WIR neu 1 - LektorKlett

Propozycje realizacji
zadañ i æwiczeñ
z podrêcznika oraz ksi¹¿ki æwiczeñ
WIR neu 1
w pracy z uczniem dyslektycznym
Podrêcznik
Sprachinsel 1,
dialog wprowadzajÇcy do Lektion1
Technika:
WIR neu
1
zaznaczanie trudnoěci ortograficznych w wyrazach, wyjaěnianie pisowni
i werbalizowanie zasad ortograficznych.
Po drugim wysăuchaniu tekstu nauczyciel prosi uczniów o zaznaczenie
wybranych liter w nastÛpujÇcych wyrazach:
• dyftongu ei w wyrazie heißen,
• dwuznaku ch w wyrazach ich, dich,
• ß w wyraĺeniu Grüß dich! i w wyrazie heißen,
• przegăosu ü w wyraĺeniu Grüß dich!.
Przed przystÇpieniem do zadania nauczyciel powinien wytăumaczyÉ
uczniom, ĺe jednej găosce mogÇ odpowiadaÉ dwie litery lub wiÛcej znaków graficznych1. NastÛpnie nauczyciel kilkakrotnie czyta na găos podane wyrazy. DziÛki temu uczniowie dyslektyczni uzmysăawiajÇ sobie, jak
wymawia siÛ poszczególne găoski. Uczniowie zapisujÇ ww. wyrazy na
dodatkowej kartce / we wkăadce, na górze której umieszczajÇ podany
przez nauczyciela prototypowy wyraz zawierajÇcy danÇ găoskÛ.
Sposób realizacji: przygotowanie przez uczniów tzw. wkăadki skăadajÇcej siÛ z kilku(nastu)
kartek2 i doăÇczenie jej do ksiÇĺki Éwiczeą.
Kartki we wkăadce sÇ zarezerwowane dla poszczególnych găosek, np.:
ei, ü itp. Na górze kaĺdej kartki znajduje siÛ prototypowy wyraz zawierajÇcy danÇ găoskÛ, np. dla dyftonga ei săowo mein. Moĺna podaÉ równieĺ opis jego wymowy, poniewaĺ dla dyslektyków wskazane jest podawanie reguă. Zadaniem uczniów bÛdzie dopisywanie do danej strony
wyrazów, które pisze siÛ w ten sam sposób. DziÛki temu uczniowie dyslektyczni uzmysăowiÇ sobie, jakie znaki graficzne odpowiadajÇ poszczególnym găoskom.
Sprachinsel 1,
Éw. 8, s. 25
Wskazówka
dla nauczyciela:
wyrazy zawierajÇce osobliwoěci ortograficzne moĺna wybraÉ ze săowniczka zamieszczonego z tyău podrÛcznika, koncentrujÇc siÛ na leksyce o okreělonej trudnoěci (s. 100).
inne săowa zalecane do zapisania we wkăadce:
wohnen, Zahlen (cyfry zawierajÇce osobliwoěci ortograficzne, por. podrÛcznik, s. 17, Éw. 7), der Herr, die Frau, wie, Deutschland, Hobb ys,
die Mode, die Musik, fotografieren, Österr ei ch, Ski, der Fußball,
der Computer, sammeln, schreiben.
2
Copyright © Wydawnictwo LektorKlett
Podrêcznik
Sprachinsel 1,
Éw. 5, s. 17
Technika:
WIR neu
1
zaznaczanie najbardziej skomplikowanej czÛěci wyrazu.
Nauczyciel powinien zwróciÉ uwagÛ uczniów na osobliwoěci ortograficzne wystÛpujÇce w nowych săowach i poprosiÉ o ich wyróĺnienie:
• der Herr – zwrócenie uwagi na podwójnÇ spóăgăoskÛ3,
• Frau Bauer – zwrócenie uwagi na dyftong au.
Technika:
Sprachinsel 1,
Éw. 7, s. 17
zaznaczanie najbardziej skomplikowanej czÛěci wyrazu poprzedzone
zapoznaniem siÛ ze strukturÇ dĸwiÛkowÇ wyrazów.
