Zalecenia pokontrolne

MAŁOPOLSKI URZĄD WOJEWÓDZKI
W KRAKOWIE
WYDZIAŁ POLITYKI SPOŁECZNEJ
WP.V.431-10-11
Kraków, 01 lipca 2011 r.
Pani
Agnieszka Wypych
Kierownik
Ośrodka Pomocy Społecznej
w Bobowej
Rynek 21
38-350 Bobowa
Zespół Kontrolny Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu
Wojewódzkiego w Krakowie przeprowadził w II kwartale 2011 r., kontrolę problemową
w Ośrodku Pomocy Społecznej w Bobowej (zwanym dalej Ośrodkiem).
Przedmiotem kontroli była realizacja zadań z zakresu administracji rządowej
wynikających z ustawy o świadczeniach rodzinnych i ustawy o pomocy osobom
uprawnionym do alimentów.
Kontrolą objęto okres od 1 stycznia 2010 r. do 31 grudnia 2010 r. oraz rok 2011.
Ustalenia kontroli zostały zawarte w protokole podpisanym przez Kierownika Ośrodka
w dniu 27 maja 2011 r. w siedzibie Ośrodka w Bobowej.
W ramach oceny prawidłowości przyznawania świadczeń i prowadzenia
dokumentacji, sprawdzono wyrywkowo akta osób otrzymujących pomoc wynikającą
z realizacji przez Ośrodek zadań, na podstawie ustawy z dnia 28 listopada 2003 r.
o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 z późn. zm.) oraz ustawy
z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz. U. z 2009 r.
Nr 1, poz. 7 z późn. zm.).
Analizie poddano dokumentację osób, którym wypłacono zasiłki rodzinne wraz
z dodatkami oraz świadczenia opiekuńcze. Kontrolą objęto akta osób uprawnionych
do jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka. Ponadto badano dokumentację decyzji
odmawiających przyznania prawa do świadczeń przewidzianych w katalogu ustawy
o świadczeniach rodzinnych.
Zasiłki rodzinne wraz z dodatkami, jednorazową zapomogę oraz świadczenia
opiekuńcze przyznano osobom, które spełniały wymogi ustawy z dnia 28 listopada 2003 r.
o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 z późn. zm.) oraz
dostarczyły wymagane dokumenty, wymienione w rozporządzeniu z dnia 2 czerwca 2005 r.
w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne
(Dz. U. z 2005 r. Nr 105, poz. 881 z późn. zm.).
Świadczenia rodzinne przyznawano na mocy decyzji administracyjnych wydawanych
przez Kierownika Ośrodka Pomocy Społecznej w Bobowej z upoważnienia Burmistrza
Bobowej, który zgodnie z art. 20 ust. 3 ustawy o świadczeniach rodzinnych jest organem
właściwym do realizacji zadań w zakresie świadczeń rodzinnych.
31-156 Kraków, ul. Basztowa 22* tel. (12) 39 21 591 fax. (12) 39 21 424
http://www.malopolska.uw.gov.pl
W wydanych decyzjach dotyczących przyznanych zasiłków rodzinnych wraz
z dodatkami jako podstawa prawna przywołane były przepisy:
• ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego
(t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.);
• ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz. U. z 2006 r.
Nr 139, poz. 992 z późn. zm.);
• rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 2009 r. w sprawie wysokości dochodu
rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek
rodzinny oraz wysokości świadczeń rodzinnych (Dz. U. z 2009 r. Nr 129, poz. 1058);
• Upoważnienie Nr 1/09 dla Pani Agnieszki Wypych – Kierownika w Ośrodku Pomocy
Społecznej w Bobowej z 2 stycznia 2009 r. do wydawania i podpisywania decyzji
administracyjnych w indywidualnych sprawach dotyczących świadczeń rodzinnych.
W podstawie prawnej decyzji nie powołano rozporządzenia Ministra Polityki
Społecznej z dnia 2 czerwca 2005 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach
o świadczenia rodzinne (Dz. U. Nr 105, poz. 881 z późn. zm.), a w przypadku przyznawania
świadczeń pielęgnacyjnych wraz ze składką, nie powoływano: ustawy z dnia 27 sierpnia 2004
r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz. U.
z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 13 października 1998 r.
o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 z późn. zm.).
Decyzje przyznające zasiłki rodzinne wraz z dodatkami nie zawierały pełnego
i wyczerpującego uzasadnienia faktycznego, jako integralnego elementu decyzji
wynikającego z art. 107 § 1 k.p.a.
Przeprowadzone czynności kontrolne wykazały, iż:
1. W aktach do decyzji nr 522-SR/7/01/11 z 1 lutego 2011 r., przyznającej zasiłek rodzinny
na dziecko, stwierdzono brak potwierdzenia odbioru decyzji przez wnioskodawcę. Kierownik
Ośrodka złożyła wyjaśnienie: „(…) podpisany egzemplarz decyzji Pani (***) omyłkowo
zabrała natomiast w aktach został oryginał przeznaczony dla strony. Po kontakcie
telefonicznym z W/w zobowiązała się ona do dostarczenia 2 egzemplarza decyzji do tut.
