propozycje działań nakierowanych na budowanie gospodarki

Małgorzata M. Kluska
Bank Zachodni WBK S.A.
Cash Management Unit
doktorant Akademii Ekonomicznej w Poznaniu
PROPOZYCJE DZIAŁAŃ NAKIEROWANYCH NA BUDOWANIE
GOSPODARKI OPARTEJ NA WIEDZY NA UKRAINIE, NA BAZIE
DOŚWIADCZEŃ UE I POLSKIEJ TRAJEKTORII
Wprowadzenie
Celem
niniejszego
referatu
jest
próba
zidentyfikowania
czynników,
a w konsekwencji opis działań, mających wpływ na budowanie gospodarki opartej na wiedzy,
działań, które zostały „wypróbowane” i sprawdzone w krajach członkowskich Unii
Europejskiej, częściowo również w Polsce. Doświadczenia te, z powodzeniem może
wykorzystać Ukraina, aby zbudować praktyczny model gospodarki opartej na wiedzy.
Głębia zmian, które zaszły w ostatnim okresie w różnych dziedzinach życia
społecznego wskazuje, że epoka cywilizacji trzeciej fali zajmie najprawdopodobniej wiek
XXI i przyniesie przełom w dotychczasowym rozumieniu świata1. Naczelną cechą nowej
epoki cywilizacyjnej jest szczególne znaczenie wiedzy i informacji jako podstawowych
zasobów, zarówno w rozumieniu mikroekonomicznym jak i na płaszczyźnie
makroekonomicznej. W konsekwencji powyższego, priorytetem współczesnych gospodarek
winno stać się dążenie do stania się gospodarkami opartymi na wiedzy2.
Naczelną cechą gospodarki opartej na wiedzy jest nadrzędna rola wiedzy we wzroście
gospodarczym kraju. O ile powyższe twierdzenie ma charakter bezdyskusyjny3, o tyle spore
rozbieżności pojawiają się w odniesieniu do istoty i treści terminu gospodarka oparta na
wiedzy. Nie istnieje jak dotąd jedna wspólna i uniwersalna definicja, chociaż w literaturze
przedmiotu pojawia się wiele ujęć, między którymi zauważyć można spore podobieństwa.
Wydaje się, że powszechnie używana definicja sformułowana przez Organizację ds.
1
Por.: Wierzbicki A., Ogólne przesłanki i problemy związane z nadejściem ery społeczeństwa informacyjnego,
http://telebank.pl/TelcomDays/1997/Referaty/refer05.html
2
Mówiąc o gospodarce opartej na wiedzy, nasuwa się pytanie: na czym wcześniej oparta była gospodarka, jeśli
nie na wiedzy? Głównymi czynnikami wzrostu gospodarczego były – od klasycznych: ziemi, siły roboczej i
kapitału, poprzez wiedzę organizacyjną (know-how) i wykształconą siłę roboczą, do szerszego ujęcia tych dwóch
ostatnich elementów w postaci pojęcia „wiedza”. Oczywiście pozostałe, wcześniejsze elementy też są ważne,
jednakże – jak wskazują różne wyniki badań – udział wiedzy w tworzeniu dochodu narodowego wynosił w
najbardziej rozwiniętych krajach po II wojnie światowej ok. 20–40%8, podczas gdy udział kapitału i pracy
łącznie w Stanach Zjednoczonych w latach 1909–1949 – zgodnie z wynikami badań Roberta Solowa – tylko
12,5% (Według Shiohary, wkład wiedzy we wzrost gospodarczy w Stanach Zjednoczonych oszacowano na 30%
(1948-69), w Japonii – 22% (1953–71) lub – używając innej metodologii liczenia – nawet 41,5% (1970–80).
