Wyk³ad I - za³o¿enia koncepcyjne ekologistyki

ZałoŜenia koncepcyjne
EKOLOGISTYKI
wykład 1
2008/9
Zakres wykładu
Logistyka
logistyka
odwrotna
Podstawowe definicje
ekologistyki
Wykład 1 2008/9
Uwarunkowania ogólne
zagadnienia:
is
ele totn
ro m y
zw en
aŜ t
ań
•ochrony środowiska,
•gospodarki odpadami,
•ogólnie pojętej ekologii,
ekologii
rozpatrywane w aspekcie:
•organizacyjnym i
•ekonomicznym
w coraz większym stopniu dotykają kwestii:
•zarządzania,
•rozwiązań projektowych i
•wdraŜania ich wyników.
efektywność
minimalizacji kosztów.
Wykład 1 2008/9
Ekoefektywność
Logistyka
zintegrowany system przepływu materiałów
(surowców, półproduktów, wyrobów gotowych i odpadów)
oraz sprzęŜonych z nimi przepływów informacyjnych w
celu optymalnego tworzenia i transformacji dóbr
fizycznych.
koncepcja zarządzania realnymi procesami przepływu
dóbr fizycznych i informacji, oparta na zintegrowanym,
systemowym ujmowaniu tych procesów.
interdyscyplinarna dziedzina wiedzy technicznej,
ekonomicznej i informacyjnej, badająca uwarunkowania,
prawidłowości i zjawiska przepływu dóbr fizycznych i
informacji w gospodarce, a takŜe w poszczególnych jej
ogniwach.
Wykład 1 2008/9
Logistyka – dynamiczna, nowoczesna
dziedzina wiedzy
poszerza się obszar stosowania koncepcji
logistycznych - wyłaniają się nowe
trendy
powstają nowe koncepcje logistyczne
stanowiące adaptację koncepcji logistyki
do danego obszaru jej zastosowania:
logistyka miejska, logistyka utylizacji odpadów, logistyka
banków, szpitali, hoteli, szkół, e-logistyka
Wykład 1 2008/9
Logistyka łańcuchów dostaw
optymalne kształtowanie łańcucha zaopatrzeniowego :
do
od
pozyskanie
surowców
Dziś -
przerób
dystrybucja
w ogniwach handlu
ostateczny
nabywca
Wzrost ilości produktów powracających
Logistyka odwrotna
p. elektroniczny,
p. motoryzacyjny, odzysk wartości z zuŜytych elementów
p. farmaceutyczny,
Cel wielu firm:
p. spoŜywczy…
zaprojektować wyrób,
z którego moŜliwe będzie
Wykład 1 2008/9
całkowite odzyskanie wartości !!!
Logistyka odwrotna – to proces:
planowania,
organizowania,
kontrolowania
skutecznego i efektywnego ekonomicznie przepływu:
surowców,
półproduktów i
produktów gotowych
wraz z powiązanymi z tymi przepływami informacjami
od miejsca konsumpcji - do miejsc pochodzenia
w celu odzyskania wartości bądź właściwego
zagospodarowania.
Wykład 1 2008/9
Logistyka odwrotna
Podstawowy cel przedsiębiorstw produkcyjnych - sprzedaŜ
wyprodukowanych towarów.
Do niedawna nie brano pod uwagę ani zwrotów niektórych towarów ani
odpadów powstałych w związku z ich uŜytkowaniem.
Przedsiębiorstwa unikały wstecznego ruchu wyprodukowanych dóbr
- logistyki odwrotnej.
Proces ten powodował trwałe koszty, w konsekwencji starty firmy.
Kadra zarządzająca postrzegała wracane do przedsiębiorstwa dobra jako
niepowodzenie działalności systemu organizacyjnego firmy.
Logistyka odwrotna dotyczy nie tylko zwracanych dóbr, lecz
takŜe procesu recyklingu materiałów. Dlatego moŜna dziś mówić
o ekologicznej orientacji logistyki.
Logistyka odwrotna jest juŜ inaczej postrzegana przez kierownictwa firm i
coraz częściej włączana jest do operacyjnych procesów zarządzania
w przedsiębiorstwie.
