Czasopismo nr 4 (580 KB PDF)

Transkrypt

PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro www.pdffactory.pl
Szanowni Państwo,
Przekazujemy w Państwa ręce kolejny numer czasopisma
Sopockiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku.
Jednocześnie pragniemy zachęcić Państwa do
współtworzenia kolejnych numerów.
Życząc miłej lektury,
Zespół redakcyjny
W tym numerze:
Stres - dobrze to, czy źle?
2
Konflikt i stres
4
Nieprzestrzeganie zaleceń terapeutycznych
13
Witaminy - składniki diety niezbędne do życia
15
Kącik poetycki
19
Kącik kulturalny
20
mgr Elżbieta Słowińska
Doradztwo Diagnostyki i Terapii Pedagogicznej
Chciałabym dzisiaj z Państwem
pomówić o stresie, pośpiechu, napięciu.
STRES - co to jest? Kto i po co
wymyślił to słowo?
Otóż słowo STRES pochodzi od
łacińskiego stringere, co oznacza
zaciskać.
W
przeszłości
określało trudności,
chorobę, cierpienie.
Trzeba przyznać, że
stres jest terminem
ogólnie stosowanym
w
r oz ma i t yc h
kontekstach
dla
określenia różnych
przyczyn i różnych
reakcji ludzi. Najogólniej jednak rzecz
biorąc „stres jest to stan, w jakim się
znajdujemy, gdy postawione na m
wymagania nie są zrównoważone z
naszymi możliwościami” (Richard
Lazarus). Oczywiście sposób, w jaki
odniesiemy się do tych wymagań i
nasze możliwości sprostania im
zdecydują ostatecznie, czy obciąży nas
to nadmiernie, czy popadniemy w drugą
skrajność i zanudzimy się. Istnieje
jesz cz e moż liw ość tr z ecia powiedziałabym pośrednia - kiedy
wymagania pobudzają nas do działania,
a mo ż l i w o ś c i n a s z e i d e a l n i e
d os t os owa n e s ą d o r e a l i z a c j i
postawionych zadań. Czujemy się
wówczas
zadowoleni ,
usatysfakcjonowani, szczęśliwi, dumni
Str. 3
z siebie.
Tak więc stres nie powinien być ani zbyt
duży, ani zbyt mały. Stres jest
zjawiskiem korzystnym, dopóki nie
przekroczy naszych indywidualnych
możliwości. Jeśli jednak różne
obciążenia i napięcia, jakich doznajemy,
są intensywne i długo utrzymujące się, to
mimo największych starań w
końcu dochodzi do załamania.
P owa ż ny m ź ró dł e m s t r e s u
występującym w najróżniejszych
sytuacjach życia człowieka jest
niepewność. Dla wielu z nas strach
przed tym, co może się wydarzyć
jest o wiele większy od obawy w
momencie samego wydarzenia.
Innymi słowy przyczyną tego
problemu jest nieprzewidywalność
stresu.
Życie samo w sobie jest stresujące,
ponieważ roi się w nim od napięć.
Dopóki trwa względna równowaga
między bodźcem a możliwościami
organizmu, wszystko jest w porządku.
Jeśli cokolwiek „zakłóci” tę równowagę,
odbierane jest przez organizm jako
zagrożenie. Jeśli stan zagrożenia trwa, a
nasze możliwości są zbyt słabe,
występuje stres, a my odczuwamy jego
nieprzyjemne następstwa: bezsenność,
natrętne myśli, brak opanowania i
cierpliwości, brak koncentracji uwagi,
podejmowanie nietrafnych decyzji,
ogólne niezadowolenie, złośliwość,
apatia itd.
Przyczyny stresu obejmują podstawowe
obszary funkcjonowania człowieka:
ZA J R Z YJ W SI E B I E .. .
życie rodzinne, problemy osobiste
związane z pracą, system
fi nans owania. Najdot kl iwi ej
(najsilniej) odczuwamy takie sytuacje
stresowe, jak śmierć partnera (10),
pobyt w więzieniu (9), rozwód (8),
ślub (7), separacja (6), ciąża (5),
pogodzenie
się
małżonków (4), nagły
wypadek lub choroba
(3), zwolnienie z
pracy (2), emerytura
(1) - wersja Holmesa Rahego.
Niewielu jest ludzi,
którzy w pełni zadowoleni są ze
swego losu. Ilu z nas dostaje od życia
to, czego chce? Ilu ludzi mówi Tobie:
czuję, że wszystko spada na mnie dlaczego? czuję, że nie dam rady, nie
mam na to siły.
Nie odpowiadamy sobie niestety na te
- ciąg dalszy
i inne pyta nia. Niesieni falą
przypływu, zdając się na zrządzenie
losu i inicjatywę innych ludzi,
napotykamy nie tylko na dobro, ale i
zło.
Jak sobie z tym stresem poradzić? Jak
nie dać mu się zwariować?
Oto kilka rad, które pomogą nam
„okiełznać” się we współczesnym
galopie dnia codziennego:
- bądź optymistą,
- zredukuj stres płynący z pośpiechu,
- nie złość się w sytuacjach, na które
nie masz wpływu,
- ucz się relaksu,
- znajdź dla siebie 5 minut
codziennie,
- bądź realistą,
- miej swoje hobby,
- nie wyznaczaj sobie niepotrzebnych
terminów,
- szukaj pomocy u innych, gdy jej
Rozpoznanie stresu i autodiagnoza stresu
Czym jest stres
Wg Prof. Hansa Seyle jest biologiczną reakcją każdego organizmu na stawiane
wymagania. Stres wyzwala w poddawanym pewnemu obciążeniu organizmie
energię obronną, bez względu na to, czy jest to obciążenie fizyczne czy
psychiczne, przyjemne czy przykre.
