czysty zysk dla obywateli

CZYSTY ZYSK DLA OBYWATELI
PROPOZYCJA WYDANIA ZYSKÓW HANDLU UPRAWNIENIAMI DO EMISJI W RAMACH
EUROPEJSKIEGO SYSTEMU HANDLU EMISJAMI (ETS)
Koalicja Klimatyczna zwraca się do Rządu RP z apelem, aby 100% środków z zysków z aukcji
uprawnieniami do emisji dwutlenku węgla przeznaczył na budowę gospodarki niskoemisyjnej. Z
tych środków co najmniej 50% Koalicja proponuje przeznaczyć na specjalny program rozwoju
energetyki obywatelskiej "Czysty zysk dla obywateli".
Program ten powinien składać się z dwóch komponentów: Projekt OBYWATEL (komponent
pierwszy) wspierać będzie inwestycje poprawiające znacząco efektywność energetyczną w
budynkach mieszkalnych (zabudowaniach mieszkalnych gospodarstw rolnych, domach
prywatnych, budynkach wielorodzinnych), dodatkowo oferując specjalne dofinansowanie dla
instalacji indywidualnego mikroźródła produkującego energię w oparciu o wykorzystanie
lokalnych, odnawialnych zasobów energii w budynkach mieszkalnych poddanych głębokiej
termomodernizacji. Komponent drugi, Projekt ADMINISTRACJA powinien obejmować
podobne działania realizowane w budynkach publicznych.
Zgodnie z artykułem 10 Dyrektywy ETS 2003/87/EC minimum 50% zysków z praw do emisji
CO2 powinno być przeznaczonych na przedsięwzięcia przyczyniające się do ochrony klimatu.
Koalicja Klimatyczna stoi na stanowisku, że powinny być to środki wykorzystane w sposób
ekonomiczny, systemowy i najbardziej efektywny biorąc pod uwagę efekt redukcyjny. Z tej
perspektywy kluczowe jest dotarcie do grupy docelowej praktycznie nie mającej możliwości
wsparcia z innych źródeł finansowych oraz posiadającej niski potencjał ekonomiczny inwestycji,
czyli przede wszystkim do osób indywidualnych.
Budynki mieszkalne są odpowiedzialne za prawie 32% zużycia energii finalnej w Polsce.
Tymczasem tzw. krzywa McKinseya dla Polski wskazuje, że budownictwo, zaraz po
energetyce, jest sektorem o najwyższym potencjale redukcji ocenianym na 44 MtCO2e (34%)
do roku 20301 i to przy ujemnych kosztach netto wynoszących -18 euro za tonę CO22.
Inwestycje w poprawę efektywności energetycznej budynków łączą w sobie zatem korzyści
środowiskowe wynikające z ograniczenia emisji z wymiernym zyskiem ekonomicznym
odczuwalnym zarówno na poziomie gospodarstwa domowego, jak i budżetu państwa.
ZAKRES PROGRAMU
Beneficienci
W zakresie efektywności energetycznej program kierowany jest do:
W komponencie pierwszym:

osób budujących nowe domy jednorodzinne;

deweloperów budujących budynki wielorodzinne;
1
Względem roku 2005
Ocena potencjału redukcji emisji gazów cieplarnianych w POlsce do roku 2030, McKinsey&Company,
2009. http://www.mckinsey.com/locations/warsaw/files/pdf/Raport_Podsumowanie_PL.pdf
2
_______________________________________________________________________________________________________________
Sekretariat Koalicji Klimatycznej:
t e l . / f a x: + 4 8 2 2 8 2 7 3 3 7 0
Polski Klub Ekologic zny Okr ęg Mazowiecki
e-mail: [email protected]
u l . M a z o wi e c k a 1 1 / 1 6
0 0 - 0 5 2 W a r s z a wa
www.koalicjaklimatyczna.org
2|Strona

osób (właścicieli) remontujących (modernizujących) domy jednorodzinne;

wspólnot
mieszkaniowych
wielorodzinnych;

spółdzielni
mieszkaniowych
wielorodzinnych.
prowadzących
prowadzących
remonty
(modernizację)
budynków
remonty
(modernizację)
budynków
W komponencie drugim:

