docMapa I - cerkwie.org
download 
Reklamacja Transkrypt
Mapa I - cerkwie.org
Zadanie dofinansowane jest z dotacji na utrzymanie potencjału badawczego Cerkiew w Leżachowie (2013) Scenariusz i projekt wystawy: dr Monika Rzepiejewska, w ramach tematu badawczego „Studium naukowo-badawcze nad polskim pejzażem kulturowym” prowadzonego na Wydziale Architektury Wnętrz ASP w Warszawie przez prof. Piotra Perepłysia oraz – od czerwca 2013 r. – mgr. inż. arch. Dariusza Śmiechowskiego Fot. Monika Rzepiejewska Fot. Monika Rzepiejewska Patronat Honorowy nad wydarzeniem objęli: Arcybiskup Jan Martyniak, Metropolita Przemysko-Warszawski Prof. dr hab. Markijan Malskyj, Ambasador Ukrainy Prof. Adam Myjak, Rektor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie Narodowy Instytut Dziedzictwa Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie Fot. Monika Rzepiejewska Organizator Organizator wydarzenia Wydział Architektury Wnętrz Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie Sulimów Liski TOMASZÓW LUBELSKI Wnętrze cerkwi w Cewkowie (2013) Cerkiew w Cewkowie (2012) Patronat Honorowy Dłużniów Chłopiatyn Ulhówek Szepiatyn Jarczów Susiec Wyżłów Myców Korczmin Więcej informacji na www.cerkwie.org Partnerzy Kuryłówka Cewków ŁAŃCUT RZESZÓW Ropa Nowy Sącz STARY Podegrodzie SĄCZ Kamionka Wielka Królowa Górna Bogusza Wawrzka Binczarowa Nawojowa Łosie Maciejowa Łabowa Łabowa Kamianna Brunary Wyżne Polany Piorunka PIWNICZNA ZDRÓJ Gładyszów Wołowiec Krzywa Domaradz Świątkowa Mała Trzciana Zdynia Jabłonica Polska SZCZAWNICA Słotwiny Wierchomla Wielka Mochnaczka Niżna Tylawa Wróblik Królewski Wróblik Szlachecki Besko Sanoczek 15 20 25 km Jureczkowa Paszowa Monasterzec Wańkowa Zagórz ZAGÓRZ Daliowa Liskowate Rudenka Olszanica LESKO Tarnawa Górna Morochów Leszczowate Bezmiechowa Wielopole Krościenko Olszanica Łodyna Stefkowa Leluchów Cerkiew w Krzywczy (2012) Brzegi Dolne Strwiążek Dziurdziów Płonna Zwierzyń Olchowa Wisłok Wielki Dubne 10 Olchowce Ustrzyki Dolne Myczkowce Orelec Jałowe Zabrodzie Szczawne Żernica Wyżna Rzepedź Berezka Równia Solina Hoszów Hoszowczyk Moczary Bandrów Narodowy Myczków Rabe Polańczyk Turzańsk Żłobek Bereżnica Wyżna Komańcza Komańcza Roztoki Dolne Baligród Baligród Czarna Górna Górzanka Radoszyce Lutowiska Chmiel Ratowana cerkiew z zachowanymi nagrobkami na cmentarzu przycerkiewnym Cerkiew wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO Łówcza Płazów Opuszczona cerkiew z dzwonnicą, z zachowanymi nagrobkami na cmentarzu przycerkiewnym Opuszczona cerkiew z zachowanymi nagrobkami na cmentarzu przycerkiewnym Fot. Monika Rzepiejewska Fot. Bartosz Miller Fot. Monika Rzepiejewska Cerkiew w Liskowatem (2013) Wnętrze cerkwi w Babicach (2006) Cerkiew pod opieką Bihale Cerkiew w skansenie Sanok Opuszczona ruina cerkwi Ujkowice Cerkiew w Króliku Wołoskim (2013) Wnętrze cerkwi w Króliku Wołoskim (2013) Cerkiew w Nagórzanach (2013) Fot. Monika Rzepiejewska Smolnik Ratowana cerkiew z dzwonnicą, z zachowanymi nagrobkami na cmentarzu przycerkiewnym Cerkiew w Babicach (2012) Fot. Monika Rzepiejewska Żernica Wyżna Kniazie Chotylub Opuszczona ruina cerkwi i dzwonnicy z zachowanymi nagrobkami na cmentarzu przycerkiewnym Fot. Monika Rzepiejewska Baligród Opuszczona cerkiew z dzwonnicą Smolnik Cisna Fot. Monika Rzepiejewska Ratowana cerkiew z dzwonnicą Łopienka Huta Różaniecka Wielkie Oczy Dubiecko Cerkiew w Piątkowej (2013) Na obszarze greckokatolickiej diecezji przemyskiej, leżącym w granicach obecnej Polski, tuż przed wybuchem II wojny światowej znajdowało się około 450 cerkwi drewnianych i murowanych. Najstarsze powstały w XVI w., najmłodsze zbudowano w latach 30. XX w. Niemal w każdej cerkwi był ikonostas, a nierzadko znajdowały się w niej ikony z poprzednich świątyń. Najstarsze sięgały XV w. W czasie działań wojennych zniszczeniu uległo tylko kilka cerkwi. Powojenna Polska w nowych, przesuniętych na zachód granicach, miała być państwem jednonarodowym. Wobec tego 9 IX 1944 r. zawarto między PKWN a władzami Ukraińskiej SRR porozumienie o przesiedleniu ludności ukraińskiej do Związku Sowieckiego i jednoczesnej repatriacji ludności polskiej w odwrotnym kierunku. Wysiedlenia Ukraińców miały być dobrowolne, ale wobec oporu wysiedlanych prowadzono je siłą. Trwały do lata 1946 r. Łącznie z terenu Polski wywieziono na wschód około 500 000 Ukraińców. W tym samym roku decyzją władz sowieckich Cerkiew Greckokatolicka w Polsce i na Ukrainie została zlikwidowana. Latem 1947 r., w ramach Akcji „Wisła”, wywieziono jeszcze około 150 000 Ukraińców na Dolny Śląsk, Pomorze Zachodnie, Warmię i Mazury. opieki cerkwi. Dzięki niemu w 1966 r. powstało, jako pierwsze w Polsce, Biuro Dokumentacji Zabytków w Rzeszowie. Swój udział w ratowaniu cerkwi, dzwonnic i cmentarzy miała również Społeczna Komisja Opieki nad Zabytkami Sztuki Cerkiewnej przy Zarządzie Głównym Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, której prezesem był Bogdan Martyniuk. Dzięki jej działaniom w latach 1983–1999 udało się uchronić od zagłady pięć cerkwi i pięć dzwonnic. Pracowała na różne sposoby przy piętnastu cerkwiach. Podczas prac, prowadzonych przez SKOnZSC, dokonano renowacji około 2000 nagrobków na opuszczonych cmentarzach Roztocza Wschodniego i Bieszczadów. Podczas wysiedleń niektóre cerkwie uległy zniszczeniu, jednak zdecydowana ich większość stała nadal, choć była pozbawiona naturalnych opiekunów. Trzeba tu zaznaczyć, że stosunek władz PRL do cerkwi był różny. Na terenie dawnego województwa krakowskiego ocalały niemal wszystkie cerkwie, najczęściej z wyposażeniem. Władze zgodziły się na przejęcie ich przez księży diecezji tarnowskiej. Zupełnie inaczej traktowano cerkwie w dawnym województwie rzeszowskim. Tu w latach 1955–1956 państwowe przedsiębiorstwa przeprowadziły ich rozbiórki na masową skalę. W niektórych miejscowościach cerkwie były spontanicznie przejmowane przez ludność polską na kościoły, ale wiele z nich władze zamknęły w 1961 r. Część cerkwi przeznaczono na magazyny Państwowych Gospodarstw Rolnych lub Gminnych Spółdzielni. Ich los był zwykle podobny. Cerkwie w Chotyńcu, Gorajcu, Grąziowej, Korczminie, Kwiatoniu, Owczarach, Piątkowej, Radrużu, Równi, Rudce, Smolniku, Turzańsku czy Uluczu należą do kanonów drewnianego budownictwa sakralnego Środkowej Europy. Doceniło to UNESCO wpisując osiem drewnianych cerkwi na listę światowego dziedzictwa. Niestety my sami nie doceniamy tej spuścizny. Opuszczone cerkwie są tego dowodem. Są wśród nich świątynie o unikatowej konstrukcji lub wyposażeniu. Warto tu wspomnieć, że cerkwi towarzyszy zwykle dzwonnica, cmentarz cerkiewny, otoczony kamiennym murkiem lub drewnianym ogrodzeniem z bramkami. Wokół świątyni rośnie starodrzew – lipy, rzadziej jesiony czy dęby. Taki zespół cerkiewny jest cennym i oryginalnym elementem