Stres zamienia się w dystres, gdy nie możemy reakcji stresowej rozładować.
To właśnie dystres niszczy nasze zdrowie. Bez stresu nie ma smaku życia,
problem w tym, by organizm był w stanie przeciwdziałać skutkom stresu.
Punktem wyjścia jest zidentyfikowanie źródeł stresu, źródeł nieprzyjemnych
odczuć. Wiele osób uświadamia sobie, że pewne aspekty życia czy pracy są
przyczyną stresu. Niewielu z nas wie, że źródłem stresu może być również
środowisko czy pokarm, który spożywamy na co dzień.
mgr Wiesława Rozwadowska
N U ME R 4
Str. 4
Konflikt i stres
mgr Wiesława Rozwadowska
Główne obszary występowania stresu:
(1) Stres biologiczny: doświadczamy
go w sytuacjach zagrożenia życia lub
zdrowia. Organizm uwalnia wówczas
duże ilości adrenaliny - hormonu,
który wywołuje pełną mobilizację
"strategicznych" narządów, które mają
do spełnienie niebagatelną rolę,
określaną w języku hormonalnym
"walcz lub uciekaj".
(2) Stres psychologiczny: pojawia się
wskutek lęku przed utratą kontroli
lub przed wymaganiami, które
postrzegamy jako przerastające
nasze możli woś ci. M oże
wywoływać go pośpiech czy
problemy w relacjach z partnerem.
(3) Środowisko i praca jako źródło
stresu: przykładem może być hałas,
tłok, zanieczyszczenie, bałagan, ale
może wynikać również z trudności w
pracy. Zmęczenie, wyczerpanie: stres
jest tu następstwem np. długotrwałego
oddziaływania wytężonej pracy. Może
pojawić się, kiedy stawiamy sobie
w y gó r o wa ne w y ma ga n i a l ub
ni e e fe kt y wni e , ni e r a c j o na l ni e
zarządzamy czasem.
Prawidłowe naturalne
gospodarowanie stresem
• kumul owa nie e nergii c ele m
pokonania przeszkody,
• wykształ ceni e ener gii do
Str. 5
wykonania zadania,
• odpoczynek,
• powrót do stanu równowagi,
• przystosowanie organizmu do
wielokrotnego powtarzania tego
samego mechanizmu.
Stres staje się szkodliwy, gdy:
(1) nie rozładowujemy do końca
nagromadzonej w nas energii, czyli
nie powracamy do stanu równowagi,
(2) pozwalamy na to, by stan
podni es i onej a kt ywnoś ci
powtarzał się zbyt często i
utrzymywał się zbyt długo,
prowadząc do przeciążenia,
(3) nie dbamy o siebie, tzn. nie
jesteśmy świadomi swoich
potrz eb i pra w, nie umie my
porozumiewać się z innymi ludźmi,
nie umiemy gospodarować sobą w
czasie, nie znamy zasad pomocnych w
organizacji życia prywatnego i
zawodowego.
Dwa podejścia do stresu:
• skupianie się na zlikwidowaniu
nieprzyjaznych doznań
emocjonalnych,
• skupienie się na rozwiązywaniu
problemu, konkretnych działaniach.
Reakcje społeczne akceptowane na
stres to:
• poszukiwanie pomocy u innych
ludzi w rozwiązywaniu problemu,
• poszukiwanie wsparcia
ZA J R Z YJ W SI E B I E .. .
Konflikt i stres
- ciąg dalszy
psychicznego u ludzi życzliwych.
Inne sposoby radzenia sobie ze
stresem to:
• ćwiczenia fizyczne,
ruch na świeżym
powietrzu,
• techniki relaksacyjne,
• joga, medytacja,
• masaże, akupresura,
• weekendy, urlopy,
• uspokajanie umysłu,
• selekcja dopływu informacji,
• dbanie o dobry humor.
Poniżej zamieszczony został Test
objawów stresu, opracowany prez E.
Zubrzycką i H. Posiewnik na
podstawie kwestionariusza Ch.
Za każde zdanie,
na które odpowiesz twierdząco,
przyznaj sobie jeden punkt.
Test objawów stresu
I. Poziom fizyczny :
 Cierpię na zaburzenia zasypiania i snu.
 W ciągu dnia jestem często zmęczony i napięty.
 Często mam zaburzenia trawienia (rozwolnienie lub zaparcie).
 Kręci mi się w głowie bez powodu.
 Często mam przyspieszone tętno.
 Mam zaburzenia w oddychaniu (bez szczególnego powodu).
 Oblewam się potem.
 Czuję ucisk w żołądku.
 Często reaguję bólami głowy.
 Mam podniesione lub obniżone ciśnienie krwi.
suma: ............
II. Poziom emocjonalny :
 Cierpię, często czuję się samotny, opuszczony i wyobcowany.
 Często jestem przygnębiony, także bez specjalnego powodu.
 Najchętniej zapadłbym się pod ziemię.
 Mam mało okazji do wyrażania lub odreagowywania swoich uczuć.
 Ostatnio często tracę panowanie nad sobą.
 Czuję się zagrożony, jestem bardziej lękliwy niż kiedyś.
 Często nie mam żadnego planu ani celu.
 W ostatnim czasie brakuje mi motywacji do rozwiązywania problemów.
 Moje reakcje są często nieadekwatne, gwałtowne.
 Jestem bardziej nerwowy i zablokowany niż kiedyś.
suma: ............
N U ME R 4
Str. 6
Konflikt i stres
- ciąg dalszy
III. Poziom psychiczny :
 Moja zdolność koncentracji w sytuacjach stresowych jest dużo gorsza
niż dawniej.
 Nie interesuje mnie mój zawód, nie robię też nic w czasie wolnym.
 Moja samokontrola i samodyscyplina obniżyły się bardzo w ostatnim
czasie.
