Instrumentum laboris

RESTRUKTURYZACJA DLA MISJI:
NADZIEJA W DZIAŁANIU
Instrumentum laboris
Wprowadzenie
Obecne Instrumentum laboris, przedłożone przez Radę Generalną XXIV Kapitule Generalnej, za
jedyny cel stawia sobie stanie się narzędziem służącym do refleksji, dyskusji i decyzji, które mają
podjąć uczestnicy Kapituły (por. XXII Kapituła Generalna, 1997, Postulat 1.4).
Dokument składa się z trzech rozdziałów i jednego dodatku. W czasie Kapituły Generalnej będzie czas na szerokie studium i na dyskusję nad zawartymi w nim treściami.
Pierwszy rozdział Instrumentum laboris zawiera analizę stanu Zgromadzenia wypracowaną przez
Radę Generalną. Rada Generalna kładzie w nim akcent na „dlaczego restrukturyzacja?” i zachęca
Członków Kapituły, by wzięli pod uwagę historyczną doniosłość chwili.
Rozdział drugi ukazuje walory, postawy i kluczowe pojęcia naszej duchowości, które mogą naświetlić wyzwania restrukturyzacji w perspektywie misji Redemptorystów.
Rozdział trzeci prezentuje sprawozdanie Komisji dla Restrukturyzacji, które zawiera wiele ważnych propozycji. Przypomina ona o specyficznych zadaniach jakie zostały wyznaczone tej Komisji przez XXIII Kapitułę Generalną (por. Wskazania, 11.2):
• bardziej skuteczne funkcjonowanie struktur generalnych, (wice) prowincjalnych i regionalnych;
• większa solidarność w zakresie formacji początkowej i ciągłej;
• bardziej skuteczna wymiana personalna pomiędzy Jednostkami Zgromadzenia, aby odpowiedzieć na nowe wyzwania jakie stają przed naszą misją, np. migracja ludności.
• większa koordynacja w zakresie środków finansowych;
• ułatwienie pomocy Prowincjom, które przeżywają szczególny kryzys, starzenie się
członków lub widmo wymarcia;
• potrzeba wskazań odnośnie reprezentacji na najbliższej Kapitule Generalnej.
Zgromadzenie składa się aktualnie z sześciu Regionów, z których trzy posiadają trzy PodRegiony. Regiony: Ameryka Północna, Ameryka Łacińska i Karaiby, Europa Północna, Europa
Południowa, Afryka i Madagaskar, Azja i Oceania. W ciągu bieżącego roku Wyżsi Przełożeni
sześciu Regionów spotkali się z Ojcem Generałem i z członkami Rady Generalnej, moderatorami
Kapituły, członkami Komisji i biegłymi w celu refleksji i przygotowania Kapituły Generalnej.
Na zakończenie, Rada Generalna przedstawia kilka propozycji odnośnie misji Zgromadzenia.
Rozdział I
W pierwszej części Instrumentum laboris chcemy przedstawić analizę Zgromadzenia z punktu
widzenia restrukturyzacji. Chcemy rozważyć teologiczne i praktyczne motywy, które nakłaniają
Zgromadzenie do ponownego przemyślenia własnego posłannictwa i swoich struktur. Jesteśmy w
pełni świadomi, że postępując w ten sposób, pomijamy inne ważne aspekty naszego życia i nie
uwzględniamy specyficznych tematów poszczególnych Regionów.
Restrukturyzacja: dlaczego, co oznacza, dokąd zmierza?
1. Powołana w celu „troski o życie apostolskie całego Zgromadzenia” (Konst. 107), Kapituła
Generalna nadsłuchuje nieustannego wezwania, jakie Bóg kieruje do tegoż Zgromadzenia za
pośrednictwem świata i Kościoła (Konst. 108).
2. Jak zawsze, naszym punktem odniesienia pozostaje Odkupiciel, który przyszedł, aby zbawiać a nie potępiać. Odkupiciel, który w swoim „samo-ogołoceniu” (kenosis) jednoczy się ze
światem, aby mu ukazać całą swoją miłość, aby mu służyć i go odkupić. Odkupiciel, który
słucha, rozumie, przyjmuje, cierpi; więcej jeszcze, odkrywa i prowadzi do pełni w świecie to,
co odpowiada woli Ojca. Odkupiciel, który powstając z martwych, obdarowuje wszystkich
życiem i nadaje nowy sens naszej egzystencji. Odkupiciel, który daje nam swojego Ducha,
aby nas odrodzić i posłać do głoszenia Dobrej Nowiny ubogim oraz umocnić w realizacji
Królestwa Bożego.
3. Prowadzeni przez Ducha Świętego, którego Sekwencja z Zielonych Świąt nazywa „Ojcem
ubogich”, głosimy naszym życiem, naszymi słowami i strukturami, nowość Królestwa objawionego w Jezusie: „Ojcze, aby wszyscy byli jedno” (J 17,21).
4. W ostatnich latach nasze Zgromadzenie pytało: czego Bóg od niego oczekuje? Podjęta refleksja prowadziła coraz bardziej do przekonania o potrzebie restrukturyzacji jako opcji dla
naszej misji dziś. W tym dokumencie pragniemy streścić główne motywy, jakie kryją się za
tą opcją, czym jest i do czego zmierza restrukturyzacja.
Dlaczego restrukturyzacja?
I. Nasza misja w zglobalizowanym świecie
5. Jeżeli weźmiemy pod uwagę ilość i jakość zmian jakie obserwujemy na płaszczyźnie ogólnoświatowej, musimy przyznać, że jest to sytuacja niezwykła. Prawdopodobnie po raz pierwszy
w historii dokonało się tyle zmian w tak krótkim czasie i na tak szeroką skalę. Aby zrozumieć
dzisiejszy świat, spośród wielu jego cech musimy uwzględnić tę, która wybija się na czoło:
globalizację.
6. Internet stanowi być może pierwszy obraz jaki przychodzi na myśl kiedy chcemy opisać
strukturę globalnej relacji, „w postaci sieci” potencjalnie dostępnej dla wszystkich. Mamy
na uwadze także reklamę, która narzuca te same produkty praktycznie wszędzie. Stąd młodzi ubierają się i myślą w podobny sposób. Telewizja – dzięki dominacji jednego standardowego formatu i dzięki satelitom – emituje na wszystkie kontynenty podobne typy programów. Bardziej ogólnie, mamy na myśli niezwykłą moc środków społecznego przekazu,
zdolnych do kształtowania i zmieniania zarówno wizji świata jak i zachowań oraz sposobu
myślenia istot ludzkich.
7. Globalizacja świata oznacza również, że bankructwo w jednym kraju pociąga za sobą kryzys
ekonomiczny całej planety. Dzieje się tak dlatego, że modele życia i aspiracje ludzi podlegają
Instrumentum laboris – XXIV Kapituła Generalna 3 coraz większemu ujednoliceniu i mają wspólny mianownik: supremacja biznesu, technologii
i wolnego rynku, przy niewielkiej albo żadnej kontroli. Już te cechy nie pozostają bez konsekwencji dla naszej misji. Wskażemy na niektóre z nich.
8. Oczywistym problemem jest dwuznaczność wielu zmian, które się dokonały. Jeżeli prawdą
jest, że niosą one ze sobą nowe możliwości, to jednak musimy przyznać, że globalizacja niesie ze sobą ogromne ryzyko, szczególnie ze szkodą dla najuboższych, znajdujących się na
marginesie społeczeństwa.
9. W proponowanym stylu życia coraz mniej miejsca zajmują potrzeby duszy (por. Mt 16,25; J
6,63) i sumienia moralnego. Coraz bardziej uświadamiamy sobie, że nasz świat stał się globalną wioską, ale atmosfera jaką się w nim oddycha podobna jest to tej wielkich miast, gdzie
relacje są często bezosobowe, gdzie żyje się bardziej dla konsumpcji niż dla dialogu, gdzie
nie ma już czasu na spotkanie z Bogiem.
10. W ten oto sposób, w powszechnie zglobalizowanym świecie, powstaje nagląca potrzeba
ewangelizacji w ścisłym tego słowa znaczeniu. Proklamacja Ewangelii jako propozycji dobrego, pięknego i pełnego życia jawi się dzisiaj jako ogromna praca, gdyż stanowi ofertę idącą pod prąd: przeciwko logice „wszystkiego co łatwe”, natychmiastowej satysfakcji, tzw.
„życia płynnego” (Zygmunt Baumann). Tym co prawdziwie niepokoi, nie są takie zjawiska,
jak antyklerykalizm czy spadek frekwencji na Mszach św., ale to, co za nimi stoi: świat zamknięty na nowość Boga, świat, który nie wierzy w Jego miłość.
11. Los najsłabszych w społeczeństwie jest wyzwaniem dla tych, którzy są pierwsi. Nie możemy
odpowiedzieć na ewangelizację najbardziej opuszczonych myśląc jedynie „lokalnie”. Nie
możemy myśleć o rynku walut zapominając jednocześnie o tych, którzy są na marginesie.
