GRZYŚ E., GROCHOLSKI J., DEMCZUK A., SACAŁA E

Progress in Plant Protection / Postępy w Ochronie Roślin, 47 (3) 2007
WPŁYW REGULATORÓW WZROSTU NA DŁUGOŚĆ
ŹDŹBŁA, AKTYWNOŚĆ REDUKTAZY AZOTANOWEJ
I ZAWARTOŚĆ CHLOROFILI W LIŚCIACH
WYBRANYCH ODMIAN PSZENICY OZIMEJ
EDWARD GRZYŚ1, JAROSŁAW GROCHOLSKI2, ANNA DEMCZUK1,
ELŻBIETA SACAŁA1, GRZEGORZ KULCZYCKI1
1
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
Katedra Żywienia Roślin
Grunwaldzka 53, 50-357 Wrocław
[email protected]
2
PPHiU „Arenda” Sp. z o.o.
Charbielin 91, 48-340 Głuchołazy
I. WSTĘP
W intensywnej technologii uprawy zbóż stosowanie syntetycznych regulatorów
wzrostu z grupy retardantów ma na celu zmniejszenie ryzyka wylegania roślin, które
jest jednym z głównych czynników powodujących straty ilościowe i jakościowe w plonie ziarna (Hafner 2001). Ich działanie polega przede wszystkim na hamowaniu wzrostu
wydłużeniowego źdźbeł przez blokowanie syntezy giberelin. W wyniku stosowania
retardantów następuje zwykle zwiększenie grubości ścian komórkowych, co dodatkowo
wzmacnia źdźbła, a ponadto wpływają one korzystnie na syntezę chlorofili, stymulują
wzrost korzeni i rozkrzewianie się zbóż (Stachecki i Praczyk 2004; Matysiak 2006).
Przeprowadzone badania miały na celu porównanie reakcji 5 odmian pszenicy ozimej (Bogatka, Kobra Plus, Opus, Tonacja, Zyta) na łączne stosowanie retardantów:
Moddus 250 EC i Antywylegacz 675 SL na podstawie biochemiczno-fizjologicznych
parametrów roślin w trakcie sezonu wegetacyjnego.
II. MATERIAŁ I METODY
Doświadczenie łanowe przeprowadzone zostało na polach należących do Przedsiębiorstwa Produkcji Handlu i Usług „Arenda” w Charbielinie, woj. opolskie. Regulatory
wzrostu stosowano w trzech fazach: BBCH 31, 32, 37, w sumarycznej dawce – 150 g
trineksapaku etylu i 2,17 kg chlorku chlormekwatu (CCC) na hektar. W trakcie wegetacji roślin w okresie, co 2 tygodnie od zastosowania pierwszego oprysku pobierano próby roślin i oznaczano zawartość chlorofili oraz aktywność reduktazy azotanowej (V)
w liściach, a także dokonywano pomiarów biometrycznych (na 15 roślinach) dotyczących wysokości roślin i długości poszczególnych międzywęźli. Efekt działania regulatorów wzrostu porównano do kontroli, w której nie stosowano retardantów. Zawartość
114
Progress in Plant Protection / Postępy w Ochronie Roślin, 47 (3) 2007
chlorofili oznaczano według Arnona (1949). Aktywność reduktazy azotanowej (V) in
vivo oznaczano według Jaworskiego (1971).
III. WYNIKI I ICH OMÓWIENIE
Zastosowanie regulatorów wzrostu w sumarycznej dawce 150 g trineksapaku etylu
i 2,17 kg chlorku chlormekwatu na ha u wszystkich odmian spowodowało skrócenie
Wartości oznaczone tą samą literą nie różnią się istotnie (5%)
Values followed by the same letter are not significantly different (5%)
Rys. 1. Wpływ retardantów na ograniczenie wysokości roślin odmian pszenicy ozimej
Fig. 1. Influence of retardants on height reduction of plants of winter wheat varieties
Wartości oznaczone tą samą literą nie różnią się istotnie (5%)
Values followed by the same letter are not significantly different (5%)
Rys. 2. Wpływ retardantów na skrócenie długości międzyweźli odmian pszenicy ozimej
Fig. 2. Influence of retardants on reduction of internode length of winter wheat varieties
Wpływ regulatorów wzrostu na długość źdźbła...
115
Tabela 1. Wpływ regulatorów wzrostu na zawartość chlorofilu w liściach pszenicy ozimej
[mg/g św. m. liści]
Table 1. Effect of growth regulators on chlorophyll content in leaves of winter wheat
[mg/g FM of leaves]
Odmiana
Varieties
Kombinacja
Treatment
kontrola – check
retardanty – retardants
kontrola – check
Kobra Plus
retardanty – retardants
kontrola – check
Opus
retardanty – retardants
kontrola – check
Tonacja
retardanty – retardants
kontrola – check
Zyta
retardanty – retardants
NIR (0,05) – LSD (0.05)
Bogatka
Terminy badań – Time of investigation
2.05.
16.05.
30.05.
13.06.
27.06.
1,36
1,56
1,48
1,68
1,45
1,51
1,32
1,51
1,37
1,55
0,15
1,49
1,81
1,52
1,84
1,51
1,70
1,40
1,59
1,48
1,75
0,17
1,65
1,88
1,77
1,92
1,61
1,76
1,77
1,92
1,93
2,08
0,19
2,95
3,16
2,82
3,07
2,72
2,91
2,87
3,07
2,89
3,15
0,21
3,17
3,51
3,31
3,46
3,33
3,49
3,39
3,56
3,01
3,31
0,26
Tabela 2. Wpływ regulatorów wzrostu na aktywność reduktazy azotanowej (V) w liściach pszenicy ozimej w trakcie wegetacji [NO2- nmol/g św. m.]
