Wystąpienie -

PREZES
NAJWYŻSZEJ IZBY KONTROLI
Krzysztof Kwiatkowski
KBF-4100-001-09/2014
P/14/001
WYSTĄPIENIE
POKONTROLNE
I. Dane identyfikacyjne kontroli
Numer i tytuł kontroli
P/14/001 – Realizacja przez Narodowy Bank Polski zadań związanych z obsługą
budżetu państwa oraz gospodarką własną w 2013 r.
Jednostka
przeprowadzająca
kontrolę
Najwyższa Izba Kontroli
Departament Budżetu i Finansów
Kontrolerzy
1. Ewa Trześniewska, główny specjalista kontroli państwowej, upoważnienie
do kontroli nr 88707 z dnia 30 grudnia 2013 r.
2. Andrzej Bolek, doradca ekonomiczny, upoważnienie do kontroli nr 88729 z dnia
7 stycznia 2014 r.
3. Tomasz Wańkowicz, główny specjalista kontroli państwowej, upoważnienie
do kontroli nr 88708 z dnia 30 grudnia 2013 r.
(dowód: akta kontroli str. 1-5)
Jednostka
kontrolowana
Narodowy Bank Polski, ul. Świętokrzyska 11/21, 00-919 Warszawa
Kierownik jednostki
kontrolowanej
Marek Belka, Prezes Narodowego Banku Polskiego1
II. Ocena kontrolowanej działalności
Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie2 realizację w 2013 r. zadań związanych
z prowadzeniem bankowej obsługi budżetu państwa przez Narodowy Bank Polski
oraz wybranych do kontroli aspektów gospodarki własnej Banku.
Ocena
Narodowy Bank Polski (NBP) prowadził bankową obsługę budżetu państwa zgodnie
z przepisami działu III rozdziału 7 „Bankowa obsługa budżetu państwa oraz
niektórych jednostek sektora finansów publicznych” ustawy z dnia 27 sierpnia
2009 r. o finansach publicznych3, rozporządzenia Ministra Finansów z dnia
20 grudnia 2010 r. w sprawie szczegółowego sposobu wykonywania budżetu
państwa4 oraz z umową podpisaną z Ministrem Finansów na obsługę centralnego
rachunku bieżącego budżetu państwa.
Uzasadnienie oceny
Terminowo i prawidłowo realizowane były zlecone przez Ministra Finansów
polecenia przelewów. Prawidłowo naliczone zostały odsetki od lokat złotowych
i walutowych. Terminowo przekazano je na rachunek deponenta.
W sprawozdaniu finansowym NBP na dzień 31 grudnia 2013 r., zaopiniowanym bez
zastrzeżeń przez biegłego rewidenta, wykazano zerowy wynik finansowy. Wynik ten
jest efektem pokrycia niezrealizowanych kosztów wynikających ze zmian kursu
złotego do walut obcych, które na koniec roku spowodowałyby stratę w wysokości
6.761.624,1 tys. zł, przychodami z tytułu częściowego rozwiązania rezerwy na
pokrycie ryzyka zmian kursu złotego do walut obcych. Było to działanie zgodne
z postanowieniem § 4 ust.1 uchwały nr 12/2010 Rady Polityki Pieniężnej z dnia
1
2
3
4
Uchwała Sejmu RP z dnia 10 czerwca 2010 r. w sprawie powołania Prezesa NBP (M.P. Nr 44, poz. 616).
Najwyższa Izba Kontroli stosuje trójstopniową skalę ocen: pozytywna, pozytywna mimo stwierdzonych
nieprawidłowości, negatywna.
Dz. U. z 2013 r. poz. 885 ze zm.
Dz. U. Nr 245, poz. 1637 ze zm. – rozporządzenie uchylone z dniem 31 stycznia 2014 r.
2
14 grudnia 2010 r. w sprawie zasad tworzenia i rozwiązywania rezerwy na pokrycie
ryzyka zmian kursu złotego do walut obcych w NBP5.
Wpłata z zysku NBP za 2012 r. do budżetu państwa została odprowadzona
w wysokości 5.264,0 mln zł zgodnie z art. 69 ust. 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r.
o Narodowym Banku Polskim6.
Gospodarka własna w skontrolowanych obszarach prowadzona była zgodnie
z obowiązującymi procedurami wewnętrznymi Banku. Zbadane zamówienia
publiczne były celowe i zostały udzielone w sposób gospodarny, zgodnie
z przepisami ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych7.
Wydatki na zakupy usług obcych i promocję objęte kontrolą były celowe, legalne
oraz rzetelne i gospodarne. Najwyższa Izba Kontroli zwraca uwagę
na utrzymywanie się od kilku lat niskiego poziomu realizacji planu inwestycyjnego
oraz na przewlekłość procesu realizacji projektu Centrum Pieniądza NBP
im. Sławomira S. Skrzypka.
III. Opis ustalonego stanu faktycznego
1. Bankowa obsługa budżetu państwa w 2013 r.
Stosownie do art. 3 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym
Banku Polskim do zadań NBP należy prowadzenie bankowej obsługi budżetu
państwa. Zgodnie z art. 51 ust. 1 pkt 2 wyżej wymienionej ustawy NBP prowadzi
rachunki budżetu państwa.
Opis stanu
faktycznego
W ramach bankowej obsługi budżetu państwa NBP prowadzi centralny rachunek
bieżący budżetu państwa oraz rachunki bieżące i pomocnicze państwowych
jednostek budżetowych i państwowych funduszy celowych. Na koniec 2013 r. NBP
obsługiwał 3.401 podmiotów sektora finansów publicznych, dla których prowadził
8.017 rachunków bieżących oraz 6.572 rachunków pomocniczych złotowych
i walutowych.
Kontrola stanu pokrycia deficytu budżetowego środkami na rachunku budżetu
państwa prowadzonym przez NBP w wybranych 53 dniach 2013 r. nie wykazała
przypadku braku pokrycia bieżącego niedoboru budżetu państwa w zgromadzonych
środkach i zaciągania zobowiązań w NBP na sfinansowanie deficytu budżetowego.
Na rachunku budżetu państwa w 2013 r. w NBP zaewidencjonowano dochody
w kwocie 279.151.197,6 tys. zł, wydatki w wysokości 321.342.918,4 tys. zł oraz
deficyt budżetowy w wysokości 42.191.720,8 tys. zł.8
Na dzień 18 lutego 2014 r. nie było środków budżetowych na rachunkach
państwowych jednostek budżetowych prowadzonych przez NBP dla obsługi budżetu
państwa 2013 r.