Musimy koncentrować i inwestować zasoby na rzecz najuboższych, i czynić to myśląc w
sposób globalny.
12. Jeżeli w przeszłości nasi misjonarze zmierzali w dwóch kierunkach (z Północy na Południe i
ze Wschodu na Zachód), to dzisiaj kierunek ich pracy coraz bardziej przypomina sieć. Wyzwaniem-symbolem jest bowiem zjawisko migracji, będącej symbolem świata, w którym
krzyżują się losy wszystkich ludzi i gdzie potrzeba głoszenia Ewangelii wymaga nowych i
mniej statycznych odpowiedzi
13. W ubiegłym wieku odpowiedź Zgromadzenia opierała się głównie na inicjatywie i na autonomii poszczególnych Jednostek. W rezultacie mamy dzisiaj misję, która przypomina
„plamy lamparta”: niektóre Jednostki posiadają bogactwo zasobów ludzkich i materialnych, często zbyt wielkie w stosunku do wykonywanej pracy. Inne walczą o przetrwanie i
nie są w stanie odpowiedzieć na liczne potrzeby misji. Mamy do czynienia z oczywistym
brakiem równowagi, z dysproporcją, do której Kapituła Generalna musi się odnieść i dać
na nią odpowiedź.
Niektóre naglące potrzeby wspólne wszystkim Regionom
14. Już powyższe spostrzeżenia ogólne wskazują na konieczność zmian. Jeżeli jednak popatrzymy na świat dzisiejszy z szerszej perspektywy – jakby z satelity – możemy dostrzec inne
jeszcze, nie cierpiące zwłoki potrzeby. Ograniczymy się do zwrócenia uwagi tylko na niektóre z nich, na te, które są wspólne dla całego Zgromadzenia; mamy jednak świadomość, że
podobny trud poszukiwania i odkrywania stoi przed każdym z Regionów, który winien pytać,
czego oczekuje od niego Bóg dzisiaj.
15. Pierwsze pytanie brzmi: czy patrząc na świat dzisiejszy możemy powiedzieć, że jesteśmy
obecni wśród ubogich najbadziej opuszczonych? W jakim stopniu mamy w sercu pasję,
która natchnęła św. Alfonsa de Liguori do założenia pierwszych naszych domów? Doświad-
4 Restrukturyzacja dla misji: Nadzieja w działaniu czenie mówi nam, że w nieustannie zmieniającym się świecie, trudno przychodzi nam
wyzwolić dynamizm misyjny, którego domagają się od nas Konstytucje (Konst. 14). Czasem zakotwiczamy się na stałe. W wielu przypadkach nasze fundacje, których powstanie
było odpowiedzią na palące wyzwania misyjne, prowadzą dzisiaj zwyczajne duszpasterstwo podobne do wielu parafii diecezjalnych. Wpadamy w pułapkę takich form i struktur,
w których nasza praca nie ma już charakteru misyjnego (Konst. 15).
16. Geografia pozwala zauważyć również inne niepokojące problemy dla przyszłości Zgromadzenia. Jest np. sprawą oczywistą, że w niektórych częściach świata obecność Redemptorystów, w tradycyjnej formie, “dogorywa”: w Australii, Europie Zachodniej,
Ameryce Płn. są takie obszary, gdzie ich los wydaje się przesądzony. Restrukturyzacja
musi odpowiedzieć na pytanie: czy jest to wola Boża? Czy, jako Redemptoryści, mamy
jeszcze misję do spełnienia w społeczeństwie zlaicyzowanym? W jaki sposób zaproponować Ewangelię tym, którzy nie traktują jej jako “Dobrej Nowiny” (Konst. 3)? Jak
przemyśleć naszą formację, podstawową i permanentną; jak przeznaczyć nasze zasoby na
rzecz najbardziej opuszczonych w tych Regionach? Czy jesteśmy zdolni dostrzec obecność ubogich opuszczonych (np. emigrantów) w pośrodku bogatych społeczeństw? Jak
wykorzystać dyspozycyjność świeckich dla naszej pomocy?
17. Mówiąc o Regionach, zdajemy sobie sprawę, że każdy z nich posiada swoje własne naglące
potrzeby misyjne, często specyficzne i odmienne. Jednakże na płaszczyźnie ogólnoświatowej, szczególnym wyzwaniem dla Zgromadzenia jest dzisiaj Afryka i Madagaskar. W Kościele jest to bowiem kontynent młody par excellence, który stawia przed nami z całą ostrością problem inkulturacji. Tutaj spotykamy się z najbardziej wymownym symbolem ogromnej przepaści jaka dzisiaj dzieli bogatych i biednych, i która tym samym stanowi dla nas wyzwanie do walki o sprawiedliwość i pokój, oraz o profetyczny wymiar naszego przepowiadania także w innych Regionach. W jaki sposób możemy wzmocnić naszą misję na tym kontynencie, tak pełnym nadziei a jednocześnie tak bardzo kruchym?
18. Innym znakiem czasu, który domaga się restrukturyzacji jest los niektórych Jednostek w
Afryce i na Madagaskarze, ale także w innych miejscach, którym grozi niebezpieczeństo
osierocenia, gdyż Prowincje z których się wywodzą, nie są już w stanie ich utrzymać; stanowią one tym samym pilne wyzwanie misyjne dla całego Zgromadzenia. Wymieńmy tu, tytułem przykładu, Haiti, Liban, Irak, Kongo, Japonię, Surinam, pamietając, że chodzi o problem
o wiele szerszy. Problem, który domaga się przemyślenia naszych struktur, naszej solidarności ekonomicznej i naszych zasobów ludzkich.
Zgromadzenie wobec tego świata
19. Czy aktualne struktury Zgromadzenia pomagają odpowiedzieć na te wyzwania, czy też
domagają się zrewidowania? Również tutaj ograniczamy się do przedstawienia niektórych
elementów wspólnych dla wszystkich Regionów i tylko tych, które najbardziej, naszym zdaniem, domagają się naszej uwagi.
20. Pierwsze wrażenie dotyczy pewnego typu prowincjalizmu, będącego pozostałością świata
złożonego z “narodów” i “kolonii”. Przyzwyczailiśmy się do myślenia i do szukania rozwiązań przy pomocy tych zasobów, które są w naszym zasięgu. Trudno jest nam pozostawić
własny kraj, otworzyć się na inne horyzonty kulturowe, na zmiany. Ta trudność wiąże się z
naszymi wewnętrznymi oporami, które przeszkadzają nam żyć we wspólnocie, razem się
modlić i pracować.
21. Zdaniem niektórych z nas, ów prowincjalizm znajduje swoje oparcie w Konstytucji 121, która przyznaje Prowincji znaczną autonomię: “Prowincja jest organiczną jednostką Zgromadzenia, osobą prawną, erygowaną przez Radę Generalną, w skład której wchodzi więcej
Instrumentum laboris – XXIV Kapituła Generalna 5 wspólnot, pod tym samym Przełożonym i która posiada instytucje potrzebne do własnego życia...”. Niekiedy prowadzi to do myślenia o pewnego rodzaju samowystarczalności, która nie
bierze pod uwagę zmieniających się warunków działalności apostolskiej i pomija nowe wyzwania, takie jak formacja podstawowa i formacja ciągła.
22. Wyrazem prowincjalizmu jest aktualna decentralizacja, która znajduje swój wyraz na różnych płaszczyznach. Bardziej na skutek wyżej opisanej mentalności “prowincjalnej” niż z
powodu przeszkód kanonicznych, Zarząd Generalny ma ograniczone pole działania. Nie
można bowiem zarządzać na płaszczyźnie centralnej a jednocześnie być skutecznym na
płaszczyźnie lokalnej: z racji ograniczeń czasowych, braku wystarczającej znajomości konkretnych sytuacji, itp. Nasze Konstytucje i Statuty nie przewidują zresztą struktur pośrednich
pomiędzy Zarządem Generalnym a poszczególnymi Jednostkami; nie wspierają też wystarczająco współpracy między Prowincjami; jedynie Konst. 141-143 zajmują się tym problemem. Regiony nie posiadają środków ani władzy do wyjścia naprzeciw palącym potrzebom
misyjnym. Ta zasada decentralizacji widoczna jest także w poszczególnych Jednostkach,
gdzie, w wielu przypadkach, przełożeni wybierani są bardziej na zasadzie osobistych preferencji i w nadziei, że będą jak najmniej przeszkadzali – niż ze względu na to, co jest istotne
dla ich funkcji, czyli posiadanie “wizji” i zdolności przewodzenia misji. Zdarzają się przypadki, kiedy wybory (wice)prowincjalne przekształcają się w proces “polityczny”, który do
tego stopnia dzieli lub paraliżuje współbraci, że rodzi się pytanie, w jakiej mierze odpowiada
on jeszcze kryteriom „zdrowego rozsądku”.
