więcej

Stefan Forlicz
Przyczynek do genealogii rodziny Fuksów
Kilka lat temu, zapewne z racji wieku, zainteresowałem się moimi korzeniami, a między innymi rodziną
mojego dziadka, urodzonego w Łubnie w 1880 r. Michała Fuksy. Od tego czasu, we współpracy z kilkunastoma już
członkami rodziny Fuksów (niektórych spośród nich poznałem dzięki stronie internetowej Łubna) usiłujemy odtworzyć
drzewo genealogiczne Fuksów, którego podstawy zostały opracowane (prawdopodobnie w okresie II wojny
światowej) przez księży Andrzeja i Adama Fuksów.
Tradycja rodzinna mówi, że pochodzący z Łubna Fuksowie są potomkami żołnierza szwedzkiego, który w
czasie Potopu został wzięty do niewoli i został lokajem w rodzinie Trzecieskich.
To, że przodek rodziny był żołnierzem szwedzkim nie musi jednak oznaczać, że był Szwedem, ponieważ
żołnierze zaciężni w armiach tego czasu pochodzili z różnych krajów. Przeciwko hipotezie o jego szwedzkim
pochodzeniu przemawia według mnie niewystępowanie w Szwecji nie tylko osób o nazwisku Fuksa (dwaj
odnalezieni przeze mnie przedstawiciele tego nazwiska są świeżymi imigrantami), ale także nazwisk Fuchsa lub
Fuchs od którego nazwisko Fuksa zostało prawdopodobnie utworzone. Natomiast w Czechach w XVII w. żyło
przynajmniej kilka osób o nazwisku Fuksa. Według informacji z witryny http://www.familysearch.org/ najstarszymi
odnotowanymi w Czechach członkami tej rodziny byli Jirik Fuksa i Pavel Fuksa, którzy odpowiednio w 1652 i 1653 r.
zawarli małżeństwa w okolicach Pilzna. Z następnych pokoleń odnotowano urodzonych w miejscowości Roven, koło
Pardubic: Lukasa Fuksę (ur.1658) oraz Mateja (ur.1686), Mateja (ur.1692), Jakuba (ur.1693), Mateja (ur.1709),
Mateja (ur.1712), Jana (ur.1741) i ich późniejszych potomków. Imiona te powtarzają się także później w znanych mi
już pokoleniach polskiej rodziny Fuksów. A ponieważ dziedziczenie imion w rodzinach było praktyką dość
powszechną, jest całkiem możliwe, że ów żołnierz szwedzki, który "awansował" na lokaja Trzecieskich, był Czechem.
Kiedy Trzeciescy w latach osiemdziesiątych XVIII w. nabyli dobra w Dynowie i okolicach, jeden z potomków
owego żołnierza szwedzkiego z czasów Potopu - Józef Fuksa (urodzony w 1775 r.), po ślubie zawartym 27.07.1815
r. (według zapisu z księgi parafialnej zanotowanego przez ks. Adama Fuksę) z Anną z Forkiewiczów (urodzoną w
1791 r.) zamieszkał w Łubnie na tzw. Fuksówce, za dworem ok. kilometra od kościoła. Mieli oni kilku synów: Pawła
(który później ożenił się na Przedmieściu Dynowskim), Macieja, Jakuba oraz Walentego. Od Macieja, Jakuba i
Walentego pochodzą wszyscy Fuksowie uplasowani na opracowanym drzewie genealogicznym (liczącym już
kilkaset osób), wywodzący się z Łubny. Nie znani są mi jednak potomkowie Pawła Fuksy, który prawdopodobnie
pozostał na służbie u Trzecieskich, posiadających właśnie na Przedmieściu Dynowskim swój pałac. Nawiązały
jednak ze mną kontakt także osoby noszące nazwisko Fuksa, wywodzące się z Dynowa i nie pochodzące od
Macieja, Jakuba, czy Walentego, będące więc najprawdopodobniej potomkami Pawła, których genealogii nie byliśmy
w stanie ustalić.
Mam jednak także kontakt z potomkami Wojciecha (?) Fuksy i jego syna Adama (ur. ok. 1900 r.)
pochodzącymi z Łubna, a także osobami pochodzącymi od Stanisława Fuksy i jego syna Józefa, którzy w latach
pięćdziesiątych mieli sklep w Łubnie, których nie potrafię umiejscowić na drzewie.
Według http://www.moikrewni.pl/mapa/kompletny/fuksa.html w Polsce jest obecnie 277 osób o nazwisku
Fuksa, którzy zamieszkują w 35 różnych powiatach i miastach. Najwięcej, a dokładnie 50, zameldowanych jest w
powiecie rzeszowskim. Dalszymi powiatami i miastami ze szczególnie dużą liczbą osób o tym nazwisku są: powiat
Brzozów (31), m. Kraków (28), m. Przemyśl (20), powiat Świdnica (18), powiat Sanok (17), powiat Mielec (15), m.
Rzeszów (8), powiat Ustrzyki Dolne (8) i powiat Polkowice z liczbą wpisów 7. Spośród nich około 90 jest
niewątpliwie, dobrze umiejscowionymi na opracowywanym drzewie, potomkami Józefa Fuksy i Anny z Florkiewiczów
z Łubna (lub poślubiła jego potomków).
Występowanie nazwiska Fuksa w Polsce
Źródło: http://www.moikrewni.pl/mapa/kompletny/fuksa.html
Co do pozostałych osób noszących to nazwisko, nie udało mi się ustalić ich pochodzenia. Są to m.in.
przedstawiciele tzw. „linii mieleckiej”, wywodzący się od urodzonych na przełomie XIX i XX w. braci Marcina,
Władysława, Michała (i prawdopodobnie także Stanisława Fuksów). Duża liczba Fuksów zamieszkuje też na Dolnym
Śląsku, a ponieważ nie udało mi się z nimi nawiązać kontaktu, nie wiem, czy pochodzą od Józefa Fuksy, czy też są
jakąś odrębną gałęzią rodziny.
Fuksowie wywodzący się z obecnych terenów województwa podkarpackiego, nie będący potomkami Józefa
Fuksy, mogą się wywodzić od jakiś innych potomków owego żołnierza szwedzkiego, protoplasty rodziny. Przed
nabyciem dóbr w Dynowie i okolicach Trzeciescy, ówcześni pracodawcy Fuksów, mieszkali w XVII i XVIII w. przede
wszystkim w okolicach Dębicy i stamtąd może pochodzić „linia mielecka”.
Jest też możliwe, że niektórzy współcześni Fuksowie mieszkający w Polsce mogą pochodzić nie tylko od
owego legendarnego protoplasty, ale i od jakiś późniejszych przybyszy z Czech, ponieważ w Czechach, a później
także np. w USA, rodzina ta bardzo się rozrodziła.
Wydaje mi się, że temat ten może być ciekawy dla kolejnych osób, dlatego zainteresowanych udziałem w
rekonstrukcji drzewa genealogicznego lub mogących udzielić informacji na temat rodziny Fuksów prosiłbym o
kontakt na adres e-mailowy: [email protected]