sprawozdanie z konferencji - Urząd Miasta Kędzierzyn

Jak nie kochać jesieni…
O jesieni ludzkiego życia, tak podobnej w swych symptomach do
jesieni w przyrodzie, pełnej blasków i cieni, dylematów i pragnień,
wartości i deficytów w aspekcie lokalnych inicjatyw traktowała
zorganizowana pod patronatem prezydenta miasta Kędzierzyn–
Koźle konferencja pt. Lokalna polityka społeczna na rzecz poprawy
jakości życia osób starszych, która odbyła się w Kędzierzynie–
Koźlu. Organizatorami konferencji byli: gmina Kędzierzyn–
Koźle, Zakład Pracy Socjalnej w Instytucie Nauk Pedagogicznych
Uniwersytetu Opolskiego oraz Miejski Ośrodek Pomocy
Społecznej w Kędzierzynie–Koźlu.
Zagadnienia związane z wiekiem senioralnym przedstawione zostały z
dwóch uzupełniających się spojrzeń: teorii naukowej opartej na
wieloletnich badaniach i analizach oraz praktyki, osiągnięć i
doświadczeń podmiotów działających lokalnie na rzecz osób
starzejących się. W dwóch panelach można było wysłuchać wystąpień
specjalistów ze świata nauki (prof. nzw. dr hab. Anna Weissbrot –
Koziarska, Uniwersytet Opolski, prof. zw. dr hab. Józefa Brągiel,
Uniwersytet Opolski, dr hab. Adam Zych, Dolnośląska Szkoła
Wyższa we Wrocławiu), medycyny (dr n. med. Jarosław Derejczyk,
dyrektor Szpitala Geriatrycznego im. J. Pawła w Katowicach) oraz
pomocy społecznej (Danuta Ceglarek, dyrektor Miejskiego Ośrodka
Pomocy Społecznej w Kędzierzynie–Koźlu). Prezentacje uzupełnione
zostały o krótkie wystąpienia przedstawicieli lokalnych władz
(prezydent miasta Kędzierzyn–Koźle Tomasz Wantuła) oraz posłankę
na Sejm Rzeczpospolitej Polskiej, mieszkankę Kędzierzyna–Koźla,
Brygidę Kolendę–Łabuś.
Treści prezentowane przez przedstawicieli świata nauki dały odbiorcy
obraz człowieka starzejącego się, z jego potencjałami i ułomnościami,
potrzebami i bogatą sferą uczuć. Podkreślono i udowodniono w
formie wielorakich wykresów i danych statystycznych fakt starzenia
się społeczeństwa, wzrostu ilości osób w wieku senioralnym w tempie
przekraczającym oczekiwania polityków społecznych i polityk wielu
państw w ogóle. Potrzeba tworzenia nowych rozwiązań, usprawnienia
stosowanych metod wspierania seniorów i upowszechnienia form
pomocy również w małych środowiskach lokalnych wpłynie w
najbliższych latach na kształt polityki społecznej wielu krajów, w
szczególności Polski, która plasuje się na samym końcu tabeli
oceniającej jakość życia seniorów wśród krajów europejskich.
Prof. nzw. dr hab. Weissbrot–Koziarska zwróciła uwagę na role
pełnione przez seniorów, wielopłaszczyznowość aktywności osoby
starzejącej się, która może dać pole do popisu dla wspierających
profesjonalnie, dla rodziny, dla wspólnot wszelkiego rodzaju.
Jednocześnie położyła nacisk na znaczenie dialogu
międzypokoleniowego i edukacji całego społeczeństwa, a więc dzieci,
młodzieży, osób w wieku dojrzałym, która pomoże zrozumieć starość
i wychować do starości, a ostatecznie pozwoli na włączenie osób
starszych do wspólnych działań z młodymi pokoleniami, na równych
prawach.
Dzięki wystąpieniu prof. zw. dr hab. Józefy Brągiel słuchacze zostali
wyposażeni w zestaw danych obrazujących aktualną sytuację
demograficzną, strukturę ludności, średnią długość życia w ostatnich
latach. Podjęto próbę zdefiniowania zjawiska starości w aspekcie
zasobów psychospołecznych osób starszych (samotność, koherencja,
wsparcie społeczne). Zobrazowano w formie zestawień
funkcjonowanie seniorów pod kątem ich potrzeb, możliwości ich
realizacji przez potencjalne źródła oparcia (rodzina, przyjaciele,
sąsiedzi, pomoc społeczna). Przeanalizowano w ramach wykładu sieć
wsparcia społecznego dla osoby znajdującej się w jesieni życia. Z
wystąpienia prof. Brągiel wypływała jednoznaczna konkluzja: wartość
rodziny jako źródła wsparcia na każdym etapie życia, a zwłaszcza w
starości – jest nieoceniona i nieporównywalna z niczym innym.
Prof. zw. dr hab. Adam Zych odniósł się do wcześniejszych
wystąpień. Zdecydował się wejść w polemikę z wystąpieniem
posłanki Brygidy Kolendy–Łabuś, która wspominała o postępującym
rozwoju i dotowaniu dziedziny geriatrii w Polsce. W swoim
wystąpieniu przywołał dane ilościowe świadczące o
niewystarczającym zapleczu geriatrycznym w Polsce w stosunku do
wzrastającego zapotrzebowania w tym zakresie. Prelegent przedstawił
zestaw elementów, które tylko we współdziałaniu powodują
osiągnięcie właściwej, odpowiednio wysokiej dla prawidłowego
funkcjonowania jakości życia seniora. Wśród nich wymienił
konieczność zaspokojenia potrzeb typu egzystencjalnego,
bezpieczeństwa i kontaktu społecznego. Powołując się na różnych
autorów wymienił wskaźniki jakości życia osób starszych,
uzupełniając wcześniejsze wystąpienia o nowe spojrzenie na temat. W
podsumowaniu profesor przywołał słowa Icchaka Chaima Rapoporta
obrazujące jego osobiste podejście do zagadnienia: „Jakość życia
ludzkiego może być bardziej wartościowa niż jego długość”.
