DZIECKO Z CUKRZYCĄ W SZKOLE

DZIECKO
Z CUKRZYCĄ
W SZKOLE
Sylwia Musioł
STATYSTYKI
 NA ŚWIECIE ŻYJE BLISKO 3OO MILIONÓW LUDZI CHORYCH NA CUKRZYCĘ
 SZACUJE SIĘ, ŻE LICZBA TA W CIĄGU JEDNEGO POKOLENIA WZROŚNIE DO OKOŁO 500 MILIONÓW
 W POLSCE NA CUKRZYCĘ CHORUJE 2,5 MILIONA OSÓB, CZYLI 5% SPOŁECZEŃSTWA, ALE
PRAWDOPODOBNIE OKOŁO 750 TYS. KOLEJNYCH OSÓB NIE WIE O CHOROBIE
 CO PIĘĆ SEKUND NA ŚWIECIE UMIERA CZŁOWIEK Z POWODU CUKRZYCY
 SPOŚRÓD TYCH OSÓB, DUŻA CZĘŚĆ TO OSOBY W NAJBARDZIEJ PRODUKTYWNYM WIEKU (40-60LAT)
 WHO SZACUJE, ŻE 15 MILIONÓW LUDZI UTRACIŁO WZROK
W WYNIKU POWIKŁAŃ CYKRZYCY
 W WIELU KRAJACH CUKRZYCA JEST NAJCZĘSTRZĄ PRZYCZYNĄ NIEWYDOLNOŚCI NEREK I UTRATY
KOŃCZYN DOLNYCH
 CUKRZYCA JEST DEFINIOWANA JAKO „GRUPA CHORÓB METABOLICZNYCH CHARAKTERYZUJĄCA
SIĘ HIPERGLIKEMIĄ (WYSOKIM STĘŻENIEM GLUKOZY
WE KRWI) WYNIKAJĄCĄ Z DEFEKTU WYDZIELANIA I/LUB DZIAŁANIA INSULINY”
 CUKRZYCĘ DZIELIMY NA CZTERY TYPY
I.
CUKRZYCA TYPU 1
II. CUKRZYCA TYPU 2
III. INNE TYPY CUKRZYCY
IV. CUKRZYCA CIĘŻARNYCH
ROZPOZNANIE CUKRZYCY
ROZPOZNANIE MOŻNA POSTAWIĆ W OPARCIU O TRZY RÓWNORZĘDNE KRYTERIA:
1. OZNACZENIE GLIKEMII PRZYGODNEJ, KTÓRA W CUKRZYCY NIEZALEŻNIE OD PORY DNIA I SPOŻYTEGO
POSIŁKU JEST ≥ 200 mg
2. DWUKROTNE STĘŻENIE GLUKOZY NA CZCZO ≥ 126 mg
3. STĘŻENIE GLUKOZY PO DOUSTNYM TEŚCIE TOLERANCJI GLUKOZY ≥200 mg
ABY ROZPOZNAĆ CUKRZYCĘ NALEŻY STWIERDZIĆ DWA OZNACZENIA GLUKOZY NA CZCZO
CUKRZYCA TYPU 2.
 ZABURZONE SĄ OBA POWYŻEJ OPISANE MECHANIZMY
 RYZYKO ZACHOROWANIA ZWIĘKSZA SIĘ WRAZ Z WIEKIEM
 OKOŁO 80% OSÓB Z OTYŁOŚCIĄ I NADWAGĄ CIERPI NA CUKRZYCĘ TYPU 2.
 ROZWIJA SIĘ PODSTĘPNIE, CZĘSTO PRZEZ WIELE LAT JEST NIEROZPOZNANA
OBJAWY:







