Analiza stanów pourazowych zębów u dzieci w 2004 roku The analysis

Prace oryginalne
Original papers
2005
tom 1 nr 3
Analiza stanów pourazowych
zębów u dzieci w 2004 roku
The analysis of post-traumatic
teeth condition in children in
the year 2004
Elżbieta Pels1,
Małgorzata Borowska2,
Katarzyna Rudnicka-Siwek1,
Maria Mielnik-Błaszczak3,
Wojciech Bałanda4,
Joanna Topolska4,
Marta Malicka4
Elżbieta Pels1,
Małgorzata Borowska2,
Katarzyna Rudnicka-Siwek1,
Maria Mielnik-Błaszczak3,
Wojciech Bałanda4,
Joanna Topolska4,
Marta Malicka4
Katedra i Zakład Stomatologii Wieku
Rozwojowego Akademii Medycznej w Lublinie
Chair and Department of Paedodontics,
Medical University of Lublin
Streszczenie
CEL: Celem pracy była analiza stanów pourazowych
zębów u pacjentów do 18 roku życia. Analizę przeprowadzono na podstawie historii chorób pacjentów zgłaszających się do Zakładu w 2004 roku. MATERIAŁ I METODA: Przeanalizowano karty 136 pacjentów, u których
obserwowano 260 urazów zębów. Stwierdzono, że 244 przypadki dotyczyły urazów zębów stałych, w 16 przypadkach
urazy dotyczyły zębów mlecznych. W analizie uwzględniono płeć, wiek, miejsce zamieszkania pacjentów, przyczynę urazu, rodzaj urazu wg klasyfikacji Ellisa, grupę
zębów, które uległy urazowi, czas jaki upłynął od wypadku
do zgłoszenia się do dentysty, metodę leczenia oraz ewentualne powikłania. WYNIKI: Na podstawie analizy historii chorób pacjentów stwierdzono, że wśród pacjentów po
urazie mechanicznym przeważali chłopcy - 97 osób, co
stanowiło 71,3%. Najwięcej pacjentów po urazie odnotowano w wieku młodszym szkolnym - 76 osób, co stanowiło
55,9%. Najczęściej zgłaszali się mieszkańcy dużych miast odnotowano 65 osób tj. 47,8%. Przeważały głównie urazy
II klasy Ellisa - 122 zęby, co stanowiło 46,9%. Najczęściej
urazom ulegały zęby sieczne, zarówno w uzębieniu stałym
jak i w uzębieniu mlecznym – odpowiednio 231 zębów i 12
zębów, co stanowiło odpowiednio 94,7% i 75,0%. Zdecydowana większość pacjentów zgłaszała się od 48 godzin do
tygodnia po wypadku tj. 47 osób - 34,5%. Leczenie urazów
zakończone brakiem powikłań zaobserwowano w przypadku 206 zębów - 79,2%, a najczęstszym powikłaniem była
martwica miazgi - 45 zębów, co stanowiło 17,3%. WNIOSKI: Stwierdzono, że im dłuższy czas od wypadku do zgłoszenia do lekarza tym częstsze powikłania pourazowe.