Ośrodka w dniu 05.05.2011 ponieważ w chwili obecnej przebywa poza miejscem
zamieszkania.”.
2. Na wniosek z 22 września 2010 r. wydano decyzję nr 522-SR/839/10/10
z 22 października 2010 r. przyznającą wnioskodawcy zasiłek rodzinny oraz m.in. dodatek
do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu
wychowawczego na syna Karola, w kwocie 400 zł miesięcznie na okres od 1 listopada 2010 r.
do 28 grudnia 2010 r. oraz na córkę Kingę dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki
nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego w kwocie 400 zł miesięcznie
na okres od 29 grudnia 2010 r. do 31 października 2011 r. Biorąc pod uwagę treść zapisu art.
10 ust. 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, który stanowi,
iż dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego
przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu
dziecka, jeżeli dziecko pozostaje pod jego faktyczną opieką, uprawnionemu do urlopu
wychowawczego, nie dłużej jednak niż przez okres:
1) 24 miesięcy kalendarzowych;
2) 36 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad więcej niż jednym dzieckiem
urodzonym podczas jednego porodu;
3) 72 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad dzieckiem legitymującym się
orzeczeniem o niepełnosprawności albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.
2
Dodatek przysługuje w wysokości 400 zł miesięcznie. Dodatek przysługujący za niepełne
miesiące kalendarzowe wypłaca się w wysokości 1/30 dodatku miesięcznego za każdy dzień.
Kwotę dodatku przysługującą za niepełny miesiąc zaokrągla się do 10 groszy w górę.
W związku z powyższym, wysokość kwoty ww. dodatku do zasiłku za część miesiąca grudnia
2010 r. winna być proporcjonalnie pomniejszona.
Ośrodka przedłożył dokumentację księgową, potwierdzającą wypłatę pomniejszonego
ww. dodatku do zasiłku rodzinnego.
Ponadto, w podstawie prawnej powyższej decyzji przywołano wniosek z dnia 22 września
2010 r., a faktyczna data wpływu na pieczęci to 30 wrzesień 2010 r.
3. Ośrodek dokonując zmiany decyzji przyznającej zasiłek rodzinny wraz z dodatkami
do zasiłku rodzinnego w okresie zasiłkowym 2010/2011 w podstawie prawnej przywoływał
datę wpływu wniosku, na podstawie której decyzja została wydana, a nie datę przyjęcia
wniosku, na podstawie którego decyzja została zmieniona np. decyzje nr:
522-SR/467-1/12/10 z 29 grudnia 2010 r., 522-SR/592-1/03/10 z 2 marca 2010 r.,
522-SR/283-1/08/10 z 13 sierpnia 2010 r., 522-SR/1175-3/06/10 z 7 czerwca 2010 r.,
522-SR/1158-1/03/10 z 21 marca 2010 r.
4. Pomimo przekroczenia przez rodzinę kryterium dochodowego, w uzasadnieniu decyzji
nr 522-SR/395/10/10 z 14 października 2010 r., przyznającej zasiłek rodzinny oraz dodatek
do zasiłku rodzinnego, nie przywołano zapisu art. 5 ust. 3 ustawy o świadczeniach
rodzinnych, dopuszczającego przyznanie świadczenia, w przypadku gdy dochód rodziny
w przeliczeniu na osobę w rodzinie przekroczył kwotę uprawniającą do przyznania zasiłku
o kwotę niższą lub równą kwocie odpowiadającej najniższemu zasiłkowi rodzinnemu, jeżeli
przysługiwał w poprzednim okresie zasiłkowym. W przypadku przekroczenia dochodu
w kolejnym roku kalendarzowym zasiłek rodzinny nie przysługuje.
Analogiczny przypadek stwierdzono w decyzji nr 522-SR/1088/11/10 z 17 listopada 2010 r.
5. Wnioskiem z 14 września 2010 r. strona zwróciła się o ustalenie prawa do zasiłku
rodzinnego na troje dzieci i dodatków do zasiłku rodzinnego z tytułu rozpoczęcia roku
szkolnego 2011/2012 na troje dzieci oraz podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza
miejscem zamieszkania, w związku z dojazdem z miejsca zamieszkania do miejscowości,
w której znajduje się siedziba szkoły, również na troje dzieci. Na mocy decyzji
nr 522-SR/485/11/10 z 10 listopada 2010 r. przyznano stronie świadczenie w formie:
− zasiłku rodzinnego na troje dzieci,
− dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego na troje dzieci,
− dodatku do zasiłku rodzinnego na pokrycie wydatków związanych z dojazdem
do miejscowości, w której znajduje się szkoła, na dwoje dzieci,
− dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej.
