program szkolenia

SZKOLENIE DLA NAUCZYCIELI
ALFABET SZTUKI, CZYLI JAK CZYTAĆ SZTUKĘ WSPÓŁCZESNĄ
Alfabet sztuki to cztery spotkania ze sztuką współczesną i twórczością wybranych artystów, których prace znajdują się w zbiorach Zachęty lub prezentowane są na aktualnych wystawach. Sztuka współczesna jest wielowątkowa, a tematem dzieł często stają się problemy społeczne, polityczne czy światopoglądowe. Artyści, komentując
aktualne i historyczne zjawiska, posługują się różnymi mediami (film, rzeźba, fotografia, malarstwo, performans).
Celem szkolenia jest prezentacja metod angażowania ucznia w samodzielną analizę dzieła sztuki oraz doskonalenie narzędzi do interpretowania i odczytywania języka współczesnych artystów, a także nauka kreatywności
poprzez oglądanie prac, dyskutowanie o nich i branie udziału w inspirowanych nimi warsztatach. Rozmawiając
z uczniami o sztuce współczesnej, uczymy ich świadomego odbioru rzeczywistości, stawiania pytań, wyciągania
wniosków, twórczego i krytycznego myślenia, wrażliwości estetycznej i społecznej, formułowania myśli, otwartości
na różnorodność. Podczas szkolenia przedstawimy sylwetki czterech artystów/artystek, których prace znajdują się
w kolekcji Zachęty, i poprowadzimy warsztaty na czterech wystawach prezentowanych w Zachęcie. Opowiemy również, jak twórczo wykorzystać w edukacji zasoby portalu otwartazacheta.pl, wskażemy inne portale i strony internetowe, z których warto czerpać wiedzę o sztuce współczesnej, zwrócimy uwagę na szanse i zagrożenia wynikające
z korzystania z zasobów sieci przez uczniów i podpowiemy, jak bezpiecznie, z poszanowaniem praw autorskich,
opublikować efekty pracy uczniów w Internecie.
Szkolenie obejmujące łącznie 39 godzin lekcyjnych jest przeznaczone dla nauczycieli spoza Warszawy ze szkół
gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, nauczających wiedzy o kulturze, historii sztuki, języka polskiego i przedmiotów artystycznych oraz wszystkich tych, którzy chcą poszerzyć swoją wiedzę o sztuce współczesnej i poszukują
inspiracji do prowadzenia zajęć. Uczestnicy otrzymają zaświadczenia ukończenia kursu oraz materiały edukacyjne.
Warunkiem ukończenia szkolenia będzie zaprezentowanie zajęć (lekcji, projektu edukacyjnego) przeprowadzonych
w placówkach uczestników, do których inspirację stanowiły zajęcia lub materiały edukacyjne prezentowane w ramach szkolenia. Prezentacja odbędzie się podczas ostatniego spotkania z cyklu.
Spotkania odbywają się raz w miesiącu w piątki i soboty. Terminy:
17 i 18 października 2014
14 i 15 listopada 2014
12 i 13 grudnia 2014
9 i 10 stycznia 2015
Zajęcia odbywają się w Zachęcie — Narodowej Galerii Sztuki, pl. Małachowskiego 3 w Warszawie. Organizatorzy zapewniają zakwaterowanie i zwrot kosztów podróży.
Zgłoszenia do 3 października 2014 przyjmuje Zofia Koźniewska z Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych:
tel. 22 556 96 74 [email protected].
Uczestnicy zostaną wybrani na podstawie zgłoszeń zawierających uzasadnienie chęci udziału w szkoleniu.
Informację o zakwalifikowaniu na szkolenie uczestnicy otrzymają mailowo 6 października 2014.
Formularz zgłoszeniowy do pobrania na stronie www.tzsp.art.pl
Organizatorem szkolenia jest Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych i Zachęta — Narodowa Galeria Sztuki.
MECENAS PROJEKTU
ALFABET SZTUKI, CZYLI JAK CZYTAĆ SZTUKĘ WSPÓŁCZESNĄ
Cztery spotkania ze sztuką współczesną, czterech artystów, których prace znajdują się w naszej kolekcji, cztery
wystawy, cztery dodatkowe tematy. Rozpoczynamy 17 i 18 października 2014 od wprowadzenia o edukacji w Zachęcie i litery M jak Malarstwo.
17 października 2014 (piątek)
16.30–17.00 powitanie uczestników, wprowadzenie, przedstawienie programu szkolenia, sprecyzowanie oczekiwań
17.00–18.00 O edukacji w Zachęcie i otwartych zasobach edukacyjnych, prowadzenie: Zofia Dubowska, Anna Zdzieborska
Program edukacyjny Zachęty przygotowywany jest zarówno w związku z aktualnymi wystawami, jak i stałą
kolekcją Zachęty. Składa się ze spotkań, wykładów, dyskusji, pokazów filmowych, warsztatów, kierowanych
do różnych grup wiekowych i z różnymi potrzebami. W tej części szkolenia zaprezentujemy realizowane przez
nas projekty edukacyjne oraz propozycje zajęć dla szkół i nauczycieli. Przedstawimy pomoce, które nauczyciele mogą wykorzystywać podczas zajęć w szkole lub takie, które mogą stanowić inspirację do twórczych
zajęć z dziećmi i młodzieżą.
