Strategie wyszukiwania informacji w bazach komputerowych PBW

1
Strategie wyszukiwania informacji w bazach komputerowych PBW:
PROLIB OPAC i BAZIE EDUKACYJNEJ.
Scenariusz warsztatów doskonalących
Czas trwania: 2 godz.
Uczestnicy: studenci I roku różnych kierunków studiów
Cele ogólne:
- zapoznanie uczestników kursu z możliwościami i strategiami wyszukiwania
informacji w bazach komputerowych biblioteki pedagogicznej
Cele operacyjne:
Student zna:
- bibliograficzne bazy danych PBW: PROLIB OPAC i Bazę
Edukacyjną
- strategie wyszukiwania informacji proste i złożone.
Student potrafi:
- samodzielnie wyszukać dane bibliograficzne potrzebnej
literatury poprzez wyszukiwanie proste lub złożone.
- zamówić książkę w wypożyczalni, zbiory czytelni, materiały
audiowizualne (film, encyklopedia multimedialna, książka
mówiona itp.) na dowolnym nośniku w Wydziale Zbiorów
Audiowizualnych
- stworzyć bibliografię załącznikową niezbędną przy pisaniu
pracy semestralnej, referatu, pracy licencjackiej, pracy
magisterskiej.
Metody pracy: pokaz, instruktaż, ćwiczenia
Formy pracy: praca indywidualna studenta
Środki dydaktyczne: baza danych PROLIB OPAC, Baza
Edukacyjna
2
Przebieg zajęć:
1. Wstęp
1.1. Powitanie uczestników kursu.
1.2. Przedstawienie tematu zasadniczego zajęć: Strategie wyszukiwania
informacji w bazach komputerowych PBW: PROLIB OPAC i BAZIE
EDUKACYJNEJ i oraz omówienie korzyści płynących z umiejętności
samodzielnego wyszukiwania informacji w bazach danych różnych
bibliotek.
Nauczyciel bibliotekarz omawia zawartość treściową i chronologiczną baz
bibliograficznych PROLIB OPAC i
Bazy Edukacyjnej oraz sposoby wyszukiwania informacji.
Baza PROLIB OPAC zawiera opisy bibliograficzne książek gromadzonych w
PBW w Bielsku-Białej oraz jej filiach
w Cieszynie, Milówce, Skoczowie i Żywcu, a także zbiorów audiowizualnych.
Zakres chronologiczny obejmuje okres od lat 50-tych XX wieku po najnowsze
nabytki. W bazie znajdują się opisy bibliograficzne wydawnictw zwartych z
pedagogiki, psychologii, nauk społecznych, a także innych nauk
humanistycznych, przyrodniczych oraz ścisłych.
Bibliograficzna Baza Edukacyjna jest tworzona przez pracowników Wydziału
Informacyjno-Bibliograficznego i Czytelni Pedagogicznej Biblioteki
Wojewódzkiej w Bielsku-Białej oraz filii w Cieszynie, Milówce, Skoczowie i
Żywcu. Baza zawiera ponad 30 tys. opisów bibliograficznych z 80 tytułów
czasopism oraz książek wydanych po 1997 r. Jest uzupełniana na bieżąco, dzięki
czemu umożliwia szybki dostęp do aktualnych informacji.
1.3.
Omówienie zawartości baz PROLIB OPAC i Bazy Edukacyjnej.
2. Część zasadnicza.
2.1.
Strategie wyszukiwania danych: prosta i zaawansowana – informacje
ogólne.
Prowadzący przedstawia różnicę w wyszukiwaniu prostym i zaawansowanym.
Następnie omawia możliwości wyszukiwania danych w bazie PROLIB OPAC
i BAZIE EDUKACYJNEJ: wyszukiwanie proste i przykłady łączenia
poszczególnych
warunków
wyszukiwawczych
w
wyszukiwaniu
zaawansowanym.
3
Wyszukiwanie proste w bazie PROLIB OPAC.
