Ewelina Burda

RECENZJA FILMU „OTO MOJE ZDJĘCIE GDY BYŁEM MARTWY”
Ewelina Burda
Od karabinu do ołówka
„Dokąd mnie zabierzesz” tym razem? „Minął dzień”, miesiąc, rok, upłynęły lata i
przybyłeś nad Wisłę po raz ósmy. Festiwalowy Mistrzu Filmów Dokumentalnych,
nawołujesz - „Sprawdź czy rozumiesz świat i czy świat rozumie ciebie”. Łatwo
powiedzieć, ale jak dostrzec diament pośród 160 pereł ? „śycie jest cenne”, zwłaszcza
„Po zachodzie” słońca, niekoniecznie „Nad morzem”. Zgadza się, a jednak w kinie
dokumentalnym równieŜ zdarzają się „Zwycięzcy i zwycięŜeni”…? Nie usłyszałam
odpowiedzi, bo podszedł on i przemówił: „Oto moje zdjęcie gdy byłem martwy”.
Wtedy mroczne niebo nad Gazą zalało się blaskiem. Światło fajerwerków mieszało się
z iluminacjami ładunków wybuchowych. Na domiar złego, w tle pobrzmiewała
świąteczna melodyjka. – Bliskowschodni zawrót głowy - pomyślałam. Jednak Planete
Doc Film Festival nigdy mnie nie zawiódł i wiedziałam, Ŝe po kilku minutach zobaczę
zwyczajnych niezwyczajnych. Zaczęło się od tego, Ŝe w 1983 roku, na skrzyŜowaniu
w Atenach zamaskowani izraelscy zamachowcy ostrzelali samochód Mamouna
Mraisha. Po wstępnych oględzinach, za zmarłego uznano takŜe syna bojownika
Organizacji Wyzwolenia Palestyny. Po kilku godzinach stał się cud, okazało się, Ŝe
czterolatek Ŝyje… Takim sposobem, ponad 20 lat po tragicznym ataku, Bashir Mraish
prześwietla przeszłość swojego ojca i zagubionego narodu. W jakim celu odkrywa on
te dziewicze szlaki? Poniekąd, męŜczyzna pragnie uchwycić nieznany mu dotąd, sens
konfliktu izraelsko-palestyńskiego, aby zweryfikować własną ideologię. 32-latek
mieszka w Ammanie, stolicy Jordanii, kraju, gdzie ponad jedna trzecia populacji to
palestyńscy uchodźcy. Z jednej strony, młode pokolenie ukierunkowuje się na
uśpienie palestyńskiego rodowodu, istnieją jednak tacy, którzy na obcej ziemi
wyrastają w nienawiści i z chęcią zemsty wkraczają w dorosłość. A jaki jest Bashir?
Ojciec nie rozstawał się z karabinem, a syn dzierŜy w ręce ołówek. MęŜczyzna jest
rysownikiem i to właśnie jego ilustracje stanowią dodatkowy komentarz , oprócz
archiwalnych taśm, zdjęć i rozmów. Niezobowiązująca forma dokumentalnego eseju,
który kreśli Mahmoud al Massad daje pole do osobistych spostrzeŜeń przyjaciół
Mamouna Mraisha, którzy twierdzą, Ŝe zamach był odwetem za akcje, jakie bojownik
organizował dla Ruchu Wyzwolenia Palestyny. Historia tej jednej familii słuŜy jako
wentyl do szerszego bliskowschodniego kanału. Walka Palestyńczyków o
samostanowienie rozdrobniła się na krwawe partyjniactwo. Działalność Mamouna
Mraisha krytykuje przede wszystkim jego Ŝona.32-latek nadal mieszka z matką. Ona
PLANETE DOC FILM FESTIVAL
AGAINST GRAVITY Sp. z o.o.,
ul. Widok 5/7/9, 00-023 Warsaw, tel./fax: +48 22 828 10 79
[email protected]
www.againstgravity.pl, www.planetedocff.pl
namawia go na wyprowadzkę i załoŜenie rodziny. Kobieta przyznaje, Ŝe wyzwoleńcze
zabiegi były dla męŜa istotniejsze niŜ dom. W kadrze, od czasu do czasu pojawia się
lekarz rysownika. Bowiem u Bashira zdiagnozowano czerniak. CzyŜby rak skóry
stanowił symboliczną ojcowską spuściznę? Śmiertelne znamię jest niczym
wolnościowa aktywność Mamouna - skazana na poraŜkę. Palestyńczycy nadal
doszukują się niesprawiedliwości ze strony Izraela i Stanów Zjednoczonych. Z filmu
wnioskujemy, Ŝe Bashir dopatruje się związku Tzipi Livni, działaczki politycznej, z
zamachem na ojca. Jednak, ani on, ani reŜyser nie wystawiają nikomu oceny, nikogo
jednoznacznie nie oskarŜają. Snują domysły… Zadziwiające, Ŝe śledząc przeszłość
Mamouna, 32-latek odkrywa paralelizmy łączące go z rodzicielem. „Ty i ja staliśmy
się jednym” –słowa, które słyszy we śnie nie są tylko i wyłącznie nocną marą.
Wycofany męŜczyzna, niespieszne tempo oraz spokojna narracja spotykają się z
jednym z najokropniejszych konfliktów obecnych czasów. Piękne zdjęcia jordańskiej
ulicy i architektury kontrastują z przytłaczającą tematyką. Na szczęście, Mahmoud al
Massad unika nachalnej propagandy. PodąŜamy, trochę po omacku za Bashirem, który
mimowolnie, staje się stroną w konflikcie politycznym, tak jak setki tysięcy
mieszkańców Bliskiego Wschodu. Co my, festiwalowi widzowie moŜemy z tym
zrobić? Czy w ogóle takie filmy dokumentalne trafiają do nas, aby skłonić nad do
podjęcia ruchu…? Oni nie urodzili się po to, by ginąć za swoich ojców, a jednak
wciąŜ płacą cenę za swoje pochodzenie. Bashir Mraish, 32-latek, mieszkaniec
Ammanu, rysownik, a poza tym, a raczej przede wszystkim, syn Mamouna Mraisha…
PLANETE DOC FILM FESTIVAL
AGAINST GRAVITY Sp. z o.o.,
ul. Widok 5/7/9, 00-023 Warsaw, tel./fax: +48 22 828 10 79
[email protected]
www.againstgravity.pl, www.planetedocff.pl