
Za podanie:
jednej konsekwencji 1 pkt
dwóch konsekwencji 2 pkt.
0-4
Za kaĪdy poprawny
wybór wydarzeĔ tylko
z trzeciorzĊdu
po jednym punkcie
W sumie
4 pkt.
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
37. Sól kamienna
Przykáad wystĊpowania w Polsce:
- na Kujawach w rejonie Inowrocáawia,
Káodawy (sól wieku permskiego),
w Wieliczce i Bochni (sól powstaáa
w trzeciorzĊdzie).
Przykáad wykorzystania gospodarczego:
- w przemyĞle chemicznym (np.: do produkcji
sody, kwasu solnego, chloru), do celów
spoĪywczych (sól kuchenna).
Wapienie
Przykáad wystĊpowania w Polsce:
- na WyĪynie Krakowsko-CzĊstochowskiej,
na Kujawach, w Górach ĝwiĊtokrzyskich
Przykáad znaczenia gospodarczego:
- w przemyĞle chemicznym (np. do produkcji
nawozów sztucznych, sody), w przemyĞle
cementowym, w budownictwie.
38. A. Kordyliery, B. Nizina Zachodniosyberyjska,
C. WyĪyna Anatolii, D. Pireneje,
39. Przykáad uzasadnienia:
Ciepáy prąd morski powoduje powstanie
dodatnich anomalii termicznych oraz wpáywa
na wzrost wilgotnoĞci powietrza. Dlatego klimat
Rejkiaviku jest cieplejszy i bardziej wilgotny,
niĪ wskazuje na to jego poáoĪenie geograficzne:
- Ğrednia roczna wartoĞü temperatury powietrza
jest dodatnia i wynosi powyĪej 00 C,
- amplituda temperatury powietrza pomiĊdzy
najcieplejszym i najcháodniejszym miesiącem
nie jest wysoka i wynosi 12,10 C,
- w ciągu roku spada ponad 900 mm opadów
atmosferycznych,
- miesiĊczne sumy opadów są najwyĪsze
w czasie jesieni i zimy.
40. Przykáad prawidáowoĞci:
Obszar o najwiĊkszej jeziornoĞci pokrywa siĊ
z zasiĊgiem najmáodszego zlodowacenia.
Przykáad wyjaĞnienia:
Jeziora są zjawiskiem geologicznie
krótkotrwaáym i dlatego szybko znikają
z krajobrazu. Ich miejsce zajmują bagna,
a nastĊpnie torfowiska, które z kolei porasta
roĞlinnoĞü wysoka. Stąd teĪ na poáudnie
od granicy najmáodszego zlodowacenia
jezior jest niewiele lub ich brak.
2
0-4
Za wpisanie w tabelĊ:
dwóch uzupeánieĔ
1 pkt
trzech i czterech
uzupeánieĔ
2 pkt.
piĊciu i szeĞciu
uzupeánieĔ
3 pkt.
siedmiu i oĞmiu
uzupeánieĔ
4 pkt.
0-4
Za poprawne
nazwania poszczególnych
obiektów geograficznych
po jednym punkcie
W sumie
4 pkt
Za uzasadnienie
z podaniem:
jednego argumentu 1 pkt
dwóch argumentów 2 pkt.
trzech argumentów 3 pkt.
0-3
0-2
Za sformuáowanie
prawidáowoĞci
Za wyjaĞnienie
1 pkt
1 pkt
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
41.
0-3
Za uwzglĊdnienie
w rysunku ukáadu warstw:
nieprzepuszczalnych 1 pkt
przepuszczalnej
1 pkt
wodonoĞnej
1 pkt
42. Przykáad:
IntensywnoĞü wietrzenia fizycznego zaleĪy
od godzinnych, dobowych i rocznych zmian
temperatury powietrza oraz od jego wilgotnoĞci.
Dlatego najbardziej sprzyjające warunki,
w których skaáy ulegają rozpadowi w wyniku
ich nagrzania i stygniĊcia oraz w wyniku
zamarzania i rozmarzania roztworów
w szczelinach skalnych, wystĊpują w klimacie
suchym, zimnym i umiarkowanym.
0-3
Za wykazanie zaleĪnoĞci
dla róĪnych rodzajów
wietrzenia
po jednym punkcie
W sumie
3 pkt.
0-2
Za wyjaĞnienie
wystĊpowania páywów
o najwiĊkszej
amplitudzie
1 pkt
Za wyjaĞnienie
wystĊpowania páywów
o najmniejszej
amplitudzie
1 pkt.