23. Pierwsze reperkusje naszego prowincjalizmu widoczne są w formacji początkowej. Często pojawia się prawdziwy lęk przed stawianiem stawianiem młodym radykalnych propozycji wyjścia poza ramy własnej kultury. Pozostajemy we własnej zamkniętej grupie, nawet gdy jest mała, przy własnych formatorach, choćby brakowało im przygotowania. Nasi kandydaci są często przygotowywani do odpowiedzi w wymiarze “lokalnym”, z zupełnym pominięciem płaszczyzny “globalnej”. Jest to formacja na krótki dystans, często improwizowana, z częstą zmianą formatorów i programów, a mała liczba kandydatów poważnie utrudnia proces formacyjny. Wiemy dobrze, jakie to ma konsekwencje dla wytrwałości i dynamizmu misyjnego.
24. Także sposób rozumienia naszych wyborów na rzecz misji każe myśleć o strukturyzacji.
Niektórzy przełożeni (Wice) Prowincjalni skarżą się na indywidualizm pewnych współbraci, którzy wybierają posługę poza wspólnotą. Także niektóre Jednostki stają czasem
przed pokusą dokonywania wyborów idących w kierunku przesadnej autonomii, bez pogłębionego rozeznania, np. nie uwzględniając priorytetów, które domagają się bardziej
zdecydowanych odpowiedzi na płaszczyźnie Zgromadzenia. Są takie sytuacje, kiedy
pewne nie cierpiące zwłoki potrzeby, domagające się odpowiedzi ze strony naszego charyzmatu, pozostają bez odpowiedzi lub pozostają w sferze zamiarów z powodu braku
chętnych.
25. Przy końcu 2007 roku, do wszystkich Jednostek Zgromadzenia został wysłany kwestionarusz
przygotowany przez Centralną Komisję Przygotowawczą XXIV Kapituły Generalnej, w
oparciu o zasady restrukturyzacji. Problemy i niepokoje jakie wynikają z udzielonych odpowiedzi, odzwierciedlają istotne elementy naszej Vita Apostolica. Cała rewizja naszych struktur przez Kapitułę Generalną powinna wziąć pod uwagę te niepokoje.
26. Kwestionariusz pozwolił zobaczyć wiele doniosłych i pozytywnych momentów dla życia
charyzmatem i duchowością Zgromadzenia. W tym miejscu pragniemy skoncentrować się na
kilku zasadniczych tematach, które pojawiają się w odpowiedziach na ten kwestionariusz.
Tematy te domagają się odpowiedzi w związku z bliską już Kapitułą Generalną i przewidzianą odnową struktur Zgromadzenia.
6 Restrukturyzacja dla misji: Nadzieja w działaniu
• Pytanie o Boga”. Już Communicanda 2 (2006) na temat Odkupienia stwierdziła, że
”być może najpierwotniejszą formą głoszenia Ewangelii jest przesłanie, że Bóg żyje, nawet w
takich czasach, jak nasze” (28). Niektórzy są zdania, że właśnie fundamentalna wiara w
Boga jest najpoważniejszą kwestią z którą musimy się zmierzyć. Inaczej mówiąc, chodzi tutaj o naszą relację, jako jednostek i jako wspólnoty, do Chrystusa Odkupiciela.
Czy nie jest to kryzys, z którym jako Redemptoryści nie chcemy się zmierzyć?
• Inni pytają o naszą tożsamości jako Redemptorystów w XXI wieku. Czy utożsamiamy
się w jakiś sposób z ubogimi, jak tego wymaga Konst. 4: jeśli Chrystus zechciał się z
nimi utożsamić, czyż również my nie powinniśmy utożsamiać się z nimi? Konst. 52 precyzuje, że to “miłość apostolska” utożsamia nas z Chrystusem. Czy jednak owa miłość
apostolska jest widoczna dla innych? Zdaniem niektórych, aktualne struktury i styl naszego życia zakonnego są tak słabe, że nie mają już wpływu na nasze codzienne życie. Z
tego punktu widzenia staliśmy się zdecydowanie niewidoczni i nierozpoznawalni.
• Dynamizm pasterski: powstaje pytanie czy nie utraciliśmy wyrazistości gdy idzie o
wyzwolenie i zbawienie całego człowieka, popieranie jego fundamentalnych praw do
sprawiedliwości i wolności (Konst. 5), itp. Być może, sens naszej misji stał się dla nas
nieostry i brakuje nam zaniepokojenia nowymi wyzwaniami apostolskimi (migranci i
wędrujący, uprzedzenia, ksenofobia, “wykluczenie” ubogich, itp.). Niektórzy z nas
przeżywają prawdziwą obawę, że aspekt profetyczny naszego powołania redemptorystowskiego został zapomniany lub zagubiony. Czy nie zakotwiczyliśmy się w warunkach i strukturach, w których nasza praca nie ma już charakteru misyjnego i nie odpowiada wymaganiom Konstytucji 15? Powstaje pytanie, czy nie przestaliśmy sobie stawiać niewygodnych i niepokojących pytań, i dawać na odpowiedzi: “gdzie Bóg chce
nas mieć?” albo „kim są ubodzy opuszczeni”?
• Skoro „istotnym prawem życia Redemptorystów jest żyć i pracować we wspólnocie”
(Konst. 21), niektórzy ubolewają, że zostało zaniedbane życie wspólnotowe i zagubiony duch kontemplacji.
• Spośród innych niepokojów jakie się wyłaniają z kwestionariusza, należy wymienić:
spadek liczby współbraci, znikoma liczba lub zupełny brak powołań w niektórych Regionach, Regiony ze zbyt wielką liczbą kandydatów, zaawansowany wiek współbraci,
brak wykwalifikowanych formatorów, brak odpowiedniej formacji dla świata, który
radykalnie się zmienia, różnice kulturowe i zwyczajowe, jakie dochodzą do głosu we
wspólnych projektach formacji, widoczny brak wytrwałości. Tak przedstawiają się
ważne intuicje odnośnie aktualnego stanu Zgromadzenia.
• Niektórzy z nas zauważyli obniżenie poziomu formacji intelektualnej w zakresie specjalizacji (z powodu wielu racji, łącznie z faktem coraz mniejszej liczby domów studiów specyficznie redemptorystowskich). Warto zauważyć, że Konst. 90 mówi wyraźnie, że „wyższe studia teologiczne” są podejmowane “aby tym skuteczniej osiągnąć
swój cel misyjny”.
• Inni podnoszą kwestię braku leadership, zarówno na poziomie lokalnym jak i w Jednostkach oraz na naglącą potrzebę rewizji i odnowy struktur zarządzania. Tego ostatniego nie osiągnie się przez samą zmianę terminologii, np. przechodząc od “Regionów”
do “Konferencji”, ale musi on dotknąć samego problemu władzy i kompetencji.
• Istnieje wreszcie przekonanie, że wiele z odziedziczonych struktur nie służy już misji
Zgromadzenia (por. Konst. 15 i XXIII Kapituła Generalna 2003, Wskazania, 11).
Instrumentum laboris – XXIV Kapituła Generalna 7 II. Czym jest restrukturyzacja
27. Ogólne spojrzenie na świat, a przede wszystkim nasza świadomość misyjna, kierowały nas od
pewnego czasu w stronę dzieła określanego terminem, który na pierwszy rzut oka może wydawać się oschły, a który – co jest ważne – posiada pobudki i konsekwencje przede wszystkim
duchowe – restrukturyzacja.
28. W znaczeniu jakie pojęcie to miało w ostatnich latach w Zgromadzeniu, restrukturyzacja stanowi włączenie naszych aktualnych struktur (Zarząd Generalny, Prowincje, Wiceprowincje,
Kapituły, Regiony, formacja, itp.) w służbę misji. Pozwala to nam zrozumieć, że restrukturyzacja nie jest celem samym w sobie, ale stanowi narzędzie, próbę lepszej odpowiedzi na naglące potrzeby misji. Jest najpierw oceną naszych struktur, a następnie – jeżeli okaże się to konieczne –ich zakwestionowaniem i przemyśleniem. Będzie to wyrazem kreatywnej wierności,
której Magisterium w ostatnich latach wiele razy domagało się od zakonników i zakonnic.
29. Zrestrukturyzować, przemyśleć: także tutaj istnieje niebezpieczeństwo sprowadzenia tego
wielkiego dzieła do przedsięwzięcia mentalnego, do strategii, reorganizacji. Tymczasem,
mówiąc o restrukturyzacji, mamy na myśli naprawdę coś o wiele głębszego, coś, co jest uzasadnione konkretnymi potrzebami istniejącymi dzisiaj w Zgromadzeniu.
30. Chodzi tutaj przede wszystkim o nawrócenie duchowe, o „zmianę”, która jest darem Bożym. Niekiedy w naszej pracy i w naszych wspólnotach brak jest autentycznej radości misyjnej; może być to oznaką słabej teologii i niewystarczającej motywacji duchowej. Taki styl
życia często jest wyrazem ukrytej rezygnacji i zapowiedzią powolnej śmierci. Czasem wpadamy w pułapkę indywidualizmu, który każe nam szukać rozwiązań „na własną rękę”. Musimy więc na nowo zawierzyć Duchowi, który dokonuje odrodzenia rzeczy i osób, który
sprawia, że życie rodzi się nawet tam, gdzie nasze oczy tego nie widzą, oraz otwiera drogę na
pustyni i strumienie na pustkowiu (por. Iz 43,19). Konieczne są nowe narodziny; tylko łaska
Boża może dokonać tego cudu.
