Rynek robotów na świecie iw Polsce

Rynek robotów na świecie i w Polsce
Autor: Kamil Neczaj
Na zlecenie firmy
Roboty Przemysłowe
1 Spis treści
1
Spis treści ...................................................................................................................................... 2
2
Wstęp............................................................................................................................................ 3
3
Wrażliwośd branży na koniunkturę gospodarczą na świecie ......................................................... 3
4
Aspekty makroekonomiczne - Co charakteryzuje paostwa zrobotyzowane? ................................ 5
5
4.1
Korelacja z wskaźnikami makroekonomicznymi .................................................................... 5
4.2
Sytuacja robotyzacji w Polsce w kontekście makroekonomii ................................................ 7
Sektory przemysłu stosujące linie zrobotyzowane - trendy na świecie i w Polsce - porównanie . 8
5.1
Sektor metalurgiczny ............................................................................................................ 8
5.2
Sektor elektroniczny.............................................................................................................. 9
5.3
Przetwórstwo żywności ....................................................................................................... 10
6
Czynności wykonywane przez roboty ......................................................................................... 10
7
Podsumowanie ........................................................................................................................... 11
2
2 Wstęp
Robotyka jest jedną z najszybciej rozwijających się dziedzin przemysłu. Wykorzystywane w fabrykach
roboty odciążają ludzi od prostych powtarzających się zadao. Poniżej przedstawię specyfikę
światowego rynku robotów i rynek polski w kontekście rozwoju gospodarczego naszego kraju i
procesu przejścia z grupy paostw rozwijających się do grupy paostw rozwiniętych.
3 Wrażliwość branży na koniunkturę gospodarczą na świecie
Warto zacząd od specyfiki branży. Roboty są urządzeniami traktowanymi przez przedsiębiorstwa jako
inwestycje w środki trwałe związane z działalnością operacyjną. Pogorszenie koniunktury w
gospodarce powoduje spadek opłacalności produkcji, więc także ograniczenia inwestycji, co
bezpośrednio odbija się na rynku robotów przemysłowych. Wspomnianą zależnośd pokazują
poniższe
wykresy.
Sprzedaż robotów przemysłowych na świecie wg IFR International Federation of Robotics
Indeks 100 największych spółek technologicznych NYSE Arca Tech 100
3
Porównując powyższe wykresy widad wysoką korelację. Jedynym wyjątkiem jest wysoki wzrost
indeksu w latach 1999-2000, który był spowodowany boomem spółek internetowych. Indeks okazał
się wskaźnikiem wyprzedzającym tylko w czasie gwałtownego kryzysu w roku 2008. Kryzys
gospodarki w 2008r. przełożył się na dużo gorszy wynik sprzedaży robotów w 2009r. Poza tym ruchy
indeksu są zbieżne ze zmianami zamówieo na roboty.
W Polsce rynek robotów dopiero się rozwija. W porównaniu do ilości istniejących instalacji szybkośd
wzrostu jest imponująca. Warto zauważyd, że ta szybkośd nie rośnie w znaczącym stopniu, więc
trend ogólnej ilości instalacji ma stosunkowo stałe nachylenie. Z drugiej strony ze względu na małe
nasycenie rynku oparł się on kryzysowi w 2009 i w przeciwieostwie do reszty świata ilośd nowych
instalacji znacznie wzrosła.
Ilośd robotów w Polsce
6000
5000
Sztuk
4000
3000
2000
1000
0
2000
2002
2003
2004
2005
2006
2007
rok
ilośd robotów w polsce sztuk
Źródło: Rocznik Statystyczny Przemysłu 2009, wyd. GUS
4
zmiana ilości robotów
2008
2009
4 Aspekty makroekonomiczne - Co charakteryzuje państwa
zrobotyzowane?
4.1 Korelacja z wskaźnikami makroekonomicznymi
Paostwa zrobotyzowane to przede wszystkim paostwa rozwinięte. Bardzo dobrze widad to na
wykresie zależności ilości robotów na mln mieszkaoców od inflacji.