Wietrzenie chemiczne jest najbardziej
intensywne w klimacie wilgotnym, gdyĪ
warunki typowe dla tego klimatu - wysoka
temperatura i wilgotnoĞü powietrza –
szczególnie sprzyjają chemicznym zmianom
wáaĞciwoĞci skaá.
Wietrzenie biologiczne jest najbardziej
intensywne tam, gdzie warunki klimatyczne
pozwalają na rozwój i róĪnorodnoĞü roĞlinnoĞci,
a wiĊc przede wszystkim w klimacie gorącym
i wilgotnym oraz w klimacie umiarkowanym
(szczególnie w porze letniej).
43. Przykáad wyjaĞnienia:
WielkoĞü páywów morskich jest uzaleĪniona
od wzajemnego poáoĪenia Ziemi, KsiĊĪyca
i SáoĔca. Osiągają najwiĊkszą amplitudĊ
w czasie nowiu lub peáni KsiĊĪyca, gdy ciaáa
niebieskie poáoĪone są w jednej linii, a ich
przyciąganie sumuje siĊ. Tego rodzaju páywy
okreĞlane są jako páywy syzygijne.
Najmniejsze páywy wystĊpują wtedy gdy
KsiĊĪyc jest w II lub w IV kwadrze i kierunki
oddziaáywania siá grawitacji KsiĊĪyca i SáoĔca
są do siebie prostopadáe. Ten rodzaj páywów
okreĞla siĊ jako páywy kwadraturowe.
3
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
44.
45.
46.
47.
48.
Przykáady wystĊpowania:
- wybrzeĪa Póáwyspu BretoĔskiego,
- poáudniowe wybrzeĪe Wielkiej Brytanii,
- Zatoka Fundy.
Przykáad wykorzystania:
- do produkcji energii elektrycznej,
- jako propozycja, która wzbogaca ofertĊ
i podnosi walory turystyczne miejsca,
w którym wystĊpują páywy morskie.
Wybrane typy genetyczne gleb:
A, D
Przykáad uzasadnienia:
Wybrane gleby wyróĪnia zawartoĞü próchnicy,
której miąĪszoĞü, przede wszystkim
dla czarnoziemu, jest duĪa. Ponadto istotną
cechą tych gleb jest ich ĪyznoĞü oraz bardzo
korzystne wáaĞciwoĞci fizyczne.
Przykáady wpáywu klimatu:
1) zróĪnicowanie warunków zamieszkania,
2) róĪnorodnoĞü warunków rozwoju rolnictwa,
3) moĪliwoĞci rozwoju usáug turystycznych,
4) wystĊpowanie klĊsk Īywioáowych.
Przykáady uzasadnienia:
- ropa naftowa jest bardzo waĪnym surowcem
wykorzystywanym, np.: w przemyĞle
paliwowo - energetycznym, chemicznym,
- ropa naftowa naleĪy do najwaĪniejszych
towarów w handlu miĊdzynarodowym,
- handel ropą naftową áączy politykĊ
i gospodarkĊ. wielu krajów,
- spoáeczeĔstwa krajów, które eksportują ropĊ
naftową są uzaleĪnione od jej
systematycznych dostaw,
- kaĪde zakáócenie ciągáoĞci dostaw ropy
naftowej jest Ĩródáem napiĊü, powoduje
niestabilnoĞü cen.
A. wypiĊtrzania – zapadanie
B. erozja– transport – akumulacja
C. denudacja
0-3
Za podanie:
dwóch przykáadów
wystĊpowania
1 pkt
trzech przykáadów
wystĊpowania
2 pkt.
Za podanie przykáadu
wykorzystania
1 pkt
0-3
Za wybór:
jednego typu
genetycznego
dwóch typów
genetycznych
Za uzasadnienie
2 pkt.
1 pkt
Za kaĪdy przykáad
jeden punkt
W sumie
3 pkt.
0-3
0-3
Za podanie
w uzasadnieniu:
jednego argumentu 1 pkt
dwóch argumentów 2 pkt.
trzech argumentów 3 pkt.
0-3
Za uzupeánienie:
dwóch procesów
1 pkt
trzech i czterech
procesów
2 pkt.
piĊciu i szeĞciu
procesów
3 pkt.
Za kaĪde dwa
przyporządkowania
po jednym punkcie
W sumie
5 pkt.
0-5
49.
L.p.
Naród
Rodzina jĊzykowa
Grupa jĊzykowa
1.
Niemcy
indoeuropejska
germaĔska
2.
ChiĔczycy
chiĔsko-tybetaĔska
chiĔska
3.
Hiszpanie
indoeuropejska
romaĔska
4.