Nauczyciel zapisuje liczebniki (0 – 12) na tablicy i găoěno wymawia ich
nazwy. NastÛpnie prosi uczniów o pokazanie okreělonej cyfry: Zeig auf
zwei! Póĸniej nauczyciel rozdaje dzieciom karteczki z zapisanymi na nich
cyframi i wymawia ich nazwy w róĺnej kolejnoěci. Zadaniem uczniów jest
odpowiednia reakcja (np. uniesienie karteczki z danÇ cyfrÇ w górÛ).
MogÇ oni równieĺ ustawiÉ siÛ w szeregu i po kolei przedstawiaÉ siÛ: Ich
bin vier!. W ten sposób dzieci poznajÇ obraz foniczny nowych săów.
Dopiero w kolejnym kroku săuchajÇ nazw liczebników przy otwartych
podrÛcznikach4.
Nauczyciel zwraca uwagÛ na zapis poszczególnych liczebników (Zahlen):
null, eins, zwei, drei, vier, fünf, sechs, sieben, acht, neun, zehn, zwölf.
Liczebniki wystÛpujÇce w pierwszej lekcji dajÇ moĺliwoěÉ zapoznania
dzieci z zasadami wymowy i zapisu m.in. dyftongów ei i eu oraz przegăosów ü i ö.
Technika:
utrwalenie struktury dĸwiÛkowej liczebników i rozpoznawanie găosek
w nagăosie i wygăosie5.
Nauczyciel wypowiada wyraz. Natomiast uczeą wymawia găoskÛ, którÇ
zaczyna siÛ i koączy ten wyraz, np.:
eins = ei i s, drei = d i ei.
Wskazówka
dla nauczyciela:
przyczyn trudnoěci w przetwarzaniu pisma wystÛpujÇcych u uczniów
dyslektycznych naleĺy szukaÉ găównie w deficycie przetwarzania fonologicznego6. Dlatego juĺ od poczÇtku nauki naleĺy stosowaÉ Éwiczenia
na păaszczyĸnie fonologicznej.
3
Copyright © Wydawnictwo LektorKlett
Podrêcznik
Sprachinsel 1,
Éw. 9, s. 18
Technika:
WIR neu
1
identyfikacja wyjÇtków.
Po zapoznaniu siÛ z formÇ fonicznÇ liczebników (patrz: proponowana
realizacja Éw. 7, s. 17) uczniowie rozmawiajÇ z nauczycielem o sposobie
tworzenia liczebników od 13 – 20. NastÛpnie ich zadanie sprowadza siÛ
do wskazania liczebników, w zapisie których mogliby popeăniÉ băÇd,
np.: sechzehn / sechszehn, siebzehn / siebenzehn.
Sprachinsel 1,
Éw. 15, s. 20
Technika:
dbaăoěÉ o czytelny charakter pisma.
Nauczyciel powinien zwróciÉ uwagÛ uczniów z dysleksjÇ na fakt, ĺe
dbaăoěÉ o czytelny charakter pisma ma znaczenie priorytetowe. Dlatego
podczas wykonywania Éwiczeą wymagajÇcych zapisu săów, zwrotów czy
zdaą, naleĺy zachÛcaÉ uczniów do wolniejszego pisania, dziÛki czemu
piszÇ oni automatycznie staranniej. W ten sposób moĺna w pewnym
stopniu niwelowaÉ skutki dysgrafii. Poza tym dbaăoěÉ o czytelny charakter pisma pozwoli nauczycielowi uniknÇÉ ewentualnych problemów
z rozszyfrowaniem wybranych săów w czasie ewaluacji prac pisemnych.
Zanim uczniowie przystÇpiÇ do rozwiÇzywania Éw. 15 na s. 20, warto
poprosiÉ ich, aby najpierw zaznaczyli w tekěcie na kolorowo wyrazy
potrzebne do uzupeănienia tabelki. Wyróĺnienie săów pozwoli ograniczyÉ băÛdy popeăniane podczas przepisywania.
• Deutschland – zwrócenie uwagi na utratÛ dĸwiÛcznoěci w wygăosie
d [t],
• Österr ei ch.