Wyszukiwanie proste w bazie sprowadza się do zastosowania jednego kryterium
wyszukiwawczego.
Katalog elektroniczny PROLIB OPAC umożliwia wyszukiwanie według
kryteriów:
Można wyszukiwać we wszystkich rodzajach zbiorów lub w wybranych
modułach:
- Wydawnictwo Zwarte
- Wydawnictwo Ciągłe/Zbiorowe
- Dokumenty elektroniczne
- Dokumenty dźwiękowe
- Filmy
Możemy zastosować następujące klucze wyszukiwania:
- Tytuł
- Osoba
- Hasło przedmiotowe
- UKD
Wyszukiwanie proste – przykład.
Poszukujemy książek autora Dąbrowska Regina. W tym celu:
- zaznaczamy kryterium wyszukiwania Osoba
- wpisujemy nazwisko w pole wyszukiwawcze,
- zaznaczamy moduł Wydawnictwo Zwarte,
- klikamy Szukaj
2. Wyniki przeszukania bazy:
- 2 wydawnictwa zwarte:
Dąbrowska Regina oraz lista tytułów:
1. Bezpiecznie przez życie czyli Jak uczyć dziecko unikania zagrożeń : w
domu, w kontaktach z innymi, w czasie zabaw na powietrzu / Regina
Dąbrowska. - Gdańsk : "Harmonia", 2009
2. Kraków poznawany umysłem i sercem / Regina Dąbrowska. - Kraków :
Wydawnictwo Bliżej Przedszkola, 2008
Kliknięcie w interesujący nas tytuł przenosi nas do okna, w którym
znajdziemy:
- opis formalny dokumentu,
- hasła przedmiotowe charakteryzujące treść dokumentu,
informację o dostępności dokumentu oraz jego lokalizacji.
4
Wyszukiwanie złożone w katalogu PROLIB OPAC
Wyszukiwanie złożone danych w bazie Prolib stosujemy wtedy, gdy chcemy
otrzymać precyzyjną odpowiedź na konkretny temat.
W wyszukiwaniu zaawansowanym możemy wpisywać warunki według
następujących kryteriów:
- Tytuł
- Seria
- Osoba
- Instytucja
- Impreza
- Hasło przedmiotowe
- Język
- UKD
- Kraj
Można wyszukiwać we wszystkich rodzajach zbiorów lub
w wybranych modułach:
- Wydawnictwo Zwarte
- Wydawnictwo Ciągłe/Zbiorowe
- Dokumenty elektroniczne
- Dokumenty dźwiękowe
- Filmy
Jest także możliwość łączenia tematów z określnikami w hasłach
przedmiotowych stosowanych w Bibliotece Narodowej.
Określniki przedstawiająSą to:
- określnik rzeczowy
- określnik chronologiczny
- określnik geograficzny
- określnik formalny
W wyszukiwaniu zaawansowanym system pozwala maskować
prawostronnie wyrażenia, łączyć je przy użyciu operatorów logicznych
(boole'owskich), daje także możliwość ograniczania listy odpowiedzi do roku
wydania, języka dokumentu lub dowolnego wyrażenia z opisu
bibliograficznego, a także wybranego położenia w bibliotece.
Wyszukiwanie złożone – przykład. Łączenie warunków wyszukiwania
za pomocą dwóch lub więcej haseł przedmiotowych. Ograniczanie
wyszukiwania z wykorzystaniem operatorów logicznych (i, lub,
oprócz).