31. Nawrócenie musi położyć akcent na naszą misję. Musi doprowadzić nas do zrozumienia,
że dzisiaj Bóg ukazuje nam nowe potrzeby i otwiera przed nami nowe drogi. On jest tym,
który wyzwala w nas nową wolność, nową dyspozycyjność, nową odważną wyobraźnię i
większą giętkość struktur.
32. Potrzeba nam mentalnej wolności, byśmy zdołali uwolnić się od pewnych form naszej misji,
które w przeszłości sprowadziły ją do „formuły”, przyczyniając się tym samym do zawężenia
naszej tożsamości. Kiedy bowiem same formy przeżywały kryzys, podważona została także
nasza najgłębsza tożsamość. W sposób szczególny widoczne to jest w tych Regionach, w których misje parafialne uważane były za „priorytetowy wyraz naszego charyzmatu”. Zapotrzebowanie na Ewangelię i chleb, jakie zgłasza dzisiejszy świat, zmusza nas do poważnej rewizji
metod i treści naszego przepowiadania.
33. W tym procesie specyficzną rolę odgrywa nasza konsekracja zakonna, która w naszych
ocenach i programach brana jest często „w nawias”, gdyż traktowana jest jako „sprawa osobista”. Tymczasem stanowi ona najwiekszą siłę naszego dynamizmu misyjnego: z niej bowiem bierzemy odwagę proroków, dyspozycyjność do opuszczenia własnej ojczyzny, bodziec do dzielenia losu z najbardziej opuszczonymi.
34. Doświadczenie mówi nam o potrzebie nawrócenia także od szeroko rozprzestrzenionego i
ciągle obecnego klerykalizmu. Nie dotyczy on jedynie sposobu pojmowania powołania kapłańskiego, ale także sposobu patrzenia na świat. Zrobiliśmy już krok do przodu poprzez
współpracę z laikatem, a wzrastająca liczba tych, którzy się włączają w naszą misję raduje
serce. Musimy jednak przebyć jeszcze długą drogę, abyśmy w dialogu ze świeckimi lepiej
8 Restrukturyzacja dla misji: Nadzieja w działaniu
zrozumieli świat od wewnątrz. Być może, będziemy wówczas w stanie pojąć, że Bóg już
działa w tym świecie i że nasze społeczeństwo przyswoiło sobie wiele wartości ewangelicznych, chociaż ich wprost nie wyznaje. Świeccy pomogą nam lepiej skonkretyzować pytania
dotyczące zbawienia i uniknąć zbyt pośpiesznych i gotowych odpowiedzi.
35. Nasze zaangażowanie musi cechować zdecydowana i dokładna świadomość, że jesteśmy
zakonnikami. Szczególnie bracia uświadamiają nam, że czynem decydującym o całym życiu misyjnym Redemptorystów jest profesja zakonna (Konst. 54). Jako zakonnicy, jako Redemptoryści zostaliśmy powołani, by dać profetyczne świadectwo woli Ojca wobec dzisiejszego świata. Jako zakonnicy, którzy idą za Chrystusem, chcemy przyjąć na siebie i żyć taką
solidarnością, która objawia i głosi odkupieńczą obecność Boga w codziennym życiu.
36. Dlatego musimy odkryć powołanie i dowartościować rolę brata redemptorysty w kontekście
życia wspólnotowego i wspólnej konsekracji, aby ożywić służebny styl życia we wszystkim, co
czynimy. Potrzebujemy odwagi i wyobraźni, a niekiedy także przezwyciężenia uprzedzeń, aby
zobaczyć rolę brata włączonego w misję, wraz z jego specyficznym wkładem w ewangelizację.
III. Niektóre cele dla restrukturyzacji
37. W trzeciej części niniejszego Instrumentum laboris Komisja dla Restrukturyzacji formułuje
kilka konkretnych propozycji działania, odnośnie których podejmie decyzje Kapituła Generalna. Propozycje te wskazują na pewne cele do których zmierza restrukturyzacja: nadanie
większych uprawnień Regionom, ułatwienie wymiany osobowej, uelastycznienie Kapituły
Generalnej, itp. Są to cele bardziej ogólne. W oparciu o nasze doświadczenie chcielibyśmy
uwypuklić te w szczególności, które stanowią dodatkowy argument na rzecz “zrewidowania” naszych struktur.
38. Wydaje się, że na pierwszym miejscu trzeba wymienić formację, szczególnie początkową.
Palącą sprawą jest przygotowanie przyszłych misjonarzy, zdolnych do pracy w międzynarodowej grupie misyjnej. Szczególnie nasze nowicjaty i studentaty powinny stać się międzynarodowymi lub międzyprowincjalnymi centrami formacji, prowadzonymi przez wykwalifikowanych formatorów, łączącymi solidną formację redemptorystowską i akademicką.
39. Istnieje także nagląca potrzeba lepszej i bardziej skutecznej koordynacji wielu działań
wspólnych dla całego Zgromadzenia, które w praktyce często mają zasięg jedynie lokalny:
mamy na uwadze m. in. duszpasterstwo młodzieży, udział laikatu w misji, massmedia i pracę
wydawniczą, duszpasterstwo sanktuaryjne i szkolne. Można by wymienić wiele innych przykładów; każdy z nich wskazuje na potrzebę wspólnej wizji, w celu wykorzystania zasobów i
dzielenia doświadczeń; aby wyjść im naprzeciw, potrzebne są niezwłocznie nowe struktury.
40. Dostrzega się prawdziwą konieczność działalności społecznej. Jeżeli ściśle pojeta ewangelizacja stanowi samą rację istnienia Zgromadzenia w Kościele, to w takim samym stopniu dotyczy to opcji na rzecz ubogich (Konst. 5). Świat dzisiejszy – i to jest następny znak naszych
czasów – wierzy naszemu przepowiadaniu w takiej mierze, w jakiej wykonujemy konkretne
gesty na rzecz wyzwolenia całego człowieka (Konst. 5). Mając możliwość odwiedzenia większości z 78 krajów w których dzisiaj obecne jest Zgromadzenie, jesteśmy pełni uznania dla tego, co już zostało dokonane i co się czyni: szkoły dla najuboższych, projekty odnośnie mieszkań i zaopatrzenia w wodę, struktury dla bezdomnych, itp. Niektórzy współbracia zabierają
głos i włączają się w ruchy walczące z niesprawiedliwymi prawami, strukturami politycznymi
i ekonomicznymi społeczności cywilnej. Wiele Jednostek “robi co może”, dysponując często
bardzo znikomymi środkami. Istnieje więc konieczność jakiejś koordynacji, która przyczyniłaby się do wzmocnienia i uwidocznienia tego, co się robi w procesie poszukiwania i organizowania zasobów. Mogłoby to także otworzyć szerszą drogę dla samej ewangelizacji.
Instrumentum laboris – XXIV Kapituła Generalna 9 41. Nasza ekonomia musi zostać przemyślana w sposób globalny. Nie wolno zapomnieć o tym,
co zostało zrobione w ciągu ostatnich lat. Należy pochwalić wspaniałomyślny wkład wielu
Prowincji do Funduszu Solidarności Zgromadzenia, który pozwolił wyjść naprzeciw wielu
prawdziwym potrzebom. Zasadniczo jednak nasze finanse są odzwierciedleniem mentalności
„prowincjalnej”. Niektóre Jednostki posiadają wielkie zasoby, podczas gdy inne walczą o
przetrwanie. Niektóre z nich nieustannie domagają się pomocy od Zarządu Generalnego, inne
zaś, na skutek źle pojętej autonomii albo nawet z powodu “wstydu”, w ogóle nie ośmielają
się o nic prosić. Istnieje zatem potrzeba wspólnego funduszu na płaszczyźnie Zgromadzenia,
szczególnie dla realizacji projektów, które bezpośrednio zależą od całego Zgromadzenia i za
które Jednostki muszą podjąć wspólną odpowiedzielność: np. Fundusz Solidarności, ewentulny fundusz dla Afryki i Madagaskaru, Akademia Alfonsjańska, instytucje powierzone Zarządowi Generalnemu. Istnieje potrzeba jasnych reguł, ale przede wszystkim nowej mentalności, która pozwoli nam dzielić się na płaszczyźnie globalnej ze wszystkimi „stosownie do
tego, czego każdy potrzebuje” (Dz 2,45).
