Lectio z komentarzem

Przebaczenie się poniżyło, aby podnieść grzeszników ku przebaczeniu. Do ludzkości
przyszła Boskość, aby ludzkość doszła do boskości; przyszedł Sędzia na posiłek
oskarżonych, aby oskarżony otrzymał ludzki wyrok; do cierpiących przyszedł Lekarz, aby
umocnić wyczerpanych, jedząc wraz z nimi. Dobry Pasterz skłonił swe ramiona, aby
zanieść owcę zgubioną do zbawiennej owczarni. Ale tego właśnie nienawidzi faryzeusz,
to gani, bo sądzi, że przyjście Pana na ucztę było spowodowane łakomstwem, a nie
cnotą; nie duchem, lecz ciałem; nie Boską dobrocią, ale ludzkim pragnieniem; zbytkiem
ziemskim, a nie laską niebiańską. Któż bowiem gani Lekarza siedzącego z ucztującymi,
jak nie wróg zbawienia ludzkiego?... Któż, jak nie bluźnierca gardzi wspólnotą Boga z
człowiekiem? Któż, jak nie okrutnik drży przed łaskawością?
"Dlaczego wasz Nauczyciel jada wspólnie z celnikami i grzesznikami?" Kto jest jednak
prawdziwym grzesznikiem jak nie ten, który przeczy, że jest grzesznikiem? Ten zaiste
jest bardziej grzesznikiem i - by tę prawdę powiedzieć - sam utożsamia się z grzechem,
kto się już nie uznaje za grzesznika. I ten jest prawdziwie niesprawiedliwym, kto uważa
się już za sprawiedliwego. Czytałeś, faryzeuszu: "Bo nikt żyjący nie jest
usprawiedliwiony przed obliczem Twoim (Ps 143,2).
12
I: Oz 6, 3-6; II: Rz 4, 18-25
9
Odchodząc stamtąd, Jezus ujrzał człowieka imieniem Mateusz, siedzącego
w komorze celnej, i rzekł do niego: «Pójdź za Mną!» On wstał i poszedł za
Nim.
10
Gdy Jezus siedział w domu za stołem, przyszło wielu celników i
grzeszników i siedzieli wraz z Jezusem i Jego uczniami.
11
Widząc to, faryzeusze mówili do Jego uczniów: «Dlaczego wasz Nauczyciel
jada wspólnie z celnikami i grzesznikami?»
12
On usłyszawszy to, rzekł: «Nie potrzebują lekarza zdrowi, lecz ci, którzy
się źle mają.
13
Idźcie i starajcie się zrozumieć, co znaczy: Chcę raczej miłosierdzia niż
ofiary. Bo nie przyszedłem powołać sprawiedliwych, ale grzeszników».
SAMUEL DORASTAŁ, A PAN BYŁ Z NIM. NIE POZWOLIŁ UPAŚĆ ŻADNEMU JEGO SŁOWU NA ZIEMIĘ
On usłyszawszy to, rzekł: «Nie potrzebują lekarza zdrowi, lecz ci, którzy
się źle mają.
Św. Ambroży (†397): Nowe lekarstwo przyniósł nowy Nauczyciel. A ono nie wyrosło z
ziemi, bo żadne stworzenie nie jest w stanie go wykonać. Chodźcie wszyscy, którzy
popadliście w różnorodne choroby grzechu, używajcie tego niecodziennego leku, który
wyklucza jad węża, który nie tylko usuwa bliznę choroby, ale również usuwa przyczynę
ciężkiej rany...
Słuchajcie mnie, ludzie ziemscy, którzy nosicie myśli zaćmione grzechami. Ja, Lewi,
byłem także zraniony takimi chorobami, ale znalazłem Lekarza, który wprawdzie
mieszka w niebie, ale rozsiewa lekarstwa na ziemi. On jeden może uleczyć moje rany,
bo sam ich nie zaznał. On może usunąć ból serca, bladość duszy, bo zna ich tajemne
głębiny.
13
10 NIEDZIELA ZWYKŁA MT 9,9-13
Idźcie i starajcie się zrozumieć, co znaczy: Chcę raczej miłosierdzia niż
ofiary. Bo nie przyszedłem powołać sprawiedliwych, ale grzeszników».
Cytat z Oz 6,6 w tym epizodzie występuje tylko u Mateusza. Użycie tego samego
tekstu przez ewangelistę w 12,7 odnośnie przepisów związanych z szabatem, pokazuje,
że Mateusz wyżej niż prawo stawia wewnętrzne postawy. Mimo to ten fakt może być
rozumiany na inne sposoby. Już po zburzeniu Jerozolimy w 70 roku praktyka ofiar
(zachowywana na początku przez chrześcijan w Jerozolimie, por. Dz 21,26)
prawdopodobnie zostało porzucona przez chrześcijan pochodzenia żydowskiego. Nie
można także zapominać, że niektóre środowiska żydowskie, jak środowisko
Esseńczyków, podchodziły z dużą rezerwą do ofiar składanych w świątyni. Po
zacytowaniu Ozeasza, słowo to ("sprawiedliwych") znaczy z pewnością tych którzy
postępują według zasad, zwłaszcza jeśli chodzi o ryty i przepisy, które wymagają
zewnętrznych zachowań.
www.lectiodivina.pl
(1Sm 3:19)
9
Odchodząc stamtąd, Jezus ujrzał człowieka imieniem Mateusz, siedzącego
w komorze celnej, i rzekł do niego: «Pójdź za Mną!» On wstał i poszedł za
Nim.