(Forum Ortod. 2005; 1:73-80)
__________
1
adiunkt
2
asystent
3
prof. dr hab., kierownik Zakładu
4
lekarz stażysta
Adres do korespondencji:
ul. Staszica 11, 20-081 Lublin, Poland, tel.: (081) 532-06-19
Abstract
AIM: The aim of the study was the analysis of posttraumatic teeth condition in patients by the age of 18 years
on the basis of medical histories of patients seen in the year
2004. MATERIAL AND METHODS: 260 post-traumatic teeth: 244 in permanent and 16 in deciduous dentition
were analyzed in 136 patients’ records. The analysis concerned: patient’s sex, age, place of living, cause of injury,
Ellis’ classification, types of affected tooth, time period
between the accident and dental examination, treatment
method and possible complications. RESULTS: It was
found that among patients with mechanical injuries boys
were in the majority: 97 patients - 71.3%. The highest
number of patients was younger school age: 76 patients 55.9%. The majority of patients live in big cities: 65 patients - 47.8%. Injuries classified as class II according to
Ellis occurred most often: 122 teeth - 46.9%. Permanent
incisors as well as deciduous ones were the most frequently
injured teeth: 231 permanent teeth - 94.7% and 12 deciduous teeth - 75.0%. The majority of patients came to a dental
clinic between 48 hours to one week after the accident: 47
patients - 34.5%. In total 206 injured teeth - 79.2% were
treated without any complications. The most common complication was pulp necrosis: 45 teeth - 17.3%. CONCLUSIONS: A longer delay in seeking treatment after injury
resulted in more serious complications. (Orthod. Forum
2005; 1:73-80)
__________
assistant professor
2
assistant
3
professor, Head of Department
4
post-graduate student
Correspondence address:
ul. Staszica 11, 20-081 Lublin, Poland, tel.: (081) 532-06-19
1
73
2005
Prace oryginalne
Original papers
tom 1 nr 3
SŁOWA KLUCZOWE:
urazy mechaniczne zębów
zgłaszalność do leczenia
KEY WORDS:
tooth injury
seeking treatment
Urazy mechaniczne zębów u dzieci i młodzieży stanowią drugą, po próchnicy, przyczynę zgłaszania się do lekarza dentysty. Wiek dziecięco-młodzieńczy związany jest ze
zwiększoną aktywnością fizyczną, co sprzyja częstym urazom mechanicznym zębów. Urazy te powodują obniżoną
zdolność do prawidłowego żucia, zmniejszają estetykę i stają
się przyczyną dyskomfortu psychicznego pacjenta.
Mechanical teeth injuries in children and teenagers are
the major reason for visiting dental offices, apart from dental caries. Young patients are physically active, which often
results in mechanical teeth injuries. Dental traumas impair
chewing functions, lower esthetic appearances and cause
psychological discomfort.
Aim of the study
Cel pracy
Celem pracy była analiza stanów pourazowych zębów
mlecznych i stałych u dzieci i młodzieży zgłaszających się
do leczenia w 2004 roku oraz ocena powikłań po urazie.
The aim of the study was to analyze post-traumatic teeth
injuries in deciduous and permanent dentition as well as
complications occurring in children and teenagers who
were treated in the year 2004.
Materiał i metoda
Material and methods
Analizę przeprowadzono na podstawie historii chorób
pacjentów zgłaszających się i leczonych w Zakładzie w okresie od stycznia do grudnia 2004 roku. W badaniach
uwzględniono następujące dane: płeć i wiek pacjenta, miejsce zamieszkania, przyczynę urazu, rodzaj urazu wg klasyfikacji Ellisa, czas jaki upłynął od wystąpienia urazu do
zgłoszenia się na pierwszą wizytę do dentysty, postępowanie lekarskie.
The study analyzed medical records of patients seen at
the department from January to December 2004. The analysis concerned the following parameters: patients’ sex and
age, place of living, cause of injury, type of teeth injuries
according to Ellis’ classification, and the period between
the injury and dental examination and treatment.
Wyniki badań
The data contained in the histories were analyzed and
the results were presented in the form of graphs and tables.
Medical histories of 136 patients: 97 boys - 71.3% and
39 girls - 28.7% were seen for traumatic injuries to their
teeth.
Wyniki badań zostały umieszczone na rycinach oraz
w tabelach.
Przeanalizowano historie chorób 136 pacjentów w wieku od 1 do 18 roku życia. W analizowanym okresie zgłosiło się 39 dziewczynek co stanowiło- 28,7% ogółu badanych
i 97 chłopców co stanowiło 71,3%.
Results
Rycina 1. Urazy mechaniczne zębów z uwzględnieniem płci
Figure 1. Mechanical teeth injuries with regard to sex of the patient
-
Pacjentów podzielono na grupy wiekowe:
wiek poniemowlęcy (1 – 3 rok życia)
wiek przedszkolny (3 – 7 rok życia)
wiek młodszy szkolny (7 – 12 rok życia)
wiek dorastania (12 – 18 rok życia).
The patients with mechanical injuries to their teeth were
divided into the following age groups:
- post-infant age (1 – 3 years old)
- nursery school age (3 – 7 years old)
- younger school age (7 – 12 years old)
- teenagers (12 – 18 years old).