42. Innym przykładem, który każe nam myśleć o restrukturyzacji, są niektóre instytucje na
płaszczyźnie centralnej będące sprawą Zgromadzenia jako takiego a nie poszczególnych
(Wice)Prowincji. Najbardziej ewidentnym jest Akademia Alfonsjańska; spośród innych należy wymienić m.in.: Biuro Informacji, Instytut Historyczny, Archiwum Generalne, sanktuarium Matki Bożej Nieustającej Pomocy, promowanie naszych świętych i błogosławionych
oraz inne biura Kurii Generalnej. Instytucje te potrzebują wykwalifikowanego personelu i
wspaniałomyślności ze strony Jednostek; tymczasem Zarząd Generalny często jest zmuszony
do „żebrania” w celu rozwiązania problemu, który dotyczy wszystkich. Restrukturyzacja
winna objąć także tę dziedzinę, sugeruje się obcięcie niektórych mniej potrzebnych gałęzi i
ożywienie tych bardziej koniecznych.
43. Idąc po tej samej linii, szczególną potrzebę stanowią międzynarodowe wspólnoty międzyprowincjalne, które mogą stać się jedną z możliwych odpowiedzi w takich sprawach jak
duszpasterstwo imigrantów i innych grup wielokulturowych i wielojęzycznych (np. sanktuaria). Także tutaj decydującą rolę może odegrać Zarząd Generalny we współpracy z Regionami, jednakże zdecydowana wypowiedź Kapituły Generalnej na temat restrukturyzacji mogłaby przyspieszyć ten proces. Rozważa się m.in. przekazanie przez Zarząd Generalny jurysdykcji przełożonym Regionu/Konferencji mającym zarządzać wspólnotami międzynarodowymi.
44. Wzbudzona Słowem Bożym i inspirowana naszymi Konstytucjami i Statutami, restrukturyzacja jest ze swej istoty sprawą rozeznania, ukierunkowaną na osiągnięcie konkretnych celów. Głównym naszym zamiarem jest doskonalsze włączenie w służbę Królestwu wszystkiego czym jesteśmy i co czynimy, aby “iść za przykładem Zbawiciela głosząc słowo Boże ubogim, tak, jak On to o sobie powiedział: Evangelizare pauperibus misit me (Konst. 1).
45. Jeżeli uda się nam tego wszystkiego dokonać, powinniśmy zawsze pamiętać, że zawsze
pozostajemy sługami (Łk 17,10). Z jednej strony ufamy, że nasza misja w Kościele będzie
coraz bardziej doniosła i skuteczna, co znajdzie swój wyraz w bardziej wyrazistym programie powołań i sprawi, że nowi kandydaci włączą się w naszą misję. Z drugiej strony wiemy, że to Pan żniwa wyprawia nowych pracowników (Mt 9,38). W ten sposób modlitwa
staje się tym wielkim środkiem, który pozwoli nam należycie rozeznać i wysłużyć dar nowych i licznych powołań.
46. Na koniec chcemy podkreślić, że zasada przystosowywania, skodyfikowana przez Konstytucje i Statuty (Konst. 17, 18, 33, 65, 90 i 123; Statuty Generalne: 011c, 016, 025, 030, 037 i
046-2), widoczna jest od początku Zgromadzenia. Rozwój Zgromadzenia w czasach Alfonsa,
jego ekspansja za czasów św. Klemensa, utrwalenie Prowincji (1841) i zjednoczenie Zgromadzenia za O. Maurona (1869) można potraktować jako restrukturyzację.
10 Restrukturyzacja dla misji: Nadzieja w działaniu
47. Być może, najbardziej radykalną restrukturyzacją jaka kiedykolwiek miała miejsce w Zgromadzeniu było wypracowanie nowych Konstytucji i Statutów, promulgowanych 25 lutego1982 roku.
48. W ostatnich latach byliśmy świadkami powstania wielu odważnych inicjatyw na polu relacji
pomiędzy Jednostkami, formacji początkowej i solidarności, które doprowadziły do powstania nowych struktur.
49. Począwszy od XXI Kapituły Generalnej w roku 1991, aż do XXIII Kapituły Generalnej z
roku 2003, temat restrukturyzacji był przedmiotem stałej troski Zgromadzenia. Ostatnia
Kapituła Generalna domagała się, aby: “Rada Generalna kontynuowała dzieło restrukturyzacji Zgromadzenia” (Wskazania, 11.1) a Komisja dla Restrukturyzacji otrzymała od Kapituły Generalnej upoważnienie do kontynuacji tego procesu. Jest rzeczą znamienną, że na
wszystkich spotkaniach w połowie sześciolecia (2006) i na wszystkich spotkaniach przedkapitulnych (2009) istniała zgodność odnośnie potrzeby restrukturyzacji, jak również akceptacja zasad restrukturyzacji oraz ogólnego kierunku procesu przygotowawczego do
XXIV Kapituły Generalnej.
ROZDZIAŁ II
WIERNOŚĆ NASZEMU POWOŁANIU MISYJNEMU
W ŚWIECIE, KTÓRY SIĘ ZMIENIA
W tym dziale zwrócimy uwagę na niektóre postawy i wartości, które wyłoniły się w czasie spotkań
przygotowawczych do Kapituły Generalnej, podczas przedkapitulnych spotkań regionalnych oraz
w rozmowach z Radą Generalną. Zastanowimy się także nad tym, jak niektóre kluczowe pojęcia
naszej duchowości redemptorystowskiej mogą naświetlić wyzwania restrukturyzacji.
I. Postawy i wartości
50. Zanim Komisja dla Restrukturyzacji rozpoczęła swoje prace, było już jasne, że dominującą
troską Redemptorystów jest misja Zgromadzenia. Ta troska odnośnie misji znajduje swój wyraz w pierwszej zasadzie restrukturyzacji.
51. Kontekstem w jaki wpisuje się nasza misja jest powołanie zakonne do którego zostaliśmy
wezwani; stąd wezwanie do ciągłego nawrócenia, do posługiwania opuszczonym i ubogim
oraz do rozwijania różnych form solidarności. To właśnie ten kontekst inspiruje pozostałe
zasady restrukturyzacji.
52. Potrzebna jest troska o zachowanie integralności i jedności naszego powołania. Nasza wierność Chrystusowi Odkupicielowi i Jego misji, nasza tożsamość jako osób konsekrowanych,
nasze życie wspólnotowe i nasze profetyczne świadectwo, stanowią spójną całość. Stanowią
naszą Vita Apostolica. Integracja restrukturyzacji z całością naszego życia apostolskiego zosta wystarczająco przedstawiona w Communicanda 1 (2004): „Wezwani do oddania życia dla
obfitego Odkupienia”.
53. Siłę do przeprowadzenia restrukturyzacji czerpiemy z naszego dynamizmu misyjnego. Jako
Zgromadzenie chcemy uniknąć zbędnej biurokracji. Na pierwszym miejscu powinniśmy poszukiwać tego, co lepiej służy opuszczonym i ubogim, którzy mają większe prawo do zainteresowania i zaangażowania ze strony Redemptorystów. Ta misja Zgromadzenia stanowi zawsze naszą pierwszą troskę. W oddawaniu życia dla obfitego Odkupienia poddajemy się kierownictwu Ducha, abyśmy w ten sposób “mogli współpracować z misterium Chrystusowego
Odkupienia” (Konst. 10).
54. W trakcie przygotowań do Kapituły Generalnej można było dostrzec pewne podobieństwa
pomiędzy procesem restrukturyzacji a biblijnym exodusem. Restrukturyzacja oznacza często
opuszczenie tego, co znane na rzecz tego, co nowe, pozostawienie za sobą przeszłości dla
przyszłości i wyruszenie w drogę wiary. Exodus św. Alfonsa z Neapolu powinien dodać nam
odwagi do pozostawienia za sobą tego, co znane, jeżeli to posłuży ewangelizacji ubogich
opuszczonych. Proces restrukturyzacji został też porównany do kenosis (Communicanda
2006/2, Odkupienie, 43) i już choćby z tej racji dobrze współbrzmi z alfonsjańskim rozumieniem distacco, wewnętrzną wolnością dla służby misji w Chrystusie.
55. Historia naszych Kapituł Generalnych uczy, że nie istnieje jedna formuła lub jedno hasło
zdolne do wyczerpania każdego tematu, rozwiązania każdego problemu lub wyrażenia całej
nadziei. Naszym celem powinna być faktyczna kontynuacja wiernego i ciągłego procesu
restrukturyzacji.
12 Restrukturyzacja dla misji: Nadzieja w działaniu
56. Wezwanie do opartej na doświadczeniu pasterskim teologicznej refleksji ośmiela nas do spojrzenia na restrukturyzację w świetle kilku kluczowych pojęć z zakresu duchowości redemptorystowskiej.
II. Kluczowe pojęcia
Misja: bodziec dla restrukturyzacji
57. Jak nie ma wątpliwości co do szybkości zmian w dzisiejszym świecie, tak również nie
można mieć wątpliwości odnośnie powołania Zgromadzenia w tym zmieniającym się świecie. Nasze powołanie ma swoje ostateczne źródło w życiu samego Boga, albo, ściślej mówiąc, w misji Boga (Missio Dei). Misja Boga została nam objawiona w posłaniu Słowa
Wcielonego i w zesłaniu Ducha. Misją Boga jest danie wszystkim udziału w życiu Bożym.