PRZEWLEKŁY NADMIAR GLUKOZY WE KRWI - HIPERGLIKEMIA
NIEWYJAŚNIONA UTRATA WAGI
WZMOŻONE PRAGNIENIE
ODDAWANIE DUŻYCH ILOŚCI MOCZU
OSŁABIENIE
TRUDNE GOJENIE SIĘ RAN
NIE DO OPANOWANIA SENNOŚĆ W CIĄGU DNIA
LECZENIE CUKRZYCY TYPU2.
 POSTĘPOWANIE TERAPEUTYCZNE OBEJMUJE W PIERWSZEJ KOLEJNOŚCI ZMIANĘ NAWYKÓW ŻYWIENIOWYCH
ORAZ ZWIĘKSZENIE AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ
 BADANIA WYKAZUJĄ, ŻE ODPOWIEDNIE ŻYWIENIE I RUCH
SĄ O WIELE SKUTECZNIEJSZE W ZAPOBIEGANIU ROZWOJU CUKRZYCY TYPU 2 NIŻ JAKIEKOLWIEK LEKI
CUKRZYCA TYPU 1.
 W 85-90% DOTYCZY DZIECI, MŁODZIEŻY ORAZ MŁODSZYCH OSÓB PRZED 30 ROKIEM ŻYCIA
 NAJCZĘŚCIEJ UJAWNIA SIĘ MIĘDZY 12-15 ROKIEM ŻYCIA
 W POLSCE NA CUKRZYCĘ TYPU 1. CHORUJE 20 TYS. OSÓB PONIŻEJ 18 ROKU ŻYCIA
 KAŻDEGO ROKU PRZYBYWA OK. 1200-1400 NOWYCH ZACHOROWAŃ
OBJAWY
 POSTĘPUJĄCE I BEZZWROTNE NISZCZENIE KOMÓREK BETA TRZUSTKI
 CZĘSTOMOCZ I WZMORZONE PRAGNIENIE
 GWAŁTOWNA UTRATA MASY CIAŁA
 NIEUZASADNIONE ZMĘCZENIE
 POGŁĘBIONY ODDECH
 ZAPACH ACETONU Z UST, PROWADZĄCY DO CUKRZYCOWEJ ŚPIĄCZKI KETONOWEJ
LECZENIE CUKRZYCY TYPU 1.
 LEKIEM Z WYBORU W LECZENIU CUKRZYCY TYPU 1. JEST INSULINA, PODAWANA PODSKÓRNIE PRZY
POMOCY STRZYKAWEK KILKA RAZY W CIĄGU DOBY LUB OSOBISTEJ POMPY INSULINOWEJ (OPI)
 TERAPIA INSULINĄ POWINNA NAŚLADOWAĆ FIZJOLOGICZNY PROFIL INSULINY ZMIENIAJĄCY
SIĘ W ZALEŻNOŚCI OD BODŹCÓW POKARMOWYCH
 ZRÓWNOWAŻONE ŻYWIENIE
 KONTROLOWANY WYSIŁEK FIZYCZNY
OSTRYM POWIKŁANIEM CUKRZYCY ZAGRAŻAJĄCYM ŻYCIU JEST
CIĘŻKIE NIEDOCUKRZENIE
HIPOGLIKEMIA
CZYLI STĘŻENIE GLUKOZY WE KRWI SPADA PONIŻEJ 70 mg
OBJAWY HIPOGIKEMII
 ZABURZENIA CZYNNOŚCI MÓZGU (BÓLE GŁOWY)
 TRUDNOŚCI W LOGICZNYM MYŚLENIU I MÓWIENIU
 NIEPOKÓJ
 SZYBKIE BICIE SERCA
 BLADOŚĆ SKÓRY
 POCENIE
 DRĘTWIENIE WARG, JĘZYKA
 PŁACZLIWOŚĆ
 WILCZY GŁÓD
 ZMIANA NASTROJU I ZACHOWANIA
 DRŻENIE RĄK, NÓG
 NIEUZASADNIONE ZMĘCZENIE
 ZABURZENIA ŚWIADOMOŚCI
 DRGAWKI
 ŚPIĄCZKA
WYSIŁEK FIZYCZNY A CUKRZYCA?
 WYSIŁEK FIZYCZNY JEST JEDNĄ Z WAŻNIEJSZYCH CZYNNOŚCI POWSZECHNIE ZALECANYCH OSOBOM
CHORUJĄCYM NA CUKRZYCĘ
 WYSUŁEK FIZYCZNY WSPOMAGA DZIAŁANIE INSULINY, SPRZYJA OBNIŻANIU SIĘ NADMIERNIE
PODWYŻSZONEGO STĘŻENIA CUKRU WE KRWI
 ZNACZNIE POPRAWIA OGÓLNĄ KONDYCJĘ CHOREGO DZIECKA ,DAJE POCZUCIE BYCIA SPRAWNYM
MIMO CHOROBY
 AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA WYMAGA JEDNAK PRZESTRZEGANIA OKREŚLONYCH ZASAD
POSTĘPOWANIA , KTÓRE MAJĄ ZAPEWNIĆ BEZPIECZEŃSTWO
- KONTROLA GLIKEMII PRZED I PO ZAJĘCIACH
- DODATKOWA KONTROLA, JEŻELI WYSTĘPUJĄ OBJAWY NIEDOCUKRZENIA
- WSKAZANE JEST SPOŻYCIE DODATKOWEJ PORCJI JEDZENIA.
 ZWOLNIENIE Z ZAJĘĆ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO POWINNY BYĆ WYDAWANE PRZEZ
LEKARZA
W WYJĄTKOWYCH SYTUACJACH I NA OKREŚLONY CZAS
KIEDY NALEŻY PRZERWAĆ ZAJĘCIA SPORTOWE?

