Pobierz - Fundacja Otwarty Dialog

Fundacja Otwarty Dialog
Al. J. Ch. Szucha 11a/21
00-580 Warszawa
T: +48 22 307 11 22
Przesłuchania tematyczne w
Parlamencie Europejskim "Azja
środkowa – UE: wyniki dialogu ws.
praw człowieka".
3 października 2011 r. Fundacja "Otwarty Dialog" i Stowarzyszenie "Prawa człowieka w Azji
Środkowej" z inicjatywy posła PE Paula Murphy, Konfederacyjna Grupa Zjednoczonej Lewicy
Europejskiej / Nordycka Zielona Lewica przeprowadziły przesłuchania tematyczne w
Parlamencie Europejskim "Azja środkowa – UE: wyniki dialogu ws. praw człowieka".
Poseł do Parlamentu Europejskiego Paul Murphy otworzył przesłuchanie relacją ze swojej
ostatniej podróży do Kazachstanu. Opowiadał o swoich wrażeniach z tego kraju, o spotkaniach ze
strajkującymi pracownikami naftowymi w regionie Mangistau, jak również o niezbyt pozytywnej
reakcji rządu na jego próby udzielenia poparcia pracownikom naftowym, ponieważ rząd stara się
umniejszyć znaczenie wielotysięcznego strajku pracowników sektora wydobywczego. Wydarzenia
w Kazachstanie mają ogromne znaczenie - mogą one udowodnić, że klasa robotnicza jest na tyle
silna, działając w sposób zorganizowany, że może ona rzucić wyzwanie nawet tak potężnemu
represyjnemu reżimowi jak rząd Kazachstanu. Pan Murphy zauważył, że strajk pracowników
przemysłu wydobywczego jest ważnym punktem wyjścia, ponieważ daje on ludziom przekonanie,
że można walczyć i okazywać sprzeciw, jeśli zjednoczy się wysiłki. Oświadczył on, że po wspólnym
wyjeździe wraz z robotnikami i działaczami związkowymi z Europy i innych krajów rozpoczęto
kampanię solidarnego poparcia i założono fundusz solidarności, aby pomóc rodzinom
kazachstańskich robotników wyżywić dzieci i kontynuować swoje działania.
Mukhtar Umbetov opisał sytuację siłowego stłumienia pokojowych demonstracji pracowników,
które miało miejsce w regionie Mangistau. Zauważył on, że sytuacja wokół strajków pracowników
naftowych stała się czymś więcej, niż tylko konfliktem pracowniczym i urosła nie tylko do rangi
wydarzenia narodowego, lecz osiągnęła również skalę międzynarodową. Pan Mukhtar Umbetov
opisał ewolucję strajku i przedstawił sytuację związaną z represjami i zwolnieniami
przeprowadzanymi przez pracodawców - OzenMunayGaz i Karazhanbas Munay. Rząd odmówił
rejestracji niezależnych związków zawodowych pracowników przemysłu naftowego, łamiąc tym
samym zobowiązania wynikające z prawa.
Jeden z przedstawicieli strajkujących pracowników naftowych, Talgat Saktaganov przedstawił
sytuację rodzin pracowników naftowych, którzy nie mieli środków finansowych, aby wysłać swoje
dzieci jesienią do szkoły w związku z tym, że odmówiono im zapłaty wynagrodzenia. Talgat
opowiedział o morderstwach, które miały miejsce w Mangistau w związku ze strajkami, w
szczególności o brutalnym gwałcie na Zhansaule Karabalaevej, 18-letniej córce pracownika
naftowego i zabiciu w miejscu pracy Zhaksylyka Turbaeva, 28-letniego działacza związkowego,
wiertacza w firmie "MunayFieldService"; opowiedział również o swoim własnym udziale w ruchu
protestacyjnym: "Nasze strajki rozpoczęły się w 2008 roku. Ja już byłem zwolniony z pracy po
raz trzeci… Gdy ktoś z nas traci pracę, naszych rodzin nie ma kto utrzymywać. Mieliśmy 17
postulatów do pracodawcy. W ogóle nie otrzymaliśmy odpowiedzi i nikt nie prowadził z nami
negocjacji. Żeby zwrócić uwagę innych na tę sytuację, rozpoczęliśmy głodówkę, która trwała 42
dni..." Według T. Saktaganova, robotnicy pracują w niedopuszczalnych warunkach, nie zapewnia
się im warunków pracy zgodnych z normami prawnymi Kazachstanu, dlatego też są oni zmuszeni
do kupowania własnych narzędzi pracy: "Cały nasz związek zawodowy w przedsiębiorstwie jest
przekupiony i reprezentuje interesy pracodawcy. Władze stosują wobec nas przemoc. Mamy
bardzo złe warunki sanitarne. Jest duża umieralność wśród małych dzieci. Wymagamy
utworzenia niezależnych związków zawodowych, uwolnienia naszego prawnika, N. Sokolovej z
więzienia oraz ponownego zatrudnienia osób zwolnionych z powodu strajku".
