Analiza mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń (SWOT

Analiza mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń (SWOT)
Regionalnych Pracowni Krajoznawczych PTTK
MOCNE STRONY
1.
Rozpoznawalna marka PTTK jako eksperta
w sprawach turystyki i krajoznawstwa
2.
Sieć RPK, o długich tradycjach działania i
zunifikowanych podstawach
programowych, zlokalizowanych w
miejscowościach na terenie całego kraju
3.
Bogate księgozbiory, z licznymi
unikatowymi i specjalistycznymi pozycjami
z wielu dziedzin oraz nowościami
wydawniczymi
4.
Bogate kolekcje kartograficzne, w tym
zbiory map wydanych przed 1939 r.
5.
Katalogi komputerowe budowane w
oparciu o jednolity program
6.
Wspólna strona www
7.
W większości wyposażenie w sprzęt
komputerowy i audiowizualny
8.
Potencjał intelektualny - wybitni
krajoznawcy, pracownicy naukowi, ludzie
kultury, pasjonaci związani z pracowniami
9.
Zaangażowani kierownicy RPK
10. Kontakty (personalne) ze środowiskami
naukowymi oraz przewodnickimi
11. Zazwyczaj dogodna lokalizacja w
przestrzeni miasta, przeważnie własne
lokale
12. Lokalizacja przy oddziałach PTTK (gdzie
bywają osoby związane z turystyką, gdzie
spotykają się krajoznawcy)
13. Stała dotacja z ZG, względnie stabilna
sytuacja finansowa
SŁABE STRONY
1.
Niedobory kadrowe, często brak stałych
kadr i wyłącznie działania społeczne (brak
możliwości egzekwowania
systematycznych działań)
2.
Trudności z pozyskaniem nowych kadr
3.
Ograniczona dostępność (często brak
regularnych dyżurów, krótki czas
udostępniania)
4.
Bardzo słaba promocja miejsc i działań
5.
Zbyt zróżnicowany profil działalności
poszczególnych RPK – brak efektu
sieciowości
6.
Słaba działalność merytoryczna, zbyt mała
wszechstronność poszczególnych RPK ,
niedostosowanie kierunków i form
działalności do potrzeb danego obszaru
działania czy środowiska; ograniczanie
działań RPK głównie do prowadzenia
biblioteki
7.
Brak pełnego katalogu internetowego
zbiorów wszystkich pracowni
8.
Niewiele zbiorów w wersjach cyfrowych
9.
Niewielka liczba osób korzystających z
bibliotek i niewielkie grono osób w
oddziałach zainteresowanych rozwojem
RPK
10. Często zbyt małe pomieszczenia, dzielone z
oddziałem PTTK, brak miejsca na
eksponowanie zbiorów, organizację
wystaw, seminariów
11. Często mało nowoczesne wyposażenie
12. Zbyt niski budżet
13. Brak umiejętności czerpania korzyści
ekonomicznych z potencjału ludzkiego i
materialnego RPK, znajdowania
dodatkowych źródeł finansowania
działalności
14. Brak możliwości finansowych i
organizacyjnych do aplikowania o większe
środki w ramach projektów
15. RPK nie są rozpoznawalnymi partnerami
dla władz lokalnych i regionalnych, dla
organizacji pozarządowych
SZANSE
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
ZAGROŻENIA
Możliwość zbudowania silnej sieci RPK w
Polsce, złożonej z placówek prowadzących
działalność krajoznawczą na wysokim
poziomie merytorycznym
Posiadane zbiory przy pełnym
skatalogowaniu i dobrej promocji dają
szansę na stworzenie specjalistycznych
bibliotek, gromadzących wokół siebie
krajoznawców, pracowników naukowych i
studentów z regionu
Możliwość wypełniania luk w zakresie
specjalistycznych wydawnictw
krajoznawczych
Rozwój technik cyfrowych, możliwość
zastosowania w działalności RPK
nowoczesnych środków technicznych, w
szczególności multimediów
(dygitalizowanie zbiorów, wydawanie
cyfrowych publikacji, obecność na
portalach społecznościowych)
Potencjał ludzki w oddziałach, przy których
działają pracownie (liczni członkowie i
sympatycy PTTK do których można
dotrzeć)
Szansa na realizowanie hobby
biblioteczno-krajoznawczego dla każdego
Duża możliwość pozyskiwania funduszy na
realizację projektów związanych z
rozwojem kapitału ludzkiego, ochroną
dziedzictwa kulturowego
8.
Duża możliwość udziału osób związanych z
pracowniami w szkoleniach
9.
Stopniowe nabieranie doświadczenia w
działalności w systemie grantowym,
entuzjazm do podejmowania wspólnie z
innymi partnerami projektów o zasięgu
ogólnopolskim
10. Szerokie możliwości współpracy z innymi
organizacjami pozarządowymi,
instytucjami kultury i placówkami
kulturalno-oświatowymi, szkołami,
regionalnymi i lokalnymi samorządami
11. Wzrost popularności wolontariatu
12. Wzrost zainteresowania ambitniejszą pod
względem krajoznawczym turystyką
13. Duża popularność kierunków studiów
związanych z turystyką
1.
