Wypłata zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy – kwestie

Wypłata zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy – kwestie podatkowe
Wpisany przez Michał Lejman
Należy zwrócić uwagę na to, iż obowiązek pobrania i odprowadzenia podatku przy wypłacie
zaliczek na poczet oczekiwanej dywidendy jest niezależny od zapisów umowy (statutu) spółki.
Podczas dokonywanych w spółkach przeglądów podatkowych jednym z obszarów, na
które zwraca się baczną uwagę są zagadnienia związane z wypłatą dywidendy.
Szczególne wątpliwości dotyczą kwestii zaliczek wypłacanych akcjonariuszom
(udziałowcom) na poczet przewidywanej dywidendy.
Kwestia wypłaty zaliczki jest uregulowana w art. 194, 195 KSH w odniesieniu do spółki z
ograniczoną odpowiedzialnością i art. 349 KSH w odniesieniu do spółki akcyjnej. Zgodnie z tymi
przepisami umowa (statut) spółki może upoważniać zarząd do wypłaty wspólnikom
(akcjonariuszom) zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy za rok obrotowy, jeżeli spółka
posiada środki wystarczające na wypłatę. Ponadto KSH przewiduje, iż spółka może wypłacić
zaliczkę na poczet przewidywanej dywidendy, jeżeli jej zatwierdzone sprawozdanie finansowe
za poprzedni rok obrotowy wykazuje zysk. Zaliczka może stanowić najwyżej połowę zysku
osiągniętego od końca poprzedniego roku obrotowego, powiększonego o kapitały rezerwowe
utworzone z zysku, którymi w celu wypłaty zaliczek może dysponować zarząd, oraz
pomniejszonego o niepokryte straty i udziały własne.
Omawiane zagadnienie rodzi także konkretne skutki na płaszczyźnie prawa podatkowego. Co
do zasady stosuje się do niego odpowiednio przepisy dotyczące wypłaty dywidendy. Ze
względu na istotne różnice występujące w przypadku wypłaty zaliczek na poczet dywidendy
udziałowcom (akcjonariuszom) będącymi bądź to osobami fizycznymi bądź osobami prawnymi
należy prześledzić je z osobna.
Udziałowiec (akcjonariusz) będący osobą fizyczną
1/3
Wypłata zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy – kwestie podatkowe
Wpisany przez Michał Lejman
Źródłami przychodów osób fizycznych są między innymi, zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 7 updof,
kapitały pieniężne i prawa majątkowe. Za przychody z kapitałów pieniężnych należy natomiast
uważać dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, których
podstawą uzyskania są udziały (akcje) w spółce mającej osobowość prawną. A zatem faktyczne
otrzymanie przez udziałowca (akcjonariusza) zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy
należy traktować jako uzyskanie dochodu (przychodu) z udziału w zyskach osób prawnych.
Dochody te opodatkowane są zryczałtowanym podatkiem w wysokości 19%. Podatek ten przy
wypłacie pobiera spółka (jako płatnik) i w terminie do dnia 20. następnego miesiąca po
miesiącu, w którym nastąpiła wypłata zaliczki na dywidendę przekazuje na rachunek urzędu
skarbowego właściwego ze względu na swoją siedzibę.
Udziałowiec (akcjonariusz) będący osobą prawną
W przypadku gdy udziałowcem (akcjonariuszem) otrzymującym zaliczkę na dywidendę jest
osoba prawna, może znaleźć zastosowanie zwolnienie podatkowe z art. 22 ust. 4 updop. W
celu skorzystania z tego zwolnienia należy spełnić łącznie warunki dotyczące podmiotu
wypłacającego i otrzymującego zaliczkę oraz wymóg posiadania nieprzerwanie przez okres 2
lat odpowiedniej ilości udziałów (akcji) w kapitale spółki wypłacającej. W przypadku gdy choć
jedna z przesłanek nie zostanie spełniona, udziałowiec (akcjonariusz) zobowiązany jest uiścić
zryczałtowany podatek w wysokości 19%. Także w tym przypadku płatnikiem jest spółka, która
w wyznaczonym terminie powinna pobrać i odprowadzić (do 7. dnia następnego miesiąca)
podatek do właściwego urzędu skarbowego.
W tym miejscu należy powołać rozwiązania zawarte w przepisach przejściowych (ustawa z
16.11.2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych). Zgodnie z nimi
podatnicy mający siedzibę lub zarząd na terenie RP, jeżeli przed dniem 1 stycznia 2008
2/3
Wypłata zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy – kwestie podatkowe
Wpisany przez Michał Lejman
uzyskali dochody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę lub zarząd na
terenie RP, a nie nabyli prawa do zwolnienia z art. 22 ust. 4 updop, będą mogli skorzystać z
dobrodziejstw uchylonego art. 23 updop. Artykuł ten pozwalał na odliczenie kwoty podatku
uiszczonego od otrzymanych dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób
prawnych mających siedzibę na terytorium RP od kwoty podatku obliczonego na zasadach
ogólnych (art. 19 updop).
Kwestie rodzące wątpliwości w praktyce
Należy zwrócić uwagę na to, iż obowiązek pobrania i odprowadzenia podatku przy wypłacie
zaliczek na poczet oczekiwanej dywidendy jest niezależny od zapisów umowy (statutu) spółki.
Oznacza to, że nawet wówczas, gdy nie ma zapisu o wypłacie zaliczek, a do wypłaty dojdzie
(naruszenie przepisów KSH) podatek jest należny. Pewne wątpliwości rodzi także sytuacja, w
której wysokość zaliczki nie jest równa wysokości wypłacanej dywidendy, co w praktyce jest
bardzo często spotykane. W przypadku gdy ostateczna wysokość uchwalanej dywidendy
będzie wyższa od wypłaconej uprzednio zaliczki, opodatkowaniu będzie podlegała różnica
między tymi wielkościami. Natomiast sprawa się komplikuje, gdy okaże się, iż wypłacona
zaliczka przekracza wartość wypłacanej dywidendy bądź gdy w ogóle nie podjęto uchwały o
przekazaniu zysku na wypłatę dywidendy. Zgodnie z przepisami KSH spółka może domagać
się zwrotu zaliczki, gdy udziałowiec (akcjonariusz) który ją otrzymał działał w złej wierze. W
pozostałych przypadkach co do zasady takich uprawnień nie ma. Jeśli ostatecznie dojdzie do
zwrotu zaliczki, spółka ma prawo złożyć wniosek o stwierdzenie nadpłaty w podatku
dochodowym.
3/3