Sytuacja epidemiologiczna choroby

Sytuacja epidemiologiczna choroby meningokokowej w województwie
śląskim w latach 2007-2011.
Analizie poddano zgłoszenia zachorowań na chorobę meningokokową w latach
2007-2011 na terenie województwa śląskiego.
ZakaŜenia Neisseria meningitidis są jednym z najczęstszych przyczyn inwazyjnych
zakaŜeń
bakteryjnych
w
Polsce
oraz
województwie
śląskim
przed
zakaŜeniami
spowodowanymi Haemophilus influenzae oraz Streptoccocus pneumoniae. W ciągu pięciu lat
odnotowano w sumie:
- 196 przypadków zakaŜenia Neisseria meningitidis,
- 168 przypadków zakaŜenia Streptoccocus pneumonia,
- 19 przypadków zakaŜenia Haemophilus influenzae.
W latach 2007-2009 stanowiły odpowiednio 61%, 50%, 59% wszystkich inwazyjnych
zakaŜeń bakteryjnych w województwie śląskim (Tab. 1).
Tabela 1. Ilość inwazyjnych zakaŜeń ośrodkowego układu nerwowego wywołanych
przez wybrane patogeny w Polsce w latach 2007-2011.
ROK
2007
2008
2009
2010
2011
58 (61%) 35 (50%) 40 (59%) 30 (43%) 33 (41%)
Neisseria meningitidis
4 (4%) 7 (10%)
2 (3%)
2 (3%)
4 (5%)
Haemophilus influenzae
Streptococcus pneumoniae 33 (35%) 28 (40%) 26 (38%) 37 (54%) 44 (54%)
Czynnik etiologiczny
Ogółem
95
70
68
69
81
(100%)
(100%)
(100%)
(100%)
(100%)
Liczba zachorowań w województwie śląskim jest bardzo zróŜnicowana (Tab.2) Najwięcej
przypadków choroby meningokokowej, odnotowano w ciągu 5 lat, na terenie nadzorowanym
przez Państwowych Powiatowych Inspektorów w:
- Bytomiu- 30 przypadków,
- Cieszynie- 22 przypadki,
- Bielsku-Białej, Tychach- 19 przypadków,
- Gliwicach- 17 przypadków.
1
PSSE
2007
2008
2009
2010
2011
Bielsko - Biała
Bytom
3
18
2
5
4
3
4
1
6
3
Chorzów
0
1
2
0
2
Cieszyn
5
2
9
2
4
Częstochowa
1
3
2
0
1
Dąbrowa Górnicza
5
3
2
1
1
Gliwice
3
2
4
6
2
Jaworzno
3
1
1
0
1
Katowice
5
2
0
2
3
Kłobuck
0
0
0
1
0
Lubliniec
0
1
0
0
0
Myszków
1
0
0
0
0
Racibórz
2
0
0
0
1
Ruda Śląska
1
0
0
1
0
Rybnik
4
3
2
2
4
Sosnowiec
1
2
1
0
1
Tychy
4
5
4
6
0
Wodzisław Śląski
1
2
4
2
0
Zawiercie
1
0
0
0
1
śywiec
0
1
2
2
3
RAZEM
58
35
40
30
33
Tabela 2. Zachorowania na inwazyjną chorobę meningokokową w województwie
śląskim w latach 2007-2011
Z badań epidemiologicznych wynika, iŜ najczęściej do zachorowań dochodzi w dwóch
grupach wiekowych: od 3 m.Ŝ. do 5 r.Ŝ. oraz między 14 a 19 rokiem Ŝycia. Noworodki
otrzymują przeciwciała od matki drogą łoŜyskową w sposób bierny, ale szybko je tracą, a
poniewaŜ
małe
dzieci
same
nie
potrafią
wytwarzać
przeciwciał
przeciw
przeciwpolisacharydowych, stąd największa zapadalność na meningokokowe zapalenie opon
występuje przed 5 rokiem Ŝycia. Na zwiększone ryzyko zachorowania na chorobę
meningokokową wpływ mają czynniki osobnicze oraz behawioralne i społecznoekonomiczne.
W województwie śląskim rozkład zachorowań potwierdza powyŜsze stwierdzenia.
W tabeli 3 przedstawiono rozkład zachorowań w poszczególnych grupach wiekowych.
Określono pięć grup wiekowych, w których rozpatrywano zachorowania tj. 0-4r.Ŝ., 5-14 r.Ŝ.,
2
15-44r.Ŝ., 45-64r.Ŝ. oraz osoby powyŜej 65 r.Ŝ. Choroba meningokokowa w analizowanym
okresie najczęściej dotyczyła dzieci w grupie wiekowej od 0 do 4 r.Ŝ. Współczynnik
zapadalności we wszystkich latach w tej grupie wiekowej był najwyŜszy i wynosił
w województwie śląskim 2007r.- 9,76/100 000; w 2008r.- 7,04/100 000; 2009r.- 9,49/100
000; 2010r.- 9,62/100 000; 2011r.-8,75/100 000.
Grupą o najmniejszym współczynniku zapadalności stanowiły osoby powyŜej 65 r.Ŝ.
i współczynnik ten wynosił dla śląska w 2007r. 0,62 utrzymując się w pozostałych latach na
poziomie 0,15/100 000 (Tabela nr 3)..
Tabela 3. Ilość zachorowań i współczynnik zapadalności na chorobę meningokokową
w poszczególnych grupach wiekowych w województwie śląskim w latach 2007-2011.
Czynnika
etiologiczny
Rok
Neisseria meningitidis
Współczynnik
zapadalności na 100 tys.