Brak wizji rozwoju RPK oraz ich roli jaką
powinny pełnić w Towarzystwie
2.
Słabe umocowanie RPK w strukturze PTTK,
brak wewnątrzorganizacyjnych regulacji
prawnych dotyczących RPK, brak
jednolitego regulaminu RPK, niejasny
status prawny
3.
Brak reakcji ze strony ZG na likwidację
pracowni i utratę przez PTTK zbiorów
4.
Niepewność dotacji z ZG
5.
Skoncentrowanie się Towarzystwa i jego
jednostek na działalności komercyjnej i
traktowanie RPK jako „zła koniecznego”
6.
Starzejąca się kadra, „wypalenie”
dotychczasowych społecznych działaczy
7.
Kurczące się zaplecze intelektualne
8.
Zmniejszająca się liczba stałych
czytelników, wśród których istotną grupę
stanowią ludzie starsi
9.
Niepewność lokalu, możliwy wzrost jego
kosztów
10. Nieterminowe zwroty książek, czasami
brak możliwości wyegzekwowania zwrotu
11. Nieaktualizowanie zbiorów, np.
inwentaryzacji krajoznawczej
12. Wzrost dostępności materiałów cyfrowych
w Internecie
13. Wzrost popularności e-booków, zanikanie
tradycyjnego czytelnictwa
14. Konkurencja ze strony innych
stowarzyszeń i placówek o zbliżonym
profilu działalności, prowadzących
edukację regionalną
PROPOZYCJE DZIAŁAŃ
L.p.
Propozycje działań
Jak wykorzystać MOCNE STRONY?
1.
Nawiązywać i podtrzymywać współpracę z samorządami, starać się uczestniczyć we wszelkiego
rodzaju ciałach doradczych i eksperckich jednostek samorządowych (budowanie wizerunku,
jednocześnie szansa na późniejsze pozyskiwanie środków)
2.
Propagować poprzez RPK możliwości włączenia się w wydarzenia, inicjatywy i realizowane w
regionie przedsięwzięcia, związane z szeroko pojętym krajoznawstwem
3.
Szerzej promować działalność RPK w ramach promocji Oddziału (w tym dobrze wyeksponować
ją na stronie Oddziału). Informować o działalności RPK osoby płacące składki w Oddziale.
4.
Propagować działalność RPK na wszystkich kursach przewodnickich oraz wśród studentów
(zwłaszcza kierunków związanych z turystyką, historią sztuki), informować o możliwości
odbycia praktyk w RPK lub pracy w charakterze wolontariusza.
5.
Szerzej zaangażować pracownie w szkolenie kadr
6.
Szerzej zaangażować RPK w organizację konferencji, seminariów, prelekcji, warsztatów
7.
Dokończyć budowę i szeroko rozpowszechnić cyfrowy katalog RPK. W celu przyspieszenia
prac nad katalogiem on-line księgozbiorów RPK, ZG PTTK powinien zatrudnić na umowę na
czas określony osobę, która sukcesywnie dokończyłaby tworzenie rekordów we wszystkich
pracowniach.
8.
Zwiększyć zaangażowanie poszczególnych pracowni w coroczne szkolenia, wprowadzenie do
corocznych szkoleń RPK punktu „dobre praktyki” – pomysły na przyszłość
9.
Kierownicy RPK wraz z zespołem współpracowników (etatowych, w większości jednak
społecznych) powinni rozwijać działalność według swoich zainteresowań mieszczących się
jednak w ogólnych założeniach pracy tych pracowni (poradnictwo krajoznawcze, tworzenie
oryginalnych metod pracy krajoznawczej, która przyciągnęłaby młodzież, organizacja sesji
popularnonaukowych)
Jak przezwyciężyć SŁABE STRONY?
1.
Wypracować system finansowania RPK oparty na racjonalnym podziale obowiązków
między ZG PTTK a zarządami macierzystych oddziałów (być może na zasadzie finansowania
z budżetu centralnego etatów - raczej na podstawie umów cywilnoprawnych i czynszu za
najem lokali, zaś z budżetów poszczególnych oddziałów kosztów bieżącej działalności,
doposażenia w sprzęt oraz rozbudowy zbiorów)
2.
Przemodelować strukturę zarządzania - podporządkować RPK Centralnej Bibliotece PTTK
jako filie tej biblioteki i stworzyć jednolitą sieć ośrodków naukowo-dydaktycznopopularyzatorskich, będących intelektualną wizytówką Towarzystwa
3.
Podjąć scentralizowaną promocję wszystkich RPK
4.
Dążyć do zapewnienia pracownika etatowego w każdej pracowni
5.
Pozyskiwać środki finansowe, w tym środki na wynagrodzenia dla pracowników etatowych
(aktywnie zabiegać o granty)
6.