74
Prace oryginalne
Original papers
2005
tom 1 nr 3
Najwięcej urazów zębów zaobserwowano u dzieci
w wieku młodszym szkolnym. W tym przedziale wiekowym zgłosiło się 76 osób, co stanowiło 55,9% wszystkich
pacjentów. Najmniej tj. 4 osoby – 2,9% odnotowano w wieku poniemowlęcym. Ponadto odnotowano urazy u 12 osób
w wieku przedszkolnym, co stanowiło 8,8% i 44 osób –
32,4% w wieku dorastania.
Reprezentowali oni trzy różne środowiska zamieszkania:
duże miasto, małe miasto i wieś. Mieszkańcy dużych miast
zgłaszali się najczęściej - 65 osób, co stanowiło 47,8%. Rzadziej przychodzili mieszkańcy małych miast - 23 osoby tj.
16,9% oraz pacjenci z terenów wiejskich - 48 osób tj. 35,3%.
Wśród analizowanej populacji zaobserwowano, że najwięcej chłopców zgłaszających się z powodu urazu zębów
pochodziło z dużych miast - 47 osób, co stanowiło 48,5%.
Z małych miast zanotowano 14 zgłoszeń chłopców - 14,4%,
a z terenów wiejskich – 36 tj. 37,1%. W grupie dziewcząt
zdecydowaną większość stanowiły dziewczynki z dużych
miast - 18 osób, co stanowiło 46,2%, natomiast bardzo
mało zgłoszeń odnotowano z małych miast i wsi – odpowiednio 10 i 11 dziewczynek, co stanowiło odpowiednio
25,6% i 28,2%.
W czasie przeprowadzonego wywiadu pacjenci podawali najczęściej jako przyczynę urazu upadek - 105 osób, tj.
77,2%, do którego dochodziło głównie podczas jazdy rowerem, zabawy na ślizgawce lub w trakcie zabaw w szkole.
Do rzadziej wymienianych wypadków należały uderzenia
twardymi przedmiotami w okolice twarzy i pobicia, które
odnotowano u 28 osób - 20,6%. Zanotowano tylko trzy
inne przyczyny urazów mechanicznych zębów: wypadki
komunikacyjne i złamanie zęba w wyniku nagryzania twardego pokarmu - 2,2%.
Urazowi uległo 260 zębów, które pogrupowano wg klas
Ellisa. Najczęściej, w 122 zębach – 46,9%, dochodziło do
urazu klasy II, najrzadziej do klasy IV - 1 ząb tj. 0,4%.
Uszkodzeń zębów mlecznych – IX klasy Ellisa odnotowano 16 przypadków, co stanowiło 6,1%. Szczegółowy
rozkład poszczególnych klas przedstawia tabela 1.
The majority of teeth injuries occurred a younger school
age. There were 76 such patients - 55.9%; only 4 patients 2.9% were post-infant age, 12 patients - 8.8% nursery school
age and 44 teenagers - 32.4%.
Patients were divided into those living in: big cities,
small towns and villages: 65 patients - 47.8% from big cities, 23 - 16.9% from small towns and 48 - 35.3% from
villages.
Among the population analyzed the majority of boys
came from big cities: 47 patients - 48.5%. There were 14
male patients – 14,4% living in small towns and 36 patients – 37,1% living in villages. In the female group the
majority was living in big cities: 18 - 46.2% and only few
were from small towns or villages: 10 and 11 girls - 25.6%
and 28.2%, respectively.
The analysis of medical histories found that the most
frequent cause of injuries were falling off bicycle, sliding
on frozen earth, playing in school games: 105 patients 77.2%. Less frequent causes were due to receiving blows to
the face either from objects or fist-fighting: 28 patients 20.6%. Communication accidents and teeth fractures after
biting on hard food caused mechanical injuries only in three
cases - 2.2%.
In total 260 post-traumatic teeth were treated. According to Ellis’ classification the most frequent were class II
injuries: 122 teeth - 46.9% and least frequent were class IV
injuries: 1 tooth - 0.4%. In 16 cases - 6.1% the injury was
classified as class IX. The results are presented in Table 1.