Misja istnieje dlatego, że Bóg miłuje swój lud.
58. Już samo nasze istnienie jako instytutu zakonnego definiuje się poprzez uczestnictwo w misji
Chrystusa (Konst. 23) i w posłannictwie Kościoła (Konst. 1). Powołani, aby być razem z Nim
i posłani do głoszenia Ewangelii (Mk 3,14), czujemy się “pomocnikami, współpracownikami
i sługami Jezusa Chrystusa w wielkim dziele Odkupienia” (Konst. 2). Dlatego dla określenia
własnej tożsamości posługujemy się terminologią misji. Mówimy o „zapale misyjnym”
(Konst. 1), poprzez który odpowiadamy na potrzeby ubogich opuszczonych, o naszym “charyzmacie misyjnym” (Statut Gen. 021) oraz o „misyjnej solidarności” (Konst. 29), którą
symbolizuje nasze sprawowanie Eucharystii. Nie ulega wątpliwości, że naszej misji „pójścia
za przykładem Zbawiciela Jezusa Chrystusa głosząc słowo Boże ubogim” nie da się zacieśnić
do żadnej szczegółowej formy działalności apostolskiej. Charakteryzuje ją raczej „dynamizm
misyjny” (Konst. 14). Posługując się terminologią św. Alfonsa, nasza misja jest sposobem
przedłużenia Jezusa Chrystusa, przedłużenia misji Zbawiciela”. Mamy do czynienia z darem
Ducha, który wyprzedza i zapładnia wszystkie nasze wysiłki.
59. Z okazji Kapituły Generalnej winniśmy zbadać naszą wierność temu powołaniu misyjnemu
(Konst. 107). Egzamin ten nie może ograniczyć się do spraw zewnętrznych ani do rozważań
statystycznych. Musimy zbadać naszą świadomość jako Zgromadzenie. Dziękując za nieprzerwaną żywotność misyjną Zgromadzenia i ciesząc się z powodu wielu znaków nadziei,
musimy wyjść naprzeciw wyzwaniom dotyczącym naszej misji.
60. Istnieje potrzeba rewizji naszych metod misyjnych: co należy zatrzymać, co poprawić, a co
odrzucić? (Konst. 17). Ponieważ głos Boży dociera do nas zawsze za pośrednictwem Kościoła i świata (Konst. 108), musimy postawić sobie pytanie odnośnie odwagi inicjatyw, które
podjęliśmy lub zaniedbaliśmy. Musimy także zbadać jakość poświęcenia z jakim prowadzimy misję Zgromadzenia oraz sposób w jaki rozwijamy i przystosowujemy formy naszego
posługiwania misyjnego (Konst. 13). Czy nie tkwimy np. w “uwarunkowaniach i strukturach”, które nie mają już charakteru misyjnego? Jakimi nowymi drogami szliśmy, by głosić
Ewangelię wszelkiemu stworzeniu? (Konst. 15). Czy nie straciliśmy z pola widzenia tego, co
jedna z poprzednich Kapituł Generalnych powiedziała na temat “bycia ewangelizowanym
przez ubogich”? (XX Kapituła Generalna, 1985).
61. Skoro misja stanowi dla nas sprawę najwyższej rangi, winniśmy się zastanowić nad strukturami, jakimi się posługujemy dla usprawnienia takiej misji. Wiemy doskonale, że struktury
stanowią środek do osiągnięcia pewnego celu. Powinny więc służyć misji Zgromadzenia. Pytanie jakie się nasuwa, brzmi: czy nie moglibyśmy podjąć wyzwań świata, który się zmienia,
w sposób bardziej kreatywny i skuteczny, posługując się innymi strukturami?
62. Biorąc pod uwagę wielkie zmiany zachodzące w świecie oraz ich wpływ na Kościół, jesteśmy zmuszeni do ponownego zbadania struktur naszej działalności apostolskiej (misji), do
Instrumentum laboris – XXIV Kapituła Generalna 13 umocnienia naszego życia wspólnotowego, do pogłębienia naszego oddania Odkupicielowi,
do ulepszenia naszej formacji oraz przystosowania i rozwinięcia naszego systemu zarządzania w taki sposób, byśmy byli bardziej wierni naszej misji. Te różne aspekty naszego życia
łączy w jedno świadomość, że nasze życie to Vita Apostolica, “życie oddane szczególnie Bogu i dziełu misyjnemu” (Konst. 1). Nasza profesja zakonna jako Redemptorystów czyni misyjnym każdy aspekt naszego życia (Konst. 55). Każda nowa struktura musi wpisywać się w
kontekst Vita Apostolica i pozostawać na jej służbie.
63. W trakcie przygotowań do Kapituły Generalnej stawało się coraz bardziej oczywiste, że takie
wyzwania, jak formacja początkowa, potrzeba nowych i odważnych inicjatyw pastoralnych,
potrzeba wspólnot międzynarodowych oraz solidarności w zakresie zasobów finansowych i
ludzkich, domagają się struktur, które w sposób bardziej skuteczny nadałyby kierunek tym
aspektom naszej misji.
Nawrócenie: kontekst dla restrukturyzacji
64. Warunkiem naszego powrotu do Boga (nawrócenia) jest zawsze uprzednie zwrócenie się Boga do nas. Taki model znajdujemy w Nowym Testamencie: “W tym przejawia się miłość, że
nie my umiłowaliśmy Boga, ale że On sam nas umiłował i posłał Syna swojego…” (1 J
4,10). Zwrócenie się Boga do nas jest fundamentem każdego naszego zwrócenia się do Niego. Indywidualizm przyczynił się do częstego prywatyzowania pojęć religijnych. Tak naprawdę (w sensie teologicznym), zwracając się do nas, Bóg powołuje Zgromadzenie do istnienia, Bóg wzywa Zgromadzenie do odpowiedzi w miłości, Bóg wzywa Zgromadzenie do
ciągłego nawrócenia.
65. Mówiąc o naszym powołaniu, Konstytucje nazywają nas “apostołami nawrócenia” (Konst.
11); czytamy w nich o “nawróceniu ciągłym i pełnym”, “nawróceniu serca”, “nawróceniu
koniecznym”, “nawróceniu wewnętrznym” i “nawróceniu wspólnotowym” (Konst. 11, 41 i
42). Za tymi wyrażeniami kryje się prawda teologiczna, że nawrócenie nie jest po prostu jednym z elementów (tym bardziej zwykłym punktem wyjścia) bycia uczniem: nawrócenie jest
istotne dla bycia uczniem. Nawrócenie chrześcijańskie jest „ciągłe”, czyli nieprzerwane i
pełne. Dlatego, dla Redemptorystów, ciągłe nawrócenie jest strukturą, czymś, co nie może
stać się nigdy przedmiotem negocjacji w naszym życiu. Nacisk położony na nawrócenie indywidualne i na naszą posługę nawracania nie może pozostawić w cieniu rzeczywistości teologicznej jaką jest Zgromadzenie, jako Zgromadzenie wezwane do ciągłego nawrócenia. To
kolektywne nawrócenie Zgromadzenia jest integralną częścią jego powołania. Stanowi ono
strukturę Zgromadzenia, bez której nie może ono odpowiedzieć na swoje powołanie. Communicanda 2 (2006), Odkupienie, nazwało je nawróceniem do współcierpienia, które objawia
się w kenosis: “Trudno nie postrzegać restrukturyzacji jako swego rodzaju samoogołocenia. Refleksja nad tym zagadnieniem stanowi odmowę wobec upartego trwania w chwale przeszłości czy zwyczajnego akceptowania ograniczeń teraźniejszości” (43). Restrukturyzacja jest zatem pewną for-
mą fundacyjnego distacco dla całego Zgromadzenia.
66. Nawrócenie jest więc strukturą, która powinna stać się przedmiotem wspólnotowego rachunku
sumienia, do którego została wezwana Kapituła Generalna. Aby tego dokonać, musimy być
świadomi nie tylko naszych osobistych wyborów fundamentalnych, ale także fundamentalnych
wyborów Zgromadzenia. Obydwie muszą znaleźć swój wyraz w dynamice restrukturyzacji.
Zarówno w przypadku poszczególnych współbraci jak i w odniesieniu do całego Zgromadzenia, mamy do czynienia z “nawróceniem misyjnym” (Communicanda 2, Biada mi gdybym nie
głosił Ewangelii, 1999, 21-24). Jest rzeczą znamienną, że współczesna duchowość nawrócenia,
rozróżniając różne poziomy nawrócenia (intelektualny, moralny i religijny), wiąże je ze sprawiedliwością i pokojem. Nawrócenie musi przybrać formę międzyosobową, w przeciwnym
razie pozostanie pytanie: “jeśliby ktoś posiadał majętność tego świata i widział, że brat jego
14 Restrukturyzacja dla misji: Nadzieja w działaniu
cierpi niedostatek, a zamknął przed swe serce, jak może trwać w nim miłość Boga?” (1J 3,17).