4
Copyright © Wydawnictwo LektorKlett
Podrêcznik
Sprachinsel 1,
Hör zu und sprich nach!, s. 21
Technika:
Sprachinsel 1,
Hör zu und sprich nach!, s. 42
1
przyporzÇdkowanie znaków graficznych reprezentujÇcych wybrane găoski
do grup wyrazów je zawierajÇcych.
Nauczyciel zwraca uwagÛ uczniów na zaznaczone pogrubionÇ czcionkÇ
znaki graficzne reprezentujÇce wybrane găoski. Jeěli wykonanie Éwiczenia fonetycznego ograniczy siÛ jedynie do săuchania i powtarzania
wybranych jednostek leksykalnych, wtedy nie przyniesie to zamierzonych efektów, w szczególnoěci w pracy z uczniami z dysleksjÇ. Jeěli nie
zwróci siÛ uwagi uczniów na pewne regularnoěci wynikajÇce z przedstawionych konstelacji, bÛdziemy mieli do czynienia z tzw. nieěwiadomym treningiem wybranych elementów jÛzykowych, co z pewnoěciÇ nie
stanowi efektywnej strategii uczenia siÛ.
Sprachinsel 1,
Hör zu und sprich nach!, s. 27
Sprachinsel 1,
Hör zu und sprich nach!, s. 34
WIR neu
Sposób realizacji: nauczyciel prezentuje sposób wykonania polecenia, objaěniajÇc zasady
wymowy i relacji grafem-fonem. KolejnÇ próbÛ przyporzÇdkowania znaków graficznych reprezentujÇcych wybrane găoski do podanych grup
wyrazów podejmujÇ uczniowie. W tym celu na karteczkach w jednym
kolorze zapisujemy znaki graficzne reprezentujÇce dane găoski, a na karteczkach w innym kolorze – odpowiadajÇce im grupy wyrazów. Uczniowie dobierajÇ karteczki w pary.
Technika ta pozwoli na systematyczne kojarzenie fonemów z grupÇ liter
i przyczyni siÛ do eliminowania băÛdów ortograficznych.
Wskazówka
dla nauczyciela:
wydajÇc polecenie przeczytania podanych wyrazów na găos, naleĺy
zadbaÉ o to, aby wyrazy byăy najpierw powtarzane w chórze, potem
z podziaăem na grupy lub rzÛdy, a na koącu indywidualnie. Taka kolejnoěÉ niweluje zahamowania w mówieniu.
Patrz takĺe:
Hör zu und sprich nach!, s. 61, 68, 76 i 85.
5
Copyright © Wydawnictwo LektorKlett
Ksi¹¿ka æwiczeñ
Sprachinsel 1,
Éw. 1, s. 4
Technika:
WIR neu
1
powolne odwzorowywanie zapisu graficznego pytaą i odpowiedzi.
Nauczyciel powinien zwróciÉ uwagÛ uczniów z dysleksjÇ na zapis form 1.
i 2. osoby lp. czasownika heißen, pojawiajÇcych siÛ kilkakrotnie w Éwiczeniu.
Poniewaĺ uczniowie dyslektyczni popeăniajÇ liczne băÛdy równieĺ w trakcie przepisywania (mylenie liter o podobnym ksztaăcie, nieprawidăowe
odtworzenie poăoĺenia liter7), naleĺy ich zachÛciÉ do wolniejszego, a zarazem staranniejszego odwzorowywania zapisu graficznego săów. Poniewaĺ
pisanie, zarówno o charakterze reproduktywnym, jak i produktywnym, zajmuje uczniom dyslektycznym wyjÇtkowo duĺo czasu8, zaleca siÛ wykonanie
Éwiczenia jako pracy domowej. Uczniów, u których wystÛpujÇ problemy
z pisaniem i poziomem graficznym pisma, nie naraĺa siÛ wtedy na stres
zwiÇzany z limitem czasowym.
Wskazówka
dla nauczyciela:
uczniowie z dysleksjÇ majÇ problem z poprawnym odtwarzaniem ksztaătu
liter alfabetu. W alfabecie niemieckim mylÇ găównie a : ä, o : ö, u : ü,
ale równieĺ O : Q, p : q, v : w, ß : B9. Mylenie podobnych liter wynika
z zaburzeą funkcji wzrokowych wystÛpujÇcych u uczniów z dysleksjÇ10.