Mt 4:19 I rzekł do nich: «Pójdźcie za Mną, a uczynię was rybakami ludzi».
Mt 10:2 A oto imiona dwunastu apostołów: pierwszy Szymon, zwany Piotrem, i
brat jego Andrzej, potem Jakub, syn Zebedeusza, i brat jego Jan, 3 Filip i
Bartłomiej, Tomasz i celnik Mateusz, Jakub, syn Alfeusza, i Tadeusz, 4 Szymon
Gorliwy i Judasz Iskariota, ten, który Go zdradził.
Dz 1:13 Przybywszy tam weszli do sali na górze i przebywali w niej: Piotr i Jan,
Jakub i Andrzej, Filip i Tomasz, Bartłomiej i Mateusz, Jakub, syn Alfeusza, i
Szymon Gorliwy, i Juda, brat Jakuba.
10
Gdy Jezus siedział w domu za stołem, przyszło wielu celników i
grzeszników i siedzieli wraz z Jezusem i Jego uczniami.
Łk 15:1 Zbliżali się do Niego wszyscy celnicy i grzesznicy, aby Go słuchać. 2 Na
to szemrali faryzeusze i uczeni w Piśmie: «Ten przyjmuje grzeszników i jada z
nimi».
11
Widząc to, faryzeusze mówili do Jego uczniów: «Dlaczego wasz Nauczyciel
jada wspólnie z celnikami i grzesznikami?»
Mt 3:7 A gdy widział, że przychodzi do chrztu wielu spośród faryzeuszów i
saduceuszów, mówił im: «Plemię żmijowe, kto wam pokazał, jak uciec przed
nadchodzącym gniewem?
Łk 15:2 Na to szemrali faryzeusze i uczeni w Piśmie: «Ten przyjmuje grzeszników
i jada z nimi».
Mt 11:19 Przyszedł Syn Człowieczy: je i pije a oni mówią: "Oto żarłok i pijak,
przyjaciel celników i grzeszników". A jednak mądrość usprawiedliwiona jest
przez swe czyny».
www.lectiodivina.pl
12
On usłyszawszy to, rzekł: «Nie potrzebują lekarza zdrowi, lecz ci, którzy
się źle mają.
1Tm 1:15 Nauka to zasługująca na wiarę i godna całkowitego uznania, że
Chrystus Jezus przyszedł na świat zbawić grzeszników, spośród których ja
jestem pierwszy.
13
Idźcie i starajcie się zrozumieć, co znaczy: Chcę raczej miłosierdzia niż
ofiary. Bo nie przyszedłem powołać sprawiedliwych, ale grzeszników».
Oz 6:6 Miłości pragnę, nie krwawej ofiary, poznania Boga bardziej niż całopaleń.
Mt 12:7 Gdybyście zrozumieli, co znaczy: Chcę raczej miłosierdzia niż ofiary, nie
potępialibyście niewinnych.
1Sm 15:22 Samuel odrzekł: «Czyż milsze są dla Pana całopalenia i ofiary krwawe
od posłuszeństwa głosowi Pana? Właśnie, lepsze jest posłuszeństwo od ofiary,
uległość - od tłuszczu baranów.
Prz 16:7 Gdy drogi człowieka są miłe Panu, pojedna On z nim nawet wrogów.
Łk 19:10 Albowiem Syn Człowieczy przyszedł szukać i zbawić to, co zginęło».
1Tm 1:15 Nauka to zasługująca na wiarę i godna całkowitego uznania, że
Chrystus Jezus przyszedł na świat zbawić grzeszników, spośród których ja
jestem pierwszy.
SAMUEL DORASTAŁ, A PAN BYŁ Z NIM. NIE POZWOLIŁ UPAŚĆ ŻADNEMU JEGO SŁOWU NA ZIEMIĘ
(1Sm 3:19)
Poniższy fragment składa się z dwóch części, które pierwotnie były być może
rozdzielone: powołanie (9,9) oraz posiłek (9,10-13). W tekście Mateusza, dom gdzie ma
miejsce posiłek należy prawdopodobnie do celnika, którego powołał Jezus. W całości
fragment ten jest bardzo podobny do paralelnego fragmentu u Marka i Łukasza.
9
Odchodząc stamtąd, Jezus ujrzał człowieka imieniem Mateusz, siedzącego
w komorze celnej, i rzekł do niego: «Pójdź za Mną!» On wstał i poszedł za
Nim.