WĊgrzy
uralska
ugrofiĔska
5.
Chorwaci
indoeuropejska
sáowiaĔska
4
1 pkt
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
50. Przykáad opisu:
LudnoĞü poáudniowo-wschodniej Europy
zamieszkują róĪne grupy narodowe.
ZróĪnicowanie pod wzglĊdem
narodowoĞciowym jest szczególnie widoczne
na obszarze byáej Jugosáawii. Krajem, w którym
liczba narodowoĞci jest wiĊksza niĪ w innych
krajach tej czĊĞci Europy jest, np. BoĞnia
i Hercegowina.
Przykáady konsekwencji:
- rozpad Jugosáawii na początku lat
dziewiĊüdziesiątych,
- konflikt zbrojny w latach dziewiĊüdziesiątych
na tle narodowoĞciowym i religijnym,
- zabici i ranni podczas dziaáaĔ wojennych,
- przeĞladowania ludnoĞci,
- przymusowe migracje ludnoĞci.
51. Przykáad oceny:
Zmiany struktury gaáĊziowej w ZagáĊbiu Ruhry
są z jednej strony zmianami korzystnymi,
poniewaĪ przyczyniáy siĊ do unowoczeĞnienia
przemysáu i modernizacji procesów produkcji,
lokalizacji przemysáów wysokich technologii,
oraz spowodowaáy poprawĊ stanu Ğrodowiska
geograficznego, z drugiej strony są to zmiany
niekorzystne, gdyĪ z procesem restrukturyzacji
wiąĪe siĊ problem utraty pracy, koniecznoĞü
zdobywania nowych umiejĊtnoĞci. Nie jest
to akceptowane przez pracowników, o czym
Ğwiadczą protesty miĊdzy innymi w tym
zagáĊbiu, w drugiej poáowie XX wieku.
52. A. 4
B. 2
C. 6
D. 1
E. 7
F. 3
G. 5
H. 8
I. 9
53. Przykáady argumentów za koniecznoĞcią
rozwoju transportu kolejowego:
- koszty przewozu maleją wraz ze wzrostem
odlegáoĞci i wielkoĞcią áadunku,
- przewoĪenie towarów w kontenerach
umoĪliwia ich sprawny przeáadunek,
- moĪliwoĞü przewozu áadunków o duĪej
objĊtoĞci i duĪym ciĊĪarze,
- nie oddziaáywuje na Ğrodowisko geograficzne
tak negatywnie, jak transport samochodowy.
5
0-3
Za opis
1 pkt
Za podanie:
jednej konsekwencji 1 pkt
dwóch konsekwencji 2 pkt.
0-4
Za ocenĊ, podając:
jeden argument
dwa argumenty
trzy argumenty
cztery argumenty
0-4
0-3
Za poprawne
uporządkowanie:
dwóch wyraĪeĔ
trzech i czterech
wyraĪeĔ
piĊciu i szeĞciu
wyraĪeĔ
siedmiu i oĞmiu
wyraĪeĔ
Za przedstawienie:
jednego argumentu
dwóch argumentów
trzech argumentów
1 pkt
2 pkt.
3 pkt.
4 pkt.
1 pkt
2 pkt.
3 pkt.
4 pkt.
1 pkt
2 pkt
3 pkt.
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
54. Kraj
PKB na 1 mieszkaĔca
w USD
Kanada
21 688
Szwajcaria
33 333
Brazylia
3 498
Kamerun
605
Polska
4 093
55. Przykáad wniosku:
Najlepsze warunki Īycia mają mieszkaĔcy
krajów, które charakteryzują siĊ wysokim
poziomem rozwoju gospodarczego.
56.
A
B
C
D
II
I
III
V
57.
Przykáady zmian:
- mniejsza liczba partii politycznych w 2001
roku w porównaniu z rokiem 1991,
- powstanie nowych partii, np.: Platformy
Obywatelskiej, Samoobrony,
- rozpad AWS i brak mandatów w sejmie
po wyborach w 2001 roku,
- wzrost liczby mandatów w 2001 roku partii
lewicowych w porównaniu z rokiem 1991.
Przykáad wyjaĞnienia:
Zmiany w rozkáadzie mandatów w sejmie
po wyborach w 2001 roku w porównaniu
z 1991 rokiem są spowodowane brakiem
stabilizacji sceny politycznej, niezadowoleniem
czĊĞci spoáeczeĔstwa, które w kolejnych
programach wyborczych poszczególnych partii
upatruje szansy na poprawĊ i podniesienie
warunków Īycia.