Dlatego od samego poczÇtku nauki naleĺy zwracaÉ uwagÛ uczniów na
litery charakterystyczne dla jÛzyka niemieckiego. W celu lepszego
zapamiÛtania zapisu graficznego przegăosów ä, ü i ö uczniowie dyslektyczni mogÇ nadaÉ kropkom nad samogăoskami rozmiar niewspóămiernie duĺy w stosunku do litery lub zaznaczyÉ je na kolorowo.
Technika:
zwrócenie uwagi na znaki interpunkcyjne i duĺe litery.
Sprachinsel 1,
Éw. 4, s. 6
Èwiczenie naleĺy wykonaÉ w klasie, dobierajÇc uczniów w pary. Zaleca
siÛ taki dobór par, aby uczeą z dysleksjÇ mógă liczyÉ na wsparcie ucznia
bez dysfunkcji.
Zdania 2 – 5 naleĺy skopiowaÉ w wiÛkszym formacie. Uczniowie oddzielajÇ poszczególne wyrazy liniami pionowymi i je wycinajÇ. Po uăoĺeniu
rozsypanki zamieniajÇ maăe litery na duĺe i dorysowujÇ znaki interpunkcyjne. Na koniec przepisujÇ zdania.
Wskazówka
dla nauczyciela:
6
wykonywanie Éwiczeą tego typu jest waĺne, poniewaĺ uczniowie
z dysleksjÇ nie uwzglÛdniajÇ w ogóle zasad interpunkcji lub uwzglÛdniajÇ je w niewielkim stopniu11.
Copyright © Wydawnictwo LektorKlett
Ksi¹¿ka æwiczeñ
Sprachinsel 1,
Éw. 5, s. 6
Technika:
WIR neu
1
wykorzystanie memory do zapamiÛtania zapisu graficznego săów.
Poniewaĺ poprawny zapis liczebników moĺe sprawiaÉ uczniom z dysleksjÇ trudnoěci, zaleca siÛ nastÛpujÇcy sposób wykonania Éwiczenia (jako
praca domowa): uczniowie przyglÇdajÇ siÛ uwaĺnie zapisowi săownemu
liczebników na karteczkach do gry w memo (ksiÇĺka Éwiczeą, s. 13). Po
rozwiÇzaniu dziaăania uczniowie odnajdujÇ karteczkÛ z wynikiem i próbujÇ zapisaÉ go săownie na osobnej kartce, po czym sprawdzajÇ poprawnoěÉ zapisu. NastÛpnie wynik zapisujÇ z pamiÛci w ksiÇĺce Éwiczeą.
Sprachinsel 1,
Éw. 13, s. 10
Technika:
wykorzystanie wzorcowego przykăadu w Éwiczeniach wymagajÇcych
umiejÛtnoěci pisania reproduktywnego.
Èwiczenie charakteryzuje siÛ wiÛkszym stopniem trudnoěci, poniewaĺ
wymaga od uczniów, juĺ w pierwszym etapie nauki, umiejÛtnoěci pisania reproduktywnego. Dlatego naleĺy zwróciÉ uwagÛ uczniów, szczególnie uczniów z dysleksjÇ, na moĺliwoěÉ posăuĺenia siÛ przykăadem
wzorcowym z Éw. 9 na s. 9, który uăatwi im odtworzenie obrazu graficznego poszczególnych wyrazów.
Jeěli dzieci radzÇ juĺ sobie z pisaniem na komputerze, mogÇ zapisaÉ
dialogi, korzystajÇc z tego urzÇdzenia. Równieĺ w czasie lekcji lub
w trakcie nauki uczeą z dysleksjÇ powinien sporzÇdzaÉ notatki na komputerze12. Uĺywana do poprawiania băÛdów pisowni autokorekta umoĺliwi uczniom ich natychmiastowe dostrzeĺenie.
7
Copyright © Wydawnictwo LektorKlett
Ksi¹¿ka æwiczeñ
Sprachinsel 1,
Éw. 15, s. 11
Technika:
Sprachinsel 1,
Éw. 2, s. 12
Technika:
WIR neu
1
sprawdzenie stopnia automatyzacji zapisu wybranych săów.
