Wzorce osobowe średniowiecza

Wzorce osobowe średniowiecza - asceta, rycerz, władca
Wzorce osobowe średniowiecza - asceta, rycerz, władcaIdeał świętego i ascetyOkreślał reguły życia
pobożnego człowieka, ktÃłry wyrzekając się dÃłbr doczesnej egzystencji, pokutÅĄ, ubÃłstwem i dobrymi
uczynkami oraz ciągłą myślą o Bogu przygotowywał się na śmierć, ktÃłra powadzić miała do wiecznego
zbawienia w niebie. Egzystencja ziemska ascety naznaczona była ciągła pamięcią o śmierci (memento
mori), a jego życie podporządkowane było właściwemu przygotowaniu się do godnego, chrześcijańskiego
zgonu (ars moriendi - sztuka umierania). Opisywaniu żywotÃłw świętych służyły utwory hagiograficzne
składające się zwykle z takich samych części. Najpierw autor prosił siły wyższe o pomoc, czytelnikÃłw o
wyrozumiałość i wyjaśniał co skłoniło go do napisania dzieła. PÃłźniej przedstawiał żywot świętego:
cudownie zapowiedziane narodziny, cnotliwa młodość, lub czystości, ucieczka od bogactwa,
nadprzyrodzone zdolności świętego, interwencje boskie w jego sprawie, jego asceza i umartwianie się. W
końcu następuje śmierć męczeńska, ktÃłrej towarzyszÅĄ liczne cuda. Czasami dodawane jeszcze były
cuda wokÃłł relikwii.Ideał władcyOkreślał przymioty charakteryzujące doskonałego monarchę rządzącego
państwem, a więc odwagę, waleczność, mądrość, wierność wobec Boga i religii chrześcijańskiej oraz
sprawiedliwość i troskę o poddanych. W literaturze przykładem takiego władcy jest Bolesław Chrobry
opisany przez Galla Anonima w Kronikach.Idealny rycerzBył człowiekiem odważnym, bohaterskim,
walecznym, kierującym się honorem. Wierny wobec przyjaciÃłł i damy swego serca za najwyższe wartości
uznawał służbę Bogu, krÃłlowi i ojczyźnie oraz świętą walkę w obronie chrześcijaństwa. Idealnych rycerzy
wychwalano w pieśniach (chansons de geste) oraz w romansach rycerskich. Najbardziej wyrazistą
realizacja ideału rycerza jest tytułowy bohater Pieśni o Rolandzie.ASCETA- żyje w ubÃłstwie- przyjmuje
pogardę i cierpienie z pokorą- ucieka od sławy, rozgłosu- modli się do Boga- umartwia swoją duszę i ciałoanonimowość- pokoraśw. ALEKSYRozdał swÃłj majątek i ruszył na wędrÃłwkę po świecie. Cały czas
spędzał na modlitwie, żebrał, inni ludzie go nieobchodzili. Chodziło mu o całkowitą anonimowość. Chciał
aby nikt go nie znał i mÃłgł całkowicie poświęcić sięBogu. Został uznany za świętego (Maryja zeszła z
ołtarza i kazała klucznikowi wpuścić go do kościoła). Ponowniewyrzekł się sławy i powrÃłcił do rodzinnego
miasta i zamieszkał na schodach własnego domu. Po jego śmierciwszystkie dzwony w Rzymie
zabiły.ŚWIĘTYśw. FRANCISZEKW Asyżu założył zakon franciszkanÃłw. Rozdał swÃłj majątek. Wędrował
po kraju wygłaszając kazania, ktÃłrenawoływały do miłości do bliźniego,RYCERZ- bogobojny- odważnyzawsze dotrzymywać słowa- dbać o honor i sławę- patriota- uwielbienie Boga i poświęcenie dla obrony
wiary- wzorzec dydaktyczny- zyskiwał władzę, stawał się godnym szacunku- propagował postawę
wygodną kościołowi- kościÃłł akceptował rycerzy, bowiem w nich upatrywał szerzenie
chrześcijaństwaWŁADCA DOSKONAŁY- troszczy się o kraj i o poddanych- dobry rycerz- dobry
chrześcijanin (miłosierny)- sprawiedliwy i wyrozumiały- bronił granic- szybkość podejmowania trudnych
decyzji- dobro ogÃłłu przedkłada nad dobro własnePRZYCZYNY WYKREOWANIA TAKICH WZORCÓW
OSOBOWYCH- kościÃłł zyskiwał władzę i wzbogacał się (bogaci ludzie chcąc zostać ascetami często
oddawali swÃłj majątek kościołowi)- życie doczesne jest chwilowym, krÃłtkim etapem życia duchaupokorzenie szło w parze ze zbawieniemKrzyż i miecz były symbolami ideałÃłw średniowiecznego