Por. T. Ito, The Japanese Economy, MIT Press, Cambridge-London 2001, str. 48–49). Nawet w czasach
starożytnych rozwój gospodarczy w pewnej mierze zawdzięczany był wiedzy i jej wykorzystaniu. Jednakże
udział ten był zbyt mały, by można stwierdzić, że była to gospodarka oparta, bazująca na wiedzy, jako
podstawowym czynniku prowadzącym do jej rozwoju. Dopiero kilka tysięcy lat postępu cywilizacyjnego
doprowadziło do tego, że duża część społeczeństwa nie pracuje fizycznie, lecz umysłowo i nie mięśnie już, ale
wiedza staje się kluczowym, podstawowym czynnikiem sprawczym rozwoju. Patrz: Piech K., Gospodarka
oparta na wiedzy i jej rozwój w Polsce, E-mentor 4 (6) dwumiesięcznik wyd przez Szkołę Główną handlową w
Warszawie, październik 2004, str. 35.
3
Co ma swoje potwierdzenie w teorii ekonomii, por. Sen A., On Economic Inequality, wyd. rozsz. Oxford
University Pres, Oxford, 1998 .
16
Małgorzata M. Kluska
Ekonomicznej Współpracy i Rozwoju (OECD), która dość trafnie oddaje istotę omawianego
zagadnienia. OECD charakteryzuje gospodarkę opartą na wiedzy (GOW, knowledge based
economy - KBE) w ujęciu makroekonomicznym4, według którego, gospodarka oparta na
wiedzy (GOW) cechuje się szybkim rozwojem tych dziedzin gospodarki, które związane są z
przetwarzaniem informacji i rozwojem nauki, głównie gałęzi przemysłu zaliczanych do tzw.
wysokiej techniki, a także technik i usług społeczeństwa informacyjnego, wreszcie jako
gospodarkę bezpośrednio bazującą na produkcji dystrybucji i wykorzystaniu wiedzy i
informacji. Wiedza jest rozumiana w tym ujęciu jako produkt oraz jako czynnik napędzający
wzrost gospodarczy – w takim kontekście zostały oparte poniższe rozważania autorki
referatu. Za cechę najważniejszą gospodarki opartej na wiedzy uznaje się rosnące znaczenie
globalizacji, technik informatycznych, a nade wszystko w rozwoju nauki i wiedzy jako
leżących u podstaw zmian zachodzących w gospodarce. Z perspektywy mikroekonomicznej,
Koźmiński A., określa gospodarkę opartą na wiedzy jako taką, w której źródłem przewagi
konkurencyjnej większości przedsiębiorstw, w tym małych i średnich, są przedsięwzięcia
wiedzochłonne5. Przytoczone powyżej pojęcia odnosiły się początkowo do Stanów
Zjednoczonych (początek lat 90-tych XX wieku), w późniejszym okresie rozszerzono ich
stosowanie do najbardziej rozwiniętych gospodarek na Świecie. W Europie, GOW nabrała
znaczenia na skutek zmian we współczesnej gospodarce, spowodowanych globalną
konkurencją. Wyrazem dążeń do rozwoju GOW w Krajach członkowskich Unii Europejskiej
jest przyjęta w 2000 roku Strategia Lizbońska. W świetle założeń Strategii Unia Europejska
do roku 2010, winna stać się „najbardziej konkurencyjną i dynamiczną, oparta na wiedzy
gospodarką na świecie, poprzez gwałtowne przemiany gospodarcze6. Dla Polski oznacza to,
że przez pierwszych sześć lat członkostwa będziemy, już jako pełnoprawny członek Unii,
aktywnie uczestniczyć w jej realizacji. W związku z tym, cele Strategii Lizbońskiej muszą
ściśle wiązać się z programami rozwoju społeczno-gospodarczego Polski. Przed Polską stoi,
bowiem zadanie podjęcia działań, których realizacja pozwoli na przyspieszenie rozwoju
gospodarczego i przezwyciężenie barier strukturalnych. Można stwierdzić, iż dotychczasowe,
polskie podwaliny pod rozwój GOW w Polsce, można przenieść na Ukrainę.
Budowanie GOW wymaga gruntownej zmiany prowadzenia polityki gospodarczej.