Musi ono przybrać formę społeczną i musi wyrażać się w strukturach pomocy. Jeżeli nawrócenie nie przenika relacji osobowych, nie znajduje swojego wyrazu w instytucjach społecznych i
nie manifestuje się w strukturach, pozostaje tylko w sferze popożnych życzeń.
67. Proces restrukturyzacji może stać się przejawem “ciągłego nawrócenia” opisanego w Konst.
54, które powoduje wzrost “gotowości do służenia innym”.
Odkupienie: otrzymywać i dawać życie w obfitości
68. Pisząc o „sądzie” jako perspektywie służącej uczeniu się i praktyce nadziei, Benedykt XVI
uskarża się, że „wiara chrześcijańska została zindywidualizowana i jest ukierunkowana
przede wszystkim na osobiste zbawienie duszy” (Spes salvi, 42). Warto więc zauważyć, że
nasze Konstytucje i Statuty ukazują wizję Odkupienia, które “obejmuje całego człowieka” i
które “doskonali i przemienia wszelkie wartości ludzkie” (Konst. 6).
69. Zakorzenione w “kontemplacji tajemnic Odkupienia” (Konst. 31) i usiłujące żyć nieustannie w sercu tajemnicy Odkupienia, Zgromadzenie w ostatnich latach skoncentrowało się na
sensie Odkupienia. Wiele ubogacających przemyśleń wiąże się z faktem wyboru tematu
“oddać życie dla obfitego Odkupienia” (XXIII Kapituła Generalna 2003), pogłębionego w
Communicanda 2 (2006), Odkupienie, i medytowanego w Lekturach na temat Odkupienia
(2006). Obfite Odkupienie, które celebrujemy nie jest jedynie wyzwoleniem od zła, ale jest
doświadczeniem współdzielonego życia Bożego i ludzkiego. Jest oczywiste, że nie można
stawiać granic horyzontom Odkupienia. Wszyscy jesteśmy wspomagani obfitością łaski,
która przewyższa wszelkie nasze pojęcia i kategorie; jesteśmy napełnieni życiem zmartwychwstania, które nie ma granic. Wszystkie aspekty naszego życia, jako jednostek i jako
Zgromadzenia, są pod wpływem Chrystusa Odkupiciela. Także rozpatrywanie lub rewizja
struktur, które nadają kształt naszemu życiu i misji, stanowi aspekt łaski Odkupienia.
70. Miarą skuteczności Odkupienia w naszym życiu redemptorystowskim jest głębia z jaką pozwalamy, aby Odkupienie przemieniało nasze życie oraz stopień w jakim potrafimy być wolni w przekraczaniu struktur. “Oto czynię wszystko nowe” (Ap 21,5). Nieważne jak jesteśmy
starzy, jako jednostki lub jako Zgromadzenie, w Chrystusie jesteśmy zawsze nowi! Elastyczność i zdolność przystosowania są cechami bliskimi Redemptorystom! Konstytucje i Statuty
przyznają, że przystosowanie i rozwój (por. Konst. 13) stanowią cząstkę ciągłego doświadczenia Odkupienia. Dotyczy to nie tylko jednostek (Konst. 33), ale także wspólnot (Konst.
18), Jednostek Zgromadzenia (Konst. 123) oraz Zgromadzenia jako całości (Konst. 98).
Dzięki takiemu przystosowaniu naszego dynamizmu misyjnego możemy dostrzec realizowanie się Odkupienia poprzez nasze struktury.
71. Przed nami stoi zadanie przechodzenia od sposobu myślenia naznaczonego prywatyzacją religii do myślenia, nie tylko jako jednostki ale także jako Zgromadzenie, w kategoriach: jedno
ciało, jeden duch w Odkupicielu. Coś z tego sposobu myślenia zawiera powiedzenie: “Myśleć globalnie, działać lokalnie”. Przypomniano nam, że “dysponujemy intuicyjnym, duszpasterskim sposobem rozumienia i głoszenia Odkupienia” (Communicanda 2 (2006), Odkupienie, 10),
które powinno zyskać nowy zapał poprzez lepsze struktury. Struktury, które byłyby jedynie
potwierdzeniem czysto indywidualistycznego podejścia do naszego życia apostolskiego, nie
są w stanie ukazać obfitości Odkupienia, które obejmuje wszystkie struktury. Przystosowanie
struktur jest częścią kontynuacji “Odkupienia, które Syn Boży nieustannie sprawuje w świecie przez swoich pracowników” (Statut Gen. 017a).
72. Podobnie jak sama tajemnica nawrócenia, tak również odkupienie naszych struktur jest nieustannym procesem, który dokonuje się pod kierownictwem Ducha Świętego. Doświadczyliśmy tego w całej historii Zgromadzenia; stanie się ono naszym udziałem w miarę jak będ-
Instrumentum laboris – XXIV Kapituła Generalna 15 ziemy wzrastać w miłości apostolskiej. Podobnie jak całe Odkupienie, jest to proces, który
kosztuje. Chrystusa nie kosztował on „mniej niż całość”; domaga się on od nas, być może,
wysokiej ceny w postaci radykalnej zmiany naszego codziennego sposobu myślenia i działania. Dla niektórych z nas może on być nawet doświadczeniem nowego „exodusu”.
Nadzieja w działaniu: dzielić nadzieję ubogich
73. Żyjemy w epoce niepewności. Przed chrześcijanami staje zadanie dawania niezachwianego
świadectwa wyznawanej wierze: „Trzymajmy się niewzruszenie nadziei, którą wyznajemy,
bo godny jest zaufania Ten, który dał obietnicę” (Hbr 10,23). W czasach rozwijającego się
sceptycyzmu odnośnie sprawiedliwości i pokoju, wielu pozostaje na poziomie zawężonych
perspektyw, ograniczonych oczekiwań a nawet prawdziwego braku nadziei. Stanowi to jeszcze jeden motyw do tego, by chrześcijanie ofiarowali ludzkości nie tylko wizję przepełnioną
nadzieją, ale także ukazywali co taka wizja oznacza w praktyce. Przyszłość nie jest jedynie
rzeczywistością której oczekujemy; jest ona raczej rzeczywistością, którą tworzą chrześcijanie napełnieni dynamiczną nadzieją.
74. Słowo Boże jest „żywe i skuteczne” (Hbr 4,12). Działanie Słowa przynosi realizację Królestwa Bożego. Poprzez wierność naszemu powołaniu do głoszenia Słowa już realizujemy
plan Boży. Nasze orędzie – Słowo Boże – ma charakter nie tylko informujący (przekazuje
informacje), ale performatywny (jednocześnie realizuje). Iść za Chrystusem, być misjonarzem, być Redemptorystą, to wierzyć w przyszłość, która już się rozpoczęła. To zawierzenie, bogate w wiarę i nadzieję w przyszłość, wzywa nas do życia w sposób alternatywny,
do stylu życia w opozycji do kultury, życia zorientowanego na Królestwo. Istnieje wielka
potrzeba świadczenia o tym Królestwie w czasach globalizacji, w czasach zmiany epoki w
którym żyjemy. Taki alternatywny styl życia, praktykowany we “wspólnocie otwartej”
(Konst. 43), sam z siebie jest już misją i żywym znakiem nadziei dla nas, jako Zgromadzenia, i dla najbardziej potrzebujących.
75. Konst. 10 mówi, że wszyscy Redemptoryści zostali powołani “do dawania świadectwa
obecnej w nich nadziei”. Zostaliśmy powołani, aby być “żywym świadectwem nadziei”
(Konst. 43) oraz “znakami nadziei dla ubogich” (Konst. 65). Począwszy od naszej formacji
początkowej, jesteśmy “zakorzenieni w niewzruszonej i promiennej nadziei, która nigdy
nie zawodzi” (Konst. 81).
76. To, co Konstytucje i Statuty mówią o każdym ze współbraci, można odnieść także do Zgromadzenia jako takiego. Zostało ono powołane, aby być znakiem nadziei dla ludzkości i dla
Kościoła. Powinno ono trwać w tej niewzruszonej i promiennej nadziei, która charakteryzuje
naszą formację. Aktualnie jesteśmy w stanie „wędrówki nadziei” (Communicanda 2 (2006),
Odkupienie, 44). Uczestnictwo w misji Kościoła oznacza udział w tajemnicy przemieniania
świata. W niezachwianej nadziei Zgromadzenia możemy dostrzec jakby odblask przemienienia Chrystusa. Św. Paweł twierdzi, że nadzieja przenika całe stworzenie w jego walce o zbawienie, które “zostało poddane marności – nie z własnej chęci, ale ze względu na Tego, który
je poddał – w nadziei, że również ono zostanie wyzwolone z niewoli” (Rm 8,20-21).