Grupy wiekowe
0-4
5-14.
15-44
20
8
20
Współczynnik
zapadalności na 100 tys.
6
4
58
(35%)
(14%)
(34%)
(10%)
(7%)
(100%)
9,76
1,77
0,98
0,46
0,62
1,14
15
7
10
Współczynnik
zapadalności na 100 tys.
2
1
35
(43%)
(20%)
(28%)
(6%)
(3%)
(100%)
7,04
1,61
0,49
0,15
0,15
0,69
21
3
13
2
1
40
(53%)
(7%)
(33%)
(5%)
(2%)
(100%)
9,49
0,71
0,65
0,15
0,15
0,86
2009
2010
Rok
Neisseria meningitidis
Współczynnik
zapadalności na 100 tys.
22
(74%)
9,62
0
0
6
1
1
30
(20%)
(3%)
(3%)
(100%)
0,25
0,07
0,15
0,60
Rok
Neisseria meningitidis
Współczynnik
zapadalności na 100 tys.
Ogółem
2008
Rok
Neisseria meningitidis
65+
2007
Rok
Neisseria meningitidis
45-64
2011
20
2
4
6
1
33
(61%)
(6%)
(12%)
(18%)
(3%)
(100%)
8,75
0,48
0,20
0,45
0,15
0,71
Choroba meningokokowa moŜe przebiegać jako zapalenie opon mózgowordzeniowych i/lub posocznica (sepsa) określane łącznie jako inwazyjna choroba
meningokokowa (ICHM) lub zapalenie mózgu. Na rycinie nr 1 przedstawiono postaci
choroby meningokokowej rejestrowanej w latach 2007-2011. Najczęściej choroba
manifestowała się pod postacią:
3
- posocznicy w 33 przypadkach, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych w 38 przypadkach
( 2007r.)
- posocznicy w 20 przypadkach i zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych w 22 przypadkach
( 2008r.),
- posocznicy w 20 przypadkach i zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych w 27 przypadkach
( 2009r.),
- posocznicy w 18 przypadkach i zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych w 19 przypadkach
( 2010r.),
- posocznicy w 19 przypadkach i zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych w 16 przypadkach
( 2011r.).
W ciągu 5 lat wystąpiły 3 przypadki meningokokowego zapalenia mózgu.
Nie zarejestrowano innych postaci choroby meningokokowej niŜ wymienione powyŜej.
47%
52%
1%
zapalenie opon mózgowo - rdzeniowych
zapalenie mózgu
posocznica
Rycina 1. Procentowy udział postaci zakaŜeń Neisseria meningitidis w latach 2007-2011
ZakaŜenie Neisseria meningitidis zawsze stanowią zagroŜenie dla zdrowia i Ŝycia człowieka
cześć zachorowań niestety kończy się śmiercią. W latach 2007-2011 zarejestrowano ogółem
24 zgony, co stanowi ogółem 12% współczynnik śmiertelności na chorobę meningokokową.
4
60
9
50
3
40
5
30
3
4
49
37
20
30
27
29
2010
2011
10
0
2007
2008
2009
Wyzdrowienie
Zgon
Rycina 2. Zejście choroby meningokokowej w województwie śląskim w latach 2006-2011
Od 2007r. zachorowania wywołane Neisseria meningitidis spowodowane były w przez
następujące serotypy:
•
A- 2 przypadki,
•
B- 93 przypadki,
•
C- 66 przypadków,
•
W135- 2 przypadki,
•
Y- 1 przypadek.
100%
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
2007
2008
B
2009
C
A
W135
2010
2011
Y
Rycina 3. Rozkład grup serologicznych meningokoków odpowiedzialnych za chorobę
meningokokową w województwie śląskim w latach 2007-2011
5
Spośród 196 przypadków zarejestrowanych na terenie województwa śląskiego
określono 164 izolowane szczepy, 30 serotypów nie oznaczono, a u 2 chorych nie wykonano
badań. Najwięcej zachorowań wywołują serogrupy B i C stanowiąc odpowiednio 57% i 40%.
Inne serogrupy na terenie naszego województwa stanowią marginalny procent zachorowań,
w ciągu 5 lat zaobserwowano tylko 5 przypadków zakaŜeń serogrupami A, Y i W135
co stanowiło zaledwie 3% wszystkich zachorowań ( Ryc. nr 3).
Szczepienia ochronne są najskuteczniejszą metodą zapobiegania i zwalczania chorób
zakaźnych u ludzi. Dzięki biernemu uodpornianiu moŜna uzyskać długotrwałą ochronę przed
zakaŜeniem, a co za tym idzie poprawę sytuacji epidemiologicznej.
Istnieją dwa rodzaje szczepionek zawierające antygeny wybranych serogrup bakterii
Neisseria meningitidis: polisacharydowe i koniugowane. Niektóre preparaty uodparniają
przeciwko 4 serotypom: A, C, W135, Y natomiast inne przeciwko serotypom A i C
lub wyłącznie C. ZaleŜności od zastosowanego preparatu szczepionkowego uzyskuje się
odporność na trzy lata lub nawet na całe Ŝycie.
Stworzenie szczepionek przeciwko Neisseria meningitidis w znaczący sposób
zwiększyło moŜliwości zapobiegania chorobie meningokokowej, jednakŜe nadal niewielka
ilość osób korzysta z tej formy profilaktyki. W analizowanym okresie w województw śląskim
uodporniono przeciwko Neisseria meningitidis 61132 co stanowi zaledwie 1,3% populacji
zamieszkałej na terenie śląska.
6