krajobrazu kulturowego. Krajobrazu, który przez wieki tworzony był przez żyjące obok siebie społeczności ukraińską, polską i żydowską, a dziś bezpowrotnie ginącego. Dziś znakomita większość istniejących cerkwi tego obszaru pełni rolę kościołów rzymskokatolickich. Tylko niewielka liczba użytkowana jest przez wiernych greckokatolickich, bądź prawosławnych. Zachowane budownictwo cerkiewne południowo-wschodniej Polski, tworzone na styku kultur Wschodu i Zachodu, jest zjawiskiem niezwykłym w skali Europy. Szczególnie dotyczy to budownictwa drewnianego. Łopienka Legenda Opuszczona ruina cerkwi z zachowanymi nagrobkami na cmentarzu przycerkiewnym Bystre Michniowiec Wnętrze cerkwi w Krzywczy (2012) Krywe Opuszczona cerkiew Czarna Górna Polana Smolnik Ratowana cerkiew Cerkiew w Nowym Bruśnie (2012) USTRZYKI DOLNE Ustianowa Łukowe Wojkowa 5 Wojtkowa Wujskie Sanok Wolica Blechnarka MUSZYNA Cerkiew w Miękiszu Starym (2010) Roztoka Tyrawa Wołoska Zahutyń Fot. Monika Rzepiejewska Andrzejówka Nowe Sady Leszczyny Czaszyn Muszynka Kłokowice Huwniki Tyrawa Wołoska Dolina Fot. Monika Rzepiejewska Powroźnik Malawa Rakowa Pielnia Nagórzany Młodowice Południowo-wschodnia część dzisiejszej Polski leżała w granicach prawosławnej diecezji przemyskiej. Na mocy Unii Brzeskiej, podpisanej w 1596 r., wszystkie diecezje prawosławne podporządkowano papieżowi. Zachowano wschodni obrządek, natomiast przyjęto katolickie wyznanie wiary. Zmiana ta odbywała się z oporami i przez cały XVII w. Diecezja przemyska definitywnie przystąpiła do Unii Brzeskiej w 1692 r., a w 1934 r. z zachodniej jej części utworzono Apostolską Admi nistrację Łemkowszczyzny, która obejmowała 204 cerkwie w dziewięciu dekanatach. Nieremontowane zawalały się w latach 70. i 80. XX w. Niektóre trwają do dziś, będąc na granicy katastrofy budowlanej. W ten sposób w dawnej greckokatolickiej diecezji przemyskiej i we wschodniej części Apostolskiej Administracji Łemkowszczyzny do 1990 r. uległo zniszczeniu około 350 cerkwi. Oczywiście rozbierano je bez żadnej dokumentacji. Zniszczeniu uległo także niemal całe ich wyposażenie, w tym ikony. Historycy sztuki i muzealnicy próbowali temu przeciwdziałać. Część nieistniejących już cerkwi udało się pobieżnie zinwentaryzować, a ich wyposażenie również częściowo trafiło do muzeów regionalnych i Składnicy Zabytków Ruchomych w Łańcucie. W tych niezwykle ciężkich dla cerkwi czasach wręcz bohaterską postawą wykazał się Jerzy Tur, pełniący w latach 1956–1968 funkcję konserwatora wojewódzkiego w Rzeszowie. Dzięki jego determinacji i konsekwencji w działaniach wyremontowano cerkwie w Bartnem, Kotani, Liskowatem, Piątkowej, Radrużu, Uluczu oraz jedyną w Polsce cerkiew wieżową w Dobrej Szlacheckiej. Był współinicjatorem założenia w 1958 r. Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, gdzie bezpieczne miejsce znalazły unikatowe cerkwie z Grąziowej i Rosolina. Z jego inicjatywy powstała w 1960 r. Składnica Zabytków Ruchomych w Łańcucie gdzie trafiały ikonostasy z rozbieranych bądź pozbawionych Siemuszowa Trepcza Odrzechowa Królik Wołoski Fredropol Kopyśno Posada Rybotycka Hłomcza Tyrawa Solna Międzybrodzie SANOK Bałucianka Koniusza Dobra Szlachecka Łodzina Czerteż Wysowa Milk 0 Brzeżawa Krzywe Witryłów Jastrzębik Złockie Kormanice Bircza Kostarowce RYMANÓW Sieniawa Darowice Końskie Jurowce Zarszyn Szczawnik Żegiestów Łuczyce Brylińce Rudawka Jaksmanice