Ośrodek przyznał świadczenie w formie dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu
wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej, mimo iż strona nie zaznaczyła we wniosku,
że ubiega się o tą formę świadczenia. Z dokumentacji sprawy wynikało jednak, iż rodzinie
przysługuje ww. dodatek.
Ustalono również, że w sentencji decyzji nr 522-SR/485/11/10 z 10 listopada 2010 r. Ośrodek
nie odniósł się do wniosku strony o przyznanie świadczenia w formie dodatku do zasiłku
rodzinnego na pokrycie wydatków związanych z dojazdem do miejscowości, w której
znajduje się szkoła na najmłodsze dziecko. Kierownik Ośrodka złożyła następujące
wyjaśnienie:
„(…) Strona złożyła wniosek w którym wnioskowała m.in. o przyznanie dodatku z tyt.
na pokrycie wydatków związanych z dojazdem do miejscowości w której znajduje się szkoła
na (***) na rok szkolny 2011/2012. Ośrodek wydał decyzję o nr. 522-SR/485/11/10 w dniu
3
10.11.2010 r. w której nie przyznał warunkowego prawa do przyznania W/w dodatku.
Spowodowane to było błędem pisarskim i przeoczeniem (…).”.
Analiza decyzji nr 522-SR/485/11/10 z 10 listopada 2010 r. wykazała także, iż w podstawie
prawnej decyzji przywołano zapisy art. 16 oraz art. 24 ust. 4 ustawy o świadczeniach
rodzinnych, odnoszące się do świadczeń opiekuńczych.
6. Na mocy decyzji nr 522-SR/568/11/10 z 10 listopada 2010 r. przyznano stronie
świadczenie m.in. w formie dodatku z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza
miejscem zamieszkania w związku z zamieszkiwaniem w miejscowości, w której znajduje
się siedziba szkoły. W dokumentacji stanowiącej podstawę wydania decyzji brak było
oświadczenia osoby fizycznej o wynajmie lokalu uczniowi. Podczas kontroli dołączono
do dokumentacji kserokopię notatki służbowej sporządzonej przez pracowników socjalnych
Ośrodka Pomocy Społecznej w Bobowej, z której wynika, iż pracownicy socjalni
przeprowadzili wizytę, podczas której ustalili, że uczennica faktycznie zamieszkuje w innej
miejscowości u swojej babci, gdzie jest zameldowana na pobyt czasowy. Kierownik Ośrodka
złożyła wyjaśnienie:
„W sprawie przyznania dodatku z tytułu na pokrycie wydatków związanych z zamieszkaniem
w miejscowości, w której znajduje się szkoła przyznanego na (***) decyzją z dnia 10.11.
2010 r. o nr. 522-SR/568/11/10 wyjaśniam, że dodatek przyznano na podstawie złożonych
dokumentów m.in. poświadczenia zameldowania na pobyt czasowy. Pracownicy zwrócili się
też do pracowników socjalnych o sprawdzenie czy w/w uczennica faktycznie zamieszkuje pod
wskazanym w poświadczeniu zameldowania adresem. Pracownicy socjalni sporządzili
notatkę służbową, która została udostępniona do wglądu, i znajduje się w teczce notatek
pracownika socjalnego. Podczas wizyty stwierdzono, że uczennica (***) faktycznie
zamieszkuje u swojej babci pod adresem (***) ponieważ ma utrudniony dojazd spowodowany
brakiem połączeń komunikacji oraz problemami zdrowotnymi (choroba lokomocyjna
skutkująca m.in. omdleniami itp. ).”.
Stwierdzono również, że we wniosku złożonym przez stronę 17 września 2010 r. dokonano
zmian przy użyciu korektora. Taka sama sytuacja miała miejsce w przypadku wniosku
do decyzji nr: 522-SR/627/11/10 z 3 listopada 2010 r. oraz nr 522-SR/966/11/10 z 5 listopada
2010 r.
7. W części VIII wniosku z 27 października 2010 r. do decyzji nr 522-SR/1121/11/10
z 2 listopada 2010 r., przyznającej stronie zasiłek rodzinny wraz z dodatkami, pracownik
Ośrodka podał inny dochód żony wnioskodawcy, podlegający opodatkowaniu podatkiem
dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych w kwocie 1374,10 zł, podczas gdy
z zaświadczenia wydanego przez urząd skarbowy wynika, iż żona wnioskodawcy
nie uzyskała w 2009 roku żadnego dochodu.
Kierownik Ośrodka złożyła następujące wyjaśnienie:
„Wyjaśnienie dotyczące wniosku z dnia 27.10.2010 r. Pana(***), zam.(***). Obliczając
dochód rodziny pracownik rodziny omyłkowo części VIII wpisał Pani(***) dochód
w wysokości 1.374,10 zł a powinno być 0,00 zł ponieważ dochód (na podstawie zaświadczenia
z Urzędu Skarbowego) wyniósł 0,00 zł. W związku z tym przeliczono ponownie dochód
rodziny który wyniósł 29.229,36 zł a w przeliczeniu na osobę 405,96 zł i stwierdzono, że nie
zmieniło to prawa do pobierania świadczeń rodzinnych przez Pana(***), ponieważ dochód
jest nadal niższy od kryterium dochodowego.”.