 Częściej niż kiedyś zapominam o ważnych sprawach.
 Z trudnością przychodzi mi nauczenie się nowych rzeczy.
 Czuję się często obojętny i niezdolny do podejmowania decyzji.
 Często czuję, że nie mam nic ważnego do powiedzenia.
 Wiele spraw zaczyna mnie przerastać
 Mogę załatwić dużo mniej spraw po kolei i spokojnie niż kiedyś.
 W rozmowie często tracę wątek.
suma: ..............
Wyniki:
do 3 - świetnie,
4 - 6 - ostrożnie,
7 i powyżej - ALARM !!!
Wartość średnia = (suma I + II + III) : 3 = ______
Dobre kontakty społeczne
Najbardziej stresującym
doświadczeniem jest samotność. Im
więcej pogodnych i interesujących
ludzi wokół nas, tym większa szansa
na równowagę emocjonalną.
Można odnowić zapomniane,
stare znajomości i nawiązać
nowe przyjaźnie. Możesz też
znaleźć wsparcie duchowe i
uwagę w różnych instytucjach
społecznych i nie będziesz już
sam. Postaraj się też wyjść naprzeciw
oczekiwaniom innych ludzi dając im
swoją uwagę, czas, uśmiech, ciepło, a
od razu poczujesz się lepiej, bardziej
N U ME R 4
w zgodzie ze sobą i w lepszych
relacjach z innymi ludźmi.
Zarządzaj lepiej sobą w czasie
Zacznij od znajomości twoich celów
i osiągnięć. Najważniejszy jest Twój
rozwój, samorealizacja i Twoje
szczęście. Jeśli w sprawy,
które lubisz, chcesz i potrafisz
robić (zgodnie z Twoimi
zdolnościami) włożysz dużo
serca i czasu - będziesz
radosny i zadowolony. Jeśli
będziesz realizował głównie cudze
oczekiwania, poświęcał się głównie
dl a i nn y c h, b ę dz i e s z c i ą gl e
zapracowa ny, a przez to
Str. 7
Konflikt i stres
- ciąg dalszy
nieszczęśliwy.
Kontrola Twojego czasu polega
przede wszystkim na określaniu
swoich celów: długo - i
krótkoterminowych (zestawienie
pisemne). Następnie staranne
spisywanie spraw do załatwienia
i układanie rozkładu zajęć na
każdy dzień, każdy tydzień.
Czas i wysiłek poświęcony na
planowanie opłaci się stokrotnie.
Koniecznie ustal priorytety, kierując
się własnymi ważnymi potrzebami
i intuicją, i dokonaj segregacji
priorytetów wg ważności i pilności.
Pamiętaj o zasadzie Pareto 20/80:
20% wszystkich Twoich celów
prywatnych i zawodowych to są
Twoje cele strategiczne.
Gwarantujące Ci życiowe sukcesy,
zapewniają Ci 80% satysfakcji. Im
poświęcaj najwięcej czasu. Naucz się
Metody relaksacyjne
też godzić własne potrzeby z
potrzebami innych ludzi.
W poniższych metodach chodzi
przede wszystkim o równomierny,
spokojny oddech i rozluźnienie
mięśni.
• Jedną z metod jest prawidłowe
o d d yc ha ni e pr ze p o no we . W
swobodnej pozycji (w domu najlepiej
leżącej) z ręką lub książką na
przeponie, wciągamy przez nos
N U ME R 4
świeże powietrze tak, aby ręka uniosła
się i powoli wypuszczamy, dociskając
rękę do kręgosłupa. Oddychanie kilka,
kilkanaście razy, nie dłużej niż
do momentu aż zakręci się w
głowie - to znak, że mózg ma
dość tlenu. Takie głębokie
oddychanie jest częścią
wszystkich
technik
relaksacyjnych. Pozwala nam
wchodzić w stan relaksu, którego
etapem jest pojawienie się w prawej
półkuli rytmu alfa i wolniejszej pracy
mózgu.
• Osiągnięcie stanu alfa powoduje
muzyka w wolnych rytmach largo.
Nadają się do tego szczególne
kompozycje muzyki baroku (A.
Vivaldi, J.S. Bach, A.Corelli) czy
spokojne romantyczne utwory, np. F.
Chopina, J. Brahmsa oraz nagrania
odgłosów natury, ptaków, wody.
• Różne techniki medytacyjne
powodują us pokoje nie ukła du
nerwowego pod wpływem transu,
czyli czasowej utraty kontaktu ze
światem zewnętrznym, medytacja jest
r ó w n oc z e ś ni e ć wi c z e n i e m w
rozwijaniu sztuki koncentracji.
• J edną z najprostszych i
na jpr z yje mniejsz yc h t ec hni k
r e l a ks a c y j n y c h j e s t ś m i e c h ,
dostarczanie sobie różnych sytuacji,
które ten śmiech wywołują. Trudno ją
jednak stosować, gdy smutek jest zbyt
wielki.
• Różne formy masażu
mogą
Str. 8
Konflikt i stres
- ciąg dalszy
poprawić poziom energetyczny
całego organizmu, spowodować
rozluźnienie mięśni, czyli relaks spadek napięcia i odczucie ulgi.
Jeżeli nie decydujemy się na masaż
całego ciała, to najkorzystniejszy jest
masaż stóp (tu znajdują się
z a końc z e ni a n e r wo we wi e l u
narządów) oraz masaż pleców
poz ba wia ją cy silnyc h na pięć ,
gromadzonych w twardych jak
kamienie mięśniach.
• Trening autogenny Schultza metoda powszechnie stosowana przez
sportowców i aktorów. Rozluźnieniu
Trening autogenny Schultza
(zmodyfikowany przez H. Hamer)
Rozluźnieniu służy wyobrażanie sobie odczuwania ciężaru i ciepła w kolejnych
partiach ciała.
