Pobierz PDF

Ściąga eksperta
Opowiadania Tadeusza Borowskiego
Tadeusz Borowski (1922-1951) był prozaikiem, poetą i publicystą; reprezentował pokolenie Kolumbów ocalałych z wojennej
apokalipsy; w czasie okupacji niemieckiej opublikował debiutancki tom wierszy pt. Gdziekolwiek ziemia; mieszkał w
okupowanej Warszawie i pracował jako magazynier w firmie budowlanej; studiował też polonistykę na tajnych kompletach Uniwersytetu
Warszawskiego; w roku 1943,szukając swojej narzeczonej, Marii, został aresztowany i osadzony w więzieniu na Pawiaku; stamtąd
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 1/12
Ściąga eksperta
trafił do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu; udało mu się przeżyć obóz oświęcimski i Dachau; po wyzwoleniu pozostał w
Niemczech pod Monachium; udało mu się również odnaleźć Marię Rundo, z którą, już w Polsce, bierze ślub; wydał dwa
tomy opowiadań: Pożegnanie z Marią i Kamienny świat; w 1951 roku, po narodzinach córki popełnia samobójstwo; Pożegnanie z Marią
i Kamienny świat sumują wojenne i obozowe doświadczenia pisarza; określenie kamienny świat oznacza świat bez uczuć, zimny,
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 2/12
Ściąga eksperta
surowy, nieprzyjazny człowiekowi; tak autor postrzegał rzeczywistość wojenną, która jego zdaniem odebrała człowiekowi jego
człowieczeństwo
powojenna krytyka literacka zarzucała nawet autorowi nihilizm i cynizm w sposobie traktowania tej dramatycznej historii (
Proszę państwa do gazu, U nas, w Auschwitzu); narratorem jest forarbeiter Tadek, pracujący w obozowym komandzie (brygada
robotników w obozie) o nazwie Kanada; jest to narracja behawioralna, Tadek nie komentuje zaistniałych faktów, chłodno
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 3/12
Ściąga eksperta
podaje tylko pewne informacje; najbardziej szokujące jest jednak to, że rzeczywistość obozową traktuje bez zdziwienia, przyjmuje ją
po prostu za normę; liczą się tylko ludzkie zachowania, gesty; język narracji świadczy o stopniu zdegradowania i jednocześnie
charakteryzuje narratora; jest to ktoś, kto przyzwyczaił się do rzeczywistości obozowej, komora gazowa, krematorium, palenie
zwłok, nowe transporty przyjmowane są przez niego bez żadnej emocji; traktuje je po prostu jak normę; Borowski był atakowany
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 4/12
Ściąga eksperta
przez krytykę literacką za taką koncepcję więźnia obozu; bronił się jednak, mówiąc, że w Oświęcimiu nie rozmawiał się o pojęciu
bohaterstwa, honoru, ojczyzny; chodziło tylko o to, aby przeżyć, więźniowie walczyli między sobą o miskę zupy, pracę w
lepszym komando; społeczność obozowa tworzyła hierarchiczną strukturę: od kapo (rekrutujących się spośród najgorszych
przestępców nadzorców) po muzułmanów (więźniów skrajnie wyczerpanych fizycznie); Borowski mówił wielokrotnie, iż chodziło
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 5/12
Ściąga eksperta
tylko o to, żeby przeżyć; nazywał to ponurą sławą Oświęcimia
opowiadania z cyklu Pożegnanie z Marią – Proszę państwa do gazu i U nas, w Auschwitzu; bohaterami pierwszego są
więźniowie komanda Kanada; pracowali oni na rampie kolejowej przy odbiorze transportów nowych więźniów; nazwa tego
komanda wzięła się stąd, że praca w nim była synonimem bogactwa i dostatku; pracownicy mieli bowiem z SS-manami pewien układ; z rzeczy pozostawionych na rampie kolejowej przez nowoprzybyłych mogli zabrać jedzenie i alkohol, natomiast rzeczy wartościowe
