88. Czysta stopa procentowa 89. Rynkowa (nominalna) stopa

34
Podstawowe pojęcia i zagadnienia mikroekonomii
88. Czysta stopa procentowa
Czysta stopa procentowa jest teoretyczną ceną pieniądza, która ukształtowałaby się na
rynku pod wpływem oddziaływania popytu i podaży pieniądza w sytuacji, gdyby nie występowało zjawisko inflacji i ryzyka gospodarczego.
89. Rynkowa (nominalna) stopa procentowa
Rynkowa (nominalna) stopa procentowa jest ceną pieniądza uwzględniającą występowanie zjawiska inflacji i ryzyka gospodarczego. Jest to określona suma pieniędzy, którą trzeba
zapłacić za użytkowanie pożyczonych środków pieniężnych w ciągu roku.
90. Efektywna stopa procentowa
Efektywną stopą procentową nazywamy faktycznie zrealizowaną stopę zwrotu z lokaty
w skali roku. Jej wielkość zależy od nominalnej stopy procentowej oraz liczby okresów kapitalizacji.
r n
re = 1 +
− 1,
n
gdzie:
re — efektywna stopa procentowa;
n — liczba okresów kapitalizacji w skali roku;
r — rynkowa stopa procentowa.
91. Oprocentowanie składane
Metoda oprocentowania składanego pozwala obliczyć wartość przyszłą (F V ) wartości
aktualnej (P V ) po upływie okresu lokaty, przy rynkowej stopie procentowej przeliczonej na
liczbę okresów kapitalizacji w roku. W tym celu stosujemy wzór:
r n·t
FV = PV 1 +
,
n
gdzie:
r — rynkowa stopa procentowa;
n — liczba okresów kapitalizacji w skali roku;
t — liczba lat w okresie lokaty.
92. Dyskontowanie
Dyskontowanie jest działaniem odwrotnym do oprocentowania składanego. Pozwala obliczyć wartość aktualną wartości przyszłej, oczekiwanej po okresie lokaty. Procedura dyskontowania sprowadza się do pomnożenia kwoty podlegającej dyskontowaniu przez współczynnik
dyskontujący (at ):
1
P V = at · F V , gdzie at = n·t .
1 + nr
58
Zadania
d) spowoduje wzrost konsumpcji tego dobra w wyniku działania efektu substytucyjnego;
e) wywoła dodatni całkowity efekt popytowy;
f) wywoła ujemny całkowity efekt popytowy.
29. Wzrost ceny dobra Giffena:
a) spowoduje wzrost konsumpcji tego dobra w wyniku działania efektu dochodowego;
b) spowoduje zmniejszenie konsumpcji tego dobra w wyniku działania efektu substytucyjnego;
c) spowoduje zmniejszenie konsumpcji tego dobra w wyniku działania efektu dochodowego;
d) spowoduje wzrost konsumpcji tego dobra w wyniku działania efektu substytucyjnego;
e) wywoła dodatni całkowity efekt popytowy;
f) wywoła ujemny całkowity efekt popytowy.
30. Na rysunkach a) i b) dokonaj rozdzielenia efektu substytucyjnego i dochodowego zmiany
ceny dobra X według Hicksa oraz wskaż punkty, przez które przebiegać będzie krzywa
cenowo-konsumpcyjna (P CC ) i krzywa dochodowo-konsumpcyjna (ICC ).
Y
Y
a)
b)
B
A B
A
I2
BL2
0
I2
I1
I1
BL1
BL1
0
X
X
Efekt substytucyjny:
Efekt substytucyjny:
Efekt dochodowy:
Efekt dochodowy:
Punkty na P CC:
Punkty na P CC:
Punkty na ICC:
Punkty na ICC:
31. Na podstawie rysunku wskaż prawidłowe
stwierdzenia:
a) Cena dobra X wzrosła.
b) Efekt dochodowy wywołany zaistniałą
zmianą ceny dobra X jest ujemny.
c) Efekt substytucyjny wywołany zmianą
ceny dobra X jest wzmacniany efektem
dochodowym.
d) Efekt substytucyjny i dochodowy mają
przeciwne znaki.
BL2
Y
A
A
B
I2
I1
BL1
0
X1X1
X2
BL2
X
79
3. Teoria produkcji — analiza fizyczna
9. Na każdym z poniższych rysunków zaznacz pole całkowitego produktu fizycznego osiąganego przy zaangażowaniu L1 jednostek czynnika L.