"Leżę wygodnie. Odczuwam spokój. Zamykam oczy. Oddycham przeponowo kilka
razy - reguluję oddech według własnego rytmu. Oddycham równo, lekko, spokojnie.
Rozprężam wszystkie mięśnie ciała, czuję jak napięcie stopniowo ustępuje.
Oddycham lekko, równo, spokojnie. Wszystko staje się mało ważne. Zapominam o
kłopotach, spływają po mnie jak woda. Odczuwam spokój, błogi spokój.
Rozluźniam mięśnie lewej ręki. Lewa ręka staje się ciężka i ciepła, coraz cięższa i
cieplejsza, przylega bezwładnie do podłoża. Nie mogę, nie chcę jej unieść...
Odczuwam spokój, kojący, bezpieczny spokój. Oddycham lekko, równo, spokojnie.
Teraz prawa ręka staje się ciężka i ciepła, ciężka jak ołowiana kula, nie mogę i nie
chcę nią ruszać. Spokój... Obie moje ręce spoczywają bezwładnie. Rozluźniam
mięśnie lewej nogi. Noga staje się ciężka i ciepła, coraz cięższa i cieplejsza, jak z
ołowiu. Nie mogę jej podnieść. Oddycham spokojnie, odczuwam spokój.
Rozluźniam mięśnie prawej nogi, jest ciężka i ciepła, coraz cięższa i cieplejsza, nie
mogę już nią ruszać, nie chcę nią poruszać. Obie moje nogi spoczywają bezwładnie.
Odczuwam spokój, kojący, bezpieczny spokój. Z nóg ciepło przesuwa się w
kierunku brzucha. Z rąk promieniuje na klatkę piersiową. Szczególnie silnie czuję je
w splocie słonecznym. Splot słoneczny jest promiennie ciepły. Ciepło ogarnia całe
moje ciało. Czuję, że leżę na słonecznej plaży, jest południe, a ciepło ze słońca
ogarnia
całe
moje
ciał o.
Moje
ciało
jest
ciepłe
w słonecznej kąpieli. Czuję odprężenie i zespolenie z naturą. Rozluźniam mięśnie
szyi i karku. Rozluźniam mięśnie całej głowy. Nie myślę o niczym. Wszystko jest
odległe i obojętne. Całe ciało jest przyjemnie odprężone. Jest przyjemnie bezwładne.
Odczuwam głęboki, wewnętrzny spokój. Trwam w ciszy i spokoju, moje ciało
wypoczywa w harmonii z naturą. Spokój i harmonia już we mnie pozostaną. Jest mi
dobrze. Opanowuje mnie cisza i łagodna senność. Sen opływa mnie i zagarnia.
Pogrążam się we śnie jak w gęstej, ciepłej mgle. Łagodnie pogrążam się we śnie.
N U ME R 4
Str. 9
Konflikt i stres
- ciąg dalszy
Trening Schultza może służyć do
ogólnej rela ksa cji bez zamiaru
zaśnięcia, ale wtedy należy pominąć 5
ostatnich zdań i zastąpić je innymi
słowami: "moje ciało odzyskuje
właściwy ciężar i temperaturę, czuję
przypływ energii i radość życia, znów
mam siłę do pokonania wszystkich
trudności, otwieram oczy".
• Wizualizacyjne techniki - są to
różne ćwiczenia, wykorzystujące
pracę naszej wyobraźni na rzecz
lepszego samopoczucia. Na swój
ekran wyobraźni rzutujemy piękne
krajobrazy, miłe wspomnienia,
przeżycia, osoby, rzeczy które Cię
zachwyciły, kolory.
Wszystkie wizualizacje zaczynamy
też gł ęb oki m odde c ha mi i
zamknięciem oczu.
Jest to metoda szczególnie polecana
przez psychologów jako sposób na
stres, a w ostatnich latach przez
lekarzy - jako sposób na walkę z
depresją, bólem różnego pochodzenia,
z komórkami rakowymi i różnymi
choroba mi soma tycz nymi,
z bezsennością.
• Inne metody relaksacji to
ćwiczenia typu jogi, callanetics,
aerobic, siłownia, taniec, sporty
na świeżym powietrzu, itp.
Ćwiczenia
p e s y m i z m u ,
a w konsekwencji do smutku,
rezygnacji i depresji.
Ćwiczenie na teraz:
Mój optymizm - jak go budować
l. Wypisz wszystkie pozytywne
sprawy, jakie spotkały Cię w 2005
roku.
2. Napisz 3 sprawy, które udały Ci się
wczoraj.
Ćwiczenia na przyszłość :
1. Codziennie wieczorem rozluźnij
się, pooddychaj głęboko, pomyśl
o wszystkich udanych sprawach tego
dnia - zawdzięczasz je sobie, pochwal
siebie sama/sam, a gdy ktoś inny Ci
pomógł - wyraź mu wdzięczność
w najbliższym czasie.
2. Nie obwiniaj siebie za nieudane
sprawy, trudne sytuacje - wyciągaj
wnioski, szukaj rozwiązań.
3. Pomagaj innym Twój optymizm
i Twoja nadzieja
rozwinie skrzydła.
4.
Jeśli
będą
nachodz iły
Cię
pesymistyczne myśli odrzucaj je i natychmiast
s koncentr uj si ę na
• Nauka optymizmu - pozwala
zrezygnować z poczucia bezradności,
bierności, rezygnacji, pesymizmu. Od
syndromu bezradności
dr oga wi e dz i e do Konflikty są nieuniknione, nie muszą oznaczać
kryzysu. Walka natomiast jest kwestią wyboru.