Wykład 1 2008/9
Logistyka odwrotna
W ostatniej 10 latach logistyka odwrotna przyczyniła się do
znaczących efektów ekonomicznych w przemyśle oraz
efektów społecznych.
ecznych
Przedsiębiorstwa, które próbują unikać działań, związanych z
logistyką odwrotną i nie doceniają jej znaczenia, tracą
okazje do zwiększania własnych dochodu.
Logistykę jako dziedzinę nauki, charakteryzuje ogromne
tempo rozwoju.
rozwoju
Obszar zastosowania koncepcji logistycznych stale się
poszerza.
Wyłaniają się nowe trendy, wszędzie tam, gdzie mamy do
czynienia z masowymi przepływami obiektów fizycznych do
róŜnych miejsc ich przeznaczenia, z zachowaniem wymogu
Wykład
1 2008/9 lub konsumpcji.
jedności miejsca i czasu ich
uŜycia
Sprecyzowanie definicji i cech logistyki odwrotnej nie
wyjaśnia wątpliwości, nie rozstrzyga kwestii,
będącej przedmiotem sporu literaturowego:
czy za logistykę odwrotną uznać naleŜy tylko ten
przypadek, kiedy strumień dóbr przemieszcza się
tym samym kanałem, którym dotarł do odbiorcy,
lecz w przeciwnym kierunku,
czy teŜ moŜe przemieszczać się kanałem
alternatywnym,
alternatywnym lecz skierowanym przeciwnie do
kanału tradycyjnego.
Istnieją dwa ujęcia logistyki odwrotnej:
kiedy funkcjonuje ona jako niezaleŜny system
kiedy stanowi część zamkniętej pętli łańcucha
dostaw.
dostaw
Wykład 1 2008/9
Logistyka odwrotna – jako system niezaleŜny
Łańcuch dostaw
Sortowanie
i ocena
Zbieranie i
gromadzenie
Koniec
Ŝycia
produktu
Ostateczne
usunięcie
Poddawanie
szczególnym
Wykład
1 2008/9
procesom
Materiały
niebezpieczne
odpady
Logistyka odwrotna
Recykling i
inne procesy
Odbiorca finalny
SPRZEDAWCY
PRODUCENT
SprzedaŜ
Hurtownik
Dystrybutor
Logistyka odwrotna
jako część zamkniętej pętli łańcucha dostaw.
Wykład 1 2008/9
Ruch towarów
Logistyka Odwrotna
Producent
(punkt
pochodzenia)
Operacje
logistyki
odwrotnej
KANAŁ
DYSTRYBUCJI
Klient
(punkt
konsumpcji)
•Proces planowania
•Proces wdraŜania
•Proces kontroli wydajności
•Kontroli przepływów
finansowych
•Przepływu produktów
finalnych
I powiązanych informacji
CEL:
wykreowanie wartości lub
odpowiednie usuwanie
odpadu.
•programy recyklingu,
•programy
unieszkodliwiania
niebezpiecznych,
•odzyskiwanie wartości,
•składowanie.
materiałów
Logistyka odwrotna
koncentruje sie na:
zarządzaniu przepływami materiałów, informacji, czynników mających
wpływ na tworzenie wartości
dodanej
Wykład
1 2008/9oraz odpowiednich metodach
usuwania produktów
Główne jednostki
łańcucha logistyki odwrotnej
Wykład 1 2008/9
Ewolucja definicji
(lata 90, rok 2003, dziś):
1. W ogólnym rozumieniu oznacza wszystkie procesy
logistyczne związane z ponownym wykorzystaniem,
recyklingiem lub utylizacją materiałów, wywodzi się od
podejścia od strony zarządzania odpadami.
2. Proces obejmujący planowanie, implementację oraz
kontrolę wydajnego, kosztowo efektywnego przepływu
materiałów, zapasów w toku, dóbr finalnych oraz
powiązanych z nimi informacji z miejsca ICH
KONSUMPCJI do miejsca ich powstania, w celu
odzyskania wartości lub właściwego sposobu ich
utylizacji.
3. Proces obejmujący planowanie, implementację oraz
kontrolę przepływu materiałów, zapasów w toku, dóbr
finalnych oraz powiązanych z nimi informacji z miejsca
ICH WYTWORZENIA, dystrybucji lub konsumpcji do
miejsca, w którym następuje odzyskanie wartości lub
właściwy sposób ich utylizacji.