Skarb Państwa posiadał na koniec 2013 r. środki w NBP na rachunkach w walutach
obcych w wysokości 3.614,7 mln zł, na rachunkach pomocniczych jednostek
budżetowych w wysokości 1.841,4 mln zł oraz na rachunkach lokat terminowych
prowadzonych w walucie krajowej w wysokości 569,8 mln zł. Ogółem środki Skarbu
Państwa w NBP na koniec 2013 r. wyniosły 7.684,7 mln zł i były o 9.501,1 mln zł
niższe niż na koniec 2012 r., tj. o 55,3%.
(dowód: akta kontroli str. 2300-2347, 2355)
5
6
7
8
Dz. Urz. NBP nr 17, poz. 19.
Dz.U. z 2013 r. poz. 908 ze zm.
Dz. U. z 2013 r. poz. 907 ze zm.
Dane przedstawiają stan rachunku po operacjach korygujących przeprowadzonych do 31 marca 2014 r.
3
Kontrola terminowości realizacji przez NBP poleceń przelewów złożonych przez
Ministra Finansów, przeprowadzona na próbie 1.322 przelewów wykazała,
że zostały one zrealizowane zgodnie ze zleceniami Ministra Finansów, tj. w dniu
złożenia zlecenia lub w dniu następnym, w zależności od zarejestrowania zlecenia
w systemie księgowym NBP. W 2013 r. system Banku odnotował 3 błędne
polecenia przelewów w trzech „paczkach” złożonych przez Ministra Finansów
w systemie TREZOR. W związku z tym, że w przypadku wykrycia błędu w poleceniu
przelewu system akceptacji odrzuca całą „paczkę” poleceń przelewów, odrzuconych
zostało 1.497 poleceń przelewów na łączną kwotę 1.101,9 mln zł. Postępowanie
NBP było uzasadnione, gdyż przyczyną odrzucenia poleceń przelewów był fakt,
że jednostka będąca beneficjentem płatności nie była uczestnikiem rozliczeń
w systemie SORBNET. Po poprawieniu błędnych danych przedmiotowe polecenia
przyjęto do realizacji.
(dowód: akta kontroli str. 2348-2352)
W 2013 r. NBP utrzymywał 528 lokat jednostek budżetowych o terminach
zapadalności od jednego do 360 dni, w tym 288 lokat Ministra Finansów.
Stosownie do art. 83 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach
publicznych, Minister Finansów może dokonywać lokat w złotych i walutach obcych
w NBP. Umowa w sprawie lokowania środków pieniężnych przez Ministra Finansów
na rachunkach lokat terminowych w złotych w NBP podpisana została 18 grudnia
2006 r. Zgodnie z § 3 ust. 2 tej umowy, w załączniku do aneksu nr 6 z dnia
20 grudnia 2012 r. do umowy określono dzienne limity stanu tych lokat na 2013 r.,
w różnych okresach w wysokości od 2,0 mld zł do 4,5 mld zł. W 2013 r. nie wystąpiły
przypadki przekroczenia dziennego limitu lokat Ministra Finansów w NBP.
W 2013 r. Minister Finansów utrzymywał w NBP [ ]9, tj. o 19,4% niższą niż w 2012
r. Odsetki wypłacone od lokat zapadłych w 2013 r. wyniosły 34,0 mln zł. Kontrola
siedmiu losowo wybranych lokat na kwotę 9.171,0 mln zł wykazała, że odsetki
wyliczono i przekazano zgodnie z § 5 wyżej wymienionej umowy.
Szczegółowe zasady lokowania przez Ministra Finansów środków pieniężnych
w walutach obcych w NBP ustalone zostały w umowie rachunku bankowego
w walutach obcych z dnia 26 sierpnia 2008 r. W 2013 r. Minister Finansów
utrzymywał w NBP [....]10 wykazała, że były one obsługiwane zgodnie z warunkami
wyżej wymienionej umowy.
Prowadzenie rachunków i przyjmowanie lokat w złotych i w walutach obcych
od podmiotów upoważnionych na podstawie odrębnych przepisów do składania
lokat w NBP, uregulowane było uchwałami Zarządu NBP. Szczegółowe zasady
otwierania i prowadzenia przez NBP lokat określają umowy rachunku bankowego.
W 2013 r. pozostałe jednostki budżetowe, z którymi podpisane były umowy
na prowadzenie rachunku bankowego utrzymywały w Oddziałach Okręgowych NBP
220 lokat na kwotę 105,9 mln zł, 18 lokat na kwotę 8,5 mln EUR oraz dwie lokaty na
kwotę 0,01 mln GBP.
(dowód: akta kontroli str. 2356-2537)
W działalności NBP w przedstawionym wyżej zakresie nie stwierdzono
nieprawidłowości.
Ustalone
nieprawidłowości
9
Wyłączenia jawności dokonano przez NIK z uwagi na tajemnicę przedsiębiorstwa na podstawie art. 5 ust. 1 i 2
ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej w związku z art. 11 ust. 4 ustawy z dnia
16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji; wyłączenia jawności dokonano w interesie
Narodowego Banku Polskiego.
10 Wyłączenia jawności dokonano przez NIK z uwagi na tajemnicę przedsiębiorstwa na podstawie art. 5 ust. 1 i 2
ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej w związku z art. 11 ust. 4 ustawy z dnia
16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji; wyłączenia jawności dokonano w interesie
Narodowego Banku Polskiego.
4
2. Wynik finansowy NBP
2.1.
Opis stanu
faktycznego
Plan finansowy NBP na 2013 r.
Zgodnie z art. 64 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r o Narodowym Banku Polskim
NBP prowadzi gospodarkę finansową na podstawie rocznego planu finansowego.
Tryb i zasady opracowania planu finansowego NBP i sprawozdania z jego realizacji
reguluje uchwała nr 28/2008 Zarządu NBP z dnia 2 lipca 2008 r. ze zmianami. Plan
finansowy NBP na 2013 r. opracowany został zgodnie z przepisami wyżej
wymienionej uchwały, uchwalony przez Zarząd NBP w dniu 29 listopada 2012 r.
i zatwierdzony przez Radę Polityki Pieniężnej w dniu 5 grudnia 2012 r.
W Planie przyjęto, że działalność NBP w 2013 r. zamknie się ujemnym wynikiem
finansowym (stratą) w wysokości 4.400,7 mln zł. Założono zatem zmniejszenie
wyniku finansowego o 9.633,2 mln zł w stosunku do przewidywanego na 2012 r.
Wynikało to głównie z przewidywanego obniżenia wyniku z tytułu operacji
finansowych o 8.006,3 mln zł, w tym między innymi wystąpienia niższego salda
zrealizowanych dodatnich i ujemnych różnic kursowych i cenowych o 7.787,4 mln zł.