8. Decyzją nr 522-SR/482/10/10 z 14 października 2010 r. przyznano zasiłek rodzinny wraz
z dodatkiem z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego oraz z tytułu wydatków związanych
z dojazdem do miejscowości, w której znajduje się szkoła. W dokumentacji sprawy znajdował
się wniosek o ustalenie prawa do zasiłku rodzinnego z 14 września 2010 r.,
w którym w części I wniesiono o ustalenie prawa do zasiłku rodzinnego oraz dodatku
4
z tytułu wydatków związanych z dojazdem do miejscowości w której znajduje się szkoła.
Strona w części V wniosku oświadczyła, że dziecko w kolejnym roku szkolnym będzie uczyć
się w szkole. Kierownik Ośrodka przedłożyła w tej sprawie wyjaśnienie o następującej treści:
„W sprawie przyznania dodatku z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego wnioskowanego przez
Panią (***) na syna wyjaśniam, że dodatek przyznano na podstawie złożonego wniosku
w którym strona w części V złożyła oświadczenie dotyczące ustalenia prawa do dodatku oraz
podpis. Nie zaznaczono pozycji na wniosku na str. 2 ponieważ strona byłą przekonana iż
złożenie podpisu jest jednoznaczne z ubieganiem się o dodatek. W/w dodatek nie został jeszcze
wypłacony, ponieważ został przyznany warunkowo na rok szkolny 2011/2012
i termin wypłaty planowany jest na wrzesień 2011 r.”.
9. W rozstrzygnięciu decyzji nr 522-SR/538-1/01/10 z 13 stycznia 2010 r. przyznającej
stronie dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania
z urlopu wychowawczego od 15 grudnia 2009 r. do 31 października 2010 r. użyto
sformułowania, iż kwota dodatku wynosi 400 zł miesięcznie. Jednakże za miesiąc grudzień
2009 r. przysługiwał niepełny dodatek tj. w kwocie 213,30 zł. Kierownik Ośrodka przedłożył
w tej sprawie wyjaśnienie o następującej treści:
„Pani (***) do dnia 14 grudnia 2009 r. pobierała dodatek do zasiłku rodzinnego z tyt. Opieki
nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego na (***).
W związku z tym za miesiąc grudzień 2009 r. przysługiwała jej kwota 186,70 zł która została
wypłacona w m-cu grudniu 2009 r.
Od dnia 15 grudnia 2009 r. nabyła prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego z tyt. opieki
nad dzieckiem w okresie korzystania urlopu wychowawczego na (***). W związku z tym
za miesiąc grudzień przysługiwała jej kwota 213,30 zł która została wypłacona miesiącu
styczniku 2010 r.”.
Analogiczne nieprawidłowości stwierdzono w dokumentacji do decyzji nr:
522-SR/1154-1/01/11 z 1 lutego 2010 r.
10. Decyzją nr 522-SR/975-1/11/10 z 2 grudnia 2010 r. przyznano dodatek z tytułu opieki nad
dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego od 2 grudnia 2010 r. do 31
października 2011 r. w kwocie 373,24 zł za miesiąc grudzień 2010 r. tj. za 28 dni.
Z wyliczeń Zespołu Kontrolnego wynika, iż dodatek przysługiwał za miesiąc grudzień 2010 r.
w kwocie 386,67 zł. Kierownik Ośrodka przedłożyła w tej sprawie wyjaśnienie o następującej
treści: „Wyjaśnienie dotyczące decyzji z dnia 02.12.2010 r. nr. 522-SR/975-1/11/10 wydanej
dla (***) przyznającej dodatek do zasiłku rodzinnego z tyt. opieki nad dzieckiem w okresie
korzystania urlopu wychowawczego na (***). Wyjaśniam sposób wyliczenia dodatku:
Dodatek przyznaje się w wysokości 400,00 miesięcznie. Kwotę tą dzieli się umownie przez
30 dni co daje 13,33 zł dziennie. Następnie mnożymy przez ilość dni w danym miesiącu
na jakie przyznany został dodatek jeśli urlopu wychowawczego nie przyznano na pełny
miesiąc. W przypadku Pani (***) 28 dni daje to kwotę 373,24 zł która została wypłacona
za miesiąc grudzień 2010 r.”.
11. We wniosku z 17 września 2010 r. do decyzji nr 522-SR/331/10/10 z 4 października
2010 r. brak było numerów PESEL dwójki dzieci wnioskodawczyni.