Wykład 1 2008/9
Zapamiętajmy…
Dwie najwaŜniejsze cechy logistyki odwrotnej:
kierunek przepływu dóbr - przeciwny do
kierunku przepływu dóbr w tradycyjnym kanale
dystrybucji,
przemieszczane dobra zostały juŜ w części
skonsumowane, lecz posiadają pewną wartość
(mniejszą niŜ w logistyce tradycyjnej), którą
zamierza się odzyskać.
Wykład 1 2008/9
Logistyka odwrotna – synonimy
róŜne definicje – róŜne kryteria
reverse distribution Najnowsze sformułowania angielskie to:
reverse flow logistics •reverse supply chain,
reverse channel
•aftermarket logistics,
reverse flow
•aftermarket supply chain
Obserwuje się brak ścisłego i jednoznacznego zdefiniowania
tego pojęcia,
Logistykę odwrotną wiąŜe się zwyczajowo z gospodarką
odpadami i ochroną środowiska naturalnego:
•logistyka w procesach recyklingu, usuwania odpadów i gospodarki
materiałami niebezpiecznymi,
•w odniesieniu do wszystkich czynności logistycznych w ramach
recyklingu, ponownego wykorzystania
materiałów oraz usuwania
Wykład 1 2008/9
odpadów
Czy logistyka odwrotna
(odzysku) jest waŜna?
Przedsiębiorstwo odnosi sukces jeśli właściwe zadania
logistyki są uzupełniane zadaniami logistyki
odwrotnej.
Przedsiębiorstwa USA wydają 35 miliardów dolarów
rocznie na obsługę transportu i sprawnego
przetwarzania zwracanych dóbr.
Średnio (w USA), działalność logistyki odwrotnej
wynosi w przybliŜeniu 4% całkowitych kosztów
logistyki w przedsiębiorstwie, co odpowiada 1% PKB
Przedsiębiorstwa, które korzystają z logistyki
odwrotnej poprzez przedsiębiorstwa trzeciej strony
mogą zmniejszyć 10% kosztów w stosunku do
rocznych kosztów logistyki przedsiębiorstwa.
Przedsiębiorstwa z techniką
innowacyjną zmniejszają
Wykład 1 2008/9
koszty logistyczne do 40%.
Odzysk...
potocznie - odzyskiwanie czegoś z tego,
co juŜ było wykorzystywane,
ustawowo:
ustawowo
wszelkie działania, nie stwarzające zagroŜenia
dla Ŝycia, zdrowia ludzi lub dla środowiska,
polegające na wykorzystaniu odpadów
w całości lub w części,
prowadzące do odzyskania z odpadów
substancji, materiałów lub energii i ich
wykorzystania
Wykład 1 2008/9
Lp.
1
Autor
Tytuł
J.J. Cole, E.J. Bardi, C.J. Langley Zarządzanie
Termin
Logistyka odwrotna
logistyczne
2
3
K. Ficoń
E. Gołembska
Procesy logistyczne w
Logistyka obsługi
przedsiębiorstwie
odpadów
Kompendium wiedzy
Logistyka w sferze
o logistyce
utylizacji odpadów
4
Z. Korzeń
Ekologistyka
Ekologistyka
5
H. Ch. Pfohl
Systemy logistyczne
Logistyka
powtórnego
zagospodarowania
6
A. Korzeniowski, M. Skrzypek,
Opakowania w
Logistyka
G. Szyszka
systemach
zagospodarowania
logistycznych
odpadów
Wykład 1 2008/9
EKOLOGISTYKA
Logistyka powtórnego zagospodarowania
uwzględnia aspekt „środowiskowy” w
logistyce i zdefiniowana jest takŜe jako:
zastosowanie koncepcji logistyki w odniesieniu do
pozostałości,
przy jednoczesnej transformacji przestrzennoczasowej, włącznie ze zmianą ilości i gatunku
Ekologistyka jest nastawiona głównie na niwelowanie
negatywnego wpływu odpadów na środowisko naturalne;
Wykład 1 2008/9
poszukuje optymalnych rozwiązań
logistycznych w tym zakresie
EKOLOGISTYKA
(green logistics)
realizacja optymalnych rozwiązań w
zakresie:
zbiórki,
gromadzenia,
usuwania i
kierowania do utylizacji lub nieuciąŜliwej dla
środowiska i społeczeństwa likwidacji
odpadów róŜnych rodzajów
Wykład 1 2008/9
EKOLOGISTYKA
subobszar logistyki zorientowany na ekologię, dotyczący
g r o m a d z e n ia , p rz e tw a rz a n i a i r e c ykling u od p a dów .