Temat problemów pracowników naftowych kontynuował Vladimir Kozlov, przedstawiciel
narodowej partii opozycyjnej "Alga!", która wchodzi w skład Frontu Ludowego. "Na dzień
dzisiejszy zwolniono 2 tysiące osób. Zabito członków związków zawodowych oraz członków ich
rodzin. W tym konflikcie władza od razu stanęła po stronie pracodawcy. Rząd poparł pracodawcę, uciekając się do wszelkich dostępnych narzędzi i środków przymusu, w tym również
do procedury administracyjnej i karnej, postanowień sądowych i nielegalnych praktyk nacisku
psychicznego i fizycznego na strajkujących. Organy państwowe straciły szansę wystąpienia w roli
arbitra w sporze między pracownikami a przedsiębiorstwami, a konflikt społeczny przekształcił
się w polityczny".V. Kozlov za swój główny postulat uważa konieczność rozpoczęcia negocjacji ze
strajkującymi, uwolnienie prawnika związku zawodowego, Natalii Sokolovej, która została
skazana na 6 lat pozbawienia wolności. Jako siła opozycyjna, stoją oni po stronie pracowników i
żądają przeprowadzenia uczciwych negocjacji.
Słowa swojego kolegi potwierdził Amangeldy Lukmanov, przedstawiciel zwolnionych
pracowników firmy Ersai Caspian Contractor: "Próbowaliśmy rozwiązać konflikt pokojowo i
pisaliśmy wnioski do władz. W ogóle nam nie odpowiedziano. Pracodawca reagował represjami
politycznymi. W naszym przedsiębiorstwie byliśmy dyskryminowani ze względu na obywatelstwo
– nasze pensje były niższe od pensji pracowników zagranicznych zatrudnionych na tych samych
stanowiskach".
Tanya Nemer podkreśliła odwagę pracowników sektora naftowego, którzy prowadzą strajk od
czterech miesięcy, pomimo doświadczanych represji oraz ryzyka, że ich rodziny mogą zostać bez
jedzenia, nie bacząc na groźby podpalenia ich domów, zabicia ich samych i napaści na ich rodziny.
Zauważyła, że ludzie w całym kraju uważnie obserwują to, co dzieje się w Mangistau, a problemy
są podobne dla wszystkich pracowników w innych regionach kraju. Zwróciła również uwagę na
fakt, iż ludzie nie boją się już reżimu politycznego i chcą bronić swoich praw.
Zhanbolat Mamay powiedział, że pomimo, iż strajk pracowników przemysłu naftowego w
Kazachstanie rozpoczął się jako spór pracowniczy, teraz już pracownicy zdają sobie sprawę, że
ignorowanie ich problemów i represje ze strony rządu świadczą o tym, że konflikt ten przybrał
charakter polityczny, i jeśli nie zmieni się ustrój w kraju, problem pozostanie nierozwiązany.
Drugi blok dyskusji otworzyła Nadejda Atayeva, która poinformowała o sytuacji pracowników
przemysłu bawełnianego w Uzbekistanie. Kwestia ta została poruszona w związku z omawianą w
Parlamencie Europejskim umową handlową pomiędzy Uzbekistanem i UE. Przedstawiono serię
zdjęć jako dowód, że dzieci zabierane są ze szkół i zawożone na pola bawełny, gdzie są zmuszane
do pracy przez dwa miesiące w strasznych warunkach higienicznych, nawet w strefach katastrofy
ekologicznej. Pani Atayeva podkreśliła znaczenie niezależnego monitorowania sytuacji w
Uzbekistanie przez Międzynarodową Organizacji Pracy, ponieważ kraj przyłączył się do wielu
umów międzynarodowych dotyczących przeciwdziałania wyzyskowi siły roboczej.
Podsumowując, Paul Murphy stwierdził, że istnieją dwie wspólnoty międzynarodowe: pierwsza z
nich - to elity i kręgi handlowe, które chcą zawrzeć umowy handlowe i otrzymać dostęp do tanich
towarów z tych krajów. Są one reprezentowane przez partie polityczne i Komisję Europejską.
Istnieje również inna wspólnota międzynarodowa, która stara się bronić praw człowieka w
regionie i prowadzi solidarne działania z ludźmi z tych krajów.
Wiceprezes Fundacji "Otwarty Dialog" podziękowała wszystkim uczestnikom przesłuchania i
podkreśliła, jak ważne jest, aby zjednoczyć siły oraz poszerzyć grupę wspólnoty
międzynarodowej, dla której priorytetem górującym nad zasobami naturalnymi są prawa
człowieka.
Podsumowanie Działacze opozycji i przedstawiciele strajkujących robotników na konferencji w Sejmie RP, forum
OSCE i w parlamencie UE, przy obecności mediów i obserwatorów międzynarodowych, wyraźnie
pokazali prawdziwą sytuacje w kraju i odważnie przedstawili swoje postulaty wobec władzy.
Fundacja Otwarty Dialog stara się nagłośnić te problemy i śledzi na bieżąco sytuacje. Są obawy,
że po ich powrocie do kraju, władz Kazachstanu zastosuje wobec nich represje. W związku z tym
prosimy o dołączenie i wspólne monitorowanie sytuacji wokół tych działaczy, jak i ewentualne
doradzanie i interwencje.
facebook.com/OpenDialogFoundation | [email protected] | www.odfoundation.eu