Spis treĘci

Spis treÊci
Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Spis tabel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przedmowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdzia∏ 1. Wybrane teorie rozwoju regionalnego . . . . . . . . . . . . . .
1.1. Teorie lokalizacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.2. Teorie (neo)klasyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.2.1. Teoria korzyÊci komparatywnych . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.2.2. Teoria Keynes’a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.2.3. Teoria rozwoju zrównowa˝onego . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.2.4. Teoria rozwoju niezrównowa˝onego . . . . . . . . . . . . . . . .
1.3. Teorie polaryzacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.3.1. Teoria polaryzacji sektorowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.3.2. Teoria polaryzacji regionalnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.3.3. Teoria centrum i peryferii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.4. Teorie rozwoju „od do∏u” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.4.1. Teoria potrzeb podstawowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.4.2. Teoria rozwoju autocentrycznego . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.4.3. Teoria niezale˝nego rozwoju regionalnego . . . . . . . . . . .
1.4.4. Teoria wykorzystania potencja∏u endogenicznego . . . . . . .
1.5. Teorie polityk strukturalnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.5.1. Teoria nieadekwatnoÊci rynków . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.5.2. Teoria cyklu wzrostu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdzia∏ 2. Kszta∏towanie si´ europejskiej polityki regionalnej . . . . .
2.1. Podstawowe definicje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2. Poczàtki europejskiej polityki regionalnej (lata 1957–1975) . . . .
2.3. Rozwój europejskiej polityki regionalnej (lata 1976–1985) . . . . .
2.4. Wielka Reforma polityki regionalnej (lata 1986–1992) . . . . . . . .
2.5. Udoskonalenie sposobów interwencji funduszy strukturalnych
(lata 1993–1999) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.6. Agenda 2000 i reforma funduszy strukturalnych (lata 2000–2006)
Rozdzia∏ 3. Cele europejskiej polityki regionalnej . . . . . . . . . . . . . .
3.1. Cele realizowane w latach 1989–1993 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
str.
11
15
19
23
24
26
27
28
28
29
29
30
30
31
32
32
33
33
34
35
35
36
38
38
41
45
49
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
52
53
57
57
3.2. Cele realizowane w latach 1994–1999 . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.3. Cele realizowane w latach 2000–2006 . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdzia∏ 4. Zasady europejskiej polityki regionalnej . . . . . . . . . .
4.1. Zasady generalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.1.1. SolidarnoÊç . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.1.2. SubsydiarnoÊç . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.1.3. Partnerstwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2. Zasady organizacji polityki regionalnej . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2.1. Programowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2.2. ZgodnoÊç . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.3. Zasady finansowania polityki regionalnej . . . . . . . . . . . . . . .
4.3.1. Koncentracja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.3.2. Uzupe∏nienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.3.3. Regu∏a n+2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.4. Zasady oceny realizacji programów . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.4.1. Monitoring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.4.2. Kontrola finansowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.4.3. Ewaluacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdzia∏ 5. Instytucje polityki regionalnej w Unii Europejskiej . . .
5.1. Instytucje ustawodawcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.1.1. Parlament Europejski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.1.2. Rada Europejska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.1.3. Rada Unii Europejskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.2. Instytucja wykonawcza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.2.1. Komisja Europejska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.3. Instytucje finansowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.3.1. Europejski Bank Inwestycyjny . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.3.2. Europejski Bank Centralny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.4. Instytucje opiniodawczo-doradcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.4.1. Komitet Regionów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.4.2. Komitet Ekonomiczno-Spo∏eczny . . . . . . . . . . . . . . . .
5.5. Instytucje kontrolne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.5.1. Rzecznik Praw Obywatelskich – OMBUDSMAN . . . .
5.5.2. Trybuna∏ Obrachunkowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.5.3. Europejski Urzàd ds. Zwalczania Oszustw Finansowych
i Gospodarczych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.6. Instytucja sàdownicza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.6.1. Europejski Trybuna∏ SprawiedliwoÊci . . . . . . . . . . . . .
5.7. Pozapaƒstwowe podmioty polityki regionalnej . . . . . . . . . . .
5.8. Kongres W∏adz Lokalnych i Regionalnych Europy . . . . . . . .
5.9. Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju . . . . . . . . . . . . . . . .
5.10. Podmiot lokalny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
59
63
69
69
69
70
72
73
73
77
78
78
81
82
83
83
87
87
90
91
91
93
94
96
96
97
97
100
100
100
103
105
105
105
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
106
106
106
107
109
109
110
Rozdzia∏ 6. Instrumenty europejskiej polityki regionalnej . . . . . . . . . . . . . .
6.1. Instrumenty prawne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.1.1. Ustawodawstwo pierwotne WE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.1.2. Ustawodawstwo wtórne WE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.2. Instrumenty finansowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.2.1. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego . . . . . . . . . . . . . . .
6.2.2. Europejski Fundusz Spo∏eczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.2.3. Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej . . . . . . . . . .
6.2.4. Finansowy Instrument Wspierania Rybo∏ówstwa . . . . . . . . . . . .
6.2.5. Fundusz SpójnoÊci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.2.6. Fundusz SolidarnoÊci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.2.7. Fundusze przedakcesyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.2.8. Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego
oraz Norweski Mechanizm Finansowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.3. Instrumenty statystyczne – NUTS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdzia∏ 7. Inicjatywy Wspólnotowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.1. INTERREG III . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.2. URBAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.3. EQUAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.4. LEADER+ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.5. Inne formy pomocy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdzia∏ 8. Polityka spójnoÊci spo∏eczno-gospodarczej . . . . . . . . . . . . . . . .
8.1. Znaczenie polityki spójnoÊci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.1.1. Cele polityki spójnoÊci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.1.2. Priorytety polityki spójnoÊci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.1.3. Wymiary polityki spójnoÊci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.2. SpójnoÊç gospodarcza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.3. SpójnoÊç spo∏eczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.4. SpójnoÊç terytorialna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.5. Efekty realizowanej polityki spójnoÊci na przyk∏adzie wybranych paƒstw
8.6. Wyzwania polityki spójnoÊci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdzia∏ 9. Zró˝nicowania regionalne w paƒstwach Unii Europejskiej . . . . .
9.1. Austria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.2. Belgia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.3. Cypr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.4. Czechy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.5. Dania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.6. Estonia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.7. Finlandia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.8. Francja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.9. Grecja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.10. Hiszpania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
113
113
113
115
118
118
121
127
130
131
136
138
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
143
146
151
155
158
159
162
162
164
164
165
166
167
168
173
184
190
192
196
197
198
200
201
202
204
204
206
208
210
9.11. Holandia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.12. Irlandia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.13. Litwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.14. Luksemburg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.15. ¸otwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.16. Malta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.17. Niemcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.18. Polska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.19. Portugalia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.20. S∏owacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.21. S∏owenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.22. Szwecja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.23. W´gry . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.24. Wielka Brytania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.25. W∏ochy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdzia∏ 10. Strategiczne dokumenty programujàce polityk´ spójnoÊci
w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.1. Narodowy Plan Rozwoju oraz Podstawy Wsparcia Wspólnoty . . . . . . . .
10.2. Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego . . . . . . . . . .
10.3. Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich . . . . . . . . . .
10.4. Sektorowy Program Operacyjny Wzrost KonkurencyjnoÊci
Przedsi´biorstw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.5. Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacja i Modernizacja Sektora
˚ywnoÊciowego oraz Rozwój Obszarów Wiejskich . . . . . . . . . . . . . . . .
10.6. Sektorowy Program Operacyjny Rybo∏ówstwo i Przetwórstwo Ryb . . . . .
10.7. Sektorowy Program Operacyjny – Transport (SPO-T) . . . . . . . . . . . . . .
10.8. Program Operacyjny Pomoc Techniczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.9. Program Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL dla Polski . . . . . . . . . . . . . .
10.10. Program Inicjatywy Wspólnotowej INTERREG III . . . . . . . . . . . . . . .
10.11. Strategia Wykorzystania Funduszu SpójnoÊci w Polsce na lata
2004–2006 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.12. Program Operacyjny dla wykorzystania Êrodków finansowych w ramach
Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego
oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdzia∏ 11. Polskie podmioty polityki spójnoÊci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11.1. Instytucje Zarzàdzajàce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11.2. Instytucje PoÊredniczàce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11.3. Instytucja P∏atnicza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11.4. Instytucje Wdra˝ajàce i beneficjenci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11.5. Komitety Monitorujàce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11.6. System Informatyczny Monitorowania i Kontroli Finansowej . . . . . . . . .
11.7. Jednostki Monitorujàco-Kontrolne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8
214
214
217
217
218
219
219
221
222
223
223
224
226
227
228
231
232
236
241
245
250
252
254
258
261
263
265
269
272
272
277
282
284
288
291
292
11.8. Komitety Sterujàce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11.9. Instytucje kontroli finansowej i audytu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdzia∏ 12. Perspektywy rozwoju polityki spójnoÊci. Implikacje dla Polski
12.1. Przygotowania Polski do realizacji polityki spójnoÊci po roku 2007 . . .
Zakoƒczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ANEKS
.............................................
– Rozporzàdzenie Rady z 21 czerwca 1999 r. Nr 1260/1999/WE
wprowadzajàce ogólne przepisy dotyczàce funduszy strukturalnych . . . . .
– Rozporzàdzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 1783/1999/WE
z 12 lipca 1999 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
– Rozporzàdzenie Parlamentu Europejskiego i Rady z 12 lipca 1999 r.
w sprawie Europejskiego Funduszu Spo∏ecznego (1784/1999/WE) . . . . . .
– Rozporzàdzenie Rady Nr 1257/1999/WE z dnia 17 maja 1999 r. dotyczàce
wsparcia rozwoju wsi przez Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji
Rolnej (EFOiGR), zmieniajàce i uchylajàce niektóre rozporzàdzenia . . .
– Rozporzàdzenie Rady Nr 1263/1999/WE z dnia 21 czerwca 1999 r.
dotyczàce instrumentów finansowych skierowanych na polityk´
rybo∏ówstwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
– Rozporzàdzenie Rady z 21 czerwca 1999 r. zmieniajàce rozporzàdzenie
nr 1164/1994/WE ustanawiajàce Fundusz SpójnoÊci (1264/1999/WE) . . . .
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
293
294
296
303
312
315
. . 315
. . 371
. . 377
. . 385
. . 416
. . 420
. . 427