Plan nie był aktualizowany w 2013 r., co NBP tłumaczył dużą niepewnością
w kształtowaniu się czynników zewnętrznych takich jak: kursy walutowe, ceny
papierów wartościowych, oprocentowanie instrumentów finansowych. Z tych
samych względów w procesie planowania przyjęto założenie o stałości parametrów,
w tym między innymi kursu walutowego. Dla dwóch głównych walut w aktywach
NBP, tj. dolara amerykańskiego i euro przyjęto kurs z dnia 28 września 2012 r.
w wysokości: USD/PLN 3,1780 i EUR/PLN 4,1138. W rzeczywistości kształtował
się on na poziomie odmiennym od założonego. Na koniec 2013 r. wyniósł: USD/PLN
3,0120 i EUR/PLN 4,1472, a w trakcie roku średnio: USD/PLN 3,1608
i EUR/PLN 4,1975.
Efektem przyjętych założeń było nieuwzględnienie w planie rezerwy na pokrycie
ryzyka zmian kursu złotego do walut obcych, ponieważ zgodnie z przepisami
rezerwę wykorzystuje się wyłącznie na pokrycie kosztów niezrealizowanych zmiany
kursu złotego do walut obcych, mogących spowodować stratę, które wobec
założenia o stałości parametrów zostały zaplanowane w zerowej wysokości.
Do planu przyjęto wielkość kosztów działania NBP11 i amortyzacji na 2013 r. zgodną
z planem kosztów działania NBP i amortyzacji zatwierdzonym przez Zarząd NBP
w październiku 2012 r. Planowane koszty działania NBP zrealizowane zostały
w 78,0%, a koszty amortyzacji w 115,3%. Odchylenia w realizacji planu kosztów
działania NBP nie miały istotnego wpływu na realizację planu wyniku finansowego
NBP. Informacje na temat wielkości planowanej straty na 2013 r. NBP udostępnił
Ministerstwu Finansów w korespondencji z marca i lipca 2013 r.
(dowód: akta kontroli str. 1346-1650, 1768)
Ustalone
nieprawidłowości
W działalności NBP w przedstawionym wyżej zakresie nie stwierdzono
nieprawidłowości.
2.2.
Opis stanu
faktycznego
Wykonanie wyniku finansowego w 2013 r.
W sprawozdaniu finansowym NBP na dzień 31 grudnia 2013 r. wykazano zerowy
wynik finansowy. Był on o 4.400,7 mln zł wyższy od planowanego,
a o 5.541,1 mln zł niższy od wyniku osiągniętego w 2012 r.
Wynik finansowy za 2013 r. był rezultatem wykonania przychodów i kosztów ogółem
na poziomie 19.991,2 mln zł. Przychody zrealizowano w wysokości wyższej
11
Obejmują one koszty wynagrodzeń z narzutami, koszty administracyjne, w tym: koszty zużycia materiałów i
energii, koszty podatków i opłat, koszty emisji znaków pieniężnych, koszty usług obcych, koszty podróży
służbowych, koszty świadczeń na rzecz pracowników oraz pozostałe koszty.
5
od zaplanowanych o 11.385,6 mln zł, a koszty w kwocie wyższej o 6.984,9 mln zł.
Oznacza to, że zrealizowane wielkości dalece odbiegały od prognozowanych.
W porównaniu do końca 2012 r. przychody były wyższe o 2.419,3 mln zł, a koszty
o 7.960,4 mln zł.
Wyższe od planowanych przychody wynikały głównie z nieplanowanych przychodów
z tytułu rozwiązania rezerwy na pokrycie ryzyka zmian kursu złotego do walut
obcych w wysokości 6.761,6 mln zł, przychodów z tytułu zrealizowanych dodatnich
różnic kursowych w wysokości 5.138,8 mln zł, wyższej niż zaplanowano
o 5.107,9 mln zł, przychodów z tytułu zrealizowanych różnic cenowych w kwocie
1.750,3 mln zł, niższej od planowanej o 669,7 mln zł. Wyższe niż planowano były
również przychody z odsetek i dyskonta o 133,7 mln zł oraz pozostałe przychody
o 52,8 mln zł.
Rezerwę rozwiązano zgodnie z przepisami § 4 ust. 1 uchwały nr 12/2010 Rady
Polityki Pieniężnej z dnia 14 grudnia 2010 r. w sprawie zasad tworzenia
i rozwiązywania rezerwy na pokrycie ryzyka zmian kursu złotego do walut obcych
w NBP.
Przychody ze zrealizowanych różnic kursowych wynikały z kształtowania się kursu
złotego do walut obcych na poziomie odmiennym od planowanego oraz skali
sprzedaży walut obcych. Największe kwotowo przychody ze zrealizowanych różnic
kursowych wystąpiły w walutach: USD w wysokości 1.834,6 mln zł,
EUR 1.183,4 mln zł i GBP 1.095,6 mln zł.
Niższe od planowanego wykonanie przychodów z tytułu zrealizowanych różnic
cenowych wynikało z obrotu zagranicznymi papierami wartościowymi w warunkach
niskich cen tych papierów na rynkach finansowych.
Wzrost przychodów z tytułu odsetek i dyskonta dotyczył głównie (w 87,9%)
przychodów od środków NBP zgromadzonych na rachunkach bankowych
w walutach obcych.
Wzrost pozostałych przychodów wynikał między innymi z otrzymania należnej
części zysku ze sprzedaży przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy części
zasobu złota.
Wyższy poziom kosztów ogółem wynikał głównie z wyższych od planowych
o 9.866,7 mln zł kosztów składających się na wynik z operacji finansowych. Na ten
wzrost złożyły się: nieplanowane koszty niezrealizowane z wyceny kursowej zasobu
walut obcych w kwocie wyższej o 6.816,0 mln zł, wyższe o 1.225,5 mln zł koszty
niezrealizowane wyceny cenowej wynikające z niższego niż planowano poziomu
cen papierów wartościowych na koniec 2013 r., wyższe o 1.173,4 mln zł
zrealizowane ujemne różnice cenowe oraz wyższe o 651,8 mln zł zrealizowane
ujemne różnice kursowe.
Wzrost kosztów ogółem wynikał również ze wzrostu, w stosunku do planu,
pozostałych kosztów o 20,7 mln zł (dotyczących głównie nieruchomości NBP
w Zegrzu i nieodpłatnego przekazania Skarbowi Państwa nieruchomości przy
ul. Syreny w Warszawie), kosztów amortyzacji o 10,6 mln zł oraz kosztów opłat
i prowizji o 2,7 mln zł.
Koszty działania NBP zaplanowane na 2013 r. w wysokości 1.290,3 mln zł zostały
zrealizowane w kwocie 1.006,7 mln zł, tj. niższej od planu o 283,6 mln zł. Złożyły się
na nią niższe o 155,4 mln zł koszty emisji znaków pieniężnych, niższe o 31,5 mln zł
koszty administracyjne i niższe od planowanych o 0,3 mln zł koszty wynagrodzeń
pracowników wraz z narzutami. W planowanych kosztach uwzględniono rezerwę
na wzrost kosztów działania w kwocie 96,4 mln zł, która nie została wykorzystana.