N U ME R 4
Str. 10
Konflikt i stres
- ciąg dalszy
Konflikty
Konflikty rodzą się częściej w
momentach nasilonego stresu, jest to
wynikiem narastającego poczucia
braku kontroli.
przestajemy działać racjonalnie, a
nasze relacje z innymi zostają
zaburzone lub zerwane.
To nie konflikt jest źródłe m
nieporozumień i walki między ludźmi,
lecz sposób jego rozstrzygania.
Ćwiczenie - Zastanów się :
1. Jakie skojarzenia masz za słowem
konflikt?
2. Jakie pamiętasz zachowanie ludzi
w konflikcie?
3. Jakie znasz skutki konfliktów ?
Źródła konfliktów:
• problemy wynikające z relacji
między ludźmi - wyrażają się
negatywnym stosunkiem do ludzi,
towarzyszą mu silne negatywne
emocje, odwetowe zachowania,
Ludzie na ogół oba wiają się
• problemy związane z dostępem do
konfliktów, spostrzegą je jako walkę,
informacji - kiedy brakuje danych,
partnera jako wroga. Nie prowadzi to
kiedy informacje są odmienne lub też
do rozwiązania problemu, który
odmiennie interpretowane,
konflikt wywołał. Kiedy boimy się
• problemy związane ze strukturą
kontaktu lub traktujemy go jak walkę,
sytuacji
to tracimy możliwość
w
y
n
i
k
a
j
ą
c
e
z
Konflikt może powodować
poz na nia
dr ugi ej
ograniczonych
twórcze
zmiany, oczyszczać
osoby oraz wyrażania
zasobów,
ze
własnych uczuć i atmosferę, stworzyć możliwości s t r u k t u r y
interesów - tracimy wyrażania swoich prawdziwych organizacji, z ról,
uczuć, potrzeb i oczekiwań
s z a n s ę
n a
które pełnią, z
oraz osiągnąć prawdziwe,
satysfakcjonujące
o g r a n i c z e ń
satysfakcjonujące obie strony,
kontakty z drugim
czasowych,
zbyt
porozumienia.
człowiekiem. Tylko
dużej
ilości
zadań,
Może stworzyć okazję do
o d w a ż n e
małej
budowania
trwałej współpracy. z b y t
podejmowanie
przestrzeni, w której
tr udnyc h
s poró w
mieszkają lub pracują ludzie, zbyt
między ludźmi buduje prawdziwe
dużej odległości - ten typ konfliktu
bezpieczeństwo i zaufanie.
jest w zasadzie niezależny od ludzi i
To ważne i trudne problemy, których
nie podejmujemy i odkładamy na
później kumulują w nas negatywne
emocje - złość, urazy, rozgoryczenie,
poczucie krzywdy. Te nienazwane i
nierozwiązane konflikty powodują, że
N U ME R 4
sprzyja powstawaniu konfliktów
relacji lub wartości,
• problem wartości - konflikt
wa rtości i gdy reprez e nta nc i
odmiennych systemów wartości, nie
przejawiają tolerancji dla innych
Str. 11
Konflikt i stres
- ciąg dalszy
systemów wartości (wówczas konflikt
jest prawie nierozwiązywalny),
inaczej interpretują dobro i zło i
stosują inne reguły sprawiedliwości,
inne obyczaje,
• problemy różnych interesów i
potrzeb - konflikt powstaje wówczas,
Radzenie sobie z konfliktem
gdy któraś ze stron chce zaspokoić
swoje potrzeby kosztem drugiej oraz
współzawodniczy o ograniczone
dobra.
Dla podjęcia właściwej strategii
działa nia potrzeba zebrać jak
najwięcej informacji, następnie
z dia gnoz owa ć konfli kt, prz ed
podjęciem konkretnej decyzji należy
rozważyć konsekwencje oraz dotrzeć
do interesów obu stron
ucz est ni cz ą cyc h w konfli kc ie
(również zbadać prawdy stojące za
różnicą zdań).
Do konfliktu można podejść w
następujący sposób :
- unikać, nie zauważać, lekceważyć,
- pójść na kompromis - tylko
częściowo rozwiązuje problem i nie
zaspokaja wielu potrzeb,
- rozwiązywać poprzez negocjacje.
Twórcze rozwiązywanie konfliktu,
bez walki i uległości jest możliwe
tylko dzięki negocjacjom
nastawionym na współpracę.
Do twórczego rozwiązania konfliktu
potrzebne są następujące umiejętności:
• budowanie dobrego kontaktu z
partnerem,
• por oz umi e wa nie si ę s posó b
konstruktywny,
• poz na nie na jważ niejsz yc h
Ćwiczenie: Konflikt i Ty
1. Czy uciekasz od sytuacji konfliktowej, uważając ją za zagrażającą i potencjalnie
bolesną?
 rzadko
 czasami
 często
2. Czy jest ci nieswojo, gdy znajdujesz się wśród ludzi, którzy się kłócą bądź
krzyczą na siebie?
 rzadko
 czasami
 często
3. Czy umiesz się przeciwstawić dominującej osobie?
 rzadko
 czasami
 często
4. Czy wyrażasz swoje opinie nawet wtedy, gdy różnią się one od opinii innych?
 rzadko
 czasami
 często
5. Czy mówisz o tym, kiedy ktoś twoim zdaniem zachowuje się nie fair?
 rzadko
 czasami
 często
6. Czy robisz uwagę, jeśli się tobie przerywa?
 rzadko
 czasami
 często
N U ME R 4
Str. 12
Konflikt i stres
- ciąg dalszy
Interpretacja:
1. Odpowiedź "często" na pierwsze dwa pytania oraz "rzadko" bądź "czasami"
na pozostałe - traktujesz konflikt jako zagrożenie, którego unikasz.
