Piotr Mazurkiewicz – Specjalista CSR Banku

Piotr Mazurkiewicz – Specjalista CSR Banku Światowego
Rozumienie pojęcia CSR przez polskich przedsiębiorców. Prezentacja oparta na raportach
„What Does Business Think about Corporate Social Responsibility?” oraz „Public
Expectations for Corporate Social Responsibility in Poland” (telekonferencja).
Pierwsze badanie Bank przeprowadził wspólnie z Komisją Europejska wśród 500 największych
przedsiębiorstw w Polsce, drugie wspólnie z UOKiK, przeprowadzono na reprezentatywnej próbie
1000 mieszkańców.
Wyniki badań pokazują generalnie ograniczoną wiedzą nt odpowiedzialności społecznej wśród
firm, termin ten identyfikowany jest głownie z działaniem zgodnie z obowiązującymi przepisami,
działaniami etycznymi oraz zapewnieniu ochrony środowiska naturalnego. Firmy nie utożsamiają
CSR z niwelowaniem nierówności społecznych i z public relations, co jest wynikiem
nieoczekiwanym, ale pozytywnym.
Jako główne bariery dla rozwijania działalności CSR firmy
zidentyfikowały ogólny koszt oraz brak przepisów i regulacji. Czynnikami zachęcającymi
zidentyfikowanymi przez przedsiębiorców mogłyby być dotowanie przedsięwzięć społecznie
odpowiedzialnych, większa rola samorządów lokalnych (w zakresie ulg podatkowych), oraz
uznanie ze strony konsumentów i partnerów biznesowych. Wiele firm wskazało także na potrzebę
zmian w prawie pracy. Wyniki badań wskazują na kulturę korporacyjną skierowaną na rynek i
konkurencję, w takiej kulturze rola firmy definiowana jest jako rola logiczna i racjonalna,
zasadniczo nie socjalna bądź altruistyczna. Choć wiele z firm prowadzi działania mieszczące się w
zakresie CSR, wiele z nich odczuwa brak zachęt do tego, aby pójść w tym kierunku dalej.
Badanie pokazało, że przedsiębiorcy odczuwają brak jasnej polityki państwa w zakresie
społecznej odpowiedzialności biznesu, ale istnieje przekonanie, że rząd nie powinien być zbytnio
zaangażowany w kwestie mikrozarządzania przedsiębiorstwami.
Badanie przeprowadzone na konsumentach również pokazało ograniczoną znajomość tematyki
CSR. Konsumenci generalnie koncentrują się na sprawach, które dotyczą ich bardziej jako
pracobiorców niż konsumentów, takich jak: relacje pracodawca – pracownik, tworzenie nowych
miejsc pracy, godziwa zapłata za nadgodziny. Zdaniem Mazurkiewicza wiąże się to z obecną
sytuacją na rynku pracy w Polsce. Badanie pokazało także, że generalnie konsumenci są
pozytywnie nastawienie do CSR, jednak ich nastawienie niekoniecznie przekłada się na decyzje o
wyborze konkretnych towarów lub usług. Najważniejsze dla nich, poza ceną, jest marka towaru
oraz rekomendacja sprzedawcy – czynniki z zakresu odpowiedzialności biznesu stanowią ok. 16%
wpływających na decyzje przy zakupie towarów i usług. Zatem więc jeśli koncepcja CSR ma być
oparta o mechanizm rynkowy (czyli mieć pozytywny wpływ na interesariuszy firm) oraz
środowisko naturalne z jednej strony, a z drugiej w jakiejś perspektywie polepszać pozycję
konkurencyjną firm, w przypadku Polski mamy pewną nierównowagę. Z jednej strony bowiem
firmy nie widzą korzyści z inwestowania w strategię CSR (poza działaniami bezpośrednio
wpływającymi na ich wynik finansowy), z drugiej strony konsumenci - czyli siła rynkowa - nie są
jeszcze gotowi by wynagradzać firmy za wysiłki w zakresie CSR, poprzez wybieranie
odpowiednich produktów i usług. Co można zatem zrobić, aby tę sytuację zmienić?
(1) Potrzebne jest sformułowanie jasnego stanowiska rządu odnoście promowania CSR – co
znalazło odzwierciedlenie w wynikach badań. Przy czym nie chodzi o nowe regulacje, ale
dostosowanie istniejących tak, by wynagradzały społecznie odpowiedzialne działania firm, np.
poprzez zmianę ustawy o zamówieniach publicznych. Stanowisko rządu i wszystkie zmiany
powinny być konsultowane w trójkącie rząd – przedsiębiorcy – organizacje pozarządowe i związki
zawodowe.
(2) Potrzebna jest akcja edukacyjna ze strony rządu, organizacji konsumentów i organizacji
pozarządowych przedstawiająca zalety odpowiedzialnego konsumeryzmu. Nie chodzi tylko o to, by
biznes się zmieniał, ale także o to, by konsumenci zmieniali swoje postawy rynkowe, co w
dłuższym okresie czasu powinno stworzyć zachęty dla przedsiębiorców do inwestowania w CSR.
(3) Potrzebne jest wsparcie rządu i organizacji pozarządowych dla już istniejących inicjatyw
biznesowych. Inicjatywy takie jak znaki jakości, eco-labels albo social-lables są lepiej
weryfikowane przez rząd lub niezależne organizacje, są zdecydowanie lepiej odbierane przez
konsumentów, niż jedynie te promowane przez biznes.
(4) Potrzebny jest konsensus między biznesem i rządem w zakresie egzekwowania przepisów
ogólnokrajowych prowadzących do zgodności ze standardami Unii Europejskiej.
(5) Konsumenci potrzebują więcej informacji ze strony firm nt. ich społecznej odpowiedzialności.