przeczytaj artykuł - Poradnia Psychologiczno

„Inteligencje wielorakie – ich znaczenie w rozwoju człowieka”
Artykuł napisany przez mgr Aleksandrę Banasiewicz-Tenerowicz
Jako pierwszy o inteligencjach wielorakich napisał Dr Howard Gradner. Był on psychologiem
a zarazem neurologiem. Zbudował model składający się z ośmiu rodzajów inteligencji.
Wyróżnił: IQ kinestetyczną (m.in.: zdolność do wykorzystania ciała jako całości
bądź jego pojedynczych części), IQ interpersonalną (m.in.: umiejętność rozumienia innych
osób, empatia), IQ intrapersonalną (m.in.: rozumienie siebie samego, własnych słabych
i mocnych stron), IQ lingwistyczną (m.in.: umiejętność komunikowania się z innymi),
IQ logiczno-matematyczną (m.in.: umiejętności konieczne np.: do studiowania na kierunkach
ścisłych), IQ muzyczną (m.in.: zdolność do tworzenia oraz grania na instrumentach),
IQ przestrzenną (m.in.: umiejętność tworzenia figur oraz relacji i połączeń), IQ przyrodniczą
(m.in.: umiejętność rozróżniania związków przyczynowo-skutkowych w życiu).
Gardner odkrył, że wszyscy ludzie mają każdy rodzaj IQ. Niektóre rodzaje IQ mamy
rozwinięte bardziej, inne mniej. Jednak żadna z IQ nie może istnieć bez pozostałych. Badacz
doszedł też do wniosku, że tylko ludzie posiadają takie możliwości rozwoju. Zgodnie z tą
teorią każdy z nas jest indywidualnością i ma inne mocne strony, zainteresowania.
Inteligencje tworzą wyjątkowy, unikalny profil każdego z nas. Są dynamiczne a więc
zmieniają się wraz z rozwojem oraz współpracują ze sobą. Każdy rodzaj inteligencji można
rozwijać poprzez różnego rodzaju ćwiczenia.
Czym charakteryzują się różne rodzaje inteligencji? Które cechy są bardziej, a które mniej
rozwinięte? Kim mogą zostać osoby o bardzo dobrze rozwiniętej inteligencji np.: werbalnej?
Czym
interesuje
się
dziecko
posiadające
wysoko
rozwiniętą
inteligencję
wizualno-przestrzenną? …Na część z tych pytań odpowiedź znajduje się poniżej.
Rodzaj IQ
Zdolności, cechy, zawody
Cechy i zachowanie dziecka
Inteligencja
Werbalna
Bardzo dobrze rozwinięte zdolności: czytania, mówienia,
pisania, myślenia z użyciem słów. Taka osoba lubi literaturę,
zabawy słowne, czasem pisze wiersze, historyjki. Dobrze
czuje się podczas dyskusji. Lubi przemawiać, opowiadać
dowcipy.
Dziecko z wysoką inteligencją słowną np: chętnie i uważnie
czyta wszystko, co wpadnie mu w ręce, bardzo lubi słuchać
bajek, opowiadań, wierszy chętnie włącza się do rozmowy,
umie wyjaśniać, argumentować i obronić swoje zdanie,
tłumaczy koleżankom i kolegom, jak rozwiązać dany
problem,
nie
nudzą
go
ćwiczenia
gramatyczne
ani ortograficzne, jego prace pisemne wyróżniają się
bogatym słownictwem.
Zawody wskazane to m.in..: pisarz, dziennikarz, publicysta,
polityk, prawnik, tłumacz, prezenter radiowy, telewizyjni,
nauczyciel, sprzedawca…
Inteligencja
Matematyczno
Logiczna
–
Bardzo dobre umiejętności: używania liczb, matematyki
i logicznego
myślenia,
korzysta,
ze
schematów
np.: wzrokowych pojawiających się w życiu, myśli
koncepcyjnie i abstrakcyjnie, widzi schematy i zależności,
lubi eksperymenty, układanie puzzli, często interesuje się
kosmosem, rozważa okoliczności związane z zachowaniem
innych osób, lubi pracę z liczbami, wzorami i operacjami
matematycznymi, chętnie podejmuje wyzwania związane
z rozwiązywaniem problemów, systematyczność, dobra
organizacja.
Dziecko z wysoką inteligencją logiczno-matematyczną jest
poważne, dobrze zorganizowane. Próbuje przewidywać
skutki swojego zachowania. Lubi liczyć, rozwiązywać
zadania i wyciągać wnioski. Stara się być dociekliwe,
systematyczne oraz dokładne. W szkole zadaje dużo pytań,
sprawdza, czy wszystko zostało m.in.: poprawnie obliczone.