Tabela nr 1 prezentuje różnice między tzw. Gospodarką tradycyjną (przemysłową)
a GOW, z czego wyprowadzić można, zakres koniecznych zmian w gospodarce.
Tabela 1. Zestawienie różnic między gospodarką przemysłową a gospodarką wiedzy
Podstawowy zasób
Gospodarka Przemysłowa
Kapitał
Gospodarka Oparta na Wiedzy
Wiedza
Ludzie (Pracownicy)
Źródło kosztów
Inwestycja
Władza
Zależy od zajmowanego szczebla w Zależy od posiadanych umiejętności,
organizacji
wiedzy i reputacji
Nakazy i kontrola
Partycypacyjny
Styl Zarządzania
Struktura Organizacyjna
4
Strategia
Hierarchiczna (zbiurokratyzowana i Sieciowa (wirtualna), płaska ad hoc
scentralizowana)
lub hipertekstowa
Nastawiona na konkurencję
Nastawiona na kooperację
Kultura organizacyjna
Oparta na posłuszeństwie
Oparta na zaufaniu
OECD, The Knowledge Based Economy, OECD/GD (96) 102, str.7.
A.Koźmiński, Teoria i praktyka zarządzania na przełomie XX i XXI wieku, Transformacje 1996, nr 1-2, str. 7.
6
na podstawie Biała Księga 2003. cz.II Gospodarka oparta na wiedzy, Polskie Forum Strategii Lizbońskiej,
Gdańsk-Warszawa 2003.
5
Propozycje działań nakierowanych na budowanie gospodarki opartej na wiedzy na Ukrainie ...
Wartość rynkowa
Motywacja
Zależy od posiadanych aktywów Zależy od kapitału intelektualnego
finansowych i rzeczowych
(aktywów niematerialnych)
Głównie poprzez bodźce finansowe
Poprzez zewnętrzną satysfakcję
Relacje z klientami
Jednokierunkowe poprzez rynek
Interaktywne poprzez współpracę
Ciągłe zmiany
Zagrożenie
Okazja
Rozwój
Liniowy, możliwy do przewidzenia
Chaotyczny, trudny do przewidzenia
Wykorzystywanie
najnowocześniejszych technologii
Dominujący sektor
Ważne
Niezbędne
Przemysł ciężki
Usługi,
wiedzy
przetwarzanie
17
informacji,
Źródło: Instytut Zarządzanie Wiedzą w Krakowie (2002), s.23 na podstawie Strojny M.
Teoria i praktyka zarządzania wiedzą, Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstw, 2000 s. 6.
Zaprezentowane w tabeli cechy GOW maja na celu ukazanie pewnych tendencji, które są
nierozerwalnie związane z rozwojem Gospodarki Opartej na Wiedzy. Oczywiście GOW, to
zmiany w całej gospodarce. Prof. Kukliński (2001)7 pisze, że Doktryna Unii stwierdza jasno,
że proces promowania gospodarki opartej na wiedzy powinien obejmować trzy „uderzenia”
strategiczne wprowadzające zupełnie, nowe paradygmaty i skale działania:
• w polityce edukacyjnej,
• w polityce badań naukowych,
• w polityce innowacyjnej (przedsiębiorstwo jako główny poligon polityki innowacyjnej)
Wyżej wymienione obszary są filarami gospodarki opartej na wiedzy, te obszary gospodarki
powinny rozwijać się równomiernie i zyskiwać na dynamice, zapewniając dopływ
wykwalifikowanych kadr oraz nowoczesnych rozwiązań technologicznych. Możemy w tym
przypadku korzystać z doświadczeń krajów członkowskich Unii Europejskiej. Naszymi
doświadczeniami możemy podzielić się z kolei z Ukrainą. Propozycje rozwiązań powinny
zapewnić zrównoważony wzrost gospodarczy i poprawić konkurencyjność poprzez
stworzenie ogólnych warunków sprzyjających rozwojowi przedsiębiorczości i inwestycjom, a
przede wszystkim tworzeniu i absorbowaniu wiedzy za pośrednictwem innowacji i systemów
kształcenia.