Zarówno materiały edukacyjne, jak i reprodukcje dzieł z kolekcji, zdjęcia dokumentujące wystawy i wydarzenia, teksty, katalogi itp. staramy się publikować na stronie www.otwartazacheta.pl na tzw. wolnych licencjach
Creative Commons, które umożliwiają zainteresowanym swobodne , darmowe i nieograniczone korzystanie. Podczas warsztatów zwrócimy uwagę na szanse i zagrożenia wynikające z korzystania z zasobów sieci
przez uczniów i podpowiemy, jak bezpiecznie, z poszanowaniem praw autorskich, opublikować efekty pracy
uczniów w internecie.
18.00 kolacja w Zachęcie (Po prostu bistro)
Wydarzenie towarzyszące
18 października 2014 (sobota)
9–13 Włodzimierz Pawlak – M jak Malarstwo, prowadzenie: Maria Kosińska (teoria), Zofia Hejke (praktyka)
Skąd przychodzimy, kim jesteśmy, dokąd idziemy... O sztuce lat 80., Gruppie, postawie artystów wobec PRL-owskiej rzeczywistości, o sprawach publicznych i prywatności, o człowieku wobec zmian społeczno-politycznych – o tym wszystkim porozmawiamy, przyglądając się twórczości Włodzimierza Pawlaka, malarza,
performera, poety i teoretyka sztuki, przez lata związanego z warszawską Akademią Sztuk Pięknych, gdzie
pracował jako pedagog na Wydziale Wzornictwa Przemysłowego.
Czy ,,śmieci mogą być subtelne?”. Czy mozół życia można mierzyć i opisywać i to w sposób twórczy? Na te
i inne pytania postaramy się odpowiedzieć poprzez kreatywne działania odwołując się do Dzienników Pawlaka i techniki warsztatowej, jaką stosował. Tę ostatnią przeanalizujemy na podstawie pracy Polacy formują
flagę narodową.
13.00 obiad w Zachęcie (Po prostu bistro)
14.00–15.30 warsztaty na wystawie Zbigniew Warpechowski. To
14 listopada 2014 (piątek)
16.30-18.00 warsztaty na wystawie Konrad Smoleński. Everything Was Forever, Until It Was No More – Próba czasu
18.00 kolacja w Zachęcie (Po prostu bistro)
Wydarzenie towarzyszące
15 listopada 2014 (sobota)
9-13 Aneta Grzeszykowska – F jak Fotografia, prowadzenie: Maria Kosińska (teoria), Zofia Hejke (praktyka)
Fotografia to medium, któremu przypisujemy moc upamiętniania, zatrzymania czasu. Wierzymy, że w przeciwieństwie do ułomnej i naznaczonej subiektywizmem pamięci obraz utrwalony na błonie światłoczułej
pokazuje obiektywną prawdę o rzeczywistości. Nic bardziej błędnego. Aneta Grzeszykowska, laureatka Paszportu Polityki z 2013 roku, demaskuje to złudzenie, tworząc fotografie dokumentujące nieobecność żyjących
i utrwalające obecność nieistniejących, pokazuje pułapki obrazowania i proponuje spojrzenie na rzeczywistość z nowej perspektywy. W trakcie spotkania przyjrzymy się jej pracom tworzonym wspólnie z Janem
Smagą, a także fotografiom i filmom, w których pojawiają się pytania dotyczące kondycji człowieka.
Wątkiem przewodnim części warsztatowej będzie czerń i biel, zetknięcie fotografii i performansu. Zobaczymy, jak łatwo podważyć wiarę w obraz otrzymywanym w fotografii pozytywowej, jak łatwo manipulować
zarówno medium, jak i widzem.
13.00 obiad w Zachęcie (Po prostu bistro)
14–16.00 Gry i zabawy ze sztuką, prowadzenie: Karolina Iwańczyk
W co się bawią artyści? Jakie zasady gry obowiązują w świecie sztuki? Czy zabawę można rozpatrywać w kategoriach estetyki? Co zabawa ma wspólnego ze sztuką? Tematem spotkania będzie relacja sztuki i zabawy,
a punktem wyjścia do refleksji stanie się twórczość trójki artystów, których dzieła znajdują się w kolekcji
Zachęty. Stanisław Dróżdż, tworząc poezję konkretną, prowadził rodzaj gry z alfabetem, geometryczne kompozycje Henryka Stażewskiego mogą przypominać rozrzucone bierki, natomiast Ryszard Winiarski wprost
inspirował się matematyczną teorią gier, a jako metody twórczej używał losowania lub rzutu kostką. Zagramy
w gry inspirowane twórczością omawianych artystów i zastanowimy się, jak zrealizować je w szkole. A może
powstaną nowe pomysły na gry i zabawy ze sztuką?