Prawdopodobnie unikasz też pewnych ludzi, by nie poruszać spornych tematów,
chowasz je gdzieś "pod łóżkiem" - myśląc, że same znikną. Prawdopodobnie
unikając konfliktów popadasz w konflikt wewnętrzny.
2. Odpowiedź "rzadko" na pierwsze dwa pytania i "często" na pozostałe - to
jesteś asertywny.
Uwaga ! Jeśli odpowiedziałeś w ten sposób, by udowodnić, że jesteś górą, to tak
naprawdę masz skłonności do agresji i cierpisz z powodu wewnętrznego
konfliktu. Odczuwasz nieprzyjemną konieczność usprawiedliwiania siebie i
swojego zachowania.
3. Jeśli znajdujesz się pośrodku między tymi dwiema skrajnościami, to
prawdopodobnie radzisz sobie z konfliktami w sposób asertywny.
Materiały mgr Wiesławy Rozwadowskiej dotyczące Konfliktu i stresu powstały
w ramach projektu „CORA - Wolontariat w środowisku lokalnym”,
realizowanego w ramach programu Socrates Grundtvig 1 (Nr 116813-CP-12004-1-UK-GRUNDTVIG-G1). Centrum Kształcenia Ustawicznego w Sopocie
jest partnerem w realizacji tego projektu.
Głównym celem projektu jest promocja idei wolontariatu jako cennego środka
zapewniającego pomoc całemu społeczeństwu, a także doskonalenie jakości
usług świadczonych przez wolontariuszy .
N U ME R 4
Str. 13
– jakie są tego przyczyny?
mgr Iga Wapniarska
Nieprzestrzeganie zaleceń
terapeut ycz nych (ang. noncompliance) jest zjawiskiem bardzo
p o w s z e c h n y m
i występuje w naszej codzienności.
Z definicji wynika, że jest to każde
odstępstwo pacjenta od zaleconego
pr z ez l e ka r z a , f a r ma c e ut ę ,
pielęgniarkę, dietetyka zachowania
zdrowotnego. Dotyczy to zarówno
leczenia farmakologicznego, czyli
z w i ą z a n e g o
z przyjmowaniem leków, jak i
niefarmakologicznego, czyli zmiany
stylu życia, nawyków żywieniowych,
aktywności fizycznej, zaprzestania
palenia tytoniu.
Konsekwencj e i następst wa
nieprz estrz ega nia zaleceń
terapeutycznych są poważne. Należą
do nich:
1. pogorszenie stanu zdrowia,
2. liczne hospitalizacje,
3. dodatkowe wizyty lekarskie i
badania diagnostyczne,
4. koszty związane z zakupem
nowych leków.
By uniknąć problemów związanych
z nieprz estrz ega nie m z a leceń
lekarskich pacjent powinien zostać
dokładnie poinformowany o swojej
c hor obi e , s pos ob i e l e cz e nia ,
dawkowaniu leków oraz o zmianie
t r y b u
ż y c i a ,
o ile jest to konieczne. Informacje te,
N U ME R 4
pacjent może uzyskać w gabinecie
lekarskim, aptece, a także w domu,
Lekarz ta
choć
ostatnia pomoc nie jest
Pielęgniarka
Farmaceuta
zawsze
profesjonalna.
gabinet
Dietetyk
apteka
lekarski
dom
Rodzina
Sąsiedzi
Recepta jest poleceniem lekarza
s k i e r o w a n y m d o f a r ma c e u t y
dotyczącym wydania określonego
leku. Jest to także forma „czeku”, czyli
dokumentu rozliczeniowego pomiędzy
NFZ a apteką. Dlatego powinna byś
wypisana czytelnie, posiadać właściwe
pieczątki i nie być przeterminowana.
Na kolejnych rycinach zostaną
przedstawione różne „losy” recepty i
problemy wynikające z
nieprzestrzegania zaleceń lekarskich
oraz próby ich rozwiązania.
recepta
zrealizowana
leczenie
rozpoczete
systematyczne
recepta
czesciowo
zrealizowana
leczenie
nierozpoczete
recepta
niezrealizowana
DLACZEGO ?
niesystematyczne
WZOROWY
PACJENT
Str. 14
– jakie są tego przyczyny? - ciąg dalszy
leczenie
DLACZEGO ?
nierozpoczete
- obawa o dzialania niepozadane leku
- obawa o interakcje z innymi lekami
- forma leku nieakceptowana przez pacjenta, np.
zastrzyki, niesmaczny syrop
Rada: Zasiegnac porady u lekarza lub
farmaceuty, poprosic o wypisanie innej, lepiej
przyswajalnej postaci leku np. tabletek.
recepta
czesciowo
zrealizowana
DLACZEG O ?
- przyczyny ekonomiczne
- próba samoleczenia tzw. „wybieranie leków”, np.
gdy pacjent dobrze zna wczesniej uzywane leki
i rezygnuje z nowych
Rada: Poprosic lekarza o wypisanie tanszego leku
lub poprosic w aptece o wydanie odpowiednika
leku. Nigdy bez konsultacji z lekarzem lub
farmaceuta nie rezygnowac z przepisanych
leków, poniewaz moga one uzupelniac sie
nawzajem i stanowic kompleksowa terapie.
N U ME R 4
Str. 15
Witaminy - składniki diety niezbędne do życia
mgr Iga Wapniarska
Skład kompletnej diety człowieka
tworzą węglowodany, białka, tłuszcze,
witaminy i minerały. Pierwsze trzy z
nich stanowią nie tylko materiał
energetyczny, ale także posiadają
szereg innych funkcji:
∗ węglowodany (cukry) stanowią
główne źródło energii,
∗ białka - funkcja: energetyczna,
budulcowa (mięśnie), regulacyjna
(hormony), transportowa (hemoglobina - czerwony barwnik krwi),
obronna (białe krwinki),
∗ tłuszcze - funkcja energetyczna,
termoregulacyjna, regulacyjna
(hormony sterydowe).