człowieka. Wytyczne dla życia duchowego i materialnego człowieka tworzyły dwÃłr i kościÃłł. Tu zrodziły
się ideały etyczne: rycerza i świętego.Teocentryczny system średniowiecza stworzył ideę o wyższości
dÃłbr duchowych nad materialnymi. Ideę tą wyrażała sztuka i literatura średniowiecza. Propagowała
określony ideał etyczny, wyrzeczenie się wartości doczesnych. Człowiek miał dążyć do zbawienia nadrzędnego celu życia. Drogą do tego była asceza. Częste motywy w literaturze średniowiecznej
związane z tym ideałem etycznym - myśl o śmierci, marność nad marnościami i wszystko marność.Pod
koniec XI, w XII i XIII w. pojawia się w literaturze religijnej pesymizm. Przejawy: naturalistyczne obrazy
śmierci i agonii, katastroficzne obrazy śmierci, końca świata, sądu ostatecznego. Powstał wtedy hymn
Tomasza z Coleno „Dies Irae―. Obok pesymizmu nurt refleksji na temat dobrej śmierci
chrześcijanina. Teologowie opracowują zasady dobrego umierania. Popularne stają się w literaturze
religijnej: żywotopisarstwo, hagiografia. Przedstawiają one ideał epoki - ideał ascety. Literatura
hagiograficzna idealizuje życie świętych i ascetÃłw. Najsłynniejsze legendy o świętych - „Złota
kronika― biografia własna Varaigne. Legenda z łac. to opowieść godna czytania. WśrÃłd ascetÃłw
średniowiecznych wyrÃłżnia się święty Aleksy. Autentycznie żył w IV w., jego legenda zaczyna się w IX w.
W IX w. zaczynają powstawać w Europie rÃłżne utwory hagiograficzne o nim. Wielka popularność tego
tematu. Polska wersja „Legendy o świętym Aleksym― pochodzi z XV w.. Święty ukazany jest jako
jedyny syn księcia Rzymu. W wieku 24 lat poślubia cesarską cÃłrkę. Dokonuje wyboru - odrzuca ziemskie
przyjemności, rozkosze. W Bogu odnajduje sens życia. Oddaje żonie pierścień i dziedzictwo. Następnego
dnia wyjeżdża ze złotem i srebrem, ktÃłre rozdaje ubogim. Staje się żebrakiem, leży pod kościołem, tam
z ołtarza schodzi obraz i mÃłwi klucznikowi by wpuścił Aleksego do kościoła bo jest zimno. Klucznik
rozgłasza cud i Aleksy staje się sławny, ucieka do rodzinnego miasta. Przez 16 lat leży pod schodami,
gdzie spadają na niego pomyje. Potem opisuje w liście swoje dzieje i umiera - dzwony same biją w
kościołach, ludzie są uzdrawiani dzięki cudownej mocy ciała. Nikt nie mÃłgł wyjąć listu z jego ręki prÃłcz
żony. Ludzie dowiedzieli się o męczeństwie świętego Aleksego.W legendach podkreślano cnoty świętych
http://www.sciaga.dol.pl - Ściąga- wypracowania, ściągi, streszczenia pomoce
Powered
dydaktyczne
by Mambo
Generated: 4 March, 2017, 02:36
praktykowane przez nich w życiu heroicznym. Nieprawdopodobne umartwienia np. Aleksy 16 lat pod
schodami ojca.Święci - najdoskonalszy ideał, wzorzec do naśladowania. Kronika Wielkopolska daje
przykład władcy ascety - Przemysława (nie myje się, zakłada włosienicę). Model umartwiania ciała obcy
był ascezie franciszkańskiej. Święty Franciszek sprzeciwiał się skrajnym praktykom wobec „brata
ciała―. Ideał ascezy franciszkańskiej „Kwiatki świętego Franciszka― - zbiÃłr legend o nim.
Adaptacja łacińskiego tekstu sporządzona w XIV w. przez włoskiego mnicha. Franciszkanizm stworzył
nowy typ ascezy - pogodnej, prostej wiary. Istotą była wszechogarniająca miłość poddana nakazom
ewangelicznym: miłosierdzia i ubÃłstwa. Franciszek na nowo odczytał Ewangelię, gdy kościÃłł odszedł od
istoty - nie był ubogi. Asceza dla niego - radość w przeżywaniu Boga, w każdym stworzeniu odnajduje
Boga. Odrzucał upokarzanie ciała.
http://www.sciaga.dol.pl - Ściąga- wypracowania, ściągi, streszczenia pomoce
Powered
dydaktyczne
by Mambo
Generated: 4 March, 2017, 02:36