Agnieszka Mazur Czy aktywność fizyczna może zmieniać mózg?
Transkrypt
Agnieszka Mazur Czy aktywność fizyczna może zmieniać mózg?
CZY AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA MOŻE ZMIENIAĆ MÓZG? Obecnie największym zagrożeniem dla zdrowia społeczeństwa jest obserwowane obniżenie aktywności fizycznej. Skutki tego w postaci zmian w metabolizmie stwierdza się niekiedy już u dzieci. W samej Unii Europejskiej 40-60% populacji prowadzi siedzący tryb życia; a oto, wynikające z wielkiej liczby badań, skutki ograniczonej aktywności fizycznej ( hipokinezji, hipodynamii, sedenterii, niedoruchliwości mięśniowej): - zwiększone ryzyko schorzeń sercowo - naczyniowych - pogorszenie funkcji metabolicznych i obniżenie przemiany materii ( ryzyko otyłości, cukrzycy typu II, wzrost LDL cholesterolu we krwi, pogorszenie tolerancji glukozy oraz zakłócenie funkcji trawiennych) - atrofia mięśni ( zmniejszenie siły i wytrzymałości mięśniowej, gorsze możliwości funkcjonalne) - osteoporoza (demineralizacja tkanki kostnej, bóle i złamania kości) - zmniejszenie odporności swoistej i odporności nieswoistej ustroju (obniżenie liczby komórek obronnych, zwiększone ryzyko nowotworów) - spadek wydolności fizycznej (zmniejszenie maksymalnej wentylacji płuc, spadek pojemności życiowej płuc) - negatywny wpływ na zdrowie psychiczne (gorsza samoocena, skłonność do stresu, zakłócone funkcje poznawcze) Aktywność fizyczna a psychika i styl życia Aktywność fizyczna wpływa nie tylko na rozwój somatyczny i wydolność fizyczną ustroju. Zebrano już dowody naukowe, że wzmacnia również układ nerwowy, zwiększa zdolność do pracy umysłowej oraz spowalnia spadek zdolności poznawczych. Obserwuje się, że ćwiczenia i trening powodują lepszą tolerancję stresów i napięć oraz szybsze ustępowanie złego samopoczucia. W badaniach wykazano pozytywny wpływ uczestnictwa w aktywności fizycznej na osiągnięcia szkolne i wyniki na egzaminach. Przyczyn upatruje się w poprawie przepływu krwi do mózgu, lepszym nastroju, zwiększeniu koncentracji uwagi i poczucia własnej wartości. Mózg – korzyści wynikające z ćwiczeń Przez lata uznawano mózg jako organ wyjątkowo statyczny ze względu na brak możliwości regeneracji i namnażania nowych neuronów w wieku dorosłym. Dopiero w roku 1999 wykazano, najpierw na myszach, potem u człowieka możliwość tworzenia i wzrostu nowych komórek nerwowych. Pod wpływem stymulującej roli aktywności fizycznej ( 3 miesiące treningi aerobowego) ludzki mózg wytwarza nowe komórki nerwowe. Pojawiły się one w zakręcie zębatym hipokampa, czyli obszarze odpowiedzialnym za pamięć, uczenie się, procesy poznawcze, podzielność i skupienie uwagi oraz wspomnienia i emocje. Później zebrano kolejne obserwacje wskazujące, ze aerobowa aktywność fizyczna całego ciała może wpływać na zmiany zachodzące w mózgu na poziomie molekularnym i komórkowym. Intensywny trening skłania neurony do tworzenia gęstych sieci połączeń nerwowych i tworzenia nowych komórek, a nie tylko – jak sądzono dotychczas – jedynie aktywizuje krążenie i dostarcza substratów energetycznych. Z kolei sieć neuronalnych dendrytów ( odpowiedzialna za przekazywanie informacji) może ulegać wybitnej redukcji w efekcie stresu. Hormon stresu – kortyzol – uszkadza komórki hipokampa zakłócając procesy pamięci i uczenia się. Istnieją obawy, że bierny styl życia może stać się przyczyną osłabienia kondycji psychicznej i intelektualnej kolejnych pokoleń. Stale rośnie liczba dowodów, ze korzyści wynikające z ćwiczeń fizycznych mogą być podobne lub nawet większe niż stosowanie leczenia psychofarmakologicznego czy psychoterapii. Ruch kształtuje umysł! Wskazania dotyczące poziomu aktywności fizycznej. Młodzież 5-18 lat 60 minut lub więcej umiarkowanej do intensywnej aktywności każdego dnia, która jest niezbędna z punktu widzenia potrzeb rozwojowych. Dorośli 18+ 30 minut umiarkowanej aktywności fizycznej, przez co najmniej 5 dni w tygodniu 8-10 ćwiczeń z oporem, przez co najmniej 2-3 dni w tygodniu Po 65 roku życia należy dostosować rodzaj i intensywność aktywności fizycznej. Na podstawie artykułu prof. dr hab. Wiesława Osińskiego