Table 2. Effect of growth regulators on nitrogen reductase activity in leaves of winter wheat
during vegetation [NO2- nmol/g FM]
Odmiana
Varieties
Kombinacja
Treatment
kontrola – check
Bogatka
retardanty – retardants
kontrola – check
Kobra Plus
retardanty – retardants
kontrola – check
Opus
retardanty – retardants
kontrola – check
Tonacja
retardanty – retardants
kontrola – check
Zyta
retardanty – retardants
NIR (0,05) – LSD (0.05)
2.05.
1358
1535
1313
1531
857
1011
1160
1446
1342
1451
142
Terminy badań – Time of experiment
16.05.
30.05.
13.06.
772
744
1111
1057
906
1556
362
948
804
748
807
1204
844
778
962
957
622
994
988
698
1251
1222
559
1333
822
331
1022
940
450
1200
114
95
126
27.06.
1332
1567
951
1233
911
889
744
1056
702
839
121
źdźbła. Największy stopień zahamowania wzrostu źdźbła wystąpił u odmiany Bogatka,
a w dalszej kolejności u odmian Kobra Plus, Zyta i Tonacja (rys. 1). Zdecydowanie
najmniejszy stopień zahamowania wydłużania źdźbła odnotowano u odmiany Opus.
U odmian najbardziej podatnych na stosowane regulatory wzrostu (Bogatka i Kobra
Plus) w największym stopniu źdźbło uległo skróceniu przy 1, 2 i 3 międzywęźlu oraz
w dokłosiu (rys. 2). U wszystkich odmian pszenicy ozimej stwierdzono większą zawar-
116
Progress in Plant Protection / Postępy w Ochronie Roślin, 47 (3) 2007
tość chlorofili w liściach roślin traktowanych retardantami w porównaniu do roślin
kontrolnych (tab. 1). Największy wzrost zawartości barwników stwierdzono u odmian
Bogatka, Kobra Plus i Zyta. W liściach badanych odmian traktowanych retardantami
odnotowano również wyższą aktywność podstawowego enzymu biorącego udział
w asymilacji azotu – reduktazy azotanowej (V) (tab. 2).
IV. PODSUMOWANIE
Łączne stosowanie dwóch regulatorów wzrostu: Moddus 250 EC i Antywylegacz
675 SL w uprawie pszenicy ozimej wywołało znaczne różnice w stopniu skrócenia
źdźbła u badanych odmian. Odmiany wyróżniające się największym stopniem ograniczenia wzrostu wydłużeniowego źdźbła (Bogatka i Kobra Plus) charakteryzowały się
jednocześnie największym wzrostem zawartości chlorofili oraz aktywnością reduktazy
azotanowej (V) w liściach w stosunku do roślin kontrolnych.
V. LITERATURA
Arnon D.I. 1949. Copper enzymes in isolated chloroplasts. Polyphenololoxidases in Beta vulgaris. Plant Physiol. 34: 1–15.
Hafner V. 2001. Moddus – univerzalni pripravek za preprecevanje poleganja zit. Zbornik
5-Slovensko-Posvetovanje o Varstvu Rastlin. Ljubljana, 6–8 marec 2001: 167–172.
Jaworski E.G. 1971. Nitrate reductase assay in intact plant tissues. Biochem. Biophys. Res.
Commun. 43: 1274–1279.
Matysiak K. 2006. Influence of trinexapac-ethyl on growth and development of winter wheat.
J. Plant Protection Res. 46: 133–143.
Stachecki S., Praczyk T. 2004. Biologiczna aktywność chlorku chlormekwatu (CCC) stosowanego z adiuwantami w pszenicy ozimej. Prog. Plant Protection/Post. Ochr. Roślin 44: 414–422.
EDWARD GRZYŚ, JAROSŁAW GROCHOLSKI,
ANNA DEMCZUK, ELŻBIETA SACAŁA, GRZEGORZ KULCZYCKI
EFFECT OF GROWTH REGULATORS ON LENGTH OF STEM,
NITROGEN REDUCTASE ACTIVITY AND CHLOROPHYLL CONTENT
IN LEAVES OF SOME VARIETIES OF WINTER WHEAT
SUMMARY
The investigation compared the reaction of 5 winter wheat varieties (Bogatka, Kobra Plus,
Opus, Tonacja, Zyta) to growth regulators trinexapac-ethyl and chlormequat chloride. In each
treatment growth regulators were applied in three growth phases: BBCH 31, 32, 37. Total amount
of active ingredients for treatment included 150 g of trinexapac-ethyl and 2.17 kg of chlormequat
chloride. Stem height reduction was the highest in varieties: Bogatka and Kobra Plus. The highest
increase in chlorophyll content in leaves of plants occurred in varieties: Bogatka, Kobra Plus and
Zyta. There was also higher activity of nitrogen reductase (V) in leaves, especially in varieties:
Kobra Plus and Bogatka.
Key words: winter wheat, varieties, trinexapac-ethyl, chlormequat chloride, stem, height, chlorophyll, nitrate reductase (V)