Spis treści

Księgarnia PWN: Magdalena Śmieja, Jarosław Orzechowski (red.) - Inteligencja emocjonalna
Spis treści
Wprowadzenie (Magdalena Śmieja, Jarosław Orzechowski) . . . . . . .
Część I.
11
Teoria
1. Inteligencja emocjonalna: fakty, mity, kontrowersje
(Magdalena Śmieja, Jarosław Orzechowski) . . . . . . . . . . . . . . . .
Nie ma nic bardziej praktycznego niż dobra teoria . . . . . . . .
Czym jest inteligencja emocjonalna? Modele i definicje . . .
Obecny stan wiedzy o inteligencji emocjonalnej . . . . . . .
Badania dotyczące inteligencji emocjonalnej . . . . . . . . . . . .
Czym badać inteligencję emocjonalną? Dotychczas stosowane
narzędzia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Próba oceny stosowanych dotychczas metod badawczych . . .
Jak należy badać inteligencję emocjonalną? . . . . . . . . . .
Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Inteligencja emocjonalna w praktyce . . . . . . . . . . . . . . . .
Inteligencja emocjonalna w pracy . . . . . . . . . . . . . . .
Inteligencja emocjonalna w szkole . . . . . . . . . . . . . . .
Inteligencja emocjonalna a związki interpersonalne . . . . . .
Zamiast podsumowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
19
.
.
.
.
19
20
23
24
.
.
.
.
.
.
.
.
.
24
30
33
35
35
36
39
41
45
2. Do czego może być potrzebne pojęcie inteligencji
emocjonalnej? (Anna Matczak) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
46
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Inteligencja emocjonalna jako wyznacznik efektywności funkcji
regulacyjnych emocji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5
46
47
Inteligencja emocjonalna jako warunek wykorzystywania
posiadanych możliwości poznawczych. . . . . . . . . . . . . .
Inteligencja emocjonalna jako zdolność do przetwarzania
informacji emocjonalnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
50
54
3. Inteligencja emocjonalna – między sprawnością a mądrością
(Tomasz Maruszewski) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
62
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Inteligencja emocjonalna jako zdolność lub jako grupa zdolności
Inteligencja emocjonalna a mądrość . . . . . . . . . . . . . . .
Konkluzje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
62
66
72
81
4. Rozwój inteligencji emocjonalnej. Czego dowiedzieliśmy się
do tej pory? (Moshe Zeidner) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
82
Zarys problemu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zarys wielowarstwowego, rozwojowego modelu inteligencji
emocjonalnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Temperament: biologiczne podstawy inteligencji emocjonalnej
Uczenie się reguł: socjalizacja rodzicielska . . . . . . . . . . .
Więź dziecko–dorosły . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Atmosfera emocjonalna w rodzinie a ekspresyjność
rodzicielska. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Socjalizacja i sposoby wychowywania dzieci . . . . . . . .
Socjalizacja emocji technikami behawioralnymi . . . . . .
Strategiczne zachowania samoregulacyjne. . . . . . . . .
Uwagi końcowe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Część II.
.
.
.
.
. . .
82
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
84
86
90
91
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
91
.
94
.
96
. 101
. 107
Badania
5. Pomiar inteligencji emocjonalnej skalą Mayer-Salovey-Caruso
Emotional Intelligence Test (Marc A. Brackett, Peter Salovey) . . . . 113
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Czteroskładnikowy model inteligencji emocjonalnej. . .
Spostrzeganie emocji. . . . . . . . . . . . . . . . .
Wykorzystywanie emocji do wspomagania myślenia
Rozumienie emocji. . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zarządzanie emocjami . . . . . . . . . . . . . . . .
Pomiar inteligencji emocjonalnej skalą MSCEIT . . . . .
Podskale MSCEIT . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
113
114
115
115
116
116
117
117
Punktacja MSCEIT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Właściwości psychometryczne skali MSCEIT . . . . . . .
Rzetelność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Struktura czynnikowa . . . . . . . . . . . . . . . . .
Walidacja MSCEIT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Trafność dyskryminacyjna i zbieżna . . . . . . . . . . . .
Związki z inteligencją ogólną . . . . . . . . . . . . .
Związki z osobowością . . . . . . . . . . . . . . . .
Trafność prognostyczna i dodana . . . . . . . . . . . . .
Związki z innymi zdolnościami odnoszącymi się
do emocji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Związek z osiągnięciami szkolnymi . . . . . . . . . .
Związki z funkcjonowaniem społecznym . . . . . . .
Związki z kompetencjami zawodowymi . . . . . . . .