12. W podstawie prawnej decyzji nr 522-SR/581/11/10 z 3 listopada 2010 r. powołano
wniosek strony o ustalenie prawa do zasiłku rodzinnego wraz z dodatkami do zasiłku
rodzinnego z 16 września 2010 r. W dokumentacji znajdował się przedmiotowy wniosek
jednakże z datą wpływu 14 września 2010 r.
Analogiczne nieprawidłowości stwierdzono w dokumentacji do decyzji nr:
522-SR/1210-1/01/10 z 11 stycznia 2010 r.
13. Decyzją o nr 524-ŚP/26/02/11 z 18 lutego 2011 r. przyznano świadczenie pielęgnacyjne
z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z opieką
5
nad dzieckiem, podczas gdy zgodnie z wnioskiem i dołączoną dokumentacją opieka
sprawowana była nad matką.
14. Decyzją nr 524-ŚP/31/03/11 z 3 marca 2011 r. na wniosek strony z 20 stycznia 2011 r.
przyznano stronie świadczenie pielęgnacyjne w kwocie 520 zł miesięcznie na okres
od 20 lutego 2011 r. do 31 października 2011 r. oraz składkę na ubezpieczenie zdrowotne
w kwocie 46,80 zł miesięcznie na okres od 1 marca 2011 do 31 października 2011 r.
Wnioskodawczyni była zarejestrowana do 20 lutego 2011 r. w Powiatowym Urzędzie Pracy
w Gorlicach.
15. Stwierdzono, iż w podstawie prawnej decyzji przyznającej zasiłek pielęgnacyjny
nr 523-ZP/304/09/10 z 8 września 2010 r. przywołano datę złożenia wniosku „…z 8 września
2010 r. …”, natomiast na wniosku widniała pieczęć z datą wpływu 31 sierpnia 2010 r.
16. Decyzja nr 525-B/01/02/10 z 10 lutego 2010 r. oraz decyzja nr 525-B/94/09/10
z 7 września 2010 r. zostały wydane po upływie terminu określonego na załatwienie sprawy
w art. 35 k.p.a. Kierownik Ośrodka złożyła następujące wyjaśnienie:
„Decyzje nr 525-B/01/02/10 oraz nr 525-B/94/09/10 wydane 2 i 4 dni po terminie faktycznie
zostały podjęte przed upływem 30 dni od złożenia wniosku. Wszelkie dane oraz sama decyzja
została utworzona w systemie informatycznym lecz przez niedopatrzenie nie zatwierdzona
w dniu podjęcia. Podczas drukowania system sam nadał decyzji datę druku jako datę
podjęcia.”.
17. Poddane analizie decyzje przyznające jednorazową zapomogę z tytułu urodzenia
się dziecka zawierały różne formy pouczeń. Część decyzji uwzględniała jedynie informację,
czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie – np. decyzja nr 525-B/146/12/10 z 30 grudnia
2010 r., natomiast pozostałe decyzje zawierały również adnotację o treści „W przypadku
wystąpienia zmian mających wpływ na prawo do świadczeń rodzinnych osoba uprawniona do
świadczeń rodzinnych jest zobowiązana do niezwłocznego powiadomienia o tym organu
wypłacającego świadczenia zgodnie z art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r.
o Świadczeniach Rodzinnych. Nienależnie pobrane świadczenia podlegają natychmiastowemu
zwrotowi zgodnie z art. 30.” – np. decyzja nr 525-B/01/02/10 z 10 lutego 2010 r. oraz decyzja
nr 525-B/23/04/11 z 5 kwietnia 2011 r. Kierownik kontrolowanego Ośrodka złożyła
wyjaśnienie:
„(…) Wszelkie decyzje dotyczące świadczeń rodzinnych wydawane są w systemie
informatycznym, który sam pobiera z bazy treści poszczególnych części decyzji. W jednej
decyzji zawiera tylko wskazanie Organu odwoławczego oraz termin, w którym strona może
wnieść odwołanie, a w innych przypadkach pouczenie zwiera informacje o zgłaszaniu
wszelkich zmian mających wpływ na prawo do świadczeń. Problem ten został zgłoszony
do instytucji dostarczającej oprogramowanie lecz do dnia dzisiejszego nie został rozwiązany.
W dniu wczorajszym ponownie zwróciłam się do „SYGNITY” z prośbą o usunięcie
problemu.”.
18. Na podstawie decyzji nr 525-B/23/02/10 z 10 lutego 2010 r. przyznano świadczenie
w formie jednorazowej zapomogi na dziecko o imieniu Hubert, podczas gdy strona
wnioskowała o przyznanie świadczenia na córkę o imieniu Anna.
Kierownik przedłożyła następujące wyjaśnienie:
„W decyzji dotyczącej jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka Pani (***)
omyłkowo zostało podane imię dziecka <<Hubert>> zamiast <<Anna Małgorzata>> tak
jak wskazane we wniosku i akcie urodzenia. Decyzja została zmieniona w drodze
postanowienia w dniu 28.04.2011r. (…).”.