Èwiczenie moĺe mieÉ charakter kontrolny, sprawdzajÇcy poziom opanowania relacji grafem-fonem w wyrazach, na które nauczyciel powinien
zwróciÉ juĺ wczeěniej bacznÇ uwagÛ.
alternatywna forma dyktanda.
Zwăaszcza w poczÇtkowym etapie nauki odwzorowywanie zapisu graficznego săów moĺe przysparzaÉ uczniom dyslektycznym sporych trudnoěci.
Dlatego zaleca siÛ stosowanie tzw. dyktanda optycznego.
Uczniowie wykonujÇ Éwiczenie w klasie. W czasie pierwszego săuchania uczniowie wymieniajÇ usăyszane săowo, a nauczyciel zapisuje je na
tablicy13. Uczniowie starajÇ siÛ zapamiÛtaÉ obraz graficzny wybranego
săowa. NastÛpnie nauczyciel wymazuje săowo, a uczniowie odtwarzajÇ
je z pamiÛci. Podobnie postÛpujemy z pozostaăymi wyrazami.
W ten sposób aktywizujemy w trakcie przetwarzania informacji nie tylko
kanaă foniczny, ale i optyczny.
8
Copyright © Wydawnictwo LektorKlett
Podrêcznik
Sprachinsel 1,
Tekst wprowadzajÇcy do Lektion 2.
Technika:
WIR neu
1
zaznaczanie trudnoěci ortograficznych w wyrazach, wyjaěnianie pisowni
i werbalizowanie zasad ortograficznych.
Nauczyciel prosi uczniów o wyróĺnienie kolorem dyftongu ei, z wymowÇ którego uczniowie zostali zapoznani juĺ w Lektion 1 w wyrazach:
meine, mein, heißen itd., a nastÛpnie czyta te wyrazy na găos. NastÛpnie uczniowie zapisujÇ ww. wyrazy na dodatkowej kartce / we wkăadce,
na górze której umieszczajÇ prototypowy wyraz nein lub mein.
Sposób realizacji: wkăadka w ksiÇĺce Éwiczeą.
Wskazówka
dla nauczyciela:
wyrazy zawierajÇce wybrane osobliwoěci ortograficzne moĺna zaczerpnÇÉ
ze săowniczka zamieszczonego z tyău podrÛcznika, koncentrujÇc siÛ na
leksyce o okreělonej trudnoěci (s. 100).
inne săowa zalecane do zapisania we wkăadce14:
der Bruder, die Familie, der Freund, die Freundin, die Lehrerin,
der Mechaniker, die Mutter, die Nummer, die Oma, der Opa,
der Rentner, sie, das Schach, die Schülerin, die Schwester,
die Sekretärin, der Student, studieren, der Taxifahrer, der Vater.
Technika:
katalogowanie săownictwa w portfolio (zapisywanie săów w okreělonych
kolorach).
Naleĺy zachÛciÉ uczniów do systematyzowania săownictwa zwiÇzanego
z wybranymi krÛgami tematycznymi, katalogujÇc je w formie portfolio.
W zwiÇzku z tym zaleca siÛ, aby uczniowie zapisali nazwy czăonków
rodziny w kolorach odpowiadajÇcych zastosowanym w podrÛczniku kolorom niemieckich rodzajników (der = kolor niebieski, die = kolor czerwony, das = kolor zielony, die (lm.) = kolor pomaraączowy). Zapisywanie
nowych săów w wiÛkszym formacie i w podanych kolorach uăatwi
uczniom z dysleksjÇ zapamiÛtanie ich znaczenia, rodzaju i sposobu zapisu. Jeěli dzieci radzÇ juĺ sobie z pisaniem na komputerze, mogÇ katalogowaÉ săownictwo wăaěnie przy uĺyciu komputera. Równieĺ w czasie
lekcji lub w trakcie nauki uczeą z dysleksjÇ powinien sporzÇdzaÉ notatki
na komputerze. Uĺywana do poprawiania băÛdów pisowni autokorekta
umoĺliwi uczniom ich natychmiastowe dostrzeĺenie.
Sprachinsel 1,
Éw. 8, s. 25
9
Copyright © Wydawnictwo LektorKlett