(dowód: akta kontroli str. 1770-1932, 1935-1972, 2012-2259)
6
Ustalone
nieprawidłowości
W działalności NBP w przedstawionym wyżej zakresie nie stwierdzono
nieprawidłowości.
2.3.
Opis stanu
faktycznego
Rezerwy
W 2013 r. nie uległy zmianie zasady tworzenia i rozwiązywania rezerw na pokrycie
ryzyka zmian kursu złotego do walut obcych. Na koniec poprzedniego roku, rezerwa
utworzona w wysokości 11.457.911,7 tys. zł była równa kwocie niepokrytej
skumulowanej straty z lat ubiegłych. Na dzień 31 grudnia 2013 r. kwota rezerwy
wyniosła 4.696.287,6 tys. zł, tj. o 6.761.624,1 tys. zł (59,0%) mniej od rezerwy
na koniec 2012 r. Rezerwę rozwiązano z powodu wystąpienia na koniec 2013 r.
kosztów niezrealizowanych wynikających ze zmian kursu złotego do walut obcych,
które spowodowałyby stratę NBP. Na mocy § 4 ust. 1 uchwały nr 12/2010 RPP
z dnia 14 grudnia 2010 r. w sprawie zasad tworzenia i rozwiązywania rezerw na
pokrycie ryzyka zmian kursu złotego do walut obcych w NBP, nastąpiło częściowe
wykorzystanie rezerwy, poprzez jej rozwiązanie na dobro przychodów.
Utworzone przez NBP rezerwy na przyszłe zobowiązania na koniec 2013 r. wynosiły
123.579,7 tys. zł i były o 9.844,9 tys. zł (8,7%) wyższe niż w roku poprzednim.
Dotyczyły one w szczególności zobowiązań wobec pracowników w wysokości
121.638,6 tys. zł, które w stosunku do poprzedniego roku wzrosły o 11.262,7 tys. zł,
tj. o 10,2%. Wzrost rezerw był wynikiem zwiększenia przyszłych zobowiązań z tytułu
odpraw emerytalnych.
W planie finansowym NBP uwzględniono również rezerwę na wzrost kosztów
działania NBP w kwocie 93,2 mln zł, z tego 72,0 mln zł na pokrycie dodatkowego
zakupu banknotów w Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych S.A. W trakcie
roku rezerwa została podwyższona do 96,4 mln zł na skutek dokonywanych
zwiększeń i zmniejszeń limitów kosztów administracyjnych. Rezerwa ta nie została
wykorzystana w 2013 r.
(dowód: akta kontroli str. 1654-1765, 1933, 1973-2011)
Ustalone
nieprawidłowości
W działalności NBP w przedstawionym wyżej zakresie nie stwierdzono
nieprawidłowości.
2.4.
Opis stanu
faktycznego
Wpłata do budżetu państwa w 2013 r. części zysku NBP za 2012 r.
Zgodnie z art. 69 ust. 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku
Polskim, 95% rocznego zysku NBP podlega odprowadzeniu do budżetu państwa
w terminie 14 dni od dnia zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego.
Uchwałą nr 106/2013 z dnia 21 czerwca 2013 r. Rada Ministrów zatwierdziła roczne
sprawozdanie finansowe NBP na dzień 31 grudnia 2012 r., wykazujące zysk
w wysokości 5.541.094,6 tys. zł. NBP w dniu 25 czerwca 2013 r. przekazał
do Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie rozliczenie zysku
za 2012 r. oraz wpłatę do budżetu państwa 95% zysku w kwocie 5.264.039,9 tys. zł.
Pozostałe 5% zysku w kwocie 277.054,7 tys. zł przeznaczono na fundusz
rezerwowy NBP, zgodnie z art. 62 ust. 1 i 2 ustawy o NBP.
(dowód: akta kontroli str. 1651-1653, 1934)
Ustalone
nieprawidłowości
W działalności NBP w przedstawionym wyżej zakresie nie stwierdzono
nieprawidłowości.
3. Gospodarka własna NBP
3.1.
Opis stanu
faktycznego
Koszty działania NBP
Koszty działania NBP w 2013 r. w wysokości 1.006,7 mln zł były o 283,6 mln zł
niższe od planowanych, tj. o 22%. W porównaniu z 2012 r. koszty te wzrosły
7
o 12,8 mln zł, tj. o 1,3%. NIK skontrolowała prawidłowość poniesienia kosztów
na wybrane usługi obce, informację i promocję oraz postępowania o udzielenie
wybranych zamówień publicznych.
W planie finansowym NBP na 2013 r. koszty usług obcych zaplanowano na kwotę
167,3 mln zł, a w trakcie roku zwiększono do 168,4 mln zł. Poniesiono koszty
w wysokości 145,9 mln zł, tj. w 86,6% planu po zmianach. Były one niższe
od kosztów poniesionych w 2012 r. o 12,2 mln zł, tj. o 7,7%. Kontrolą objęto niżej
wymienione koszty działania Banku z zakresu gospodarki własnej, które w 2013 r.
wykazały największą zmienność w stosunku do kosztów poniesionych w 2012 r.
Koszty badań naukowych i analiz w 2013 r. zaplanowano na kwotę 3,4 mln zł,
wyższą o 1,4 mln zł od poniesionych w 2012 r. Koszty te zrealizowano w wysokości
1,8 mln zł, niższej od ujętej w planie o 1,6 mln zł, tj. 47,1%. W porównaniu
do 2012 r. zmniejszyły się o 0,2 mln zł (10%). Niższa realizacja tych kosztów
wystąpiła w związku z przesunięciem na 2014 r. terminu realizacji drugiego etapu
„Badania zasobności gospodarstw domowych” oraz rezygnacji w 2013 r.
z przeprowadzenia „Badania ankietowego wśród cudzoziemców pracujących
w Polsce”.
Koszty doradztwa i konsultacji w 2013 r. zaplanowano na kwotę 6,3 mln zł,
a w ciągu roku zwiększono do 6,9 mln zł. Koszty te zrealizowano w wysokości
7,1 mln zł, wyższej od planu po zmianach 0,2 mln zł (3,9%). W porównaniu do
2012 r. były one niższe o 3,2%. Wyższa od planowanej realizacja tych kosztów
wynikała z przeprowadzenia zwiększonej liczby konsultacji projektowoprogramistycznych w obszarze informatyki. Wydatki z tego tytułu zrealizowano
zgodnie z obowiązującymi w NBP regulacjami w tym zakresie.12
(dowód: akta kontroli str. akt 858-865, 942, 1393-1397, 1893, 2201,
2264-2265, 2289, 2295-2297)
Kontrolą NIK objęto osiem płatności wynikających z faktur13 wystawionych na kwotę
900,1 tys. zł za usługi badań naukowych i analiz oraz doradztwa i konsultacji.