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 6/12
Ściąga eksperta
musieli przekazać Niemcom; zatem kto pracował na Kanadzie – był bogaty, bo nie był głodny; Grecy wyjadają spomiędzy szyn
resztki jedzenia; inni, między innymi Tadek – narrator patrzą na nich z pogardą; twierdzą, że mogli przecież jeszcze trochę
poczekać, zaraz nażrą się do syta; widać tutaj wyraźnie bardzo ważne dla prozy Borowskiego obrazowanie: widok, który
wstrząsnąłby normalnym człowiekiem, traktowany jest jak norma; kto chciał przeżyć obóz, musiał zaakceptować jego prawa; www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 7/12
Ściąga eksperta
człowiek został zezwierzęcony i uprzedmiotowiony; kiedy przyjeżdża nowy transport, komando przystępuje do rozładunku; rozgrywają się sceny przypominające obrazy dantejskiego piekła; zdezorientowani ludzie płaczą, krzyczą, szukają najbliższych,
następuje selekcja; jedni zaraz powędrują do komór gazowych, inni na lagier, czyli do pracy; na Tadku widok ten nie robi już żadnego
wrażenia – jest przemęczony, i co najważniejsze, wściekły na ludzi z nowego transportu, bowiem on musi być w taki upał na rampie
jeden z krytyków pisał: Oświęcim ukazany jest z perspektywy naturalnej. Dzień jak co dzień. Wszystko jest powszednie, zwykłe,
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 8/12
Ściąga eksperta
normalne;jedna z matek po opuszczeniu wagonu kolejowego ucieka przed własnym dzieckiem, wyrzeka się go; wie, że matki z
dziećmi natychmiast wędrują do komory gazowej; to zachowanie jest tak antyludzkie, że rosyjski marynarz, więzień obozu
wymierza jej mocny cios i oddaje dziecko; postawa taka wstrząsnęła nawet kimś, kto powinien już przywyknąć do rzeczywistości
obozowej; młoda dziewczyna zwraca się do Tadka z pytaniem: Co z nami będzie?; jedyny gest litości narratora – Tadka
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 9/12
Ściąga eksperta
polega na tym, że nie odpowiada na to pytanie; dziewczyna domyśla się już swojego losu; z godnością wsiada na ciężarówkę jadącą
w stronę komory gazowej; te dwie kontrastowe postawy ukazują zasadniczą różnicę ludzkich postaw wobec zagrożenia i śmierci; pod wpływem wydarzeń na rampie Tadek zadaje pytanie: Czy my jesteśmy ludzie dobrzy?; jego kompan, Henry twierdzi, że
tego typu wątpliwości i dylematy w Auschwitz tracą jakikolwiek sens; więźniowie Auschwitzu (obóz główny, z wybrukowanymi
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 10/12
Ściąga eksperta
alejkami, ceglanymi budynkami) był dla jego więźniów przedmiotem dumy w opozycji do prymitywnej, drewnianej Brzezinki; było tam boisko do gry w piłkę nożną, sala koncertowa, kino, a nawet dom publiczny; więźniowie rozgrywają mecze piłkarskie,
słuchają muzyki; narrator stwierdza w pewnym momencie, że między jednym i drugim kornerem zagazowano nowy transport; orzeka o
tym bezdusznie, bez emocji, traktując to jak zwykły fakt
człowiek lagrowany (podległy obozowym prawom) to zbiorowy bohater opowiadań Tadeusza Borowskiego; za cenę przeżycia i
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 11/12
Ściąga eksperta
określonego miejsca w obozowej hierarchii wchodzi w układy z kapo i SS – manami, postępuje według obozowej moralności; sam Borowski pisze: Walczyliśmy o miskę zupy, o miejsce do spania, o kobiety, o złoto i zegarki z transportów; można tutaj
przywołać słowa, które najlepiej oddają charakter człowieka lagrowanego: Żywi zawsze mają rację przeciw umarłym. www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
Strona 12/12