Nehrybka Mielnów Kuźmina Tylicz Zubrzyk Kotów Lipa Mrzygłód Wola Niżna KRYNICA ZDRÓJ Jaworki PRZEMYŚL Krówniki Olszany Dydnia Krynica Szlachtowa Kruhel Wielki Chołowice Piątkowa Krzemienna BRZOZÓW Olchowiec Konieczna Prałkowice Krasice Siedliska Polany Hańczowa Przemyśl Krasiczyn Obarzym Grabówka Zawadka Rymanowska Krempna Krempna Żurawica Wapowce Chyrzynka Wara Jasienica Rosielna Chyrowa Kotań Torki Krzywcza Korytniki Nozdrzec Korczyna Miejsce Piastowe Smerekowiec Bieliczna Babice Buszkowice Desznica Świątkowa Wielka Leszno Wyszatyce Fot. Bartosz Miller KROSNO DUKLA Małkowice Ujkowice Reczpol Jawornik Ruski Myscowa Banica Izby Walawa Maćkowice Bonarówka Bukowisko Roztoka Wielka Drohojów Dubiecko Dubiecko Tereny leżące na wschód od linii Krosno – Rzeszów – Leżajsk – Szczebrzeszyn niemal do końca XIV w. stanowiły część Rusi Kijowskiej, a potem Halickiej. Włączone w granice Państwa Polskiego przez króla Władysława Jagiełłę stały się województwem ruskim i bełzkim. Zamieszkiwali je Rusini wyznania prawosławnego, przodkowie dzisiejszych Ukraińców. W czasach I Rzeczypospolitej osiedlali się tu również Polacy i Żydzi. Jednocześnie ku zachodowi postępowało osadnictwo ruskie, które objęło teren dzisiejszego Beskidu Niskiego i wschodnią część Beskidu Sądeckiego po rzekę Poprad. Cerkwie stały niemal w każdej wsi zamieszkiwanej przez prawosławną ludność. Stubno Niebylec Krasna Nowy Żmigród Kalników Stubienko Kramarzówka Wnętrze cerkwi w Wielkich Oczach (2009) Chotyniec Grabowiec Zadąbrowie Węgierka Bliźnianka Czyrna Łosie Święte Dobkowice Tyniowice Pruchnik Cerkiew w Wielkich Oczach (2012) Nienowice Rokietnica DYNÓW IWONICZ-ZDRÓJ Pętna Skwirtne Chłopice Chłopice Hawłowice BŁAŻOWA Lalin Przysłup Kwiatoń RADYMNO PRUCHNIK Jawornik Polski Osiek Jasielski Żmijowiska Młyny Roźwienica Rozbórz Okrągły Wielkie Oczy Kobylnica Wołoska Wysocko Tarnawka Bartne Uście Gorlickie Śnietnica Berest Rytro Czarna Zarzecze KAŃCZUGA Hadle Szklarskie Małastów Uście Gorlickie Krzeczowice Kańczuga Ulucz Pielgrzymka Laszki Wielkie Oczy Miękisz Stary Wietlin TYCZYN Bodaki Nowica Surochów Pawłosiów Chorkówka Męcina Wielka Leszczyny Kunkowa Florynka Jarosław Lipinki Ropica Górna Owczary Markowa Pełnatycze Gwoździanka Wólka Żmijowska JAROSŁAW Chmielnik Rzeszowski Krościenko Wyżne Doliny Bielanka Makowisko Rzeszów-Zalesie STRZYŻÓW Bihale Fot. Monika Rzepiejewska Łukawica PRZEWORSK Łukawiec Ryszkowa Wola Pełkinie Fot. Monika Rzepiejewska Sękowa Szczutków Fot. Bartosz Miller Trzebownisko Czarnorzeki Rozdziele Wnętrze cerkwi w Wyżłowie (2013) Zapałów Dębowiec GRYBÓW Borochów Wiązownica Węglówka Bednarka Radruż Radruż Cerkiew w Wyżłowie (2012) Krzywcza JEDLICZE Lubaczów Leżachów Cetula Oparówka Korzenna NOWY SĄCZ Tryńcza LUBACZÓW Czarna Tarnowiec GORLICE OLESZYCE Oleszyce Skopów Łużna Prusie Horyniec-Zdrój Stare Stare Oleszyce Oleszyce Mołodycz Rakszawa BIECZ BOROWA SIENIAWA Batycze JASŁO Nowe Brusno Horyniec Sieniawa Żołynia Jest nadzieja, że na remont nieużytkowanych cerkwi w Wólce Żmijowskiej, Żmijowiskach i Woli Wielkiej znajdą się środki z funduszy norweskich. Może więc warto jeszcze wyruszyć w podróż szlakiem „opuszczonych cerkwi”? Skołyszyn Chotylub Dachnów Dobra Grodzisko Dolne Hyżne Wojaszówka Cieszanów Wnętrze cerkwi w Kniaziach (2012) Siedliska Werchrata Nowe Sioło Dębno Lubenia Rzepnik Gorajec CIESZANÓW Stary Stary Dzików Dzików Rudka W końcu są