Zakupu tych usług dokonano bez zastosowania ustawy prawo zamówień
publicznych, w tym w wyniku postępowań o dokonanie zakupu o wartości
nieprzekraczającej 14 tys. euro. Podstawą do wyłączenia był art. 4 pkt 2 lit. a)
i art. 4 pkt 3 lit. e) oraz art. 4 pkt 8 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Współfinansowana przez NBP oraz Ministerstwo Sportu i Turystyki usługa dotyczyła
badań pilotażowych wykorzystywanych dla potrzeb sporządzania bilansu
płatniczego w zakresie podróży zagranicznych Polaków i cudzoziemców
przyjeżdżających do Polski. Zbadano również umowy finansowane przez NBP
dotyczące: wykonania opracowania naukowo-badawczego „Zasobność gospodarstw
domowych w Polsce – pilotaż metodologiczny”, opracowania miesięcznych
i kwartalnych wskaźników wolumenu i cen importu za lata 2001-2011 i eksportu za
lata 2006-2011 według głównych kategorii ekonomicznych BEC (ang. Broad
Economic Categories). Ponadto zbadano umowę, na podstawie której zewnętrznej
firmie zlecono, wykonanie specjalistycznej analizy prawnej w przedmiocie potrzeb
nadzorczych NBP w zakresie nadzoru systemowego typu oversight nad systemem
płatniczym i infrastrukturą rynku finansowego wraz z przygotowaniem projektu
zmian legislacyjnych. Zlecenie tego zadania firmie zewnętrznej wynikało z braku
w Departamencie Systemu Płatniczego, wystarczających zasobów kadrowych, które
12
13
Uchwała Nr 28/2008 Zarządu NBP z dnia 2 lipca 2008 r. w sprawie zasad i trybu sporządzania planu
finansowego NBP oraz sprawozdania z jego realizacji.
Do badania, w sposób celowy, wybrano najwyższe kwoty usług w zakresie badań naukowych i analiz oraz
doradztwa i konsultacji
8
zapewniłyby rzetelne przeprowadzenie przedmiotowej analizy prawnej w krótkim
czasie.
Dokumentacja postępowań objętych kontrolą prowadzona była rzetelnie. Wykonania
usług oraz ich odbioru dokonano zgodnie z treściami zawartych umów. Rozliczenia
finansowe dotyczące zbadanych usług zostały prawidłowo ujęte w księgach
rachunkowych.
(dowód: akta kontroli str. 8-310, 940, 943, 2261-2263, 2283)
Koszty działalności informacyjnej i promocyjnej w 2013 r. zaplanowano w kwocie
8,9 mln zł, tj. o 0,8 mln zł wyższej od zaplanowanej na 2012 r., w związku
z promocją Centrum Pieniądza NBP im. Sławomira S. Skrzypka. W trakcie roku limit
tych kosztów został obniżony do kwoty 6,9 mln zł. Koszty związane z informacją
i promocją w 2013 r. wyniosły 6,0 mln zł, tj. 87,0% planu po zmianach. Były one
niższe o 582,0 tys. zł, tj. o 9,1% od zrealizowanych w 2012 r. Dyrektor
Departamentu Komunikacji i Promocji wyjaśnił, że plan kosztów działalności
informacyjnej i promocyjnej 2013 r. tworzony był w roku poprzedzającym
na podstawie szacunku kosztów. W toku realizacji planowanych zadań możliwe było
wynegocjowanie niższych niż pierwotnie szacowano cen usług a także odstąpiono
od realizacji części działań.
(dowód: akta kontroli str. 319-377, 510, 866-868, 907-939)
Kontrolą NIK objęto zakupy związane z działalnością promocyjno-informacyjną
na kwotę 462,9 tys. zł14, których wartość jednostkowa nie przekraczała
równowartości kwoty 14 tys. euro.
NIK nie wnosi zastrzeżeń do prawidłowości dokonania zbadanych zakupów,
związanych z działalnością promocyjno-informacyjną NBP oraz ujęcia rozliczeń
finansowych dotyczących tych zakupów w księgach rachunkowych.
(dowód: akta kontroli str. 378-509, 867-870, 878-906, 2266-2267)
W 2013 r. w NBP udzielił 175 zamówień publicznych na kwotę 162.375,2 tys. zł.
Kontrolą NIK objęto cztery postępowania o udzielenie zamówienia publicznego,
w wyniku których podpisano umowy na kwotę 761,7 tys. zł. Trzy postępowania
przeprowadzone w trybie z wolnej ręki, związane były z przedłużeniem subskrypcji
na aktualizację licencji użytkowanego oprogramowania (znak sprawy DZP-PP-MP241-0204-2013), dostawą programatora do kart identyfikacyjnych, oprogramowania i
zestawów kart (znak sprawy DZP-PP-JM-241-0166-2013), przedłużeniem usługi
wsparcia technicznego dla użytkowanego oprogramowania (znak sprawy DZP-PPBO-243-0015-2013). Jedno postępowanie w trybie przetargu nieograniczonego
dotyczyło wyboru biegłego rewidenta do badania rocznego sprawozdania
finansowego NBP za lata 2013-2014. Postępowania te zostały przeprowadzone
zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych, a zamówienia odpowiednio uzasadnione.
(dowód: akta kontroli str. 944-1344)
Ustalone
nieprawidłowości
W działalności NBP w przedstawionym wyżej zakresie nie stwierdzono
nieprawidłowości.
3.2.
Opis stanu
faktycznego
Wybrane aspekty gospodarki własnej NBP
W Planie inwestycji NBP na 2013 r., przyjętym Uchwałą Nr 15/DA/2012 Zarządu
NBP z dnia 4 października 2012 r., przewidziano nakłady do poniesienia
14
Badaniem objęto dziesięć płatności dotyczących wydatków poniesionych na zadania związane z promocją,
realizowane przez nowych kontrahentów NBP. Doboru próby płatności do badania dokonano w sposób
celowy.
9
w wysokości 195.350,0 tys. zł, w tym 70.000,0 tys. zł (35,8%) na budownictwo
inwestycyjne, 13.350,0 tys. zł na zakup środków trwałych i wartości niematerialnych
i prawnych (63,1%) oraz 2.000,0 tys. zł na rezerwę. W ciągu roku plan inwestycyjny
zmieniono sześć razy, uchwałami Zarządu NBP Nr: 22/DA/2012, 1/DA/2013,
4/DA/2013, 9/DA/2013, 15/DA/2013, 25/DA/2013. Zmian dokonywano w związku
z potrzebą zwiększenia przydzielonych limitów na realizowane zadania oraz
zmniejszenia planowanego limitu na realizację etapu projektowego ekspozycji
Centrum Pieniądza. Ostatecznie w planie inwestycji po zmianach ustalono środki
w wysokości 158.772,0 tys. zł, niższej od zaplanowanej w pierwszym planie
o 36.578,0 tys. zł, tj. o 18,7%.