Związki z dobrostanem, zachowaniami ryzykownymi
oraz psychopatologią . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kierunki przyszłych badań . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Konkluzje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
118
119
120
120
122
122
122
123
124
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
124
126
126
130
. . . 131
. . . 132
. . . 135
6. Inteligencja emocjonalna – więcej niż IQ i osobowość?
O potrzebie i znaczeniu sprawdzania trafności dodanej narzędzi
mierzących inteligencję emocjonalną (Dorota Szczygieł) . . . . . . 136
Podwójny status inteligencji emocjonalnej w psychologii naukowej –
zdolność czy cecha osobowości? . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Inteligencja emocjonalna – więcej niż inteligencja i osobowość? . .
Trafność dodana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Statystyczne procedury testowania trafności dodanej . . . . . .
Analiza regresji wielokrotnej: krokowa czy hierarchiczna? . . .
Statystyczne wskaźniki trafności dodanej . . . . . . . . . . . .
Kryteria oceny trafności dodanej narzędzi mierzących
inteligencję emocjonalną. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
138
144
145
146
148
149
151
152
7. O rozwoju modelu poznawczego podłoża inteligencji
emocjonalnej (Jarosław Orzechowski, Magdalena Śmieja) . . . . . . . . 153
Model poznawczego podłoża inteligencji emocjonalnej
Procesy wstępnej analizy percepcyjnej bodźca . . . . .
Procesy uwagi – hamowanie . . . . . . . . . . . . . .
Procesy pamięci roboczej – aktualizacja . . . . . . . .
Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
156
160
163
167
172
8. W poszukiwaniu biologicznych podstaw inteligencji
emocjonalnej (Eligiusz Wronka) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175
Mózgowe podłoże procesu spostrzegania twarzy i oceny ekspresji
mimicznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ciało migdałowate i jego rola w funkcjonowaniu społecznym . .
Brzuszno-przyśrodkowa część płata czołowego jako system
integrujący zachowania o charakterze społecznym. . . . . . . . .
Co wyróżnia mózgi osób inteligentnych emocjonalnie? . . . . . .
Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Część III.
. 180
. 184
. 186
. 189
. 193
Praktyka
9. Czym jest inteligencja emocjonalna i czemu służy?
Konfrontacja dwóch światopoglądów (Joseph Ciarrochi) . . . . . . 197
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Inteligencja emocjonalna: historia dwóch światopoglądów
Trening inteligencji emocjonalnej oparty na refleksyjności:
funkcjonalno-kontekstualne podejście do inteligencji
emocjonalnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zastosowanie teorii ram relacyjnych do podwyższania
inteligencji emocjonalnej . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wnioski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . 197
. . . . . 198
. . . . . 201
. . . . . 206
. . . . . 211
10. Inteligencja emocjonalna w praktyce szkoleń biznesowych
(Sławomir Jarmuż, Tomasz Witkowski) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214
Naukowa i popularna wersja koncepcji inteligencji emocjonalnej
Inteligencja emocjonalna w programach szkoleniowych . . . . .
Inteligencja emocjonalna a inne treści zawarte w programach
szkoleń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pozateoretyczne przyczyny niespójności programów . . . . . .
Wskazówki dotyczące programów szkoleniowych . . . . . . . .
Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . 214
. . 216
.
.
.
.
.
.
.
.
220
226
229
231
11. Inteligencja emocjonalna w zarządzaniu
(Małgorzata Koper) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232
Pojęcie inteligencji emocjonalnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233
Fakty i mity o zastosowaniu inteligencji emocjonalnej w różnych
obszarach zarządzania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236
8
Przywództwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Skuteczność zawodowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Funkcjonowanie zespołów . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Co się stało z inteligencją emocjonalną? Kontrowersje dotyczące
znaczenia pojęcia i jego wykorzystania w praktyce zarządzania . .
Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. 237
. 240
. 243
. 245
. 246
12. Inteligencja emocjonalna z perspektywy praktyki
terapeutycznej, czyli próby ujęcia nieracjonalnych emocji
w racjonalne ramy (Katarzyna Majchrzak) . . . . . . . . . . . . . . . 248
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Założenia koncepcji inteligencji emocjonalnej z perspektywy
terapeuty psychodynamicznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zakres pojęcia inteligencji emocjonalnej. Kontrowersje w obozie
badaczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Spojrzenie z perspektywy teorii analitycznych i psychodynamicznych
na mechanizm regulacji emocji. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozważania terapeuty-praktyka . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Podsumowanie i perspektywy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
248
250
250
253
258
262
Zakończenie (Jarosław Orzechowski, Magdalena Śmieja) . . . . . . . . 266
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270
Indeks nazwisk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301
Indeks rzeczowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310
O Autorach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313