Robotyzacja w zależności od inflacji
robotów na mln mieszkaoców
3000
Chiny
2500
Indie
Japonia
2000
Tajlandia
1500
Francja
1000
Niemcy
500
Włochy
Hiszpania
0
0
2
4
6
inflacja [%]
8
10
Szwecja
Wielka Brytania
Dla inflacji poniżej 6% zależnośd jest malejąca, a powyżej tej wartości ilośd robotów na mln
mieszkaoców jest bardzo mała. Paostwa o wyższej inflacji są paostwami rozwijającymi się, a ich
gospodarka opiera się przeważnie na pracy ludzi w przemyśle niż robotów, a często także na
rolnictwie. Wraz z rozwojem gospodarczym, czego wskaźnikiem jest między innymi wskaźnik inflacji,
rośnie zasób wiedzy mieszkaoców danego kraju i zwiększa się robotyzacja przemysłu. Wysokośd
inflacji pokazuje dojrzałośd gospodarki i w pewnym sensie odzwierciedla ryzyko inwestycyjne w
danym kraju, a branża robotyki jest ściśle związana z inwestycjami.
5
robotów na mln mieszkaoców
Robotyzacja w zależności od mediany wieku
3000
Chiny
2500
Indie
2000
Japonia
1500
Tajlandia
1000
Francja
500
Niemcy
0
Włochy
25
30
35
40
45
50
Hiszpania
Szwecja
mediana wieku [lat]
Warto zauważyd, że robotyzacja jest konieczna w starzejącym się społeczeostwie. Proces starzenia
się społeczeostwa jest także charakterystyczny dla krajów rozwiniętych. Im starsi mieszkaocy tym
mniej ludzi jest zdolnych pracowad w fabrykach, więc są oni zastępowani robotami.
Nie ma oczywistych zależności między PKB/osobę, bezrobociem lub średnimi zarobkami, a
robotyzacją. Oznacza to, że roboty nie wpływają bezpośrednio na zatrudnienie, a także nie są
bezpośrednio związane z PKB paostwa. Te dwie wartości zależą w większym stopniu od regulacji
prawno-podatkowych.
Liczba robotów na mln mieszkaoców
w zależności od PKB na osobę
Liczba robotów na mln mieszkaoców
w zależności od stopy bezrobocia
50000
3000
40000
2500
2000
30000
1500
20000
1000
10000
500
0
0
0
6
500
Chiny
1000
1500 2000
Indie
2500
3000
0
5
10
Chiny
Indie
Japonia
Tajlandia
Japonia
Tajlandia
Francja
Niemcy
Francja
Niemcy
Włochy
Hiszpania
Włochy
Hiszpania
Szwecja
Wielka Brytania
Szwecja
Wielka Brytania
15
4.2 Sytuacja robotyzacji w Polsce w kontekście makroekonomii
Polska jest zaliczana do krajów mało zrobotyzowanych, a jednocześnie krajów rozwijających się.
Mimo to od czasu przemian ustrojowych na początku lat 90tych zaczynamy doganiad pod tym
względem paostwa zachodniej Europy. Bardzo ważnym czynnikiem przyspieszającym ten rozwój są
przeróżne dotacje z Unii Europejskiej. Gospodarka naszego kraju stabilizuje się, a inflacja spada. W
ostatnich czasach obserwuje się także zjawisko starzenia się społeczeostwa. Jak widad te dwa
aspekty są silnie skorelowane z robotyzacją, utrzymanie tych trendów powinno pokryd się z
utrzymaniem trendu wzrostowego w robotyzacji przemysłu krajowego.
Mediana wieku w Polsce, źródło GUS
mężczyźni
7
kobiety
2008
2006
2004
2002
2000
1998
1996
1994
1992
1990
1988
1986
1984
1982
1980
1978
1976
1974
1972
1970
1968
1966
1960
1950
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
5 Sektory przemysłu stosujące linie zrobotyzowane
świecie i w Polsce - porównanie
- trendy na
Sprzedaż robotów na świecie z podziałem na branże
Sprzedaż robotów w Polsce z podziałem na branże
Ilośd robotów w Polsce w sektorach o
największej dynamice robotyzacji
800
700
600
Sztuk
500
400
300
200
100
0
spożywczy
chemiczny
metalowy
elektroniczny
26
tworzywa
sztuczne
548
2008
48
220
451
2009
94
37
778
390
703
5.1 Sektor metalurgiczny
Porównując zamówienia z poszczególnych branż w Polsce i na świecie możemy zauważyd, że w
2009r. w Polsce udział zamówieo dla sektora metalurgicznego był stosunkowo niski, co może
8
wskazywad na niezbyt rozwinięty przemysł metalowy w naszym kraju lub rozwój robotyzacji sektora
w przyszłości.