Zadania inwestycyjne zrealizowano w kwocie 124.380,0 tys. zł, o 34.392,0 tys. zł
niższej od planu po zmianach, tj. w 78,3% planu po zmianach. W 2013 r. w NBP
zrealizowano 63 zadania inwestycyjne, siedem zadań będzie kontynuowanych w
2014 r., a od realizacji czterech zadań odstąpiono. Dwanaście zadań zrealizowano
po kosztach niższych od planowanych od 20% do 80%.
Dyrektor Departamentu Administracji wyjaśnił, że poniesienie niższych nakładów od
założonych w planie było efektem rezygnacji z zakupów, ograniczenia zakresu
robót, przesunięcia realizacji zadania i płatności na rok następny, przedłużania
etapu projektowego, opóźnień spowodowanych przedłużającymi się procedurami
przetargowymi, unieważnienia przetargu, korzystniejszych ofert uzyskanych
w przetargach,
(dowód: akta kontroli str. 555-608, 610-618)
Kontrolą NIK objęto dwa zadania zrealizowane po kosztach na poziomie 20% i 50%
kosztów planowanych oraz jedno zadanie niezrealizowane.
Na instalację klimatyzacji w pomieszczeniu socjalnym operatorów skarbcowych przy
holu przeładunkowym A-B w Centrali NBP zaplanowano 40,0 tys. zł, a koszt
realizacji tego zadania wyniósł 7,6 tys. zł. Wynikało to z faktu, że zamówieniem
objęto łącznie trzy zadania związane z instalowaniem klimatyzacji, które w Planie
inwestycji na 2013 r. stanowiły odrębne zadania z odrębną lokalizacją
poszczególnych instalacji.
(dowód: akta kontroli str. 619, 650-685, 691-695, 872-873, 876-877, 2292)
Koszt montażu elektrycznych kurtyn powietrznych w holu głównym budynku
na ul. Siedmiogrodzkiej 5a w Warszawie określono w Planie inwestycji na 50,0 tys.
zł, a w Planie remontów i konserwacji na 2013 r. ujęty był remont instalacji
sprężonego powietrza w tym holu na kwotę 65,0 tys. zł. Doposażenie holu w
elektryczne kurtyny powietrzne i wymiana agregatu instalacji sprężonego powietrza
była przedmiotem jednego zlecenia, które zrealizowano za 62,9 tys. zł, tj. 54,7%
kosztów planowanych.
(dowód: akta kontroli str. 623-656, 688-690, 876-877, 2291)
Nie zrealizowano zadania modernizacji i rozbudowy systemu integrującego systemy
zabezpieczeniowe, ujętego w Planie inwestycji NBP na 2013 r. na kwotę 43,0 tys. zł.
W informacji z realizacji Planu za okres od początku roku do końca II kwartału
2013 r. nie wskazano zagrożeń w realizacji tego zadania, natomiast w informacji
za okres od początku roku do końca III kwartału 2013 r. poinformowano o rezygnacji
z realizacji zadania z uwagi rozbudowę systemu o zabezpieczenia zainstalowane
w Centrum Pieniądza NBP im. Sławomira S. Skrzypka, którego termin realizacji
przesunięto na 2015 r.
(dowód: akta kontroli str. 562, 597, 609, 619, 633-639, 876-877, 2290, 2294)
10
NIK zbadała również postęp prac związanych z uruchomieniem Centrum Pieniądza
NBP im. Sławomira S. Skrzypka. Prace budowlane nad adaptacją budynków
po Polskiej Akademii Nauk rozpoczęły się we wrześniu 2009 r. i zakończyły
się w kwietniu 2012 r. Jednocześnie prace związane z fazą koncepcyjną
i przygotowania dokumentacji projektowo-kosztorysowej do ekspozycji w ramach
Centrum Promocji i Edukacji Ekonomicznej, zmienionej później na Centrum
Pieniądza NBP im. Sławomira S. Skrzypka (Centrum Pieniądza), trwały ponad
4 lata, tj. od 3 listopada 2008 r. (postanowienie Zarządu NBP w tej sprawie)
do 29 marca 2013 r. (odbiór dokumentacji projektowo-kosztorysowej).
Daty zakończenia inwestycji Centrum Pieniądza ulegały kolejnym przesunięciom.
Komisja ds. Centrum Pieniądza zaproponowała we wstępnym harmonogramie prac
(przyjętym przez Zarząd NBP w dniu 10 grudnia 2009 r.) termin otwarcia
na wrzesień 2011 r. Według harmonogramu związanego z dokumentem „Informacja
o realizacji zadania inwestycyjnego z Planu inwestycji na rok 2011” odbiór
i przekazanie do eksploatacji CPiEE przewidywano w marcu 2012 r.
W dniu 3 stycznia 2013 r. przyjęta została informacja Pełnomocnika Zarządu NBP
ds. przygotowania otwarcia Centrum Pieniądza oraz harmonogram prac związanych
z przygotowaniem otwarcia Centrum Pieniądza. Z informacji tej wynikało między
innymi, że przewidywano 708 dni na realizację Centrum Pieniądza od momentu
odbioru przez NBP dokumentacji projektowej. Z uwagi na to, że projekt
dokumentacji został przekazany z opóźnieniem (zakładano jej opracowanie na
przełomie stycznia i lutego 2013 r., co oznaczałoby otwarcie Centrum na koniec
stycznia 2015 r.), za datę zakończenia przedsięwzięcia i otwarcia placówki przyjęto
1 października 2015 r. Opóźnienie prac projektowych związane było z pracami
dot. m.in. opisu architektury rozwiązań informatycznych i okablowania
strukturalnego, teletechnicznego oraz innych systemów niezbędnych do realizacji
ekspozycji Centrum Pieniądza, opracowania kompletnego projektu będącego
podstawą przeprowadzenia przetargu na roboty budowlano-wyposażeniowe oraz
opracowania specyfikacji wykonania i odbioru robót, wykazów sprzętu urządzeń
wraz z ich specyfikacją, i kosztorysami inwestorskimi.