19. W decyzji nr 525-B/105/09/10 z 5 października 2010 r. jako datę złożenia przez stronę
wniosku podano 5 października 2010 r., podczas gdy strona złożyła wniosek
7 września 2010 r.
6
W zakresie świadczeń z funduszu alimentacyjnego przeprowadzone czynności kontrolne
wykazały, iż:
1. W dokumentacji do decyzji nr 532-FA/5/10/10 z 11 października 2010 r. znajdowała
się nieuwierzytelniona kopia wyroku Sądu Rejonowego w Gorlicach z 24 maja 2002 r. sygn.
akt III RC. 120)02. Analogiczne nieprawidłowości stwierdzono w dokumentacji do decyzji
nr: 532-FA/23/10/10 z 20 października 2010 r.
2. Decyzją nr 532-FA/16-1/04/10 z 1 kwietnia 2010 r. zmieniono decyzję 532-FA/16/10/09
z 21 października 2009 r. w części dotyczącej wysokości świadczenia ze względu na wyrok
sądu podwyższający alimenty na rzecz osoby uprawnionej, od dnia 1 stycznia 2010 r.
W decyzji brak informacji o wyrównaniu świadczenia za miesiące od stycznia do marca 2010
r.
3. W decyzji nr 532-FA/9/10/10 stwierdzono nieczytelną datę wydania decyzji.
Kontrola wykazała, że wysokość świadczeń ustalano zgodnie z art. 10 ustawy
z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2009 r.
Nr 1, poz. 7 z późn. zm.).
Zgodnie z art. 27 ust. 2 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów organ
właściwy wierzyciela wydaje, po zakończeniu okresu świadczeniowego (2009/2010) decyzję
administracyjną w sprawie zwrotu przez dłużnika alimentacyjnego należności z tytułu
otrzymanych przez osobę uprawnioną świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Ośrodek
w Bobowej nie wydał przedmiotowych decyzji w 2010 r.
Wobec dłużnika alimentacyjnego T. K. wszczęto 30 grudnia 2010 r. postępowanie
z urzędu w sprawie zwrotu należności z tytułu otrzymanych przez osoby uprawnione
świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Decyzję nr 532-FA/25-1/04/11 w sprawie zwrotu
ww. należności Ośrodek wydał 26 kwietnia 2011 r.
Z przeprowadzonej w czasie kontroli analizy dokumentacji dłużników prowadzonych
przez jednostkę jako organ właściwy dłużnika oraz sprawozdań przesyłanych przez Ośrodek
w Bobowej do Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego
w Krakowie dotyczących działań wobec dłużników alimentacyjnych wynika, iż Ośrodek nie
wykorzystywał następujących instrumentów przewidziane w ustawie o pomocy osobom
uprawnionym do alimentów dla organu właściwego dłużnika:
1. Przekazanie komornikowi sądowemu informacji mających wpływ na egzekucję
zasądzonych świadczeń alimentacyjnych pochodzących z rodzinnego wywiadu
środowiskowego (art. 4 ust. 4 ww. ustawy).
2. Wystąpienie z powództwem o ustalenie alimentów od innych osób.
3. Informacje przekazywane do sądu o bezczynności lub opieszałości komornika
sądowego (art. 3 ust. 8 ww. ustawy).
Ośrodek w Bobowej wydatkował na świadczenia z funduszu alimentacyjnego
w 2010 r. ze środków budżetu państwa środki finansowe w wysokości 174 446,00 zł. Z tej
kwoty od dłużników alimentacyjnych wpłynęło: 21 790,71 zł, co stanowi 12,49 % kwoty
świadczeń wypłaconych (w porównaniu z rokiem 2009 ściągalność spadła o 5,99 %). Braki
w ściągalności wyniosły więc w 2010 r. - 87,51 %.
Zalecenia pokontrolne:
1. W podstawie prawnej wydawanych decyzji przyznających świadczenia rodzinne
powoływanie właściwych aktów prawnych, takich jak: rozporządzenie Ministra Polityki
Społecznej z dnia 2 czerwca 2005 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach
o świadczenia rodzinne (Dz. U. Nr 105, poz. 881 z późn. zm.). Natomiast w przypadku
decyzji przyznających świadczenia pielęgnacyjne: ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r.
7
o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz. U.
z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 13 października 1998 r.
o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 z późn. zm.).
2. Doręczanie pism stronom zgodnie z art. 46 k.p.a. tj. potwierdzenie przez stronę odbioru
pisma swym podpisem ze wskazaniem daty doręczenia.
3. Zamieszczanie w sentencji decyzji przyznających dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu
opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego informacji
o wysokości dodatku przysługującego za niepełny miesiąc zgodnie z art. 10 ust. 3 ustawy
z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz. U. z 2006 r. Nr 139,
poz. 992 z późn. zm.), wyliczonego w wysokości 1/30 dodatku miesięcznego za każdy
dzień.