Zawody wskazane to m.in: matematyk, fizyk, chemik,
astronom, inżynier, detektyw, prawnik, księgowy, kasjer,
bankowiec, doradca finansowy, lekarz, programista
komputerowy...
Inteligencja
Wizualno
Przestrzenna
–
Rozwinięte umiejętności czerpania wiedzy z kształtów
i wyobrażeń ze świata zewnętrznego. Ważną rolę odgrywa
wyobraźnia, wrażliwość na otaczające przedmioty, kolory
i wzory. Widoczne jest zamiłowanie do rysowana
i malowania. Osoby takie lubią układać puzzle. Czytanie
map jest dla nich bardzo ciekawe.
Zawody wskazane to m.in.: architekci, malarze, plastycy,
twórcy gier komputerowych, żeglarze, nawigatorzy, piloci,
operatorzy filmowi, przewodnicy, fotografowie, chirurdzy,
elektrycy, kierowcy, styliści.
Inteligencja
Fizyczno
Kinestetyczna
–
Rozwinięte umiejętności czerpania nauki z praktyki. W iedza
zdobywana jest ruchu, ciało tej osoby wie jak jeździć na
rowerze czy zaparkować równolegle samochód. Nie ma
większego problemu z tańcem czy złapaniem rzuconego
przedmiotu. Utrzymuje równowagę podczas chodzenia, lubi
ruch. Prawidłowo komunikuje się za pomocą ” języka ciała”
i gestów. Pomaga mu w tym obserwowanie innych. Takiej
osobie trudno jest usiedzieć na jednym miejscu, woli działać
niż być obserwatorem.
Dziecko z wysoką inteligencją wizualno-przestrzenną
czasem „odpływa”, zamyśla się w trakcie trwania lekcji.
Podczas zajęć często rysuje w zeszycie różne wzorki.
Ożywia się, gdy w książkach są obrazki, mapki. Lubi filmy
i pokazy multimedialne. Widzi na nich szczegóły, których nie
widzą inne osoby. Lubi fotografowanie. Chętnie lepi
z plasteliny. Jako pierwsze widzi zmiany np.: w wystroju
klasy. W zeszytach często ma wiele kolorowych podkreśleń.
Dziecko z wysoką inteligencją fizyczno – kinestetyczną
często się wiercić i kręcić. Lubi manipulować przedmiotami.
Najlepiej uczy się mając możliwość wziąć coś do ręki.
Uwielbia sport i taniec. Szczególną przyjemność sprawia mu
zabawa w teatr. Ma wyrazistą mimikę i gestykulację.
Zawody wskazane to, m.in. sportowcy, aktorzy, tancerze,
choreografowie, chirurdzy, jubilerzy, mechanicy, rzeźbiarze ,
fryzjerzy.
Inteligencja
Muzyczno
Rytmiczna
–
Rozwinięta miłość do muzyki i poczucie rytmu. Wrażliwość
na dźwięki ze środowiska (np.: dźwięki deszczu). Nauka
często bardziej efektywna przy muzyce w tle. Zdolność do
odtwarzania melodii i rytmów po jednokrotnym ich
usłyszeniu.
Zawody wskazane to m.in.: które muzycy, instrumentaliści,
śpiewacy, tancerze, aktorzy
Inteligencja
Międzyludzka
(Interpersonalna)
Uczenie się poprzez pracę z innymi. Rozwinięta umiejętność
wchodzenia w relacje z innymi. Posiadanie dużej ilości
przyjaciół. Empatia i duże zrozumienie punktu widzenia
innych ludzi. Komunikatywność.
Zawody wskazane to m.in.: nauczyciele, sprzedawcy,
psychoterapeuci, politycy, pielęgniarki.
Inteligencja
Intrapersonalna
wewnętrzna
Rozwinięta wewnętrzna motywacja. Posiadanie silnej woli.
Znajomość własnej wartość. Posiadanie zdefiniowanych
opinii i myśli. Inni ludzie chętnie przychodzą do takiej osoby
po radę.
Zawody wskazane to m.in..: pisarze, psychoterapeuci,
filozofowie, adwokaci.
Dziecko z wysoką inteligencją muzyczną ożywia się, kiedy
na lekcjach słychać muzykę. Lubi uczyć się piosenek
i tańca. Ładnie śpiewa. Często jest „nadwrażliwe” na
wysokość dźwięków i emocje zawarte w utworach
muzycznych.
Z
łatwością
rozpoznaje
brzmienie
instrumentów. Zdarza się, że w czasie zajęć i przerw często
nuci pod nosem, pogwizduje lub „bębni” palcami, w co się
da.