instytucje publiczne będące właścicielem użytkowanych budynków.
Procedura
Dla obniżenia kosztów transakcyjnych programu oraz zapewnienia, że będzie on uruchomiony
od początku 2013 roku Koalicja Klimatyczna proponuje wykorzystanie przy jego wdrażaniu już
istniejących procedur i instytucji. Stąd środkami komponentu pierwszego zarządzać powinien
Bank Gospodarki Krajowej w ramach znowelizowanego programu termomodernizacji, zaś
instytucją odpowiedzialną za wdrażanie drugiego komponentu powinien być Narodowy
Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚIGW).
Dotychczasowy program termomodernizacji musi zostać znowelizowany tak, aby umożliwić
udzielanie wsparcia prywatnym właścicielom dokonującym modernizacji energetycznej
istniejących budynków lub decydujących się na budowę nowego obiektu mieszkaniowego (w
tym budynków w gospodarstwach rolnych) w standardzie zbliżonym do budynku pasywnego
(nie więcej niż 25 kW/m2/rok). Znowelizowany program powinien umożliwić także wspieranie
inwestycji w mikrogenerację (o mocy do 20 kW) opartą na wykorzystaniu lokalnych,
odnawialnych zasobów energetycznych w budynkach poddanych głębokiej termomodernizacji.
Wielkość dofinansowania w ramach Projekt OBYWATEL powinna wynieść 75% kosztów
kwalifikowanych (koszt materiałów i urządzeń poprawiających efektywność energetyczną lub
mikroźródeł OZE, koszty pracy i dokumentacji technicznej – projektu i audytu energetycznego).
Promesa na udzielenie wsparcia przyznawana będzie na podstawie przedstawionego bankowi
projektu poprawy efektywności energetycznej (także budowy mikroźródła OZE towarzyszącej
głebokiej termomodernizacji). Wypłata premii następować będzie po przedstawieniu przez
beneficjenta audytu energetycznego. Koszt audytu traktowany powinien być jako koszt
kwalifikowany.
W przypadku Projektu ADMINISTRACJA, realizowanego przez NFOŚiGW i kierowanego do
instytucji publicznych wielkość wsparcia powinna wynieść 100% kosztów kwalifikowanych.
Promesa na udzielenie wsparcia przyznawana będzie na podstawie przedstawionego
NFOŚiGW projektu poprawy. Wypłata premii następować będzie po przedstawieniu przez
beneficjenta audytu energetycznego. Koszt audytu traktowany powinien być jako koszt
kwalifikowany.
Efekty projektu
Szeroki program termomodernizacji budynków i wsparcia budownictwa o niskim
zapotrzebowaniu na energię, w tym pasywnego, niesie za sobą szereg wymiernych korzyści
także dla kondycji polskiej gospodarki, takich jak:

zwiększenie przychodów budżetowych (patrz: przykład niemiecki);
_______________________________________________________________________________________________________________
Sekretariat Koalicji Klimatycznej:
t e l . / f a x: + 4 8 2 2 8 2 7 3 3 7 0
Polski Klub Ekologic zny Okr ęg Mazowiecki
e-mail: [email protected]
u l . M a z o wi e c k a 1 1 / 1 6
0 0 - 0 5 2 W a r s z a wa
www.koalicjaklimatyczna.org
3|Strona

zwiększenie zatrudnienia. Program głębokiej termomodernizacji wspierany w ramach
Programu może docelowo przyczynić się do stworzenia od 90 do 190 tys. nowych,
miejsc pracy netto3;

rozwój małych i średnich przedsiębiorstw;

szybki rozwój produkcji urządzeń oraz materiałów do termomodernizacji i zarządzania
energią;

poprawa bezpieczeństwa energetycznego (produkcja tzw. negawatów);

umożliwienie zamknięcia luki w bilansie energetycznym państwa, związanej z
wyłączeniami przestarzałych bloków w elektrowniach węglowych w latach 2013-2020;
Korzyści dla gospodarstwa domowego to:

zmniejszenie zagrożenia ubóstwem energetycznym (zapotrzebowanie na energię w
zmodernizowanych budynkach spadnie o co najmniej 50%);

wzrost wartości nieruchomości4.
Dodatkowo zmniejsza się wartość kosztów zewnętrznych związanych z produkcją energii, co
powoduje, że np. dzięki zmniejszeniu zanieczyszczenia powietrza spada zachorowalność na
m.in. choroby układu oddechowego.
Dlaczego warto wspierać efektywność energetyczną budynków – doświadczenia
niemieckie i czeskie