Tabela 1. Liczba i odsetek zębów po urazach mechanicznych wg klasyfikacji Ellisa
Table 1. The number and the percentage of teeth with machanical injuries according to Ellis’
classification
Klasa Ellisa
Ellis classification
Liczba zębów
The number of teeth
Procent urazów
The percentage of injury
I
38
14,6%
II
122
46,9%
III
23
8,9%
IV
1
0,4%
V
13
5,0%
VI
7
2,7%
VII
33
12,7%
VIII
7
2,7%
IX
16
6,1%
75
Prace oryginalne
Original papers
W obrębie uzębienia stałego doszło do urazu 244 zębów - 93,9%. Najczęściej dochodziło do urazu zębów siecznych i stanowiły one 94,7%. Najrzadziej uszkodzone były
zęby przedtrzonowe - 9 zębów tj. 3,7% i kły - 4 zęby tj.
1,6%. Wśród przeanalizowanych przypadków nie odnotowano urazów zębów trzonowych. Natomiast w uzębieniu
mlecznym stwierdzono 16 zębów – 6,1% po urazie: 12
zębów tj. 75,0% stanowiły zęby sieczne oraz 4 kły tj. 25,0%.
Urazów zębów trzonowych nie zaobserwowano.
The injury to permanent teeth was observed in 244 teeth
- 93.9%, the incisors were the most frequently injured teeth
– 94.7%. Premolars: 9 - 3.7% and canines: 4 - 1.6% were
the most rarely injured teeth. In deciduous dentition the
study found 12 - 75.0% injured upper and lower incisors,
and 4 - 25.0% canines. No injury to the molars was observed.
2005
tom 1 nr 3
Rycina 2. Występowanie urazów zębów w poszczególnych grupach zębów
Figure 2. The percentage of injuries in diffrent teeth groups
Największa grupa pacjentów zgłaszała się w ciągu jednego tygodnia po urazie tj. 47 osób, co stanowiło 34,5%.
Najmniej pacjentów zgłosiło się w czasie do trzech tygodni
po wypadku, jedynie 2 osoby – 1,5%. Stosunkowo duża
grupa zgłaszała się do 48 godzin po urazie – 39 osób
tj. 28,7%. Natomiast 19 pacjentów – 14,0% zgłosiło się
w czasie powyżej trzech tygodni od wypadku. W dniu urazu zgłosiło się tylko 15 osób – 11,0% a do dwóch tygodni
po wypadku – 14 pacjentów tj. 10,3%.
Analysis of the patients arrival times at dental clinic
revealed that the majority of patients visited dental office
within the first week: 47 patients - 34.5% after the accident
had taken place. Least patients made dental appointment
within three weeks after the accident: 2 patients - 1.5%.
There were also patients who made dental appointment
within 48 hours: 39 patients - 28.7% and later than three
weeks after the accident: 19 patients – 14,0%. Only 15
patients - 11.0% came to the dentist immediately after the
injury. Patients who made dental appointment within two
weeks after the accident were 14 - 10.3%.
Tabela 1. Liczba i odsetek zębów po urazach mechanicznych wg klasyfikacji Ellisa
Table 1. The number and the percentage of teeth with machanical injuries according to Ellis’ classification
Liczba pacjentów
Procent pacjentów
Amount of patients The percentage of patients
Procent urazów
The percentage of injury
47
34,5%
do tygodnia - up to one week
39
28,7%
do 48 godzin - up to 48 hours
19
14,0%
powyżej trzech tygodni - longer than three weeks
15
11,0%
w dniu urazu - on the some day
14
10,3%
do dwóch tygodni - up to two weeks
2
1,5%
do trzech tygodni - up to three weeks
76
Prace oryginalne
Original papers
2005
tom 1 nr 3
Jako wstępne zaopatrzenie zęba po przebytym urazie
stosowano następujące zabezpieczenia: Fluor Protector,
Jonosit, szynę nazębną (ligaturową lub kompozytową),
wodorotlenek wapnia, wodorotlenek wapnia oraz wypełnienie czasowe w koronie celuloidowej. W leczeniu ostatecznym zastosowano następujące rodzaje zabiegów:
rekonstrukcję korony z zachowaną żywotnością złamanego zęba, rekonstrukcję korony z leczeniem endodontycznym oraz ekstrakcję zęba. Najczęstszą metodą była
rekonstrukcja korony zęba. W 164 przypadkach zastosowano rekonstrukcję korony z zachowaną żywotnością złamanego zęba, co stanowiło 63,1%. W 49 zębach - 18,8%
wykonano rekonstrukcję korony zęba z leczeniem endodontycznym, a 9 zębów usunięto, co stanowiło 3,5%.