W SYTUACJI NIEDOCUKRZENIA

W SYTUACJI ZNACZNIE PODWYŻSZONEGO CUKRU WE KRWI (300 mg)

GDY WYSTĘPUJĄ BÓLE BRZUCHA

NUDNOŚCI

WYMIOTY
POMPA INSULINOWA
LECZENIE ZA POMOCĄ POMPY INSULINOWEJ ZNACZNIE REDUKUJE ILOŚĆ ZASTRZYKÓW , SĄ ONE
WYKONYWANE TYLKO PRZY ZAKŁADANIU DRENU DO TKANKI PODSKÓNEJ, PRZEWAŻNIE RAZ NA TRZY
DNI. DREN POŁĄCZONY JEST ZE ZBIORNIKIEM INSULINY W POMPIE .
PO ZAPROGRAMOWANIU ODPOWIEDNIEJ DAWKI INSULINY, POMPA AUTOMATYCZNIE UWALNIA DO
ORGANIZMU ODPOWIEDNIĄ ILOŚĆ LEKU I DZIĘKI TEMU DZIECKO NIE MUSI BRAĆ ZASTRZYKÓW.
DZIĘKI STAŁEMU DOSTĘPOWI
DO INSULINY, ŁATWIEJ JEST RÓWNIEŻ UTRZYMAĆ PRAWIDŁOWE STĘŻENIE CUKRU WE KRWI.
WYCIECZKI SZKOLNE,
WYJAZDY WAKACYJNE

SAMODZIELNY WYJAZD DZIECKA CHORUJĄCEGO NA CUKRZYCĘ WYMAGA WSPÓŁPRACY
POMIĘDZY WYCHOWAWCĄ ,RODZICAMI I UCZNIEM

DZIECKO MUSI BYĆ WYSTARCZAJĄCO SAMODZIELNE, ABY MOGŁO PODOŁAĆ PODSTAWOWYM
OBOWIĄZKOM WYNIKAJĄCYM Z CHOROBY



SAMODZIELNIE WYKONUJE POMIARY GLIKEMII
SAMODZIELNIE PODAJE INSULINĘ LUB OBSŁUGUJE POMPĘ INSULINOWĄ
ZAPISUJE BIEŻĄCE WYNIKI GLIKEMII I DAWKI INSULINY

MŁODSZE DZIECI, DO 10 ROKU ŻYCIA, NAJCZĘŚCIEJ WYJEŻDŻAJĄ Z RODZICAMI

OKRESOWE WAHANIA STĘŻENIA CUKRU WE KRWI NIE STANOWIĄ PRZECIWWSKAZANIA
DO WYJAZDU DZIECKA NA WYCIECZKĘ, WAŻNE JEST TYLKO,
BY DZIECKO WIEDZIAŁO, JAK MA REAGOWAĆ
W TAKICH SYTUACJACH
CO UCZEŃ Z CUKRZYCĄ MUSI UMIEĆ,
ABY SAMODZIELNIE WYJECHAĆ ?

WYKONAĆ POMIAR GLIKEMII I ZAPISAĆ WYNIK
W DZIENNICZKU/NOTESIE.

WIEDZIEĆ JAK REAGOWAĆ W SYTUACJI HIPOGLIKEMII / HIPERGLIKEMII
 DZIECI LECZONE PENAMI :
 WYKONAĆ ZASTRZYK Z INSULINY
 ZMIENIĆ PENFIL Z INSULINĄ
 WIEDZIEĆ ,JAKIE DAWKI SOBIE PODAWAĆ
 DZIECI LECZONE POMPAMI :
 PODAĆ BOLUS Z INSULINY
 ZATRZYMAĆ/URUCHOMIĆ ORAZ PROGRAMOWAĆ
 ODŁĄCZYĆ/PRZYŁĄCZYĆ POMPĘ
 ZMIENIĆ WKŁUCIE
POMPĘ
LISTA RZECZY NIEZDĘDNYCH
NA WYJAZD








DODATKOWY PEN Z INSULINĄ
DODATKOWY PENFIL Z INSULINĄ
ZAPASOWE PUDEŁKO PASKÓW
GLUKOMETR
DLA UŻYTKOWNIKÓW POMPY: WKŁUCIA I ZAPASOWE BATERIE
GlucaGen
SUGEROWANE DAWKI INSULINY DO POSIŁKÓW
DAWKA INSULINY NA NOC/LUB DLA UŻYTKOWNIKÓW POMPY DAWKA INSULINY KOREKCYJNEJ





WSKAZÓWKI DOTYCZĄCE POSTĘPOWANIA W CZASIE WYSIŁKU FIZYCZNEHO
W PRZYPADKU WYJAZDÓW ZA GRANICĘ – INFORMACJA OD LEKARZA O CHOROBIE
TELEFON KONTAKTOWY DO RODZICÓW
TELEFON DO PARADNI DIABETOLOGICZNEJ LUB SZPITALA
IMIĘ I NAZWYSKO LEKARZA
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