Program niemieckiego państwowego banku rozwoju KfW
W październiku 2011 roku Niemiecki Państwowy Bank Rozwoju KfW opublikował raport pn.
„Impact on public budgets of KfW promotional programmes in the field of „Energy-efficient
building and rehabilitation”5 przedstawiający efekty programu poprawy efektywności w nowobudowanych i starych budynkach.
Bank KfW w 2010 roku otrzymał z budżetu państwa 1,4 miliarda euro na realizację programu
wspierania efektywności energetycznej w budynkach. Z tych środków Bank KfW udziela
preferencyjnych kredytów na inwestycje w efektywność energetyczną. Stopa oprocentowania
kredytu wynosi 1% i jest powiązana z możliwością uzyskania dofinansowania w wysokości
12,5% kosztów inwestycyjnych, przy czym wielkość kredytu może wynieść nawet 100%
kosztów inwestycji, ale nie więcej niż 50 000 euro.
Efekty programu oszacowane przez Jülich Research Centre są zaskakujące. Dzięki
zaangażowaniu 1,4 mld euro z budżetu państwa Bank KfW udzielił kredytów na łączną sumę
8,9 mld euro. Pozwoliło to na realizację inwestycji, których wartość oszacowano na łączną
sumę 21,5 miliarda euro. Skorzystały na tym głównie regionalne i lokalne firmy, dzięki czemu
stworzone (lub zachowane) zostało w ciągu jednego roku około 340 000 miejsc pracy!
3
Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii, Wpływ na rynek pracy programu głębokiej modernizacji
energetycznej budynków w Polsce, prezentacja, 20.11.2008.
4
Ibidem.
5
Raport dostępny jest na stronie:
http://www.kfw.de/kfw/en/KfW_Group/Research/PDFFiles/STE_Research_Report.pdf
_______________________________________________________________________________________________________________
Sekretariat Koalicji Klimatycznej:
t e l . / f a x: + 4 8 2 2 8 2 7 3 3 7 0
Polski Klub Ekologic zny Okr ęg Mazowiecki
e-mail: [email protected]
u l . M a z o wi e c k a 1 1 / 1 6
0 0 - 0 5 2 W a r s z a wa
www.koalicjaklimatyczna.org
4|Strona
Zrealizowane inwestycje budowlane oraz tworzenie nowych i utrzymanie istniejących miejsc
pracy przyniosło podwójną korzyść dla budżetu. Po pierwsze zwiększona aktywność
gospodarcza spowodowała wzrost wielkości podatków płaconych przez przedsiębiorstwa.
Dodatkową wielkość podatków zapłaconą z tego tytułu do budżetu państwa oszacowano na 5,4
miliarda euro. Natomiast oszczędności dla budżetu uzyskane dzięki zmniejszeniu poziomu
bezrobocia oszacowano na sumę 1,8 mld euro. Oznacza to, że przeznaczenie 1,4 mld euro na
wsparcie programu efektywności energetycznej przyniosło korzyści dla budżetu szacowane na
7,2 mld euro!
Reasumując przykład Niemiec pokazuje, że wdrażając program wspierania efektywności
energetycznej w budynkach można uzyskać znaczące korzyści dla budżetu państwa. W
Niemczech, każde „promocyjne” euro wydane z budżetu na wsparcie efektywności
przyczyniło się, że do budżetu państwa wpłynęło 5 euro.