W bazie wyszukano 1354 rekordy z hasłem przedmiotowym pedagogika i 43
rekordy z hasłem teologia. Aby znaleźć rekordy zawierające opisy
5
bibliograficzne z pogranicza obydwu nauk, łączymy obydwa hasła za pomocą
operatora „i”. Zbiór wspólny (obydwa tematy występują w charakterystyce
rzeczowej dokumentu) stanowią 2 rekordy:
1. Paedagogia perennis w dobie postmodernizmu : wychowawcze koncepcje
o. Jacka Woronieckiego a kultura przełomu XX i XXI wieku / Jarosław
Horowski. - Toruń ; Łysomice : Europejskie Centrum Edukacyjne,
cop. 2007
2. Pogranicza pedagogiki i nauk pomocniczych / pod red. Stanisława Palki.
- Kraków : Wydaw. Uniwersytetu Jagiellońskiego, cop. 2004
Wyszukiwanie proste w Bazie Edukacyjnej
Informacje bibliograficzne możemy wyszukiwać w sposób prosty według
następujących kluczy:
- według opisu – w polu warunku wpisujemy słowo (słowa), system
przeszukuje elementy opisu bibliograficznego i słowa kluczowe,
- według słów kluczowych – w polu warunku wpisujemy słowo (słowa)
charakteryzujące przedmiot naszych poszukiwań,
- według osoby – w polu warunku wpisujemy nazwisko (i imię) autora,
redaktora itp.
- według tytułu artykułu – w polu warunku wpisujemy tytuł poszukiwanego
artykułu z czasopisma lub jego fragment
- według tytułu czasopisma/książki – w polu warunku wpisujemy tytuł
czasopisma, wynik możemy ograniczyć podaniem roku i numeru, np.
„Remedium 2009 nr 2”,
- według sygnatury – wpisując w polu warunku sygnaturę książki otrzymujemy
informacje o jej rozdziałach,
- według haseł przedmiotowych – w polu warunku wpisujemy temat i (lub)
określnik języka haseł przedmiotowych Biblioteki Narodowej.
Wyszukiwanie proste w Bazie Edukacyjnej – przykład.
Prowadzący omawia budowę rekordu bibliograficznego artykuły z czasopisma :
Czy szkoła da się lubić? / Bogusław Śliwerski // Polonistyka. – 2006, nr 9,
s. 12-17
PBW-BB, PBW-C, PBW-M, PBW-S, PBW-Ż
6
Hasła przedmiotowe:
Uczniowie socjologia Polska
Nauczyciele socjologia Polska
Postawy Polska
Szkolnictwo socjologia Polska
Słowa kluczowe:
20 w.
21 w.
Młodzież szkolna
Nauczyciel
Polska
Postawy
Socjologia
Szkolnictwo
Następnie nauczyciel bibliotekarz omawia budowę rekordu bibliograficznego
rozdziału, bądź fragmentu książki na przykładzie rekordu z Bazy Edukacyjnej.
Oswajanie kontestacji, czyli rzecz o postawach pedagogów wobec graffiti i
grafficiarzy / Bogusław Śliwerski // W: Pedagogika alternatywna :
postulaty, projekty i kontynuacje. T. 2, Innowacje edukacyjne i reformy
pedagogiczne / pod red. nauk. Bogusława Śliwerskiego. - Kraków, 2007. - S.
351-364
PBW-BB cz 59694
Hasła przedmiotowe:
Graffiti
Młodzież wychowanie
Subkultura
Słowa kluczowe:
Filozofia
Graffiti
Młodzież
Styl życia
Subkultura
Wychowanie
7
Wyszukiwanie zaawansowane w Bazie Edukacyjnej
Istnieje możliwość lączenia zapytań wyszukiwawczych, dzięki czemu łatwiej
można znaleźć odpowiedź na bardzo szczegółowe zapytanie. Zapamiętane
wyszukiwania możemy łączyć Za pomocą operatorów „i”, „lub”, „i nie”.
PRZYKŁAD. Nauczyciel bibliotekarz prezentuje wyszukaną bibliografię na
temat publikacji Bogdana Wojciszke za lata 2005-2009.
2.2.
Ćwiczenia
Słuchacze indywidualnie wykonują ćwiczenia związane z odszukaniem książek
w bazie PROLIB OPAC oraz literatury z Bazy Edukacyjnej (Zestawy ćwiczeń.