4. Konstruowanie decyzji przyznających świadczenia zgodnie z art. 107 § 1 k.p.a.
który stanowi, iż „Decyzja powinna zawierać: oznaczenie organu administracji
publicznej, datę wydania, oznaczenie strony lub stron, powołanie podstawy prawnej,
rozstrzygnięcie, uzasadnienie faktyczne i prawne, pouczenie, czy i w jakim trybie służy od
niej odwołanie, podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego
osoby upoważnionej do wydawania decyzji. Decyzja w stosunku do której może być
wniesione powództwo do sądu powszechnego lub skarga do sądu administracyjnego,
powinna zawierać ponadto pouczenie o dopuszczalności wniesienia powództwa lub
skargi.”. W szczególności powoływanie w decyzji właściwych wniosków o ustalenie
prawa do świadczenia oraz przedstawienie pełnego i wyczerpującego uzasadnienia
faktycznego, jako integralnego elementu decyzji.
5. W przypadku decyzji przyznających jednorazową zapomogę z tytułu urodzenia
się dziecka wyeliminowanie z treści pouczenia zapisów art. 25 ust. 1 ustawy
o świadczeniach rodzinnych, który stanowi, iż „W przypadku wystąpienia zmian w liczbie
członków rodziny, uzyskania dochodu lub innych zmian mających wpływ na prawo
do świadczeń rodzinnych osoba, o której mowa w art. 23 ust. 1, jest obowiązana
do niezwłocznego powiadomienia o tym organu wypłacającego świadczenia rodzinne.”.
6. W przypadku przekroczenia przez rodzinę kryterium dochodowego o kwotę niższą lub
równą kwocie odpowiadającej najniższemu zasiłkowi rodzinnemu, w uzasadnieniu
decyzji przyznającej zasiłek rodzinny wraz z dodatkami do zasiłku rodzinnego,
przywoływać zapis art. 5 ust. 3 ustawy o świadczeniach rodzinnych, tj.: „W przypadku
gdy dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie lub dochód osoby uczącej się
przekracza kwotę uprawniającą daną rodzinę lub osobę uczącą się do zasiłku rodzinnego
o kwotę niższą lub równą kwocie odpowiadającej najniższemu zasiłkowi rodzinnemu
przysługującemu w okresie, na który jest ustalany, zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli
przysługiwał w poprzednim okresie zasiłkowym. W przypadku przekroczenia dochodu
w kolejnym roku kalendarzowym zasiłek rodzinny nie przysługuje.”.
7. W przypadku decyzji nr 522-SR/975-1/11/10 z 2 grudnia 2010 r. ustalającej prawo
do zasiłku rodzinnego wraz z dodatkami, należy wydać decyzję zmieniającą
z wyrównaniem dodatku z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu
wychowawczego.
Wyliczenie:
kwota wypłaconego świadczenia: 373,24 zł - za okres od 2 do 31 grudnia 2010 r.
386,67 zł – 373,24 zł = 13,40 zł – kwota wyrównania.
8
8. Dbałość o formalną poprawność wniosków składanych przez strony poprzez weryfikację
danych w nich zawartych w odniesieniu do stanu faktycznego, w oparciu o art. 9 k.p.a.
w związku z § 2 ust. 2 pkt 6 lit. c i d rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia
2 czerwca 2005 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia
rodzinne (Dz. U. Nr 105, poz. 881), w tym także poprzez uwzględnianie, m.in. numeru
PESEL osoby uprawnionej. Poprawne wypełnianie przez pracowników Ośrodka części
VIII wniosków o ustalenie prawa do zasiłku rodzinnego oraz dodatków do zasiłku
rodzinnego. Wyeliminowanie poprawek dokonywanych przy użyciu korektora.
9. W przypadku decyzji nr 524-ŚP/31/03/11 z 3 marca 2011 r. r. ustalającej prawo
do świadczenia pielęgnacyjnego należy wydać decyzje zmieniającą wraz
z wyrównaniem świadczenia pielęgnacyjnego od miesiąca, w którym wpłynął wniosek
z prawidłowo wypełnionymi dokumentami, zgodnie z art. 163 k.p.a. w związku z art. 24
ust. 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Fakt, że decyzja przyznająca prawo
do świadczenia pielęgnacyjnego została już wykonana, nie wyklucza możliwości
dokonania zmiany tej decyzji w trybie art. 163 k.p.a. w związku z art. 24 ust. 2 i ust. 4
ustawy o świadczeniach rodzinnych.
10. Przeprowadzenie analizy dokumentacji osób, którym, w badanym okresie, przyznano
prawo do świadczenia pielęgnacyjnego zgodnie z treścią zapisu art. 17 ust. 1 i 1a ustawy
o świadczeniach rodzinnych, w związku z art. 24 ust. 2 ustawy o świadczeniach
rodzinnych.