Program Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska w Czechach "Green light to
savings"
W kwietniu 2009, w ramach czeskiego Systemu Zielonych Inwestycji (GIS), uruchomiony został
program „Green light to savings”, którego celem było wsparcie inwestycji poprawy efektywności
energetycznej dla 250 tysięcy budynków indywidualnych (istniejących i nowo budowanych).
W ramach programu przyznawane było dofinansowanie celowe w wysokości 60-65% na
działania w zakresie poprawy charakterystyki energetycznej budynków do wysokich
standardów energetycznych (docieplania ścian i stropów, wymiana kotłów na urządzenia o
wysokiej efektywności i wykorzystujących odnawialne źródła energii).
W okresie 2 lat trwania programu, który realizowany jest przez Narodowy Fundusz Ochrony
Środowiska w Czechach (SFZP)6, na bezpośrednie dotacje dla 50 350 gospodarstw
domowych przeznaczono łącznie ok. 780 milionów euro. Poziom wsparcia dla projektów jest
uzależniony od założonego poziomu oszczędności energii w budynku (największy udział
środków przeznaczony jest dla budynków energooszczędnych, odpowiednio mniejszy dla
budynków w standardzie 40 i 70 kWh/m2/rok). Najbardziej efektywne energetycznie inwestycje
nagradzane są dodatkowym systemem premii7. Kluczowym dla prawidłowego funkcjonowania
programu okazały się dodatkowe dotacje celowe na przygotowanie dokumentacji projektowej,
w tym przede wszystkim na audyty energetyczne.
Efekty z realizacji programu „Green light to savings” przerosły oczekiwania czeskich władz.
Poza korzyściami dla indywidualnych gospodarstw domowych (m.in. zmniejszenie rachunków
za energię, poprawa jakości życia, poprawa kondycji budżetów domowych) program przyniósł
wymierne korzyści dla całej gospodarki. Zgodnie z przeprowadzoną analizą 8 od kwietnia 2009
do czerwca 2010 roku w związku z realizacją programu powstało 19 059 nowych miejsc
pracy. Są to przede wszystkim lokalne miejsca pracy w sektorze MŚP (powiązane z robotami
6
www.zelenausporam.cz
http://translate.google.at/translate?sl=cs&tl=en&js=n&prev=_t&hl=de&ie=UTF8&layout=2&eotf=1&u=http%3A%2F%2Fwww.zelenausporam.cz%2Fsekce%2F613%2Fvyse-podpory-pro-rodinnedomy%2F
8
www.zelenausporam.cz
7
_______________________________________________________________________________________________________________
Sekretariat Koalicji Klimatycznej:
t e l . / f a x: + 4 8 2 2 8 2 7 3 3 7 0
Polski Klub Ekologic zny Okr ęg Mazowiecki
e-mail: [email protected]
u l . M a z o wi e c k a 1 1 / 1 6
0 0 - 0 5 2 W a r s z a wa
www.koalicjaklimatyczna.org
5|Strona
budowlanymi, dostawcami materiałów budowlanych, producentami etc.)9. Dodatkowe miejsca
pracy zostały utworzone również w sektorze finansowanym, w związku ze wzmożoną
aktywnością inwestycyjną. Warto przy tym dodać, że zwiększenie dochodu dyspozycyjnego
gospodarstw domowych tworzy dodatkowe miejsca pracy. Międzynarodowe doświadczenie
pokazuje, że liczba tych dodatkowych miejsc prac może być nawet większa niż liczba
miejsc pracy powstała w związku ze zwiększaniem samej efektywności energetycznej.
Nie tylko efekt ekonomiczny środków zainwestowanych w program „Green light to savings” jest
oceniany bardzo wysoko. Inicjatywa cieszy się dużą akceptacją społeczną, jak również
wsparciem ze strony przedsiębiorców (w tym przede wszystkim MŚP).
9
Zgodnie z analizą Urzędu Statystycznego w Czechach ponad 88% nowo utworzonych miejsc pracy ma charakter
lokalny
_______________________________________________________________________________________________________________
Sekretariat Koalicji Klimatycznej:
t e l . / f a x: + 4 8 2 2 8 2 7 3 3 7 0
Polski Klub Ekologic zny Okr ęg Mazowiecki
e-mail: [email protected]
u l . M a z o wi e c k a 1 1 / 1 6
0 0 - 0 5 2 W a r s z a wa
www.koalicjaklimatyczna.org