Z i n t e g r o w a n y
s y s t e m ,
k t ó r y :
opiera się na koncepcji zarządzania recyrkulacyjnymi
przepływami strumieni materiałów odpadowych w
gospodarce oraz przepływami sprzęŜonych z nimi informacji,
zapewnia gotowość i zdolność efektywnego gromadzenia,
segregacji, przetwarzania oraz ponownego wykorzystania
odpadów wg przyjętych zasad technicznych i procesowych,
spełniających wymogi normowe i prawne ochrony
ś
r
o
d
o
w
i
s
k
a
,
umo Ŝ liwia podejmowanie technicznych i organizacyjnych
decyzji w kierunku zmniejszenia (minimalizacji) tych
negatywnych skutków oddziaływania na środowisko, które
towarzyszą realizacji procesów zaopatrzeniowych,
przetwórczych, produkcyjnych, dystrybucyjnych i
serwisowych w logistycznych łańcuchach dostaw.
Wykład 1 2008/9
LOGISTYKA
Subobszar:
EKOLOGISTYKA
zorientowany
na:
zintegrowany system
E
K
O
L
O
G
I
A
• opiera się na koncepcji zarządzania recyrkulacyjnymi przepływami
strumieni materiałów odpadowych w gospodarce oraz przepływami
sprzęŜonych z nimi informacji,
• zapewnia gotowość i zdolność efektywnego gromadzenia, segregacji,
przetwarzania oraz ponownego wykorzystania odpadów wg przyjętych zasad
technicznych i procesowych, spełniających wymogi normowe i prawne
ochrony środowiska,
• umoŜliwia podejmowanie technicznych i organizacyjnych decyzji w kierunku
zmniejszenia (minimalizacji) tych negatywnych skutków oddziaływania na
środowisko, które towarzyszą realizacji procesów zaopatrzeniowych,
przetwórczych, produkcyjnych, dystrybucyjnych i serwisowych w
logistycznych łańcuchach dostaw”.
Wykład 1 2008/9
Inne określenia
w odniesieniu do logistyki ekologicznej
logistyka pouŜytkowa jako odnosząca się do dóbr, które utraciły
dalszą zdolność uŜytkową i wymagają jej odtworzenia lub likwidacji
wyrobu,
logistyka powtórnego zagospodarowania odnosząca się w
podobny sposób do wyrobu po zakończeniu jego uŜytkowania,
Ekologistyka - najszerzej traktująca
zagadnienia mogące mieć wpływ na środowisko
naturalne podczas realizacji procesów
logistycznych lub pomagająca zmniejszać
negatywny wpływ działalności gospodarczej
człowieka na środowisko naturalne, dzięki
wykorzystaniu moŜliwości logistyki.
Wykład 1 2008/9
Co to jest ekologistyka?
Połączenie dwóch terminów: ekologia i logistyka.
logistyka
Ekologia, (wchodząca w skład biologii), bada wzajemne
powiązania pomiędzy organizmami Ŝywymi i ich
środowiskiem naturalnym.
Jednym z wielu przedmiotów zainteresowania
ekologii są odpady, jako czynniki wpływające
negatywnie na stan środowiska naturalnego.
Logistyka - wiele definicji, które odnoszą się do jej
interdyscyplinarnego charakteru.
Wykład 1 2008/9
EKOLOGIA – przedmiot zainteresowania:
powietrze, woda, gleba -jako czynniki warunkujące Ŝycie na Ziemi,
surowce i energia - niezbędne do wytwarzania poŜywienia, odzieŜy,
mieszkań
odpady -jako czynniki pogarszające stan środowiska naturalnego.
Odpady są to:
• zuŜyte dobra fizyczne oraz substancje stałe, ciekłe i gazowe,
•powstające w związku z bytowaniem człowieka lub jego
działalnością gospodarczą,
•nieprzydatne w miejscu lub czasie, w którym powstały i
•są uciąŜliwe dla środowiska.