AP P
MPP
0
b)
a)
0
L1
L1
L
L
10. Na podstawie rysunku odczytaj koszt zatrudnienia czynnika L, AP P i M P P dla L = 50.
Zakładamy, że L jest jedynym zmiennym czynnikiem produkcji angażowanym przez producenta. PL = 4 j.p.
TPP
a) Koszt zatrudnienia czynnika L =
b) AP P =
100
c) M P P =
0
11. Na podstawie rysunku odczytaj AP P , T P P
i M P P dla L = 50. Zakładamy, że L jest jedynym zmiennym czynnikiem produkcji angażowanym przez producenta.
50
L
AP P
30
a) AP P =
b) T P P =
c) M P P =
0
50
L
12. Zakładamy, że L jest jedynym zmiennym czynnikiem produkcji angażowanym przez producenta. Na podstawie rysunku odczytaj:
TPP
a) M P P w punktach B i C
b) AP P w punktach A, B i C
C
25
B
20
a) M P P(B) =
b) AP P(A) =
M P P(C) =
AP P(B) =
AP P(C) =
10
0
A
20 30
50
L
93
4. Przychody, koszty i wynik ekonomiczny
14. Na podstawie rysunku a) przedstawiającego zależności między zmianami produktu krańcowego i przeciętnego wykreśl na rysunku b) krzywe kosztów M C
i AV C , zaznaczając na nich punkty odpowiadające: M P Pmax i AP Pmax .
MPP
AP P
a)
AP P
0
L
MC
AV C
15. Jakim kosztom odpowiadają pola zaznaczone
na poniższych rysunkach?
j.p.
MPP
b)
0
Xmax
j.p.
a)
X
b)
MC
MC
AT C
AT C
AV C
0
X0
j.p.
X
0
X0
j.p.
c)
X
d)
MC
MC
AT C
AT C
AV C
AV C
AF C
0
X0
X
0
X0
X
156
Przykładowe testy sprawdzające
Test 2
1. Z posiadanego zasobu czynników produkcji pewien producent
może wytworzyć 90 jednostek dobra X lub 60 jednostek dobra Y .
Ile jednostek dobra Y można wyprodukować, jeżeli produkcja
X = 15? Zakładamy, że krzywa możliwości produkcyjnych dla
tych dóbr jest liniowa.
2. Jakimi dobrami są w stosunku do siebie dobra X i Y , jeżeli 10% wzrost ceny dobra X
powoduje 5% spadek konsumpcji dobra Y ?
3. Zaznacz na rysunku pole odpowiadające T P P dla
wielkości zaangażowania czynnika produkcji L równej L0 .
AP P
MPP
0
L
L0
MC
j.p.
AT C
AV C
4. Na jaki koszt wskazuje pole
zaznaczone na rysunku?
AF C
0
X0
X
5. Uzupełnij tabelę:
X
10
P
TR
AR
FC
VC
50
6. Jeżeli mapa izokwant wygląda tak
jak na rysunku, to krzywa LAT C jest:
a) rosnąca;
b) malejąca;
c) pozioma.
TC
AF C
70
2
AV C
K
0
L
7. Zakładamy doskonałe zróżnicowanie cen przez monopolistę. Które
zapisy są prawidłowe:
a) AR = P ;
b) M R = P ;
c) M R = AR;
e) AR > M R.
d) AR = M R = P ;
AT C
WE
175
2. Popyt, podaż i rynek
32.
Y
1)
2)
Y
A
C
B
C
A
I1
I2
A
I1
BL2
B
BL1
X2 X1 X1
X
PX
P2
B
I1
I2
0
3)
Y
0
BL2
I2
BL2
BL1
X1 X2 X1
X
PX
B
B
P1
P2
A
P1
dx
X2
X1
X
0
A
dx
X2 X1
4)
B
P1
dx
0
X
0
X1 X2
5)
Y
X
PX
P2
A
BL1
0 X1 X1 X2
X
6)
Y
Y
B
A
A
C
C
I1
B
X1 X1
I1
BL2
X2
BL1
X
0
X1 X2X1
BL2
BL1
X
PX
A
P1
B
P2
P2
X1
X2
A
0
a) Na każdym rysunku:
Efekt substytucyjny: X1 X1
Efekt dochodowy: X1 X2
Całkowity efekt popytowy: X1 X2
BL2
X
A
P1
B
P2
dx
X
0 X2 X1 X1
PX
dx
0
C
I2
PX
P1
A
I2
I1
BL1
0
I2
B
X1 X2
B
dx
X
0 X2 X1
X
189
3. Teoria produkcji — analiza fizyczna
8. Metoda I: 10L i 30K; metoda II: 40L i 20K; metoda III: 70L i 10K.
Zaproponowane kombinacje czynników produkcji spełniają warunek pełnego rozdysponowania posiadanych zasobów przez modelowego producenta (np. dla metody I: i = 10 · 10 + 30 · 30 = 1000).
