Grant MNiSW 0678/B/P01/2007/33 „Deficyt LCHAD

Grant MNiSW 0678/B/P01/2007/33
„Deficyt LCHAD - ustalenie częstości występowania nosicielstwa choroby
w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem regionu kaszubskiego”
Kierownik projektu: dr n. med. Dorota Piekutowska-Abramczuk
Problematyką zaburzeń mitochondrialnego utleniania kwasów tłuszczowych zajmuje
się aktualnie wielu badaczy. Ze względu na niedostateczną wykrywalność,
róŜnorodną i bardzo powaŜną symptomatologię, a zwłaszcza potencjalnie wysokie
ryzyko śmiertelności, stanowią one niezwykle waŜną grupę wrodzonych wad
metabolizmu.
Deficyt
dehydrogenazy 3-hydroksyacylo-CoA długołańcuchowych kwasów
tłuszczowych (LCHAD, MIM: 143450) naleŜy w populacji polskiej do najczęściej
ujawniających się klinicznie zaburzeń procesu oksydacji kwasów tłuszczowych.
Występuje zwykle w okresie niemowlęcym, najczęściej w postaci ataków hipoglikemii
wywołanych przedłuŜonym głodzeniem, wysiłkiem fizycznym bądź infekcją. Do
typowych objawów naleŜą: hepatopatia
z zespołem Reye’a, kardiomiopatia
z zaburzeniami rytmu serca, miopatia, postępujące zwyrodnienie barwnikowe
siatkówki i polineuropatia obwodowa. Wczesne rozpoznanie i diagnoza deficytu
LCHAD, zwłaszcza przed pojawieniem się najcięŜszych objawów, zanim dojdzie do
nieodwracalnego uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, ma ogromne
znaczenie, często decydujące o przeŜyciu dziecka.
Białko
o aktywności 3-hydroksyacylo-CoA długołańcuchowych kwasów
tłuszczowych jest częścią białka trójfunkcyjnego MTP, związanego z wewnętrzną
błoną mitochondrialną, które katalizuje trzy kolejne reakcje w procesie beta-oksydacji
kwasów tłuszczowych. Deficyt LCHAD dziedziczy się w sposób autosomalny
recesywny. U większości zdiagnozowanych do tej pory pacjentów z deficytem
LCHAD, transwersja G1528C w egzonie 15 identyfikowana jest przynajmniej na
jednym allelu genu HADHA (65-95% uszkodzonych alleli). Jak wynika
z dotychczasowych obserwacji, choroba występuje częściej w krajach regionu Morza
Bałtyckiego niŜ innych rejonach Europy i świata. Grupa 36 polskich pacjentów
z potwierdzonym rozpoznaniem deficytu LCHAD naleŜy do największych na świecie,
co wskazuje na duŜą częstość występowania tej choroby w kraju w porównaniu
z innymi populacjami.
PilotaŜowe badania epidemiologiczne, jak równieŜ analiza pochodzenia pacjentów
sugerować mogą wywodzenie się powszechnej mutacji G1528C z regionu polskich
Kaszub. MoŜna się spodziewać, Ŝe zaplanowane obecnie, ukierunkowane badania
tej okolicy pozwolą zweryfikować wstępnie wysuniętą hipotezę i wniosą znaczny
wkład w poznanie historii naturalnej choroby. Uzyskane wyniki mogą mieć istotne
znaczenie dla określenia celowości wprowadzenia testu molekularnego jako badania
przesiewowego noworodków na tym obszarze. Projektowane badania mają takŜe na
celu wczesne wykrycie nowych przypadków choroby (jeszcze w stanie
bezobjawowym), co umoŜliwi wprowadzenie ich efektywnego leczenia. W ramach
prezentowanego projektu planuje się ustalenie częstości występowania nosicieli
uszkodzonego genu HADHA w populacji polskiej poprzez wykrycie obecności mutacji
G1528C u losowo wybranych noworodków oraz poznanie rozkładu częstości
nosicielstwa w róŜnych regionach naszego kraju. Realizowane badania pozwolą na
włączenie się w nurt badań nad określeniem mało poznanej do tej pory częstości
deficytu LCHAD w róŜnych rejonach świata.