Wykład 1 2008/9
EKOLOGISTYKA
zintegrowany system
Oznacza uwzględnianie wymagań ekologii we
wszelkich procesach logistycznych w zarządzaniu
stałymi odpadami komunalnymi:
przestrzeganie wymaganych standardów ochrony środowiska i
bezpieczeństwa
przy zachowaniu norm jakości i ekonomii
Metoda projektowania i realizacji zarządzania
łańcuchem dostaw odpadów od miejsca
wytworzenia:
do miejsca ich ponownego wprowadzenia do obiegu produkcyjnego,
unicestwienia lub składowania
zgodnie z ekonomiczną zasadą minimalizacji odpadów oraz
poŜądanymi standardami jakości
Wykład 1 2008/9
Co jest nam potrzebne w wymiarze
praktycznym?
•Organizacja przepływów odpadów od miejsc ich
powstawania do miejsc dalszego wykorzystania, przetworzenia
lub utylizacji.
Efektywnym sposobem organizacji takiego procesu jest
wykorzystanie doświadczeń i moŜliwości logistyki
rozumianej jako:
•planowanie, realizacja i kontrola
•przepływu dóbr od miejsca ich wytwarzania do ostatecznego
uŜytkownika
w celu spełnienia jego wymagań
przy oszczędnym zaangaŜowaniu zasobów i kapitału.
Wykład 1 2008/9
Odpad – jako produkt
Potraktowanie odpadu jak kaŜdego produktu,
który po jego wytworzeniu naleŜy sprawnie
dostarczyć do odbiorcy, daje moŜliwość
zorganizowania gospodarki stałymi
odpadami komunalnymi w efektywny sposób.
Projektując systemy gospodarki odpadami sięga się
po rozwiązania logistyczne.
Ekologistyka - logistyka zaangaŜowana w
rozwiązywanie róŜnorodnych problemów
ekologicznych
Wykład 1 2008/9
Korzyści wynikające z
zagospodarowania odpadów
uzyskanie surowców wtórnych, które
umoŜliwiają ograniczenia zuŜycia surowców
pierwotnych,
następuje obniŜenie kapitałochłonności i
energochłonności pozyskania i przetwórstwa
surowców,
zmniejszenie zuŜycia materiałów oraz
przewozów, a w konsekwencji kosztów
produkcji,
eliminacja opłat i kar z tytułu gromadzenia
odpadów.
Wykład 1 2008/9
Zmiany w otoczeniu wymuszające rozwój
logistyki odwrotnej i ekologistyki
Rozwój logistyki odwrotnej
Rosnące wymagania klientów - skracanie cyklu Ŝycia
produktu, dynamizowanie przepływów w ramach
łańcucha dostaw, wymuszanie powrotu towarów.
Rosnąca konkurencja - producenci muszą szukać
sposobów osiągania przewagi konkurencyjnej w obsłudze
posprzedaŜnej (sposób i czas obsługi reklamacji,
zwrotów i wymiany uszkodzonych produktów).
Promocje - komplikują strukturę zapasów
magazynowych, wymagając odpowiedniego
postępowania z grupowanymi produktami po
upływie czasu obowiązywania promocji.
Rozwój sprzedaŜy przez Internet - moŜliwość zwrotu
zakupionego w sieci towaru, stworzenie systemu.
WyprzedaŜe pozostałości serii produktów - wymagają
odpowiedniego podejścia logistycznego do tego
typu
Wykład
1 2008/9
działań.
Rozwój ekologistyki
•Malejące źródła zasobów
naturalnych poszukiwanie
alternatywnych źródeł surowców
do produkcji.
•MoŜliwość pozyskania surowców
wtórnych z odpadów
•Rozwój technologii recyklingu
•Doskonalenie procesów
ekologicznego projektowania
wyrobów gotowych.
•Realizacja zasady
zrównowaŜonego rozwoju
•Konieczność redukowania masy
odpadów kierowanych na
składowiska (ograniczona
pojemność).
Zamknięta pętla łańcucha dostaw
Ekoprojektowanie
Techniki ochrony środowiska
LCA
Logistyka Ochrona
Środowiska
Odwrotna Naturalnego
Ekologistyka
Zamknięta pętla łańcucha dostaw
Informatyka i
zarządzanie
w ochronie
środowiska
Ekonomia środowiska
Wykład 1ą
2008/9
Powiązania między logistyk
odwrotną a ekologistyką