Stanowisko Federacji na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny

Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny
ul. Nowolipie 13/15; 00-150 Warszawa
tel./fax: 022 635 93 95; 022 887 81 40
www.federa.org.pl ; [email protected]
Stanowisko Federacji na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny przedstawione podczas
Powszechnego Przeglądu Okresowego Praw Człowieka poświęconego Polsce
Z satysfakcją przyjmujemy rekomendację Słowenii dla rządu polskiego, aby “zapewnić skuteczny mechanizm
odwoławczy kobietom, którym bezpodstawnie odmówiono dostępu do odpowiednich świadczeń z zakresu
zdrowia reprodukcyjnego” (Rekomendacja 90.108). Pragniemy zdecydowanie podkreślić, iż obecnie Polki nie
mają dostępu do jakiegokolwiek skutecznego środka odwoławczego w przypadku spotkania się z odmową
wykonania legalnej aborcji lub badań prenatalnych.
Wprowadzone w 2008 roku w Ustawie o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta prawo do zgłoszenia
sprzeciwu wobec opinii lekarza, które miało pomagać kobietom w uzyskaniu przysługujących im świadczeń, jest
nieskuteczne. Po pierwsze, jest ono niejasno uregulowane prawnie, trudno je zrozumieć i równie trudno się
nim posługiwać, w związku z czym pozostaje nieużywane. Wzywamy zatem polski rząd do weryfikacji i
wprowadzenia zmian do podstaw prawnych regulujących mechanizm sprzeciwu tak, aby mógł on być
wykorzystywany zgodnie z celem, w jakim został utworzony. Po drugie, z prawa do sprzeciwu wobec opinii bądź
orzeczenia lekarza można skorzystać wyłącznie w sytuacjach, kiedy, aby uzyskać legalną aborcję, potrzebna jest
zmiana treści orzeczenia bądź opinii. Nie gwarantuje ono jednak dostępu do samego zabiegu w konkretnym
przypadku. W rzeczywistości w dalszym ciągu trudno uzyskać to świadczenie, gdyż jest ono obwarowane
wieloma przeszkodami, a jednocześnie nie istnieje w polskim prawie mechanizm odwoławczy w sytuacji
odmowy wykonania legalnych świadczeń.
Pragniemy podkreślić, iż z prawa do sprzeciwu nie można skorzystać, aby zmienić decyzję lekarza o
nieprzeprowadzeniu legalnej aborcji bądź o niewystawieniu skierowania na badania prenatalne. Polski rząd
nieustannie odmawia przyznania, że nie istnieje skuteczny mechanizm gwarantujący realny dostęp do legalnej
aborcji i badań prenatalnych w odpowiednim czasie. Niepokoi fakt, iż rekomendacja Słowenii została uznana
jako już wprowadzona. Oznacza to, iż według polskiego rządu mechanizm sprzeciwu jest skuteczny i
wystarczający. Wiadomo jednak, że w najlepszym wypadku jest to deklaracja nieszczera, w najgorszym zaś –
całkowicie fałszywa.
Wzywamy polski rząd do przyjęcia do wiadomości ograniczeń stosowania mechanizmu sprzeciwu i jego
nieskuteczności w przypadkach odmowy legalnej aborcji bądź skierowania na badania prenatalne.
Zdecydowanie zalecamy także rządowi polskiemu wprowadzenie nowego, realnego, terminowego i
skutecznego środka gwarantującego dostęp do legalnych świadczeń zdrowia reprodukcyjnego.