także cerkwie w ruinie – w Kniaziach, Hucie Różanieckiej, Maćkowicach, Ujkowicach, Nagórzanach, Berezce i Krywem. Patrząc na te ruiny można pomyśleć, że jeśli nic się nie zmieni, przyjdzie czas, że dojdą do nich kolejne. Nigdy nie dowiemy się, jak wielka część z wyposażenia tych świątyń została skradziona. To, co udało się uratować, przechowywane jest między innymi w Muzeum-Zamku w Łańcucie, Muzeum Kresów w Lubaczowie, Muzeum Narodowym Ziemi Przemyskiej. A może kiedyś to wyposażenie wróci na swoje miejsce? Niejednokrotnie przy cerkwiach zachowały się jeszcze dzwonnice, część nagrobków na przycerkiewnych cmentarzach i stare drzewa. Kowalówka Niemstów Rudka Czy te świątynie skazane są na zapomnienie? Może nie ma co się spieszyć z odpowiedzią? W 2004 r. abp Jan Martyniak, Metropolita Przemysko-Warszawski poświęcił cerkiew w Korczminie, która po kilkudziesięciu latach nieużytkowania i kilkunastu latach prac remontowo-konserwatorskich stała się filialną świątynią parafii greckokatolickiej w Lublinie – cerkiew, której stan techniczny w latach 60. XX w. określano jako nienadający się do odbudowy i konserwacji. Do świątyni w Łopience, odbudowywanej przez 21 lat dzięki determinacji jednej osoby, pracy i wsparciu wielu, przybywają pielgrzymi. To tylko dwa przykłady świątyń, które odżyły, ale jest ich więcej. W ciągu ostatnich lat funkcje sakralne zaczęły pełnić ponownie świątynie w Mycowie i Siedliskach. Wyremontowana cerkiew w Narolu służy jako Centrum Koncertowo-Wystawiennicze, a cerkiew w Dubiecku – jako Kresowy Dom Sztuki. Kończy się remont cerkwi w Rudce i Zadąbrowiu. Zrewitalizowano cerkiew w Radrużu – wpisaną w 2013 r. na listę światowego dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO. Trwają prace w cerkwiach w Baligrodzie, Bystrem, Żernicy Wyżnej, Chyrzynce, Kotowie, Wyszatycach i Cieszanowie. Nawet wśród 35 cerkwi „opuszczonych” jedna – w Nowym Bruśnie – w tym roku została przejęta przez Muzeum Kresów w Lubaczowie z planami na remont i przyszłe wykorzystanie świątyni. Hrebenne Ułazów Adamówka Cieplice Kornie Łówcza Nowy Stary Lubliniec Lubliniec Moszczanica Dąbrowica Duża Wola Wielka Fot. Monika Rzepiejewska Stare Miasto Leżajsk Zanim zaczniemy zastanawiać się nad odpowiedzią, warto odwiedzić te świątynie. Są w tej grupie cerkwie unikalne – o interesującej architekturze czy wyposażeniu wnętrza. Ale są też niepozorne – ktoś powie „niezbyt cenne” – a przecież każda jest wyjątkowa, bo była miejscem poświęconym, świadkiem innych czasów i tragicznych wydarzeń. Co powiedzieć o zmywanych przez wodę polichromiach w cerkwi w Ujkowicach, w której nie ma już dachu a wewnątrz rosną chaszcze? Co o niewielkiej, drewnianej cerkwi w Babicach, w której za pustą ramą ikonostasu stoi zdewastowane tabernakulum? W miejscowościach Wielkie Oczy, Miękisz Stary, Cewków cerkwie stoją pośród domów – ich stan jest alarmujący i wydaje się, że jest już ostatni dzwonek na podjęcie działań ratunkowych. Cerkiew w Wielkich Oczach jest jedyną na tych terenach cerkwią o szachulcowej konstrukcji ścian. Kniazie Płazów Kuryłówka ISBN: 978-83-63594-37-4 Po wejściu do drewnianej cerkwi w Cewkowie można być pod wrażeniem przestronnego wnętrza z iluzjonistycznymi polichromiami i monumentalną ramą ikonostasu, ale także śpiewu ptaków, które tu gniazdują. A tuż obok tych cerkwi toczy się życie. Zupełnie inna sytuacja jest w znajdującym się tuż przy granicy