Dziecko z wysoką inteligencją interpersonalną lubi chodzić
do szkoły. Łatwo nawiązuje kontakty z rówieśnikami
oraz dorosłymi. Potrafi zorganizować spotkanie. Lubi uczyć
się z innymi dziećmi. Wymienia się z nimi swoimi
pomysłami, pyta o ich zdanie. Wyczuwa nastroje i potrzeby
innych osób.
Dziecko z wysoką inteligencją intrapersonalną jest zwykle
spokojne i skoncentrowane na swoich wewnętrznych
przeżyciach oraz emocjach. Na zajęciach często siedzi
z boku,
obserwuje
koleżanki
i
kolegów.
Jest
zdyscyplinowane. Na ogół mało aktywne podczas zajęć.
Kiedy udziela odpowiedzi, długo się zastanawia. Jest
świadome swoich mocnych i słabych stron. Stara się stale
doskonalić.
Rozwijając informacje z tabelki można powiedzieć, że każdy rodzaj inteligencji potrzebuje
innych ćwiczeń. Oto przykłady:
- jak rozwijać inteligencję słowną
m.in.: poprzez opowiadania i tworzenie historyjek,
słuchanie opowiadań, wydawanie instrukcji jak coś wykonać, rozwiązywanie i układanie
krzyżówek a także zagadek słownych, pisanie listów i opowiadań, czytanie książek, szukanie
informacji w książkach, czytanie i układanie wierszyków, opracowywanie i redagowanie
gazetek, wywiady, gry słowne i rozmowy, rozwijanie wątków...
- jak rozwijać inteligencję logiczno-matematyczną
m.in.: grając w gry logiczne, wykonując
ćwiczenia matematyczne, planowanie wyjazdów/wycieczek, liczenie w pamięci,
opracowywanie harmonogramów, rozwiązywanie problemów logicznych, układanie treści
w porządku logicznym, klasyfikację pojęć, myślenie przez analogię, stawianie hipotez
oraz zadawanie pytań, programowanie komputerowe…
- jak rozwijać inteligencję wizualno-przestrzenną
m.in.: przez: malowanie, rysowanie,
czytanie map, wyznaczanie drogi z użyciem mapy, opracowywanie planów, posługiwanie się
wykresami i planami, przedstawianie informacji w postaci graficznej, wizualizacja, tworzenie
prezentacji komputerowych, filmów, oglądanie dzieł sztuki m.in.: malarstwa…
- jak rozwijać inteligencję fizyczno-kinestetyczną
m.in.: przez: ćwiczenia ruchowe,
uprawianie sportów, gimnastykę, zabawy, które wymagają refleksu, taniec, udział
w teatrzykach, modelarstwo, rozpoznawanie kształtów i faktur…
- jak rozwijać inteligencję muzyczno-rytmiczna
m.in.: przez grę na instrumencie,
wystukiwanie rytmu piosenki, rozpoznawanie melodii, ruch, taniec w rytmie muzyki,
dobieranie muzyki do tekstu, śpiewanie oraz wymyślanie melodii, słuchanie muzyki,
rytmizowanie tekstów, relaksację przy muzyce, wymyślanie rymów…
- jak rozwijać inteligencję interpersonalną
m.in.: przez uczenie się w grupach, uczenie
innych osób, zabawy, ćwiczenia efektywnej komunikacji, pełnienie różnych ról w grupie,
spotkania koleżeńskie i towarzyskie, kierowanie projektami, udział w imprezach
np.: w szkole…
- jak rozwijać inteligencję intrapersonalną
m.in.: przez: obserwację własnych emocji
i uczuć, „bycie” z samym sobą, czytanie biografii, czytanie książek o tematyce
psychologicznej, prowadzenie pamiętnika/dziennika, marzenia, medytacje, udział
w warsztatach psychologicznych...
Podsumowując można powiedzieć, że każdy z nas ma inne możliwości i czym innym się
interesuje. Jednakże wszyscy możemy usprawniać niemalże wszystkie umiejętności a jaki
będzie tego rezultat? …
Bibliografia:
edunews.pl, dostęp październik 2013r; mapymysli.com, dostęp październik 2013r; skarbmalucha.pl, dostęp październik 2013.
W pierwszym semestrze roku szkolnego 13/14 odbyła się pierwsza edycja warsztatów dla nauczycieli dotycząca inteligencji
wielorakich. W roku szkolnym 14/15 planowana jest kolejna edycja zajęć.
Szczegółowe informacje ukażą się na stronie internetowej poradni oraz będą dostępne telefonicznie w sekretariacie poradni
we wrześniu b.r.