12 grudnia 2014 (piątek)
16.30–18.00 warsztaty na wystawie Postęp i higiena
18.00 kolacja w Zachęcie (Po prostu bistro)
13 grudnia 2014 (sobota)
9–13 Mirosław Bałka – I jak Instalacja, prowadzenie: Maria Kosińska (teoria), Zofia Hejke (praktyka)
Człowiek, jego kondycja, uwikłanie w historię, przemijanie i upamiętnianie – to tematy, które od wieków leżały
w centrum zainteresowań artystów i mecenasów sztuki. Po tragicznych doświadczeniach II wojny światowej,
Holokaustu i komunizmu twórcy nadal odczuwają potrzebę zmierzenia się z pytaniem o istotę człowieczeństwa, coraz częściej patrząc na historię z perspektywy jednostki i jej prywatnej mitologii. Tak jest w przypadku Mirosława Bałki, jednego z najwybitniejszych współczesnych rzeźbiarzy, autora słynnego pomnika ofiar
promu Estonia w Sztokholmie. Oglądając oszczędne, ascetyczne w formie kompozycje artysty, zastanowimy
się nad językiem sztuki współczesnej w mówieniu o tak fundamentalnych pojęciach jak śmierć, przemijanie,
ciało czy pamięć o człowieku.
Będziemy zadawać te podstawowe pytania również w części praktycznej. Jak pokazać cielesność, nie pokazując ciała? Jakich form i środków wyrazu użyć, jakim kodem się posłużyć do przetwarzania stanów emocjonalnych? Czy istnieją tylko wizualne środki obrazowania?
13 obiad w Zachęcie (Po prostu bistro)
14–16 Opowieść kolekcji, prowadzenie: Magda Staroszczyk
Czy kolekcja Zachęty może stanowić narrację? Jakie opowieści można w niej odnaleźć? Zbadamy to z pomocą niewidzialnych przedmiotów z niewidzialnych worków, gry w berka, wspólnego śnienia i wielu innych
dziwnych narzędzi. Warsztaty mają charakter opowiadania i wykorzystują techniki teatru improwizowanego
i storytellingu.
Warsztaty inspirowane grą zatytułowaną Graj w kolekcję! dostępną na www.otwartazacheta.pl
9 stycznia 2014 (piątek)
16.30–18.00 warsztaty na wystawie Gregora Schneidera
18.00 kolacja w Zachęcie (Po prostu bistro)
Wydarzenie towarzyszące
10 stycznia 2014 (sobota)
9–13 Goshka Macuga – A jak archiwum, prowadzenie: Maria Kosińska (teoria), Zofia Hejke (praktyka)
Czy artysta może być jednocześnie kuratorem, historykiem, krytykiem, archiwistą, detektywem, kolekcjonerem, fotografem i performerem? Czy może wykorzystywać prace innych twórców po to, by nadawać im nowe
znaczenia? Jakie są prawa artysty do własnego dzieła i gdzie przebiega granica interpretacji? Odpowiedzi
poszukamy, analizując twórczość Goshki Macugi, urodzonej w Polsce autorki instalacji, fotografii, obiektów
i rzeźb, od lat mieszkającej i pracującej w Londynie.
W działaniach plastycznych pójdziemy śladem artystki, zapożyczając pracę innego autora, by móc samemu
sprawdzić zasadność i efekty takiego zbiegu.
13 obiad w Zachęcie (Po prostu bistro)
14–15.30 prezentacje uczestników szkolenia
Chcielibyśmy się dowiedzieć, czy i w jaki sposób zajęcia przeprowadzone w ramach szkolenia zainspirowały
państwa do poprowadzenia lekcji w szkole. Czy poprowadziliście warsztaty według scenariusza zaprezentowanego podczas szkolenia? Co zmieniliście? A może wymyśliliście całkiem inne warsztaty wokół twórczości
Włodzimierza Pawlaka, Mirosława Bałki, Anety Grzeszykowskiej i Goshki Macugi? Być może zainspirowały
was inne zajęcia, które odbyły się podczas naszych spotkań, na przykład wspólnie zwiedzanie wystaw lub Gra
w kolekcję? A może wypróbowaliście metody pracy, którymi posługują edukatorzy Zachęty, a nie konkretne
scenariusze? Jaki odebrali to uczniowie? Jakie elementy szkolenia uważacie za wartościowe? A jakie uważacie za niemożliwe do zrealizowania w szkole? Każdy uczestnik będzie miał 5 minut na krótką relację, którą
można zilustrować zdjęciami dokumentującymi zajęcia lub efekty pracy.