Na posiedzeniu w dniu 14 kwietnia 2013 r. Zarząd NBP zaakceptował sprawozdanie
Pełnomocnika Zarządu NBP ds. przygotowania otwarcia Centrum Pieniądza oraz
harmonogram prac związanych z przygotowaniem otwarcia Centrum Pieniądza,
zakres rzeczowy oraz koszty realizacji przedsięwzięcia. Zgodnie z harmonogramem,
realny termin otwarcia Centrum Pieniądza określono na 17 stycznia 2015 r.
Na posiedzeniu w dniu 24 października 2013 r. Zarząd NBP rozpatrzył
i zaakceptował wniosek o realizację projektu „Utworzenie placówki edukacyjnoekspozycyjnej Centrum Pieniądza NBP.” Przeanalizowano nowy harmonogram
realizacji projektu i przyjęto kolejną nową datę jego zakończenia na 15 marca
2016 r.
We wrześniu 2013 r. wszczęte zostało postępowanie o udzielenie zamówienia
publicznego w trybie przetargu ograniczonego na „Wykonanie ekspozycji Centrum
Pieniądza NBP.” W trakcie trwania kontroli zakończony został pierwszy etap
postępowania poprzez zakwalifikowanie do dalszego udziału czterech wykonawców,
którzy spełnili warunki opisane w ogłoszeniu o zamówieniu.
Departament Audytu Wewnętrznego NBP w Raporcie z oceny realizacji Centrum
Pieniądza wskazał w październiku 2013 r. na możliwe dalsze opóźnienia w realizacji
tego zadania i oszacował przewidywaną datę otwarcia placówki na dzień 31 maja
2016 r.
Kontrola NIK nie obejmowała rozliczenia kosztów realizacji projektu Centrum
Pieniądza.
(dowód: akta kontroli str. 2544-2660, 2829-2830)
11
Uwagi dotyczące
kontrolowanej
działalności
NIK zwraca uwagę na utrzymywanie się od kilku lat niskiego poziomu realizacji
planu inwestycyjnego oraz na przewlekłość w realizacji zadania dotyczącego
projektu Centrum Pieniądza NBP.
Wydatki na inwestycje w 2011 r. zostały zrealizowane w 35,5% planu i 66,6% planu
po zmianach, w 2012 r. w 47,4% planu i 80,5% planu po zmianach, a w 2013 r.
w 63,4% planu i 78,3% planu po zmianach. W ocenie NIK, utrzymywanie się od lat
niskiego poziomu realizacji planu wydatków na inwestycje świadczy o tym,
że w procesie planowania niedostatecznie precyzyjnie dokonano analizy potrzeb
inwestycyjnych. Świadczy to również o niedostatecznym rozeznaniu jednostek
organizacyjnych NBP, tj. inwestorów bezpośrednich zarówno w zakresie potrzeb
inwestycyjnych, jak i możliwości ich realizacji. Zdaniem NIK, już na etapie projektu
planu inwestycyjnego, inwestorzy bezpośredni powinni precyzyjnie określać wartość
zadań po dokładnym rozeznaniu rynku uwzględniającym wzrost kosztów z tytułu
inflacji.
Prace budowlane nad adaptacją budynków po Polskiej Akademii Nauk dla potrzeb
NBP rozpoczęły się we wrześniu 2009 r. i zakończyły się w kwietniu 2012 r., a prace
związane z fazą koncepcyjną i przygotowania dokumentacji projektowokosztorysowej do ekspozycji w ramach Centrum Promocji i Edukacji Ekonomicznej
(zwanej później Centrum Pieniądza) trwały ponad 4 lata, tj. od 3 listopada 2008 r.
(postanowienie Zarządu NBP w tej sprawie) do 29 marca 2013 r. (odbiór
dokumentacji projektowo-kosztorysowej). Jednocześnie zaakceptowany został przez
Zarząd NBP nowy harmonogram prac związanych z przygotowaniem otwarcia
Centrum Pieniądza i nowy, wielokrotnie przekładany, termin zakończenia realizacji
tego zadania wyznaczony na 15 marca 2016 r. Zdaniem NIK, wydłużony okres prac
budowlanych przy adaptacji budynku a następnie wydłużany okres przygotowania
ekspozycji Centrum Pieniądza, świadczą o braku koordynacji prac związanych
z realizacją tego zadania i wymaga większego nadzoru ze strony Zarządu NBP
nad realizacją tego projektu.
3.3.
Opis stanu
faktycznego
Gospodarowanie wybranymi składnikami majątku NBP
W Planie działalności Narodowego Banku Polskiego na lata 2013–2015
przewidziano realizację zadań w zakresie poprawy efektywności wykorzystania
nieruchomości NBP w Warszawie. Na I półrocze 2013 r. zaplanowano zbycie
nieruchomości przy ul. Syreny 23 w Warszawie oraz przygotowanie procesu zbycia
pięciu innych nieruchomości, natomiast na II półrocze 2013 r. przeprowadzenie
procedur przetargowych.
Postanowieniem Nr IV Zarządu NBP z dnia 11 lutego 2013 r. podjęto decyzję
o zrzeczeniu się praw do nieruchomości przy ul. Syreny 23 w Warszawie, w trybie
art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami15,
na rzecz Skarbu Państwa. Akt notarialny, zgodnie z którym w dniu 31 maja 2013 r.
nastąpiło wydanie nieruchomości został podpisany w dniu 10 maja 2013 r.
Postanowieniem Nr V Zarządu NBP z dnia 11 lutego 2013 r. podjęto decyzję
o zbyciu nieruchomości przy ul. Jasnej 8 w Warszawie w dwóch etapach. Pierwszy
etap dotyczył sprzedaży mieszkań na rzecz najemców, a drugi sprzedaży pozostałej
części nieruchomości w trybie przetargu nieograniczonego. Akty notarialne
przenoszące własność 14 lokali mieszkalnych podpisano w dniach 2-13 grudnia
2013 r., z jednym najemcą w dniu 16 grudnia 2013 r. podpisano protokół uzgodnień
w związku z przedłużeniem terminu złożenia deklaracji o wykupie, dwóch najemców
nie wyraziło woli zakupu lokali mieszkalnych. Uchwałą Nr 7/42/2013 Zarządu NBP
z dnia 24 października 2013 r. uchylono Postanowienie Nr V z dnia 11 lutego 2013 r.
15
Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 ze zm.
12
w zakresie sprzedaży pozostałej części nieruchomości, w związku z propozycją
przedsięwzięć inwestycyjnych Departamentu Administracji polegającą między
innymi na przebudowie lokali użytkowych w budynku na ul. Jasnej w Warszawie
dla zapewnienia funkcji operacyjnej Oddziału Okręgowego NBP w Warszawie.
Uchwałą Zarządu NBP Nr 5/52/2013 Zarządu NBP z dnia 19 grudnia 2013 r.
zaakceptowano rozpoczęcie procedury sprzedaży OW NBP „Guzianka” w Rucianem
Nida, w trybie przetargu nieograniczonego i wybrano rzeczoznawcę majątkowego
do wykonania wyceny wartości rynkowej nieruchomości.