Punkt widzenia osoby w wieku senioralnym jako całości złożonej z
wielu ważnych elementów prezentował praktykujący lekarz, dyrektor
Szpitala Geriatrycznego w Katowicach – Jarosław Derejczyk. Jako
praktyk z dużym doświadczeniem diagnostycznym zwrócił uwagę na
błędne, bo jednostronne, rozwiązywanie problemów zdrowotnych
osób starszych, które nie pozwala podnieść jakości życia seniora.
Prelegent reprezentował i udowodnił pogląd o konieczności
rozpatrywania stanu zdrowia pacjenta geriatrycznego w wielu
aspektach (całościowa ocena geriatryczna), z wielu dziedzin
medycyny, zespołowo. Szczególny nacisk kładł na znaczenie wiedzy
neurologicznej w zakresie pracy ludzkiego mózgu. Jego podejście do
problemu właściwej diagnozy obrazuje niedopuszczanie do podejścia,
iż pacjent czuje się źle z powodu wieku, bowiem choroby nie
powstają wskutek starzenia się, a jedyne rośnie skłonność do ich
występowania. Dzięki sprawdzeniu przyczyny, badaniom, właściwej
diagnozie, można zniwelować wiele symptomów zrzucanych na karb
wieku.
W roli wieloletniego praktyka świadczącego profesjonalną pomoc i
wsparcie osobom w wieku senioralnym wystąpiła Danuta Ceglarek,
dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Kędzierzynie–
Koźlu. Wystąpienie w pierwszej części odwoływało się do wcześniej
podejmowanych zagadnień starzenia się społeczeństwa, które stanowi
aktualnie jeden z podstawowych problemów społecznych. Zwróciła
szczególną uwagę na zmiany w obrębie województwa opolskiego
spowodowane procesem depopulacji i demograficznym procesem
starzenia. W wystąpieniu poruszono szeroki zakres działań
podejmowanych przez gminę Kędzierzyn–Koźle w formie
zabezpieczenia środków finansowych, patronatu i wsparcia
administracyjno–prawnego. Wymieniono m.in. działalność pięciu
domów dziennego pobytu, mieszkania chronione, środki na
aktywizację osób starszych, działający Konwent Seniorów jako organ
opiniodawczy i doradczy dla lokalnych władz, Miejski Piknik Seniora,
Informator dla seniora, realizację konferencji.
W drugiej części wykładu Danuta Ceglarek zapoznała słuchaczy z
wybranymi działaniami o charakterze lokalnym i ponadlokalnym
skierowanymi do osób starszych. Wśród nich wymieniła m.in.
Miejskie Obchody Dni Seniora, projekt „Radosne Pierniki”, turnieje
szachowe w ramach polsko–czeskiego projektu Międzynarodowa Liga
Mistrzów. Z racji ograniczonego czasu trwania wystąpienia
prelegentka wybrała zaledwie kilka realizowanych w ostatnim roku
inicjatyw. Podkreśliła znaczenie aktywności, pomysłowości i rolę
zaangażowanej i twórczej kadry pracowników. W podsumowaniu
zaznaczyła, że większość działań na rzecz osób w wieku senioralnym
Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Kędzierzynie–Koźlu nie
generuje dużych kosztów, bądź odbywa się zupełnie bezkosztowo, co
powinno zachęcić innych kierowników ośrodków pomocy społecznej
i osób działających w sferze wsparcia seniorów do podjęcia tego typu
przedsięwzięć.
W trakcie konferencji uczestnicy mogli obejrzeć wystawę malarską
Cecylii Łukasik oraz przedstawienie sceniczne „Brzydkie Kaczątko” parodię na motywach baśni J. Ch. Andersena w reżyserii Sylwii
Cytera–Walickiej i choreografii Aleksandry Dębskiej w wykonaniu
grupy teatralnej Kwiatki Magnolii oraz grupy tanecznej Single.
Prof. Weissbrot – Koziarska jako moderator podsumowała
konferencję, stwierdzając, że w okresie późnej, niesamodzielnej
starości wypada przyjechać do Kędzierzyna–Koźla. Rzeczywiście,
wychodząc z konferencji ma się nie tylko bogatszą wiedzę, szersze
spojrzenie i świadomość złożoności problemu starości, ale
jednocześnie wzrasta nadzieja na lepsze, pewność, że wokół nas są
ludzie oddani sercem na rzecz jesieni życia z całym jej bagażem.
Jak nie kochać jesieni...
Jak nie kochać jesieni, jej babiego lata,
Liści niesionych wiatrem, w rytm deszczu tańczących.
Ptaków, co przed podróżą na drzewach usiadły,
Czekając na swych braci, za morze lecących.
Jak nie kochać jesieni, jej barw purpurowych,
Szarych, żółtych, czerwonych, srebrnych, szczerozłotych.
Gdy białą mgłą otuli zachodzący księżyc,
Kojąc w twym słabym sercu, codzienne zgryzoty.
Jak nie kochać jesieni, smutnej, zatroskanej,
Pełnej tęsknoty za tym, co już nie powróci.
Chryzantemy pobieli, dla tych, których nie ma.
Szronem łąki maluje, ukoi, zasmuci.
Jak nie kochać jesieni, siostry listopada,
Tego, co królowanie blaskiem świec rozpocznie.
I w swoim majestacie uczy nas pokory.
Bez słowa na cmentarze wzywa nas corocznie.
Tadeusz Wywrocki
Katarzyna Weklicz