streszczenie pracy

Lek. Magdalena Wojewoda-Korbelak
Analiza czynników warunkujących decyzje terapeutyczne i skuteczność leczenia zróżnicowanego raka
tarczycy w regionie wielkopolskim
STRESZCZENIE
Zróżnicowany rak tarczycy (ZRT) jest najczęstszym nowotworem złośliwym układu dokrewnego.
Znaczna część pacjentów po zastosowaniu odpowiedniego leczenia osiąga wyleczenie, choć u
niektórych pacjentów uzyskanie remisji jest trudne. Ocena czynników wpływających na rokowanie i
decyzje terapeutyczne prowadzące do osiągnięcia trwałej remisji jest obecnie tematem wielu badań.
Celem pracy była analiza czynników determinujących decyzje terapeutyczne dotyczące kwalifikacji do
leczenia izotopowego oraz czynników warunkujących konieczność wielokrotnego podawania radiojodu
w leczeniu ZRT w regionie wielkopolskim. Ponadto, celem pracy było porównanie profilu pacjentów z
ZRT kwalifikowanych do leczenia ablacyjnego radiojodem w 2000r. i 2008r.
Do badania włączono chorych z ZRT hospitalizowanych celem podania ablacyjnej dawki radiojodu po
tyreoidektomii w latach 2000 i 2008. Grupę badaną stanowiło łącznie 385 chorych (224 z rozpoznanym
w 2000r. i 161 z rozpoznanym w 2008r. ZRT) w wieku od 10 do 81 lat. Analizie retrospektywnej
poddano historie choroby badanej grupy pacjentów z lat 2000-2014. Obejmowała ona okres od
rozpoznania ZRT, poprzez leczenie ablacyjne a następnie kontrole po leczeniu ablacyjnym. Decyzję o
podaniu i o wielkości dawki jodu podejmowano w oparciu o analizę skuteczności leczenia
uzupełniającego, która obejmowała: badanie przedmiotowe chorego, ocenę stężenia stymulowanej
tyreoglobuliny (sTg) i przeciwciał przeciwko tyreoglobulinie (TgAb), ultrasonografię szyi oraz
scyntygrafię jodową. W grupie badanej mediana wieku pacjenta wynosiła 49 lat, większość pacjentów
(88,8%) stanowiły kobiety. Wśród rozpoznań histopatologicznych dominował rak brodawkowaty
tarczycy (78,4%). U pozostałych pacjentów zdiagnozowano raka pęcherzykowego tarczycy (19%) oraz
raka oksyfilnokomórkowego (2,6%). Nieco ponad połowa pacjentów miała raka tarczycy w stopniu
zaawansowania pT1. Rozpiętość podanej pierwszej aktywności wynosiła od 30-150 mCi, przy
medianie na poziomie 90 mCi. Drugą dawkę radiojodu podano u 45,2% hospitalizowanych, przy czym
mediana wielkości aktywności wynosiła 90 mCi.
W 2008r. w badanej populacji rozpoznanie ZRT stawiano istotnie statycznie częściej u starszych
pacjentów w porównaniu do roku 2000r. W 2008r. w stosunku do 2000r. obserwowano poprawę w
zakresie przedoperacyjnej diagnostyki ambulatoryjnej raka tarczycy (większa dostępność wyników
badań cytologicznych) oraz znaczną poprawę w zakresie doszczętności zabiegu tyreoidektomii co
przekładało się na lepsze przygotowanie do leczenia radiojodem. Na przestrzeni badanych lat,
zaobserwowano spadek częstości rozpoznawania gorzej rokujących typów ZRT (pęcherzykowy,
oksyfilnokomórkowy), na korzyść lepiej rokującego raka brodawkowatego, co może pośrednio
świadczyć o skuteczności zastosowanej profilaktyki jodowej, natomiast udział procentowy
poszczególnych stopni zaawansowania według klasyfikacji TNM nie różnił się istotnie w badanych
latach. Najczęściej współistniejącym z ZRT nowotworem był rak piersi. W 2008r. w porównaniu do
roku 2000r. w leczeniu badanej populacji stosowano istotnie większe dawki radiojodu, zarówno
ablacyjne jak i uzupełniające, co przekładało się na lepszą skuteczność leczenia.
Do czynników decydujących o wielkości podanej pierwszej dawki radiojodu należały: stopień
zaawansowania i stężenie sTg, w mniejszym stopniu objętość resztkowej tkanki tarczycy w badaniu
USG. Do czynników determinujących konieczność podania drugiej dawki radiojodu należały przede
wszystkich stężenie Tg, ale w mniejszym stopniu również objętość tarczycy w USG i stężenie TgAb,
podczas gdy o wielkości podanej drugiej dawki decydowały: wiek (młodych chorych leczono
agresywniej) i stopień zaawansowania, w mniejszym stopniu stężenie Tg. Wielkość otrzymanej
skumulowanej (pierwszej i drugiej) dawki radiojodu korelowała przede wszystkim ze stężeniem
stymulowanej Tg, w mniejszym stopniu z objętością tarczycy w badaniu USG. W badanej populacji
konieczność wielokrotnego (co najmniej trzema dawkami) leczenia radiojodem determinowały w
najwyższym stopniu stężenie Tg oraz objętość pozostałej tkanki tarczycy podczas pierwszej
hospitalizacji.
Podsumowując, w leczeniu ZRT kluczowym elementem terapii jest doszczętny zabieg tyreoidektomii
oraz potrzeba zróżnicowania podawanej dawki radiojodu w zależności od parametrów wyjściowych, ze
szczególnym uwzględnieniem stężenia stymulowanej Tg, resztkowej objętości tarczycy w badaniu
USG i stopnia zaawansowania nowotworu. Istnieje konieczność przeprowadzenia prospektywnych
badań skuteczności stosowanych schematów postępowania w populacji wielkopolskiej.