Zał. nr 1). Wypisują rewersy na odnalezione książki i artykuły z czasopism.
Nauczyciel bibliotekarz sprawdza poprawność wykonywanych zadań, koryguje
błędy, służy pomocą w razie zapytań.
3. Zakończenie zajęć
Słuchacze mogą samodzielnie przećwiczyć korzystanie z baz komputerowych
PROLIB OPAC i Bazy Edukacyjnej. Konsultują ewentualne problemy z
prowadzącym, zadają mu pytania, poszukują informacji na interesujące ich
tematy.
Ewaluacja zajęć:
Prowadzący prosi o uczestników warsztatów wypełnienie ankiet,
w których oceniają przydatność i poziom przeprowadzonych zajęć. Zgłaszają
ewentualne propozycje innych tematów szkoleń.
Na zakończenie nauczyciel bibliotekarz dziękuje studentom za udział w
warsztatach, żegna się z nimi i zaprasza do korzystania ze zbiorów PBW.
Opracowała:
Barbara Derewiecka
Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka
w Bielsku-Białej
8
ZAŁĄCZNIK NR 1:
Ćwiczenia w stosowaniu strategii wyszukiwawczych w bazie PROLIB OPAC i
Bazie Edukacyjnej
……………..……………………………………………………………………
I ZESTAW
1. W bazie danych PROLIB OPAC odszukaj pozycje o Marku
Edelmanie.
2. Dla odszukanych pozycji wypisz rewersy.
3. Zwróć uwagę na to, na jakim nośniku jest zapisana
wyszukana pozycja i czy można ją wypożyczyć, czy
też jest dostępna na miejscu.
4. Zaznacz odpowiednio na rewersie, gdzie można otrzymać
wyszukaną pozycję (wypożyczalnia, czytelnia, zbiory
audiowizualne).
…………………………………………………………………………………
II ZESTAW
1. W bazie danych PROLIB odszukaj podręczniki dotyczące oświaty
dorosłych. Dla odszukanych książek wypisz rewersy.
2. Zwróć uwagę na to, czy książkę można wypożyczyć, czy jest
dostępna na miejscu (w czytelni).
3. Sprawdź, ile jest wydań książki w bibliotece.
4. Zaznacz odpowiednio na rewersie, gdzie można otrzymać szukaną
książkę (wypożyczalnia, czytelnia).
……………………………………………………………………………………
III ZESTAW
1. Na podstawie bazy danych PROLIB i Bazy Edukacyjnej
sporządź zestawienie bibliograficzne n/t chuligaństwa.
2. Przenieś bibliografię do pliku na pulpit.
…………………………………………………………………………………
9
IV ZESTAW
1. W bazie danych PROLIB odszukaj książkę, która dotyczy
filmu animowanego.
2. Dla odszukanej książki wypisz rewers.
3. Zwróć uwagę na to, gdzie można otrzymać szukaną książkę
(wypożyczalnia, czytelnia).
……………………………………………………………………………………
V ZESTAW
W bazie danych PROLIB i Bazie Edukacyjnej odszukaj pozycje na temat
ratownictwa medycznego.
1. Zwróć uwagę na jakich nośnikach informacji zapisane są dokumenty.
2. Zaznacz odpowiednio na rewersie, gdzie można otrzymać szukaną
książkę (wypożyczalnia, czytelnia)
……………………………………………………………………………………
VI ZESTAW
1. W bazie danych PROLIB odszukaj książkę na temat życia i twórczości
Edwarda Stachury.
2. Sprawdź ile egzemplarzy książki jest dostępnych w bibliotece, dla
odszukanych książek wypisz rewers.
3. Zwróć uwagę na to, czy można te książki wypożyczyć, czy też są
dostępne na miejscu.
4. Zaznacz odpowiednio na rewersie, gdzie można otrzymać szukaną
książkę (wypożyczalnia, czytelnia)