Pierwsze słowo użyte na określenie tego kogo Jezus chce powołać jest różne u
synoptyków. U Marka Jezus powołuje osobę, która ma swoje konkretne imię Lewi; u Łukasza widzi celnika to znaczy grzesznika; u Mateusza widzi pewnego
człowieka, przedstawiciela całej ludzkości.
Tylko pierwszy ewangelista przypisuje to imię celnikowi. Czy można utożsamić
Mateusza z tym, w którym tradycja pierwszych wieków widziała autora
pierwszej ewangelii? Jest to problem bardzo trudny do rozwiązania ponieważ
Marek i Łukasz przypisują wprost celnikowi imię Lewi. Mimo to zadziwiające
jest to, że właśnie w ewangelii przypisywanej Mateuszowi, celnik nosi imię
Mateusz i jako taki znajduje się na liście Dwunastu Apostołów (10,3).
Św. Jan Chryzostom († 407): Ale dlaczego razem z Piotrem i Janem i innymi
Apostołami nie wezwał (Mateusza)? Jezus przybył (na świat), gdy wiedział, że
ludzie Go usłuchają, i dlatego też wezwał Mateusza wtedy, gdy wiedział, że on
pójdzie za Nim. I dlatego też złowił Pawła apostoła dopiero po swoim
zmartwychwstaniu. Ten bowiem, który zna serca, poznaje i najgłębsze
tajemnice każdego, wiedział dobrze, kiedy każdy z nich usłucha. I dlatego też
www.lectiodivina.pl
powołał go nie na początku, gdy miał jeszcze zbyt twarde serce, ale po
dokonaniu mnóstwa cudów, gdy już sława Jezusa rozeszła się i gdy wiedział,
że Mateusz stał się bardziej podatny, aby usłuchać.
Wypada tu podziwiać mądrość i pokorę Ewangelisty, który nie ukrył swego
dawnego zawodu, ale podaje swe imię, choć inni zmieniając je ukryli.
Dlaczego jednak mówi, że siedział w komorze celnej? Pokazuje moc tego,
który go powołał nie wtedy, gdy porzucił lub zaniedbał to niegodne zajęcie,
ale wywołał go spośród zła. Podobnie nawrócił błogosławionego Pawła, gdy
szalał, miotał się i ział gniewem;... tak też wezwał rybaków, gdy byli zajęci
swą pracą. Nie była to wprawdzie praca pogardzana, ale za to ludzi
niewykształconych, nieogładzonych i bardzo prostych. Tu natomiast, w
wypadku Mateusza, mamy zajęcie hańbiące, bezczelne, zysk niesprawiedliwy,
bezwstydny handel i zdzierstwo pod pozorami prawa. A jednak Ten, który go
powołał, nie brzydził się tym wszystkim. Lecz po cóż mówię, że nie brzydził
się celnikiem, kiedy nie tylko że odezwał się do niewiasty cudzołożnej, ale
pozwolił jej ucałować swe stopy i zrosić je łzami? Bo przyszedł On nie tylko po
to, aby ciała uzdrawiać, ale by leczyć choroby duszy.
10
Gdy Jezus siedział w domu za stołem, przyszło wielu celników i
grzeszników i siedzieli wraz z Jezusem i Jego uczniami.
11
Widząc to, faryzeusze mówili do Jego uczniów: «Dlaczego wasz Nauczyciel
jada wspólnie z celnikami i grzesznikami?»
W tym epizodzie podobny tytuł występuje tylko u Mateusza. Dla niego Jezus
jest Mesjaszem, który naucza i objawia prawdziwe prawo, według którego
wierzący będzie sądzony w dniu ostatecznym.
We wspólnotach pierwszego wieku (por. Dz 11,3; Ga 2,11-15) w sposób
dramatyczny przeżywano problem wspólnych posiłków chrześcijan z
pochodzenia żydowskiego i tych z pochodzenia pogańskiego. Ci ostatni przez
Żydów byli uważani za nieczystych. Umieszczając w swojej ewangelii ten
epizod Mateusz być może ustosunkowuje się do problemów ówczesnych
wspólnot chrześcijańskich. Przede wszystkim jednak, przekazuje nam obraz
Mesjasza miłosiernego względem grzeszników.
Czy jest tutaj jakaś aluzja do Eucharystii? Bezpośrednio nie ma. Ale każdy
posiłek z Jezusem jest figurą uczty niebieskiej zapowiadanej na koniec
czasów. Stąd może wynikać nawiązanie do Eucharystii.
Św. Piotr Chryzolog († 450): Oskarża się Boga, że skłania się ku człowiekowi, że
siada przy stole z grzesznikami, że łaknie tego, by ludzie pokutowali i pragnie
powrotu grzeszników, że przyjmuje pokarm miłosierdzia, że pije kielich
łaskawości. Bracia, Chrystus przybył na ucztę. Życie przyszło pomiędzy
biesiadników, aby ci, którzy mieli umrzeć, żyli wraz z Nim; Zmartwychwstanie
zasiadło do posiłku, aby powstali do życia ci, co leżeli w grobach;
www.lectiodivina.pl