Poltyka edukacyjna
Aby zbudować społeczeństwo oparte na wiedzy, kraje zainteresowane muszą udoskonalić
swoją politykę edukacyjną. Zmiany w edukacji muszą dokonać się na wszystkich poziomach
systemu. Zmiany te są konieczne, aby ułatwić transfer nowych technologii oraz promocję
rozwoju umiejętności niezbędnej w tego typu gospodarce. Poniżej przedstawiono propozycje
rozwiązań, które okazały się przydatne w innych krajach i wynikają z ich doświadczeń:
• aby ukierunkować usługi sektora edukacyjnego i szkoleniowego na potrzeby
społeczeństwa wiedzy niezbędna jest współpraca tego sektora z władzami kraju,
• zapewnienie dostępu do systemów kształcenia ustawicznego dla całej populacji,
• wprowadzenie reżimu budżetowego przy zapewnieniu zestawu bodźców motywujących
uczelnie do osiągnięcia wyższego poziomu efektywności i oszczędności,
• opracowanie takich programów nauczania, które kładą nacisk na elastyczność i pracę w
grupie, w celu zapewnienia studentom solidnych fundamentów do rozwiązywania
nieznanych problemów w przyszłości, poprzez przełożenie wiedzy czysto akademickiej
7
Kukliński A., Gospodarka Oparta na wiedzy. Wyzwanie dla Polski XXI wieku, Komitet Badań Naukowych,
Warszawa, 2001 str. 189.
18
•
•
•
•
•
•
•
•
Małgorzata M. Kluska
na stały zestaw faktów ze studiowanego przedmiotu,
wprowadzenie do programów nauczania na poziomie przed i podyplomowym modułów
nastawionych na promocję przedsiębiorczości,
dostosowanie środowisk akademickich do potrzeb studentów znajdujących się w różnych
przedziałach wiekowych,
wprowadzenie sprawnego systemu pożyczek i stypendiów dla studentów (lub jego
modyfikacja) rozwiązującego potrzeby mniej uprzywilejowanych studentów,
promocja doskonalenia umiejętności i/lub rozpoczynania kształcenia lub kursów
szkoleniowych w nowych dziedzinach,
udoskonalanie metod dydaktycznych poprzez wykorzystanie rosnącego potencjału
informatyki i telekomunikacji (uczelnie na odległość, e-Edukacja)
promocja wśród uczelni wyższych wewnętrznych systemów zarządzania jakością,
wykorzystanie uniwersytetów do transferu technologii,
stymulowanie bliższych kontaktów między społecznością naukowo-badawczą a światem
biznesu (sprzyja to procesowi transferu technologii),
Badania i rozwój
Jednym z najważniejszych źródeł innowacji (trzeci element strategiczny) jest działalność
rozwojowo- badawcza (B+R). Innowacje wpływają natomiast na produktywność. Celem
Państw członkowskich UE jest zwiększenie nakładów na działalność (B+R) do poziomu 3%
produktu krajowego brutto (PKB). Wg autora referatu priorytetem jest, zatem podniesienie
nakładów na B+R przy jednoczesnym, bardziej konkurencyjnym przydzielaniem środków
budżetowych. Ogromną rolę odgrywają również mechanizmy finansowania, wspierające
innowacyjną działalność B+R oraz stymulowanie inwestycji w działalność B+R oraz systemy
kształcenia. Doświadczenia innych Państw, a także literatura sugerują następujące działania:
• wprowadzenie instrumentów ekonomiczno-finansowych zachęcających przedsiębiorców
do inwestowania w sferę B+R tu:
• utworzenie systemu grantów i pilotażowych funduszy powierniczych dla finansowania
przedsięwzięć na wczesnym etapie ich realizacji,
• wykorzystywanie grantów do tworzenia nowych sieci powiązań i więzi współpracy,
• promowanie warunkowych pożyczek zwrotnych,
• udzielanie częściowych gwarancji z tytułu ponoszonego ryzyka,
• promowanie partnerstwa publiczno -prawnego