9. M P P
AP P
a)
b)
AP P1
0
L1
L1
L
0
MPP = T PP
L1
L
AP P1 · L1 = T P P
L=0
10. a) 200 j.p.
Koszt zatrudnienia czynnika L = PL · L = 4 · 50 = 200
b) 2 jednostki wyrobu
AP P = T P P/L = 100/50 = 2
c) 2 jednostki wyrobu
Wartość M P P odczytujemy jako współczynnik kierunkowy stycznej do krzywej T P P . W punkcie
o współrzędnych (50; 100) współczynnik kierunkowy stycznej do krzywej T P P jest równy współczynnikowi kierunkowemu promienia wyprowadzonego z początku układu współrzędnych przechodzącego przez ten punkt (patrz rysunek). W punkcie o współrzędnych (50; 100): dT P P/dL =
T P P/L = 100/50 = 2
11. a) 30 jednostek wyrobu
b) 30 jednostek wyrobu
AP Pmax = M P P = 30
c) 1500 jednostek dobra X
T P P = AP P · L = 30 · 50 = 1500
12. a) M P P(B) = 0,5
M P P(C) = 0
M P P(B) odczytujemy jako współczynnik kierunkowy stycznej do krzywej T P P , która jest równoległa do promienia o współczynniku kierunkowym 10/20 = 0,5.
M P P(C) styczna do T P P jest pozioma, stąd M P P = 0.
b) AP P(A) = 0,5
AP P(B) = 0,(6)
AP P(C) = 0,5
13. Wzrost zaangażowania czynnika K i spadek zatrudnienia czynnika L.
Ponieważ:
M P PK
M P PL
40
60
>
,
=
=
PK
5
PL
10
to producent będzie dokonywał zmian metod produkcji zmierzających do wzrostu udziału czynnika K
i spadku udziału czynnika L. Zmiany metod produkcji będą trwały do czasu, gdy przy w pełni rozdysponowanych środkach finansowych produkty krańcowe w przeliczeniu na jednostkę pieniężną będą
sobie równe:
M P PK
M P PL
=
PK
PL
244
3.
Przykładowe testy sprawdzające
T P P = AP P · L
AP P
MPP
TPP =
AP P
MPP
MPP
lub
AP P
0
L0
AP P
0
L
MPP
L0
MPP
L
4. V C.
5.
X
P
TR
AR
FC
VC
TC
AF C
AV C
AT C
WE
10
5
50
5
20
50
70
2
5
7
–20
6. b.
7. b, e.
8. IL = 1/|Edp | = 1/3.
9. a.
10. L = 100; AT Cmin = M C = 40; AT C · X = T C = 400; M CRL = 4 = PL ; L = T C/PL = 100.
Test 3
1. a) 56Y ,
b) 8Y .
2. a, d, e.
3. b.
−dY /dX = 1/3 = M UX /M UY , czyli M UY = 3M UX .
4. e.
5. V C. Pole pod krzywą M C ilustruje całkowity koszt zmienny.
6. a.
Krzywa T C jest zawsze rosnąca. Zmienia się tylko dynamika jej wzrostu.
7. Πe = 30.
Jeżeli P = 21 − 2X, to T R = P · X = 21X − 2X 2 i M R = 21 − 4X. Jeżeli T C = 5X + 2, to
M C = 5. W punkcie równowagi M C = M R, a zatem 5 = 21 − 4X, czyli X = 4. Jeżeli X = 4, to:
P = 21 − 2X = 21 − 8 = 13, T C = 5X + 2 = 22, T R = P · X = 13 · 4 = 52, Πe = 52 − 22 = 30.
8. e.
9. j.p.
j.p.
MC
10. j.p.
MC
M CR
PL
AR
lub
AR
P1
P = MR
P = MR
0
X1
X
R.E.
0
X1
X
M RP
V MP
W.T.
0
L1
L
Test 4
1. M RTY X = −dY /dX = 3/4.
2. c.
Nie znamy cen konsumowanych dóbr, nie możemy zatem stwierdzić, czy konsument wykorzystuje
cały swój dochód, co jest jednym z dwóch warunków osiągnięcia optymalnej struktury konsumpcji:
M UX /PX = M UY /PY ; i = PX · X + PY · Y .