W przypadku 38 zębów - 14,6% leczenia nie kontynuowano z powodu nie zgłaszania się pacjentów na wizyty kontrolne.
Mimo przeprowadzenia leczenia, obserwowano również powikłania w postaci martwicy miazgi, zgorzeli lub
wystąpienia zmian okołowierzchołkowych. Przypadki leczenia bez powikłań ze strony miazgi zaobserwowano
w 206 zębach - 79,2%. W 45 zębach - 17,3% zauważono
jako powikłanie necrosis pulpae, gangrena pulpae odnotowano w 3 zębach - 1,2%, a zmiany okołowierzchołkowe
w 6 zębach - 2,3%.
To provide primary treatment the following materials/
techniques were used: Fluor Protector, Jonosit, cap splint
(wire ligature or composite splint), calcium hydroxide,
calcium hydroxide plus temporary filling with celluloid
provisional crown. The final treatment included the following procedures: crown reconstruction with pulp vitality maintained, crown reconstruction after endodontic
treatment and extraction. The most frequent method of
treatment was crown reconstruction. In 164 teeth – 63,1%
the crown was reconstructed with pulp vitality maintained.
In 49 teeth – 18,8% the crown was reconstructed after endodontic treatment. Nine teeth – 3,5% were extracted. The
treatment was discontinued in 38 teeth – 14,6% because
the patients failed to come for a check-up. No dental treatment was performed in cases of patients who did not visit
dental office after the accident or when general practitioner did not take any treatment just after the accident. Reconstruction was the most common dental procedure – in 164
teeth - 63.1%. Those patients who visited the Department
too late, came with complications or injured teeth which
were detected during check-up examinations.
Despite the treatment provided other complications
developed: pulp necrosis, pulp gangrene and periapical
changes. Totally 206 teeth - 79.2% were successfully treated. Pulp necrosis was detected in 45 teeth - 17.3%, pulp
gangrene occurred in 3 teeth - 1.2% and periapical changes
in 6 teeth - 2.3%.
Rycina 3. Występowanie powikłań po urazie
Figure 3. Post-traumatic complications
Zaobserwowano, że wraz z upływem czasu zgłoszenia
się do dentysty rosła częstość powikłań. U pacjentów przychodzących do Zakładu w dniu urazu stwierdzono uraz 27
zębów, z czego powikłania wystąpiły w 5 zębach - 18,5%,
a 22 zęby - 81,5% pozostały bez powikłań. Wśród osób
zgłaszających się do 48 godzin stwierdzono uraz 69 zębów,
z czego powikłania dotyczyły 9 zębów - 13,0%, bez powikłań zaobserwowano natomiast 60 zębów - 87,0%. U pacjentów przychodzących do tygodnia po wypadku
stwierdzono uraz 91 zębów, z czego powikłania wystąpiły
w 20 zębach - 22,0%, a brak ich w 71 zębach - 78,0%. Do
The later dental examination and treatment was performed, the more complications occurred. Among the patients who reported to the Department on the same day
which the accident happened (27 injured teeth), complications were detected in 5 teeth - 18.5% and no complications were observed in 22 teeth - 81.5%. In the group of
patients which was seen up to 48 hours after the injury (69
injured teeth) 9 teeth - 13.0% with complications and 60
teeth - 87.0% without any complications were observed.
The group of patients who had their teeth examined up to
one week after the accident (91 injured teeth) had 20 teeth
77
Prace oryginalne
Original papers
2 tygodni po wypadku odnotowano 37 zębów, z tej liczby
w 6 zębach, co stanowiło 16,2% stwierdzono powikłania
po urazie a w 31 zębach, co stanowiło 83,8% brak powikłań. Do 3 tygodni po urazie stwierdzono 5 zębów, w tym
1 ząb z powikłaniem tj. 25,0% a 4 zęby bez powikłań.