O wynikach analizy należy poinformować tutejszy Wydział w terminie przewidzianym
na ustosunkowanie się zaleceń pokontrolnych. W przypadku stwierdzenia wydania przez
Ośrodek decyzji ustalających prawo do świadczenia pielęgnacyjnego niezgodnie z treścią
zapisu art. 24 ust. 2 ww. ustawy należy dokonać ich zmiany wraz z wyrównaniem
świadczenia pielęgnacyjnego od miesiąca, w którym wpłynął wniosek z prawidłowo
wypełnionymi dokumentami.
11. W prowadzonych postępowaniach administracyjnych stosowanie się do zapisów art. 35
§ 1-3 k.p.a., które stanowią, iż „art. 35 § 1 Organy administracji publicznej obowiązane
są załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki.
§ 2. Niezwłocznie powinny być załatwiane sprawy, które mogą być rozpatrzone w oparciu
o dowody przedstawione przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania
lub w oparciu o fakty i dowody powszechnie znane albo znane z urzędu organowi, przed
którym toczy się postępowanie, bądź możliwe do ustalenia na podstawie danych, którymi
rozporządza ten organ.
§ 3. Załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić
nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej - nie później niż
w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, zaś w postępowaniu
odwoławczym - w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania.”
Stosowanie się do zapisu art. 36 k.p.a. w związku z art. 35 k.p.a., zgodnie z którym
„O każdym przypadku niezałatwienia sprawy w terminie określonym w art. 35
lub w przepisach szczególnych organ administracji publicznej jest obowiązany
zawiadomić strony, podając przyczyny zwłoki i wskazując nowy termin załatwienia
sprawy.”.
12. Dowód w postaci odpisu dokumentu winien czytelnie odzwierciedlać treść oryginału oraz
być uwierzytelniony w myśl art. 76 k.p.a., cyt.: „dokumenty urzędowe sporządzone
w przepisanej formie przez powołane do tego organy państwowe w ich zakresie działania
stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo stwierdzone.”.
9
13. Ustalanie prawa do świadczeń rodzinnych, zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy
o świadczeniach rodzinnych, wyłącznie na wniosek strony i ściśle z jego treścią.
14. Skreślenia oraz poprawki w dokumentacji prowadzonych postępowań, a szczególności
we wnioskach o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych, winny być dokonywane,
zgodnie z zasadami określonymi w art. 71 k.p.a., który stanowi, iż skreśleń i poprawek
w protokole należy tak dokonywać, aby wyrazy skreślone i poprawione były czytelne.
15. Prostowanie błędów pisarskich i rachunkowych lub innych oczywistych omyłek w drodze
postanowienia, z urzędu lub na żądanie strony, zgodnie z zapisem art. 113 § 1 k.p.a.
16. W przypadku ubiegania się o przyznanie dodatku z tytułu podjęcia przez dziecko nauki
w szkole poza miejscem zamieszkania w związku z zamieszkiwaniem w miejscowości,
w której znajduje się siedziba szkoły, dołączanie do wniosków o zasiłki rodzinne,
stosownego oświadczenia osoby fizycznej o wynajmie lokalu uczniowi, zgodnie z § 5 pkt
3 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 2 czerwca 2005 r. w sprawie
sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne (Dz. U. z 2005 r.
Nr 105, poz. 881 z późn. zm.).
17. Sugeruje się, aby decyzje administracyjne w sprawie zwrotu przez dłużnika
alimentacyjnego należności z tytułu otrzymanych przez osobę uprawnioną świadczeń
z funduszu alimentacyjnego wydawane były po zakończeniu okresu świadczeniowego,
zgodnie z art. 27 ust. 2 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów.
18. Podjęcie działań mających na celu wzmożenie efektywności ściągalności zobowiązań
od dłużników alimentacyjnych poprzez wykorzystanie następujących instrumentów
przewidzianych dla organu właściwego dłużnika w ustawie o pomocy osobom
uprawnionym do alimentów:
1) przekazanie komornikowi sądowemu informacji mających wpływ na egzekucję
zasądzonych świadczeń alimentacyjnych pochodzących z rodzinnego wywiadu
środowiskowego (art. 4 ust. 4 ww. ustawy);
2) wystąpienie z powództwem o ustalenie alimentów od innych osób;
3) informacje przekazywane do sądu o bezczynności lub opieszałości komornika
sądowego (art. 3 ust. 8 ww. ustawy).
Zgodnie z art. 47 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 roku o wojewodzie i administracji
rządowej w województwie (Dz. U. Nr 31, poz. 206) o sposobie wykorzystania ww. zaleceń
i wniosków proszę mnie poinformować w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego
wystąpienia z jednoczesnym wskazaniem sposobów na rozwiązanie problemów.
Z up. Wojewody Małopolskiego
(-) mgr Renata Grochal
Zastępca Dyrektora
Wydziału Polityki Społecznej
Do wiadomości:
Burmistrz Bobowej
10