• obniżenie kosztów rozpoczęcia działalności gospodarczej przez firmy, kosztów socjalnych
pozwolą na modyfikację otoczenia biznesowego aby zintensyfikować działalność B+R,
• usprawnienie ochrony praw własności,
• przywileje podatkowe jako powszechne rozwiązanie (podatek od osób prawnych, w
Polsce CIT) podaje się jako rozwiązanie intensyfikacji B+R, aczkolwiek niektóre kraje
wiodące w gospodarce opartej na wiedzy (np. Niemcy czy Finlandia) nie stosują
takowego rozwiązania, sugerując, iż bodźce podatkowe mogą skomplikować system
podatkowy,
• budowanie instytucji sprzyjających B+R,
Polityka innowacyjna
Innowacyjność odgrywa podstawową rolę, zarówno w walce konkurencyjnej
produktów i usług (zarówno na rynku wewnętrznym, jak i międzynarodowym), jak również
wpływa na podniesienie poziomu i jakości życia. Wzrost innowacyjności gospodarki można
Propozycje działań nakierowanych na budowanie gospodarki opartej na wiedzy na Ukrainie ...
19
stosunkowo szybko osiągnąć zapewniając przede wszystkim8:
• wsparcie przez państwo trudnych przedsięwzięć innowacyjnych, w szczególności
o podwyższonym ryzyku zarówno finansowym, jak i realizacyjnym,
• zabezpieczenia prawno - organizacyjne wspomagające kreowanie innowacji oraz ich
wdrażanie i komercjalizację,
• odpowiednie warunki dla rozwoju systemów gromadzenia i przetwarzania informacji,
• odpowiednie warunki motywacji materialnej dla twórców innowacji technicznych i
organizacyjnych,
• promowanie innowacyjnych osiągnięć w gospodarce.
• rozwój i promocję nowych technologii informacyjnych i komunikacyjnych w
gospodarstwach domowych, przedsiębiorstwach i administracji publicznej,
Powyższe postulaty składają się na działania długookresowe, do których można zaliczyć9:
• zwiększanie nakładów na prace badawcze i rozwojowe oraz wdrożenia,
• zmiany w strukturze nakładów inwestycyjnych, tak, aby promować dziedziny najbardziej
konkurencyjne dla Polski,
• kształtowanie w społeczeństwie postaw proinnowacyjnych drogą edukacji, ustawicznego
kształcenia i doskonalenia kadr,
• tworzenie warunków politycznych, prawnych i ekonomicznych sprzyjających napływowi
kapitału zagranicznego oraz importowi nowej myśli technicznej i nowoczesnych
technologii.
Nowe technologie informacyjne i komunikacyjne tworzą możliwości przyspieszonego
wzrostu gospodarczego. W ogromny sposób ułatwiają dostęp do informacji i wiedzy.
Rezultatem jest obniżony koszt produkcji, lepsza jakość i dostosowanie do potrzeb
konsumenta oraz powstanie nowych produktów.
Równie ważnym aspektem, wspomnianym w temacie artykułu jest Polska Trajktoria10,
która składa się z siedmiu elementów, które to zdaniem autora referatu są niezmiernie istotne
w kwestii budowania gospodarki opartej na wiedzy, i które należy uwzględnić w działaniach
nakierowanych na ten cel:
• Polskie przedsiębiorstwo oparte na wiedzy
• Polityka pro-innowacyjna
• Rynek kapitałowy
• Rynek pracy
• System edukacyjny
• Polityka naukowa i zarządzanie wiedzą
• Regiony i polityka regionalna
Powyżej przedstawione elementy Polskiej Trajektorii są rozwinięciem propozycji trzech
uderzeń strategicznych (edukacja, badania naukowe, innowacje), stanowią doskonale
nakreślone obszary gospodarki, w tym wypadku polskiej, które należy zmienić. W ten sposób
przedstawioną Trajektorię, można przenieść na warunki ukraińskie, gdyż jest to gotowy
schemat kierunków, w jakich należy „uderzyć”, aby stworzyć dobre podwaliny pod GOW.