Witaminy są pozbawionymi energii,
koniecznymi do życia składnikami
di e t y. O dpo wi a da ją z a na sz
metabolizm, czyli szereg przemian
biochemicznych zachodzących w
organizmie; dzięki
nim możemy
rosnąć, rozwijać się, jesteśmy odporni
na różne choroby. Nazwę witamina
(vita - życie) wprowadził Polak K.
F
u
n
k
w 1912 roku, oznacza ona aminę
Definicje
Witaminy - niezbędne do życia związki
organiczne o zróżnicowanej budowie, pełniące
funkcje katalityczne.
Prowitaminy – prekursory, czyli związki z których
powstają witaminy
Hipowitaminoza – niedobór witamin
Awitaminoza – kompletny brak witamin(y)
(rzadko)
Hiperwitaminoza – nadmiar witamin, co także
może mieć negatywne skutki zdrowotne
N U ME R 4
niezbędną do życia.
Witaminy
Rozpuszczalne w
tłuszczach:
A, D, E, K
Rozpuszczalne w
wodzie:
C, grupa B, PP
Witaminy dzielą się na rozpuszczalne
w wodz ie i roz pusz cza lne w
tłuszczach. Witaminy rozpuszczalne w
tłuszczach łatwiej kumulują się w
organizmie, dzięki czemu są wolniej
wydalane i szybciej może dojść do ich
przedawkowania. Należy zwrócić
szczególną uwagę na dawkowanie
witamin A, D i E, szczególnie u dzieci
i u osób starszych.
Przyczyny niedoboru witamin:
• Niedostateczne dostarczenie z pożywieniem
(uboga dieta)
• Niedostateczne wchłanianie z przewodu
pokarmowego
• Niedostateczne dostarczenie niektórych
witamin przez drobnoustroje przewodu
pokarmowego (antybiotyki)
• Zwiększone zapotrzebowanie np. podczas
ciąży, intensywnego wzrostu
• Wyniszczenie organizmu przez chorobę
Str. 16
Witaminy... - ciąg dalszy
Witamina A (Retinol)
Witamina D
• Istnieja 2 odmiany: D2 (kalcyferol) i
D3 (cholekalcyferol)
• Wystepuje w tranie, mleku,
zóltku jaj, watrobie ryb
• Bierze udzial w gospodarce
wapniowo-fosforowej zwiekszajac
wchlanianie wapnia i mineralizacje kosci
• Wraz z wapniem ma zastosowanie w
profilaktyce i leczeniu osteoporozy
• Bierze udzial w procesie widzenia (zapobiega
tzw. kurzej slepocie) i w prawidlowym wzroscie
nablonków
• Ma dzialanie korzystne na skóre
• Podstawowym zródlem jest ß-karoten
(marchew, owoce, warzywa)
• Wystepuje w watrobie, mleku,
masle jajach
Witamina E (tokoferol)
•
•
•
•
Witamina F
• Zespól niezbednych dla organizmu
egzogennych nienasyconych kwasów
tluszczowych (kwas linowy, linolenowy,
arachidonowy)
• Zastosowanie przy chorobach skórnych
(wypryski, zmiany skórne, luszczyca,
tradzik)
• Wykorzystuje sie takze dzialanie NNKT
obnizajace poziom cholesterolu
Dzienne zapotrzebowanie: 30 - 300 mg
Tzw. „witamina mlodosci”
Znajduje sie olejach roslinnych
Ze wzgledu na jej rozpowszechnienie rzadko
dochodzi do jej niedoboru u ludzi
• Glównie jest stosowana ze wzgledu na dzialanie
przeciwutleniajace, jest „zmiataczem” wolnych
rodników – czyli substancji toksycznych
• Korzystnie wplywa na cere i jest polecana
szczególnie przy suchej skórze
Witamina B 1 (Tiamina)
• Awitaminoza powoduje chorobe beri-beri,
czyli zapalenie wielonerwowe (glównie kraje
Dalekiego Wschodu)
• Wykorzystuje sie takze jej
aktywna forme –
Cocarboxylaze
N U ME R 4
Str. 17
Witamina B2 (Ryboflawina)
• Objawy awitaminozy przejawiaja sie
zahamowaniem wzrostu, zaburzeniami
skórnymi (tzw. zajady) i uszkodzeniem
rogówki.
• Uzywa sie jej w leczeniu: owrzodzen w
kacikach ust, zapaleniu jezyka i blony
sluzowej jamy ustnej, tradziku rózowatym i
zapaleniu spojówek
Kwas pantotenowy (B5)
• Brak kwasu pantotenowego u zwierzat
objawia sie zaburzeniami wzrostu,
zwyrodnieniem nerwowo-miesniowym,
niewydolnoscia kory nadnerczy
• U ludzi awitaminoza nie rozwija sie
• Kwas pantotenowy jest wykorzystywany do
produkcji preparatu wapnia w postaci
pantotenianu wapnia
Witamina B6 (Pirydoksyna)
• Zapotrzebowanie dobowe wynosi 1,25 mg
• Objawy hipowitaminozy przejawiaja sie
brakiem równowagi psychicznej i ogólnym
zmeczeniem
• Zastosowanie:
- Oslabienie fizyczne i psychiczne organizmu
- Choroby skóry (wyprysk, lojotok,
przebarwienie skórne)
Witamina B12
(Cyjanokobalamina)
• Jest znana jako czynnik przeciwko anemii
zlosliwej (choroba Addisona)
• Po raz pierwszy zostala wyprodukowana
w 1947 roku w laboratorium firmy Merck
(od otrzymania 15 mg wykorzystano 1000
kg watroby wolowej)
N U ME R 4
Str. 18
Witamina K
• Jej niedobór objawia sie nabytym
zaburzeniem krzepniecia
• Jest wiele rodzajów: K1, K2, K 3, K4
• Jest wykorzystywana do produkcji czynników
krzepniecia: II, VII, IX, X.