5.2 Sektor elektroniczny
Porównując światowe zamówienia robotów do powyższego wykresu przedstawiającego nasycenie
przemysłu światowego możemy zauważyd, że najszybciej robotyzowana jest elektryka/elektronika, w
której jednocześnie w tej chwili pracuje stosunkowo mało robotów. Trend ten jest widoczny także na
wykresach zamówieo nowych robotów w Japonii, gdzie 2010r. prawie połowa zamówieo na rynku
robotyki pochodziła z branży elektronicznej.
Zamówienia robotów i manipulatorów w Japonii przez poszczególne branże
(źródło JARA)
60000
50000
40000
30000
20000
10000
0
9
2009
2010
5.3 Przetwórstwo żywności
Bardzo duży potencjał wzrostu ma także produkcja żywności. Na 10 tys. pracowników znajduje się tu
mniej niż 50 robotów. Na przykładzie wykresu nowych instalacji robotów w Wielkiej Brytanii, a także
ankiety Control Engineering Polska można wyciągnąd wnioski, że w krajach rozwiniętych proces
automatyzacji produkcji żywności znacząco przyspieszył. Według powyższej ankiety 70% dostawców
uważa, że przetwórstwo spożywcze należy do branż, które najchętniej kupują roboty. Patrząc na
nowe instalacje na świecie wzrost nie jest tak imponujący z pewnością dlatego, że w biedniejszych
paostwach
wciąż
bardziej
opłaca
się
zatrudniad
pracowników
fizycznych.
Zamówienia robotów w Wielkiej Brytanii
6 Czynności wykonywane przez roboty
Porównując czynności wykonywane przez roboty w Wielkiej Brytanii i Polsce można zauważyd bardzo
podobne zastosowania. Wniosek z tego taki, iż pomimo różnic w branżach w jakich roboty są
wykorzystywane tak naprawdę czynności jakie wykonują są bardzo podobne. Automatyzacja w
poszczególnych branżach nie zależy więc od możliwości wykorzystania robotów do poszczególnych
czynności, ale opłacalności tego rozwiązania, które może się różnid w zależności od konkretnej
gospodarki i ogólnego rozwoju danej gałęzi przemysłu. Pewien wpływ na pewno ma doświadczenie
w integrowaniu robotów w produkcji danej branży przez krajowe przedsiębiorstwa.
10
Wykorzystanie zamówionych w 2009 roku robotów w Wielkiej Brytanii
7 Podsumowanie
Kierunkiem rozwoju światowego przemysłu jest automatyzacja i robotyzacja, nie ma co do tego,
żadnych wątpliwości, a rosnąca sprzedaż robotów to potwierdza. Kraje rozwijające się, które oferują
dobry klimat do inwestycji i początkowo tanią siłę roboczą z biegiem czasu także przechodzą na
produkcję zautomatyzowaną. Odejściu od pracowników fizycznych sprzyja regulacja rynku pracy,
dająca nowe prawa pracownikom, wzrost wykształcenia pozwalający na obsługę robotów przez
kadrę inżynieryjną, starzenie się społeczeostwa i stabilizacja sytuacji ekonomicznej kraju, która
sprzyja inwestycjom. Polska przechodzi przez identyczną drogę, a dotacje Unii Europejskiej wspierają
ten trend. Robotyzacja na świecie obejmuje coraz bardziej rozległe obszary przemysłu. Kiedyś
popularna głównie w branży motoryzacyjnej, dziś zdobywa przede wszystkim fabryki elektroniki, ale
także przetwórstwo żywności i przemysł metalurgiczny.
11