U pacjentów zgłaszających się w terminie powyżej 3 tygodni po urazie stwierdzono najwięcej powikłań. Z 32 zębów
powikłania stwierdzono w 13 zębach - 40,6%, natomiast
bez powikłań było 19 zębów - 59,4%.
Porównując czas, jaki upłynął od wypadku do zgłoszenia się do dentysty z miejscem zamieszkania pacjenta
zauważono wyraźną różnicę pomiędzy osobami zamieszkującymi duże miasto, a pacjentami z małego miasta i wsi.
Wśród pacjentów zgłaszających się w dniu wypadku 8 osób
tj. 53,3% stanowiły osoby z dużego miasta, a tylko 3 osoby
- 20,0% były z terenów wiejskich i 4 osoby - 26,7% z małego miasta. Po upływie trzech tygodni od urazu, najczęściej
zgłaszali się mieszkańcy wsi - 9 osób tj. 47,4%. Natomiast
mieszkańców dużego miasta zgłosiło się ośmiu - 42,1%,
a małego miasta tylko dwóch - 10,5%.
- 22.0% with complications and 71 teeth - 78.0% without
them. Up to two weeks after the incident 37 teeth were
treated. When patients visited the dentist no later than two
weeks after the accident 6 teeth - 16.2% with complications and 31 teeth - 83.8% without them were observed. In
the group of patients who received treatment up to three
weeks following the incident (5 injured teeth) complications occurred in 1 tooth - 25.0%, 4 teeth were without
complications. When the time duration between the incident and the dental appointment was longer than three
weeks (32 injured teeth) in 13 teeth - 40.6% complications
were observed and 19 teeth - 59.4% remained without any
complications.
The correlation between the time period between the
accident and the dental treatment with place of living found
a big difference between patients living in big cities, small
towns and villages. Among the patients who visited a dental surgery on the day of the accident 8 patients - 53.3%
lived in big cities, 4 patients - 26.7% in small towns and 3
patients - 20.0% in villages. Three-weeks post trauma 9
patients - 47.4% living in the village were seen (they were
the biggest group), 8 patients - 42.1% living in big cities
and 2 patients - 10.5% living in small towns.
2005
tom 1 nr 3
Rycina 4. Czas, jaki upłynął od urazu do zgłoszenia się do dentysty, a powikłania
Figure 4. Time between the teeth injury and dental appointment vs. percentage of complications
Analizując zależność pomiędzy klasą Ellisa, a występowaniem powikłań zanotowano, że klasa I u przebadanych pacjentów we wszystkich 38 zębach nie dawała żadnych
powikłań, co stanowiło 100,0%. W przypadku klasy II, 114
zębów występowało bez powikłań - 93,5%, 6 zębów - 4,9%
było z martwicą miazgi i 2 zęby - 1,6% ze zmianami okołowierzchołkowymi. Bardzo dużo powikłań dawały urazy
klasy III - odnotowano 12 zębów z necrosis pulpae i 1 ząb
z gangrena pulpae, co stanowiło łącznie 56,5%. Bez powikłań w przypadku tej klasy urazu zaobserwowano 10 zę-
The analysis of correlation between Ellis’ classes and
occurrence of complications found that class I produced
no complications: 38 teeth - 100.0%. In class II: 114 teeth
- 93.5% had no complications, 6 teeth - 4.9% had pulp
necrosis and 2 teeth - 1.6% had periapical changes. There
were many complications - 56.5% connected with class
III: 12 teeth with pulp necrosis and 1 tooth with pulp gangrene, in class III: 10 teeth - 43.5% were without complications. Pulp necrosis was always the after effect observed in
class IV: 1 tooth - 100.0%. In class V there were 8 teeth -
78
Prace oryginalne
Original papers
2005
tom 1 nr 3
bów - 43,5%. Klasa IV Ellisa zawsze prowadziła do martwicy miazgi - 1 ząb tj. 100,0%. W klasie V występowało
8 zębów - 61,5% bez powikłań, 4 zęby – 30,8% z martwicą
miazgi i 1 ząb – 7,7% ze zmianą okołowierzchołkową. VI
klasa zawsze prowadziła do powikłań. Odnotowano 5 zębów – 71,4% z martwicą miazgi oraz po 1 zębie ze zgorzelą i zmianą okołowierzchołkową tj. po 14,3%. W przypadku
VII klasy Ellisa zaobserwowano 27 zębów – 81,8% bez
powikłań, 5 zębów – 15,2% z martwicą miazgi i 1 ząb –
3,0% ze zmianą okołowierzchołkową. Klasa VIII urazu,
podobnie jak i VI, zawsze prowadziła do powikłań. Odnotowano 5 zębów – 71,4% z martwicą miazgi oraz po
1 zębie ze zgorzelą i zmianą okołowierzchołkową tj. po
14,3%. Klasa IX – urazy zębów mlecznych przebiegała
zarówno z powikłaniami, jak i bez nich - odpowiednio 7 i 9
zębów, co stanowiło odpowiednio 43,7% i 56,3%.