Szerzej korzystać z możliwości wykorzystania wolontariatu, w tym EVS i wolontariuszy
krajowych, rozpropagować możliwość odbywania praktyk studenckich w RPK (możliwość
odbywania praktyk w ramach różnych kierunków studiów)
7.
Informować o możliwości przygotowania prac dyplomowych (studentów różnych kierunków
studiów) związanych z funkcjonowaniem RPK, ich wizerunkiem (inspirowanie studentów do
poszukiwania pomysłów dla RPK, np. w ramach architektury wnętrz – projekt aranżacji
wnętrza pracowni)
8.
Poszerzać współpracę z innymi jednostkami PTTK i innymi organizacjami pozarządowymi
9.
Integrować działania pracowni z organizowaniem turystyki w Oddziale
10.
Organizować oddziałowe spotkania w pracowni
11.
Zwrócić uwagę na nowoczesny wygląd pracowni, jej estetykę, przyjazną atmosferę
12.
Lepiej eksponować zbiory pracowni (w Internecie, w gablotach)
13.
Pozyskiwać nowości wydawnicze, dbać o doposażenie techniczne i komputerowe RPK
Jak nie stracić SZANS?
1.
Wesprzeć grupę najsilniejszych i najlepiej działających RPK znacznymi dotacjami finansowymi
tak, by w ciągu 2-3 lat stały się wizytówkami PTTK-skiego krajoznawstwa.
2.
Poprzez system szkoleń zadbać o wysoki poziom przygotowania merytorycznego kadry
programowej ośrodków, budować jednolity system informacyjny o zasobach
dokumentacyjnych oraz gromadzić piśmiennicze zasoby cyfrowe.
3.
Stworzyć kompletny cyfrowy katalogu zbiorów i szeroko go promować
4.
Zacieśnić współpracę z Centralną Biblioteką PTTK w zakresie programowym, szkoleniowym i
promocyjnym
5.
Zacieśnić współpracę z muzeami PTTK
6.
Zacieśnić współpracę z komisjami krajoznawczymi, kołami przewodnickimi i innymi kołami
propagującymi krajoznawstwo, organizującymi szkolenia
7.
W jak najszerszym stopniu udostępniać na zewnątrz i tworzyć markę PTTK w środowisku
lokalnym
8.
Nawiązać i zacieśniać współpracę z regionalnymi i lokalnymi samorządami (np. w zakresie
promowania walorów krajoznawczych regionu)
9.
Nawiązać i zacieśniać współpracę z innymi organizacjami pozarządowymi, instytucjami kultury
i placówkami kulturalno-oświatowymi, szkołami
10.
Próbować przebić się przez rynek szkoleń w zakresie regionalizmu, organizować szkolenia
krajoznawcze (np. „ Moje miasto jest ciekawe”)
11.
Gromadzić w pracowniach pomysły na tematy prac dyplomowych, wysyłać propozycje do
potencjalnych promotorów prac (nie tylko związanych z turystyką)
12.
Szerzej promować działalność RPK w ramach PTTK oraz na zewnątrz, stwarzać możliwości
realizowania własnych pomysłów, projektów w ramach RPK
13.
Opracować nowoczesne metody pracy z młodzieżą i studentami
14.
Stworzyć diagnozę potrzeb i oczekiwań miejscowych środowisk PTTK oraz społeczeństwa,
zaś na jej podstawie stworzenie i konsekwentna realizacja strategii działania RPK
Jak ustrzec się ZAGROŻEŃ?
1.
Określić wizję rozwoju RPK, ich rolę w Towarzystwie, grupy docelowe (komu RPK mają służyć?)
2.
Ustalić procedury pozwalające PTTK szczebla centralnego na decydowanie o losach
likwidowanych pracowni; uznać zasoby RPK za dobro wspólne i majątek całego
Towarzystwa ; znaleźć optymalne usytuowanie RPK w strukturach PTTK, by mogły realizować
swoją misję i działania oraz miały zapewnione finansowanie niezależne od kondycji oddziałów.
RPK powinny być administrowane przez oddziały, ale bez możliwości podejmowania
decyzji mogących zagrozić istnieniu pracowni
3.
Aktywniej starać się o granty (w tym dotacje unijne), starać się uniezależnić pracownie od
dotacji z ZG
4.
Dygitalizować zbiory, rozszerzać cyfrowe zasoby bibliotek, dostępne przez Internet
5.
Wznawiać dawne wydawnictwa PTTK w postaci e-booków
6.
Nie przeciążać obowiązkami osób zaangażowanych w pracownie, chwalić za poświęcony czas,
pozytywnie motywować
7.
„Wyłapywać rodzynki” – ludzi z ciekawymi zainteresowaniami
8.
Wprowadzać udogodnienia dla osób starszych
9.
Podpatrywać inne organizacje i wyciągać wnioski
Opracowała
na podstawie materiałów członków i współpracowników Komisji Krajoznawczej i kierowników RPK
Bernadetta Zawilińska
Kraków, 4 grudnia 2012 roku