Nieruchomość w Zegrzu Północnym zakupiona w 2002 r. od Agencji Mienia
Wojskowego, w związku z rezygnacją z planów jej wykorzystania, wystawiona była
pięciokrotnie na sprzedaż w postępowaniach przetargowych. Trzy razy z ceną
wywoławczą wyższą niż wycena rzeczoznawcy, tj. 28.589,0 tys. zł, czwarty raz
z ceną wywoławczą zgodną z wyceną rzeczoznawcy, tj. 25.800,0 tys. zł.
Na podstawie Postanowienia Zarządu NBP z dnia 5 września 2013 r. ogłoszono
kolejny przetarg z ceną wywoławczą 14.052,0 tys. zł. Wszystkie przetargi
zakończyły się brakiem ofert.
Otrzymanie w dniu 18 listopada 2013 r. prawomocnej decyzji administracyjnej
Prezydent m.st. Warszawy o podziale działki przy ul. Siedmiogrodzkiej 5a umożliwiło
rozpoczęcie przygotowania nieruchomości przy ul. Siedmiogrodzkiej 3 w Warszawie
wraz z wydzieloną częścią działki przy ul. Siedmiogrodzkiej 5a do sprzedaży. W tym
celu podjęto działania związane z wyborem rzeczoznawcy majątkowego
na wykonanie wyceny obu działek.
Postanowieniem Nr IX Zarządu NBP z dnia 9 grudnia 2010 r. wszczęto sprzedaż
nieruchomości przy ul. Zacisze 4 w Krakowie. Po bezskutecznym przeprowadzeniu
trzech przetargów na sprzedaż tej nieruchomości Członek Zarządu NBP
nadzorujący Departament Administracji wyraził zgodę na sprzedaż nieruchomości
w trybie bezprzetargowym, za cenę nie niższą niż wycena rzeczoznawcy
majątkowego. Na sporządzenie takiej wyceny zawarto umowę z Biurem
Pośrednictwa Nieruchomości.
(dowód: akta kontroli str. 766-796, 808-857, 864-865, 874-875, 2260, 2287-2288)
W 2013 r. NBP zbył składniki majątku za łączną kwotę 3.816,4 tys. zł, w tym 78,6%
stanowiła wartość sprzedanych nieruchomości. NBP zbył 27 samochodów na kwotę
391,9 tys. zł, w tym 23 samochody osobowe i cztery ciężarowe do przewozu osób
i wartości.
(dowód: akta kontroli str. 799-807)
Ustalone
nieprawidłowości
W działalności NBP w zakresie gospodarowania nieruchomościami nie stwierdzono
nieprawidłowości.
3.4.
Opis stanu
faktycznego
Nabycie akcji spółek infrastrukturalnych przez NBP
Na posiedzeniu Zarządu NBP w dniu 18 lipca 2013 r. przyjęta została ”Zbiorcza
analiza w zakresie funkcjonowania spółek i podmiotów utworzonych przez NBP
za 2012 r.” oraz omówiona sprawa nabycia przez NBP pakietu akcji Krajowej Izby
Rozliczeniowej S.A. W uzasadnieniu tej transakcji wskazano między innymi na
systemowe znaczenie Izby dla polskiego systemu płatniczego (zwłaszcza ELIXIR),
na zabezpieczenie odpowiedniej infrastruktury rozliczeniowej dla płatności
uczestników rynku płatniczego w Polsce, na zmniejszenie ryzyka niespójnych
działań pozostałych akcjonariuszy Spółki oraz zakupu akcji przed podmiot
niezainteresowany rozwojem systemów płatności w Polsce.
Po zapoznaniu się z raportem PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o. dotyczącym
wyceny akcji KIR S.A. Zarząd Banku na posiedzeniu w dniu 17 października 2013 r.
13
upoważnił Pierwszego Zastępcę Prezesa NBP do przeprowadzenia negocjacji
w sprawie ustalenia warunków zakupu akcji KIR S.A. W grudniu 2013 r. Zarząd NBP
rozpatrzył materiał przygotowany przez Gabinet Prezesa NBP – „Oferta nabycia
akcji w KIR S.A.” oraz wyraził zgodę na przedstawienie oferty sprzedającemu.
NIK zauważa, że w wyniku zakupu akcji NBP nie osiągnie udziału większościowego,
który pozwoliłby na samodzielne podejmowanie działań właścicielskich.
(dowód: akta kontroli str. 2662-2827)
IV. Wnioski
Wnioski pokontrolne
Przedstawiając powyższe oceny i uwagi wynikające z ustaleń kontroli, Najwyższa
Izba Kontroli, na podstawie art. 53 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r.
o Najwyższej Izbie Kontroli16, wnosi o:
1) poprawę realności planowania zadań ujmowanych w Planie inwestycji NBP,
stosownie do wyjaśnień w tym zakresie przedstawionych w odpowiedzi z dnia
14 maja 2013 r. na wystąpienie pokontrolne NIK z dnia 29 kwietnia 2013 r.,
2) wzmocnienie nadzoru przez Zarząd NBP nad realizacją projektu Centrum
Pieniądza.
V. Pozostałe informacje i pouczenia
Prawo zgłoszenia
zastrzeżeń
Wystąpienie pokontrolne zostało sporządzone w dwóch egzemplarzach; jeden dla
kierownika jednostki kontrolowanej, drugi do akt kontroli.
Zgodnie z art. 54 ustawy o NIK kierownikowi jednostki kontrolowanej przysługuje
prawo zgłoszenia na piśmie umotywowanych zastrzeżeń do wystąpienia
pokontrolnego, w terminie 21 dni od dnia jego przekazania. Zastrzeżenia zgłasza się
do Prezesa Najwyższej Izby Kontroli.
Obowiązek
poinformowania
NIK o sposobie
wykorzystania uwag i
wykonania wniosków
Zgodnie z art. 62 ustawy o NIK proszę o poinformowanie Najwyższej Izby Kontroli,
w terminie 14 dni od otrzymania wystąpienia pokontrolnego, o sposobie
wykorzystania uwag i wykonania wniosków pokontrolnych oraz o podjętych
działaniach lub przyczynach niepodjęcia tych działań.
W przypadku wniesienia zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego, termin
przedstawienia informacji liczy się od dnia otrzymania uchwały o oddaleniu
zastrzeżeń w całości lub zmienionego wystąpienia pokontrolnego.
Warszawa, dnia
kwietnia 2014 r.
Prezes
Najwyższej Izby Kontroli
Krzysztof Kwiatkowski
........................................................
Podpis
16
Dz. U. z 2012 r. poz. 82 ze zm.
14