Oczywiście podejście do obszarów strategicznych musi zostać wypracowane
w oparciu o realne warunki panujące w zainteresowanym kraju.
Istotną rolę w promowaniu rozwoju gospodarki opartej na wiedzy w Polsce jest również
współpraca z Bankiem Światowym, zdaniem autora artykułu warto skorzystać
z takiej formy wsparcia. Polska otrzymała wsparcie przede wszystkim w 3 obszarach:
8
Wiszniewski W., Innowacyjność polskich przedsiębiorstw przemysłowych, Warszawa 1999, s, 97.
Ibidem, s. 98.
10
Pojęcie wprowadzone przez Prof. Kuklińskiego – załącznik do Gospodarka Oparta na wiedzy. Wyzwanie dla
Polski XXI wieku, Komitet Badań Naukowych, Warszawa, 2001.
9
20
Małgorzata M. Kluska
•
opublikowanie wspólnie z KBN tomu Gospodarka oparta na wiedzy. Perspektywy Banku
Światowego,
•
zorganizowanie 19 stycznia 2004 roku w Warszawie konferencji pt. Polskie Regiony
wobec wyzwań GOW,
• przygotowanie Raportu na temat kondycji Polski w sferze środowiska naukowego i
pragmatycznego, tworzącego gospodarkę opartą na wiedzy.
Kluczowym elementem w dążeniu do stworzenia gospodarki opartej na wiedzy jest umiejętne
wykorzystanie doświadczeń krajów najbardziej zaawansowanych w tej sferze (najbardziej
klasyczna forma GOW w USA, Wielka Brytania, Niemcy, Holandia, Szwecja, Kanada,
Japonia)11, Unii Europejskiej, OECD czy Banku Światowego. Często pomijaną kwestią jest
jednak najważniejszy z elementów – endogenna wola transformacji danego kraju do
gospodarki opartej na wiedzy.
Wnioski
Należy podkreślić, że samo członkostwo w Unii Europejskiej (w przypadku Polski), i
samo kandydowanie (w przypadku Ukrainy) nie daje gwarancji rozwoju, szczególnie, jeśli
chodzi o paradygmat GOW. Przedstawione w referacie, zarówno główne wytyczne do
tworzenia GOW, jak i elementy Polskiej Trajektorii stanowią bazę do zdiagnozowania
obszarów wymagających szczególnej uwagi, jak też punkt wyjścia do podjęcia konkretnych
działań, które należy wziąć pod szczególną uwagę i w Polsce, i na Ukrainie (przenieść na
warunki ukraińskie), aby stworzyć dobre podwaliny pod GOW. Oczywiście, tak jak pisano
wcześniej, działania te, muszą być potraktowane indywidualnie, poprzez wypracowanie ich w
oparciu o realne warunki panujące w zainteresowanym kraju. Tak, więc jedyną słuszną
strategią budowania GOW, a zarazem zmniejszania dystansu rozwojowego Polski (i
Ukrainy?), jest oparcie rozwoju ekonomicznego na priorytetach gospodarki opartej na wiedzy
(Badania i rozwój, Edukacja, Innowacje, również tych ujętych w Polskiej Trajektorii). W
przeciwnym razie, można oczekiwać powiększania zarówno luki technologicznej, jak i różnic
w gospodarkach, między zachodnią Europą a Polską (czy Ukrainą).