58. Przykáad oceny:
Zadania, które zobowiązane są realizowaü kraje
Unii Europejskiej korzystnie wpáyną na stan
Ğrodowiska geograficznego, usuwając
zagroĪenia zakáócające jego funkcjonowanie.
Przykáady argumentów:
- modernizacja energetyki w celu ograniczania
emisji pyáów i gazów,
- korzystanie w coraz szerszym zakresie
z alternatywnych Ĩródeá energii,
- unowoczeĞnianie transportu w celu
ograniczania emisji spalin samochodowych,
- obejmowane ochroną obszarów cennych
pod wzglĊdem przyrodniczym,
- racjonalne wykorzystanie odpadów, poprzez
poddawanie ich recyklingowi.
6
0-1
Za poprawne obliczenia
1 pkt
0-1
Za sformuáowanie
wniosku
0-4
0-4
0-5
1 pkt
Za przyporządkowanie
podanych charakterystyk
po jednym punkcie.
W sumie
4 pkt.
Za podanie:
jednej zmiany
1 pkt
dwóch zmian
2 pkt.
trzech zmian
3 pkt.
Za wyjaĞnienie
1 pkt
Za ocenĊ
Za podanie:
jednego argumentu
dwóch argumentów
trzech argumentów
czterech argumentów
1 pkt
1 pkt
2 pkt.
3 pkt.
4 pkt.
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
59. Przykáady argumentów pozytywnych:
- elektrownie atomowe nie emitują
do atmosfery związków wĊgla, siarki i azotu,
- eksploatacje surowca potrzebnego
do produkcji energii elektrycznej
w elektrowniach atomowych nie powoduje
tak duĪych zmian w Ğrodowisku
przyrodniczym, jak, jak np. eksploatacja
wĊgla brunatnego.
- koszty wytwarzanie tego rodzaju energii są
niĪsze niĪ koszty jej wytwarzania z wĊgla
kamiennego.
Przykáad argumentów negatywnych :
- brak skutecznych rozwiązaĔ problemu
skáadowania odpadów radioaktywnych,
- zagroĪenie Īycia i zdrowia ludnoĞci
mieszkającej w pobliĪu elektrowni i jej
pracowników w przypadku awarii,
- nieodwracalne zmiany w Ğrodowisku
przyrodniczym w wyniku awarii reaktorów.
60. Przykáad rozwiązaĔ:
- stosowanie wyselekcjonownych nasion
siewnych,
- wyhodowanie i upowszechnianie
wysokoplennych odmian zbóĪ, np. pszenicy
i ryĪu w ramach tzw. „zielonej rewolucji”,
- budowanie systemów nawadniających
i odwadniających w celu powiĊkszanie
obszarów uĪytkowanych rolniczo,
- zwiĊkszanie hodowli ryb i innych
organizmów wodnych, zarówno w wodach
sáonych, jak i sáodkich,
- pomoc naukowa, techniczna i organizacyjna
krajom, w których wystĊpuje problem
niedoĪywienia i gáodu.
61. Przykáady krajów:
1.Etiopia
2. Kenia
3. Tanzania 4. Sudan
0-4
62. Przykáad przyczyn:
WystĊpowanie malarii w krajach Afryki jest
spowodowane:
- warunkami klimatycznymi, a przede
wszytkim duĪą wilgotnoĞcią powietrza,
np. nad Jeziorem Wiktorii oraz w czasie
wystĊpowaniem powodzi,
- budową sztucznych zbiorników wodnych,
- nawadnianiem obszarów wykorzystwanych
rolniczo,
0-4
7
Za sformuáowanie:
jednego argumentu
pozytywnego
dwóch argumentów
pozytywnych
Za sformuáowanie:
jednego argumentu
negatywnego
dwóch argumentów
negatywnych
1 pkt
2 pkt.
1 pkt
2 pkt.
0-4
Za przedstawienie czterech
rozwiązaĔ:
po jednym punkcie
za poszczególne
rozwiązania.
W sumie
4 pkt.
0-4
Za podanie nazw czterech
krajów:
po jednym punkcie
za kaĪdą nazwĊ.
W sumie
4 pkt.
Za wskazanie:
jednej przyczyny
1 pkt
dwóch przyczyn
2 pkt.
trzech przyczyn
3 pkt.
czterech przyczyn
4 pkt.
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
- obniĪaniem poziomu wód gruntowych
w związku z eksploatacją surowców
mineralnych,
- warunkami Īycia ludnoĞci – ubóstwem,
brakiem ĪywnoĞci, dostĊpu do czystej wody
pitnej,
- konfliktami zbrojnymi.
8