• Zapotrzebowanie jest bardzo male:
1 µg/kg m.c.
Witamina C
• Dobowe zapotrzebowanie: 55-60 mg
• Niezbędna do tworzenia kolagenu i
substancji międzykomórkowej
(prawidłowy rozwój chrząstek, kości,
zębów, gojenia ran, otrzymania
odporności naczyń krwionośnych)
• Zapotrzebowanie wzrasta w czasie
urazów, zakażeń, ekspozycji na wolne
rodniki
• W dawkach 4-12 g/dobę może
spowodować kamicę układu moczowego
Pamiętaj!
Suplementację witamin należy prowadzić
racjonalnie, ponieważ ich nadmiar jest niewskazany i
może prowadzić do rozwoju różnych schorzeń.
N U ME R 4
Str. 19
Kącik poetycki
Wiersze Słuchaczy S UTW (2005 r.)
Jestem Pani Jesień...
Jestem pani Jesień
Bo lubię ciepłe kolory ognia podziwiać
W kominku, ognisku, płonącej świeczce
W dojrzałych winogronach czuję
słodycz chwil
Jestem pani Jesień
Bo lubię mgliste, leniwe poranki
Gdy słońce delikatnie wprowadza się
w dzień
I daje miłe ciepło, nie atakując ostrymi
promieniami.
Jestem pani Jesień
Bo lubię podziwiać cud natury
Który sprawia tyle radości oczom
Zanim wiatr postrąca barwy drzew
I zniszczy subtelność babiego lata.
Jestem pani Jesień
Bo lubię coraz wolniej płynące myśli
Dzięki czemu moja zmęczona głowa
Przygotowuje się do piękna
srebrzystej zimy.
Teresa Pniewska - Lutrzykowska
Wiersze z zajęć „Gimnastyka umysłu”
(prawa kolumna)
Gimnastykować umysł można na wiele
sposobów. Jednym z nich jest rymowanie,
tworzenie, wierszy pisanie…
I takie było zadanie uczestników
warsztatów „Gimnastyka umysłu”:
napisać kilka słów o sobie. Większość
osób podjęła się tegoż wyzwania pierwszy
raz w życiu.
Proszę spojrzeć, przeczytać, ile w nich
głębi, prawdy i optymizmu!
N U ME R 4
Ja Jagoda
Już niemłoda
Z uśmiechem przez życie kroczę
Ciastami nieraz zaskoczę
Wiele radości mi wnuczek niesie
Lecz duże lego nie na mą kieszeń
***
Droga Tereso, całe życie się ucz
Bo wiedza - to potęgi klucz
Tyle ciekawych spraw na Cię czeka
Więc nie leń się i nie zwlekaj
Szkoda jest w życiu każdej chwili
Zmarnować na biadolenie, moi mili
***
„Zapominalska Irena”
Zapomniałam, zapomniałam
Po co ja właściwie wstałam
Coś ważnego w planach miałam
Oczywiście zapomniałam
Ach ta pamięć, ciągle zawodna
Jestem głodna?
Oczywiście jestem głodna
A więc szybko jem śniadanko
I wypijam kawę z mlekiem
Przypomniałam, przypomniałam
Przecież jadę na wycieczkę
A więc torbę szybko łapię
I już rękę mam na klamce
Gdzie są klucze, czym ja zamknę
me mieszkanko…
Szukam kluczy gorączkowo
I już czuję się niezdrowo
Jestem chora, jestem chora
I już pędzę do doktora
Ach wyleczyć by się zdało
Moją pamięć co mi ciągle figle płata
Któż to zatem zrobić może
Dokąd iść mam, kto pomoże
Przypomniałam sobie przecie
Pani E. jest na tym świecie
Co poradzi co podpowie
Jak wyleczyć mętlik w głowie
Str. 20
Kącik kulturalny
W miesiącu grudniu:
Towarzystwo Przyjaciół Sopotu
Dworek Sierakowskich
Sopot, ul. Czyżewskiego 12
www.dworek.art.pl
* Czwartkowy Wieczór Muzyczny
w Dworku Sierakowskich
- każdy czwartek, godz. 18.00
Odkryte lodowisko - molo
zaprasza przez cały miesiąc
Miejska Biblioteka Publiczna
Filia 1 w Sopocie,
ul. Sikorskiego 8/10
* Mikołaj Rej w „Małej Galerii”
- wystawa w 500 rocznicę urodzin
(cały miesiąc)
* Konkurs plastyczny i literacki
- Moja Babcia, Mój Dziadek
(cały miesiąc)
Miejska Biblioteka Publiczna
im. Józefa Wybickiego w Sopocie,
ul. Obrońców Westerplatte 16
www.mbp.sopot.pl
* Calineczka w "Bajkowej Galerii"
wystawa prac wykonanych po
przedstawieniu teatrzyku PACYNKA
(cały miesiąc)
Informacje zaczerpnięte ze strony
www.sopot.pl
N U ME R 4
* Legendy Kasztelanki Sopońki
- seanse głośnego czytania dla dzieci
każdy czwartek - godz. 17.00
Str. 21

Czasopismo nr 4 (580 KB PDF)

Transkrypt

Podobne dokumenty

Gazeta ekologiczna klasy 6c (XI 2007)

Wystawy malarskie

2005_05_13-15 RASEINIAI MTPS

Francja - sprawozdanie po polsku

Dziecięcy stres:

Integracyjne seminarium w WERFTPFUHL

KSIĄŻECZKA DO CZYTANIA DLA PIERWSZAKÓW