Zakończenie
Artykuł w sposób ograniczony przedstawia propozycje działań nakierowanych na
budowanie gospodarki opartej na wiedzy, raczej autor referatu próbuje ukazać przykłady
takowych, co wynika przede wszystkim z dwóch czynników:
• temat określenia podejść do tworzenia gospodarki opartej na wiedzy jest tematem
niezmiernie szerokim i trudnym do pełnego rozwinięcia na łamach jednego artykułu,
• mimo, iż warto korzystać z doświadczeń innych krajów, których gospodarki już dziś
możemy zaliczyć do gospodarek opartych na wiedzy, to trudno jednoznacznie stwierdzić,
iż dokładne przeniesienie doświadczeń na grunt zainteresowanego kraju przyniesie taki
sam efekt realizacji, warto jest zatem tworzyć własne lub modyfikować już istniejące
doświadczenia. Uwzględniając jednakże fakt, iż Polska nie jest pionierem w obszarze
gospodarki opartej na wiedzy, element imitacji jest bardzo silny w opracowywaniu
Polskiej Trajektorii.12 Podobna sytuacja będzie miała miejsce na Ukrainie.
Przedstawione w artykule podejścia mogą posłużyć zatem jako wyjście do zgłębiania
szerokiego tematu strategii skierowanych na rozwój gospodarek opartych na wiedzy.
11
12
wg statystyk jest to 10-12 krajów, przewiduje się, że w najbliższym czasie będzie ich już 20-30.
ibidem, 1
Propozycje działań nakierowanych na budowanie gospodarki opartej na wiedzy na Ukrainie ...
21
Warto wspomnieć, tytułem zakończenia, iż dyskusje nas procesem realizacji strategii
Lizbońskiej sprowadzają się obecnie do posumowania, iż niektóre z jej ambitnych zamierzeń
nie zostaną zrealizowane, przynajmniej w planowanym terminie. W świetle tego, poza
zasięgiem pozostaje cel gospodarczego dogonienia i przegonienia USA. Czy to dla nowych
krajów członkowskich i potencjalnych kandydatów oznacza, że z takim trudem podejmowane
próby zapoczątkowania najtrudniejszych zmian systemowych powinny zostać przerwane? Z
całą pewnością nie, gdyż zmiany te zmierzają do unowocześnienia i podniesienia
konkurencyjności naszych gospodarek. Można powiedzieć, że Strategia Lizbońska stała się
dla takich krajów jak Polska czy Ukraina drogowskazem na tej drodze, dlatego tak ważną rolę
odgrywają wszelkie propozycje działań nakierowanych na budowanie gospodarki opartej na
wiedzy w obu krajach, na bazie doświadczeń Unii Europejskiej, aczkolwiek z odpowiednią
modyfikacją ich do realnych warunków danego kraju.
LITERATURA:
1. Biała Księga 2003. cz.II Gospodarka oparta na wiedzy, Polskie Forum Strategii
Lizbońskiej, Gdańsk-Warszawa 2003 .
2. Castells M., The Rise of Network Society, Oxford 200.
3. Cempel C., Społeczeństwo wiedzy, Forum Akademickie, nr 4/2004 (www.forumakad.pl).
4. Drucker P., Myśli przewodnie Druckera, Warszawa 2001.
5. Kukliński A., Gospodarka oparta na wiedzy. Wyzwanie dla Polski XXI wieku, Warszawa
2001.
6. Strojny M. Teoria i praktyka zarządzania wiedzą, Ekonomika i Organizacja
Przedsiębiorstw, 2000.
7. Wierzbołowski J., Społeczeństwo informacyjne i gospodarka oparta na wiedzy;
Koncepcje M. Castellsa a kierunki rozwojowe Polski, Instytut Łączności, Warszawa 2004.
8. Wiszniewski W., Innowacyjność polskich przedsiębiorstw przemysłowych, Warszawa
1999.
PROPOSAL OF ACTION CONCERNING WITH BUILDS OF
ECONOMY ON THE BASE OF KNOWLEDGE BASED ECONOMY OF
UKRAINE AND USING EXPERIENCES OF UE AND POLISH’S
TRAJECTORY
Summary
In this article, author presents proposal of action concerning with builds of economy on the
base of Knowledge Based Economy of Ukraine and using experiences of UE and polish’s
Trajectory. Categories presented in this article can be used to deepen problem of the strategy
connected with development of Knowledge Based Economy.