żródła objawienia

TEMAT 4: Pismo święte i Tradycja jako przekazujące źródła
objawienia
Pismo św.
Tradycja
Tradycja jest to objawienie niezapisane w Piśmie św., chod faktycznie mogło byd spisane.
Dokumentów Tradycji należy szukad:
1. u Ojców Kościoła (zwłaszcza Ojców Apostolskich) i Pisarzy
Kościoła
2. w Liturgii
3. w Dokumentach Kościoła (zwłaszcza papieskich i soborowych)
4. w Ikonografii chrześcijaoskiej (malarstwo, rzeźba)
5. w innych tzw. "Pomnikach Tradycji".
Problemem do dziś nie rozstrzygniętym jest zagadnienie ilościowej zawartości objawienia w Piśmie św. i Tradycji.
TEMAT 5:
Kwalifikacje teologiczne dogmatów
Kwalifikacje teologiczne są to formuły orzekające czy i w jakim stopniu
prawda teologiczna jest zawarta w objawieniu.
I kwalifikacja teologiczna
De fide divina catholica definita
Jest to dogmat wiary zdefiniowany (definita), który należy przyjąd
wiarą Boską (de fide divina) i powszechną (catholica). Dogmat ten jest
zdefiniowany w sposób uroczysty przez papieża występującego "ex
catedra" lub sobór powszechny (np. dogmat o Chrystusie Bogu i
Człowieku ogłoszony na soborach w Nicei i w Efezie).
II kwalifikacja teologiczna
De fide divina catholica
Kwalifikacja podobna do poprzedniej, z tym, że prawda nie jest
uroczyście zdefiniowana i podana do wierzenia, a jedynie wynika z
powszechnego nauczania Kościoła (np. prawda o pośrednictwie Maryi).
III kwalifikacja teologiczna
De fide divina
Jest to prawda z objawienia prywatnego, w którą ma fakultatywny
obowiązek wierzyd ten, któremu została objawiona.
IV kwalifikacja teologiczna
De
fide
ecclasiastica
Jest to prawda teologiczna przyjęta ze względu na autorytet Kościoła,
motywem więc przyjęcia tej prawdy jest nie tyle wiara, ile posłuszeostwo
Kościołowi ("obedientia"), dlatego w praktyce postawa negatywna nie
rodzi grzechu niewiary (czyli herezji), ale może zrodzid grzech
nieposłuszeostwa Kościołowi. Przedmiotem bowiem wiary Boskiej mogą
byd tylko prawdy objawione formalnie przez Boga.
V kwalifikacja teologiczna
Fidei
proxima
Jest to prawda teologiczna w stadium ustalania czy znajduje się
formalnie w Objawieniu czy nie. Przy czym większośd elementów wskazuje
"za". Chrześcijanin nie ma ścisłego obowiązku (pod grzechem niewiary)
przyjmowad takiej prawdy wiarą Boską.
VI kwalifikacja teologiczna
Thelogice certa
Prawda nie objawiona przez Boga (przynajmniej na tym etapie
znajomości Objawienia), ale uważana przez absolutną większośd teologów
za prawdziwą. Nie jest przedmiotem wiary ponieważ stoi za nią tylko
autorytet ludzki (teologów), a jej akceptacja zależy od osobistego
przekonania chrześcijanina (np. prawda, iż w Trójcy Św. istnieją
immanentne relacje tworzące Osoby).
Oprócz tych kwalifikacji istnieją jeszcze kwalifikacje teologiczno-naukowe
wspólne z innymi naukami takie jak:
teoria, opinia, hipoteza.
TEMAT 6:
Dogmat,
jego
obiektywna
rozwój. Przyczyny i teorie rozwoju dogmatów.
wartośd
i
Dogmat* - jest to doktryna zawarta w objawieniu Bożym,
przekazywana przez nauczycielski urząd Kościoła w powszechnym
nauczaniu zwyczajnym lub uroczystym.