z Ukrainą Wyżłowie, zamieszkiwanym przez jedną osobę, gdzie stoi nieużytkowana cerkiew należąca do parafii rzymskokatolickiej w Żniatyniu. Wśród „opuszczonych” jest grupa drewnianych cerkwi – w Woli Wielkiej, Łówczy, Chotylubiu, Dachnowie, Moszczanicy, Leżachowie, Tyniowicach, Reczpolu, Liskowatem, które po wysiedleniach służyły jako kościoły, a po wybudowaniu nowej świątyni zabrakło możliwości lub motywacji, aby je remontować i w jakiś sposób nadal wykorzystywać. Na szczególną uwagę zasługują bezcenne pod względem architektonicznym cerkwie w Leżachowie, Piątkowej i Liskowatem. Opuszczone są również murowane świątynie w Płazowie i Starych Oleszycach, służące przez pewien czas za magazyny (nie są to odosobnione przypadki), w których śladem po cerkiewnym wystroju są polichromie, a także w Oleszycach, Starym Dzikowie i Krzywczy. I kolejne – cerkiew w Grabówce, w której zachowały się polichromie, mensa ołtarzowa i zdewastowany fragment ramy ikonostasu; cerkwie w Tarnawie Górnej, Olchowej i Króliku Wołoskim, czy znacznie przebudowana po wojnie cerkiew w Mrzygłodzie. Machnów Stary Obsza LEŻAJSK Co kryje się za określeniem „opuszczone cerkwie”? Nazwane są nim nieużytkowane obecnie cerkwie, znajdujące się w Polsce na terenie historycznej Greckokatolickiej Eparchii Przemyskiej. W większości należą do Skarbu Państwa, kilka do parafii rzymskokatolickich. Gromadzili się w tych świątyniach grekokatolicy – ludność pochodzenia ukraińskiego, która po II wojnie światowej została przymusowo przesiedlona do ZSRR lub na Dolny Śląsk, Pomorze Zachodnie, Warmię, Mazury. Słowo „opuszczone” nie odnosi się do wszystkich istniejących na tym terenie dawnych greckokatolickich cerkwi, które przetrwały i gromadzą wiernych, choć już tylko nieliczne grekokatolików. Większość służy społeczności rzymskokatolickiej, nieliczne – wyznawcom prawosławia, lub pełnią inne, świeckie funkcje. W grupie „opuszczonych” znajduje się 35 cerkwi, z czego 23 wpisane są do rejestru zabytków. W niektórych są nawet przeprowadzane drobne remonty lub prace zabezpieczające, ale stałą opiekę mogłyby zyskać jedynie dzięki pełnieniu jakiejś funkcji – najlepiej sakralnej, choć nie zawsze jest to możliwe. Tu pojawia się pytanie – czy przekształcać cerkiew w obiekt muzealny lub centrum kultury? Czy pozwolić jej zniknąć? Lubycza Królewska Krupiec-Narol Fot. Monika Rzepiejewska NAROL Kulno © Copyright by Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, Warszawa 2013 Wystawa plenerowa i konferencja naukowa w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie Warszawa 2013 Żurawce Bełżec TARNOGRÓD Wydawca: Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie 00-068 Warszawa, ul. Krakowskie Przedmieście 5 www.asp.waw.pl greckokatolickie zespoły cerkiewne południowo-wschodniej Polski Bełżec Huta Różaniecka Fot. Monika Rzepiejewska Opuszczone – Ratowane Łukowa Fot. Monika Rzepiejewska Teksty na mapie: Historia cerkwi na terenie południowo-wschodniej Polski – Stanisław Kryciński, redakcja Monika Rzepiejewska, Aleksandra Rzepiejewska Wstęp o opuszczonych i ratowanych cerkwiach – Monika Rzepiejewska, redakcja Aleksandra Rzepiejewska Mapa: Aleksandra Rzepiejewska, Monika Rzepiejewska Cerkiew w Olchowej (2012)
Podobne dokumenty
budowle sakralne z drewna – ważny element
2 R. Brykowski, Drewniana architektura cerkiewna na koronnych ziemiach Rzeczypospolitej, Warszawa 1995, s. 8.