Dyskusja
Wszyscy autorzy podają, że urazy zębów występują częściej u chłopców niż u dziewczynek. Według BarańskiejGachowskiej wśród pacjentów po urazie aż 67,5% stanowili
chłopcy [1]. Podobne wyniki otrzymali w roku 1998r. Mielnik-Błaszczak i wsp. - 65,5% , w 1996 Pypeć - 58,7%, oraz
w 2003r. Sobczak i wsp. - 64,0% [4, 2, 3]. Są to wyniki
zbliżone do otrzymanych w niniejszej pracy.
Większości autorów stwierdza, że urazy zębów występują najczęściej u dzieci w wieku 5 lat do 11 roku życia
[1,2,4,6] podobnie jak w niniejszych badaniach. U dzieci
młodszych urazy najczęściej występują w przedziale wiekowym 1 - 2 [5] lub 3 - 4 lata [3].
Większość pacjentów od 62,0% do 84,5% zgłaszających się do lekarza z powodu urazu zamieszkuje duże miasto [2,5]. Najmniejszy odsetek stanowią mieszkańcy wsi –
25,5% do 38,0% [2,5].
Przyczyną urazu wg różnych autorów jest najczęściej
upadek stwierdzany od 40,0% do 66,15% zgłoszeń [3, 7, 6].
Rzadziej dochodzi do urazu na skutek uderzenia, dane są
zmienne w zależności od źródła: od 10,78% do 22,0%
[6, 3, 7].
W piśmiennictwie autorzy podają, że przy urazach zębów stałych najczęściej dochodzi do urazu klasy II wg klasyfikacji Ellisa [1, 2, 3, 7]. U małych dzieci w uzębieniu
mlecznym bardzo często stwierdzano częściowe zwichnięcia zębów [5].
Czas zgłaszania się pacjentów do lekarza po urazach
mechanicznych zębów był różny. W dniu urazu zgłaszało
się od 17,9% do 21,5% [5, 2]. Do 48 godzin po wypadku
zgłaszało się 41,1% [5]. Do tygodnia po urazie zębów docierało do lekarza około 37,0% pacjentów [2].
Najczęściej uszkadzanymi zębami są siekacze górne
przyśrodkowe zarówno w uzębieniu mlecznym jak i stałym [1, 3, 4, 7].
Wnioski
Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że:
61.5% without complications, 4 teeth - 30.8% with pulp
necrosis and 1 tooth - 7.7% with periapical change. Class
VI always caused complications. There were 5 teeth - 71.4%
with pulp necrosis, 1 tooth - 14.3% with pulp gangrene and
1 tooth - 14.3% with periapical change. In the case of class
VII there were 27 teeth - 81.8% without complications, 5
teeth - 15.2% with pulp necrosis and 1 tooth - 3.0% with
periapical change. Class VIII was similar to class VI as it
always caused complications. There were 5 teeth - 71.4%
with pulp necrosis, 1 tooth - 14.3% with pulp gangrene and
1 tooth - 14.3% with periapical change. In class IX - deciduous teeth injuries - complications occurred in 7 teeth 43.7% and 9 teeth - 56.3% remained without them.
Discussion
All of the authors suggest that boys more often than
girls suffer from teeth traumas. According to BarańskaGachowska the majority of patients were boys - 67.5% [1].
Similar results were obtained by Pypeć in 1996 (58.7%),
Mielnik-Błaszczak in 1998 (65.5%) and Sobczak in 2003
(64.0%) [4,2,3]. Their results are close to the ones presented in this study.