Z konieczności więc musi posiadad jakąś formułę słowną zwaną
formułą dogmatyczną.
To ujęcie misterium Boga i ubranie go w słowa stanowi trudnośd tak ze
strony tworzenia formuły dogmatycznej jak i późniejszej jej analizy w celu
poznania tajemnicy Boga.
Obiektywna wartośd dogmatu:
Formuła dogmatyczna opisuje rzeczywistośd Bożą obiektywnie
istniejącą niezależnie od wiary czy uczud.
Pojęcia formuły wyrażają ją niedoskonale, dlatego istnieje nie tylko
możliwośd, ale wręcz koniecznośd udoskonalania formuły.
Rozwój dogmatu (dotyczy formuły dogmatycznej):
l aspekt
2 aspekt
3
aspekt
4
aspekt
- rozwój formuły - uściślanie;
- rzeczywistośd Boża ukryta w Objawieniu jest ciągle
odkrywana i ubierana w formułę dogmatyczną;
- dogmaty z powszechnego nauczania mogą przechodzid
w dogmaty z nauczania uroczystego;
- zgłębianie, poznawanie objawionej rzeczywistości
Bożej w ogóle - ściśle rzecz biorąc przygotowuje do
rozwoju dogmatów.
Sobór Watykaoski II nie ogłosił żadnego nowego dogmatu. Jest to
rozwój jakościowy. Rozwój ilościowy polegał na objawianiu przez Boga
coraz to nowych "dogmatów", czyli ściśle rzecz biorąc na objawianiu swojej
boskiej rzeczywistości czy to w szacie biblijnej czy też w szacie Tradycji.
Takie pierwsze zdogmatyzowanie objawienia zostało dokonane pod
wpływem Duch Świętego przez autorów Ewangelii i Listów Pawłowych i
katolickich. Ten właśnie rozwój zakooczy się wraz ze śmiercią ostatniego
Apostoła. Należy zwrócid uwagę na fakt, że dogmat będący odczytaniem
objawienia nie wyraża jednak adekwatnie misterium i dlatego konieczne
jest doskonalenie formuł w celu pełniejszego odtworzenia rzeczywistości
objawionej.
Przyczyny rozwoju dogmatów:
1.
Duch Święty obecny w Kościele, który zmusza go do formułowania w
miarę potrzeb Kościoła nowych dogmatów, a przede wszystkim
reinterpretacji już istniejących.
2.
Rozum ludzki, którego istotną funkcją jest ekspansja poznawcza.
Rozum oświecony wiarą i wzmocniony światłem Ducha Świętego.
3.
Życie Kościoła. Jest to przyczyna stwarzająca nowe pytania,
formułująca nowe problemy, na które Kościół musi odpowiedzied.
4.
Błędy i herezje - wymagają reinterpretacji pewnych prawd, ich
zgłębienia, a w dalszej perspektywie przyczyniają się do rozwoju
dogmatów.
5.
Inne czynniki o charakterze bardziej lokalnym: czynniki społeczne,
ekonomiczne a nawet polityczne.
Teorie rozwoju dogmatów:
Wytworzyły się trzy teorie:
1.
Intelektualistyczna - rozwój dogmatu ma charakter wybitnie
intelektualny. Angażuje tylko intelekt i jest trochę podobny do rozwoju
doktryn intelektualnych.
2.
Egzystencjalna (antyintelektualistyczna) - twierdzi, że rozum bierze
najmniejszy udział w rozwoju dogmatu. Prym wiodą władze
pozarozumowe (wola, intuicja, itp.).
3.
Intelektualistyczno-egzystencjalna (eklektyczna) - w rozwoju
dogmatu biorą udział wszystkie władze człowieka, cała osoba, a więc także
cały kontekst życia ludzkiego.
* Patrz: Encyklopedia Katolicka, t.4,6.
Ks. prof. Roman E Rogowski
Były to zagadnienia wstępne z teologii dogmatycznej.
Następny Traktat : O Bogu stwarzającym (kreatologia).