According to most of the authors, teeth traumas occur
most frequently in children ages 5 - 11 years [1,2,4,6], in
younger children 1 - 2 years [5] and in children 3 - 4 years
[3] they are more rare – the results are close to ours. The
majority of patients (62.0% - 84.5%) who visited the dentist live in big cities [2,5]. Fewer patients live in villages
(25.5% to 38.0%) [2,5].
According to literature falling down is the most common cause of trauma but the percentage of patients with
trauma varies from 40.0% to 66.15% [3,7,6]. Facial contusions are also found to cause trauma but are more rare: the
data differ according to the source of information: 10.78%
to 22.0% [6,3,7].
In the subject literature authors state that class II trauma [1,2,3,7] is the most frequent one. Young children very
often have teeth dislocations [5].
Patients visit the dentist at different times: on the same
day 17.9% to 21.5% [5,2], up to 48 hours after the incident
41.1% [5], 37.0% patients [2] visit the dentist within a week
after the accident.
Upper central incisors, both deciduous and permanent,
are the most often injured teeth [1,3,4,7]. Our results are
similar.
Conclusions
On the basis of the above analysis the following conclusions may be drawn:
1. The incisors were the most frequently injured teeth,
both permanent and deciduous.
2. Traumatic injury class II was the most frequent injury
type.
3. Mechanical teeth injuries happened more often to boys
living in big cities.
79
Prace oryginalne
Original papers
1. Najczęściej dochodziło do urazu zębów siecznych, zarówno stałych jak i mlecznych.
2. Najczęściej dochodziło do urazu klasy II wg klasyfikacji Ellisa.
3. Wśród pacjentów przeważali chłopcy w porównaniu do
dziewcząt, głównie z dużych miast.
4. Najwięcej urazów występowało u dzieci w wieku 7-12
lat.
5. Najczęstszą przyczyną urazu był upadek.
6. Wraz z upływem czasu od momentu urazu do zgłoszenia się do dentysty rosła częstość powikłań.
4. The highest number of traumas occurred in young children, 7-12 years old.
5. The main reason of injury was falling down.
6. The longer the time period between the accident and
the dental treatment, the more often complications occurred.
2005
tom 1 nr 3
Piśmiennictwo
4.
References
1. Barańska-Gachowska M, Postek-Stefańska L, Adamczyk-Lemieszewska B. Pourazowe uszkodzenia zębów w materiale Katedry
i Zakładu Stomatologii Wieku Rozwojowego Śl.AM. Czasopismo Stomatologiczne 1991; 44(7/8): 485-91.
2. Mielnik-Błaszczak M, Pels E. Traumatic injures to permanent
teeth in children treated in Department of Paedodontics Medical Academy in Lublin. Annales UMCS Sect. D 1998; 53: 31-6.
3. Sobczak M, Remiszewski A. Urazowe uszkodzenia zębów u pacjentów leczonych w Zakładzie Stomatologii Dziecięcej IS AM
5.
6.
7.
w Warszawie w latach 1992 - 2002. Nowa Stomatologia 2003;
8(1): 16-20.
Pypeć L.J. Przyczyny oraz częstość występowania urazowych
uszkodzeń zębów stałych u dzieci. Stomatologia Współczesna
1996; (4): 293-6.
Mielnik-Błaszczak M, Puławska J. Primary teeth trauma. Annales UMCS Sect. D 2003; 58(1): 172-8.
Zienkiewicz J, Drogoszewska B, Krupski K, i in. Analiza obrażeń
zębów u chorych leczonych w Klinice Chirurgii Szczękowo-Twarzowej i Stomatologicznej Akademii Medycznej w Gdańsku
w latach 1995 - 2000. Magazyn Stomatologiczny 2004; 14(2):
44-6.
Szpringer-Nodzak M. Urazy zębów u dzieci i młodzieży. Wyd 2.
Lublin: Wydawnictwo Czelej; 1999.
Ogłoszenie o pracy
NZOZ Klinika Stomatologiczna Christ-Dent
z siedzibą w Grudziądzu i Kwidzynie
podejmie współpracę z lekarzem ORTODONTĄ.
Tel. (056) 642 66 60.
80