77. Właśnie z tej racji, że usiłuje być wierne swojemu powołaniu, Zgromadzenie doświadcza
świętego niepokoju, aby coraz pełniej odpowiedzieć Bogu i na potrzeby ubogich. Ów, wzbudzony przez Ducha, „święty niepokój” pozostanie zawsze w Zgromadzeniu, pobudzając je
nieustannie do pytania, czy jest wierne swojej misji. Jest to ten sam niepokój, który każe dzisiaj Zgromadzeniu badać swoje struktury, aby zobaczyć “czy pozostaje ono wierne swej misji
i czy zawsze okazuje się podatne na głos Boży, który nieustannie do niego przemawia w
świecie i Kościele” (Konst. 108).
16 Restrukturyzacja dla misji: Nadzieja w działaniu
78. Bodziec do restrukturyzacji stanowi więc znak nadziei w działaniu. Nie lękając się spojrzeć
na wszystkie aspekty naszego życia w perspektywie Misji, tym samym potwierdzamy naszą
wiarę w natchnienia Ducha Świętego, w przyszłość Zgromadzenia oraz w to, że kieruje nami
coraz większy dynamizm pasterski z miłości ku ubogim i opuszczonym. Współdzielimy tym
samym nadzieję św. Alfonsa, który w najbardziej ponurym okresie podziału rodzącego się
Zgromadzenia, często powtarzał: “pozostańmy wierni Bogu, On nigdy nie opuści Zgromadzenia”. Restrukturyzacja jako nadzieja w działaniu już się dokonuje pośród nas – naprawdę.
Jest ona kategorią performatywną a nie samym pojęciem. Logo wybrane dla tej Kapituły Generalnej chce właśnie zamanifestować ową „nadzieję w działaniu”.
Solidarność: nowe sposoby bycia “jednym sercem i jedną duszą”
79. Etymologia „solidarności” wywodzi się od ‘solidny’, które z kolei oznacza “wolny, pozbawiony luk, zwarty, zasadniczy”. Według słownikowej definicji “solidarność” oznacza więc
tyle, co “być w pełni zgodnym w interesach”. Słowo to oczywiście nabrało sensu politycznego i kulturowego i weszło do naszego języka religijnego. W encyklice Sollicitudo rei socialis
(1987) papież Jan Paweł II mówi: “(Solidarność) nie jest tylko nieokreślonym współczuciem
czy powierzchownym rozrzewnieniem wobec zła dotykającego wielu osób... Przeciwnie, jest
to mocna i trwała wola angażowania się na rzecz dobra wspólnego, czyli dobra wszystkich i
każdego, wszyscy bowiem jesteśmy naprawdę odpowiedzialni za wszystkich” (38). Najbardziej radykalną, znaną nam formą solidarności jest solidarność Boga z nami w Jego Słowie
Wcielonym, Chrystusie naszym Odkupicielu. Z tej wcielonej solidarności pochodzi nasza redemptorystowska bliskość z ludem i nasza troska o ubogich opuszczonych.
80. W naszej autodefinicji mówimy o „solidarności z ubogimi” (Konst. 5 i 65 oraz Statut Gen.
046,2) i o Eucharystii jako znaku naszej “misyjnej solidarności” (Konst. 29). W zarządzaniu
wspólnot apostolski “należy przestrzegać zasady solidarności, by dzięki niej powstała prawdziwa współpraca między instytucjami tego samego stopnia i między współbraćmi” (Konst.
95). Ta zasada znajdowała często swój zdrowy wyraz w tradycyjnej gościnności. Przejawia
się ona z pewnością w inicjatywach na rzecz ubogich i opuszczonych, tak charakterystycznych dla naszej misji. Zasada ta była jednak często interpretowana i przeżywana w dużym
stopniu „z zachowaniem dystansu.
81. Zgromadzenie zostało już wyzwane do myślenia na temat solidarności w sposób kreatywny.
Communicanda 4 (2002), Jeden duch i jedno serce: refleksja na temat Solidarności w Zgromadzeniu, zapraszała nas do myślenia w kategoriach solidarności w modlitwie: „Czy można
sobie wyobrazić wspólnotę prawdziwie apostolską, w której brakuje modlitwy, albo jest ona
jedynie rutynowa? Bez nieustannej modlitwy ryzykujemy sprowadzenie naszej Misji do małych działań, które utożsamiają się jedynie z tym co chcemy robić i z tym o czym myślimy,
że możemy zrobić” (s. 13). Mówiąc o solidarności w Misji, pierwsze pytanie postawione
przez Communicandę nie odnosi się do wspólnych projektów, ale do solidarności w Duchu,
gdyż “wszyscy ci, których prowadzi Duch Boży, są synami Bożymi” (Rz 8,14). Zostaliśmy
powołani, aby żyć “duchem przybrania”, będąc dziedzicami razem z Chrystusem; jest to
duch, który znajduje swój wyraz w “redemptorystowskiej kulturze” pośród wielkiej różnorodności. Bycie “jednym sercem i jednym duchem” (Dz 4,32) prowadzi nas do solidarności
w miłości, a tym samym do hojnego dzielenia się wszystkim, co posiadamy.
82. Ten nowy sposób rozumienia solidarności okazuje się jeszcze bardziej w codziennym doświadczeniu, jak to ma miejsce w wielu aspektach życia Zgromadzenia, począwszy od nowych wspólnot międzynarodowych. Poszerza się w ten sposób rozumienie solidarności: od
ujmowanej jako interakcja “od współbrata do współbrata” i od wyizolowanych wysiłków
na rzecz najbardziej potrzebujących, do solidarności strukturalnej, która obejmuje nowe i
Instrumentum laboris – XXIV Kapituła Generalna 17 wielorakie inicjatywy dla dobra zarówno zainteresowanych Jednostek i Regionów, jak
również samych adresatów projektów. Potrzebujemy nowych struktur, aby stawić czoła radykalnej konieczności potrójnego dialogu jakiego domaga się autentyczna solidarność: dialogu z ubogimi, dialogu z kulturami i dialogu z religiami światowymi. Solidarność zrestrukturyzowana i „zglobalizowana” włącza całe Zgromadzenie i umacnia je w walce o
sprawiedliwość i pokój. Taka solidarność będzie przeżywana jako „pasja”: pasja dla Odkupiciela, pasja dla ludzkości.
Zakończenie: Restrukturyzacja jako dar
83. Restrukturyzacja może się wydawać zadaniem zbyt trudnym i zniechęcającym. Tymczasem
jest ona nie tylko zadaniem; jest łaską dla Zgromadzenia.
84. Aby lepiej zrozumieć, czym jest restrukturyzacja dla Zgromadzenia, można odwołać się do
analizy aktu przekazywania i otrzymywania daru. Wychodząc z zasady, że „wszystko jest
nadobfitym darem”, możemy pełniej docenić absolutnie darmowy charakter daru Boga, który
“tak umiłował świat, że Syna swego Jednorodzonego dał” (J 3,16). Będąc doskonałą ikoną
Ojca, Syn “ogołocił samego siebie” (Fil 3,7) i dał “własne życie na okup za wielu” (Mk
10,45). My znajdujemy się w nowym świecie samoofiarowania: Ojciec, który oddaje wszystko Synowi i Syn, który daje wszystko Ojcu, “wszystko bowiem moje jest Twoje, a Twoje jest
moje” (J 17,10). W ten sposób teologia chrześcijańska naznaczona jest obfitością, która
przywołuje absolutną wspaniałomyślność Boga. Także Paweł używa języka obfitości i nadmiaru. Nie ma już miejsca dla ciasnoty umysłu, małostkowości serca ani wyrachowania ducha. Według zasady Nowego Testamentu, co otrzymało się darmo, powinno się również oddać darmo (Mt 10,8). Dar przekazywany jest w taki sposób, że z obdarowanego czyni dawcę.
Jako Redemptoryści otrzymaliśmy dar restrukturyzacji w takiej formie, że możemy ofiarować to, co otrzymujemy, w sposób ciągle nowy.
85. Konstytucje i Statuty mówią, że winniśmy „dążyć do całkowitego daru z siebie”(Konst. 56),
czyli do “oddania życia dla obfitego Odkupienia”. Takie oddanie samych siebie oznacza bycie do dyspozycji tych, którzy najbardziej potrzebują darów natury i łaski, które otrzymało
Zgromadzenie. Duch, który prowadzi nas do bezwarunkowego oddania samych siebie, sprawi że staniemy się hojnymi dawcami, kontynuując w ten sposób dzieło Odkupienia.
86. Jako dar, restrukturyzacja już ukazuje swój walor w środowiskach formacyjnych i misyjnych.
Przed Kapitułą Generalną stoi zadanie odpowiedzi na dar chwili obecnej i “przedłożenia
Zgromadzeniu odpowiednich wytycznych, by zgodnie ze swym duchem wewnętrznie się odnawiało i doskonaliło, oddając się całkowicie służbie Kościoła i ludzi” (Konst. 109).
ROZDZIAŁ III
RESTRUKTURYZACJA DLA MISJI
RELACJA KOMISJI DLA RESTRUKTURYZACJI
PROPOZYCJE
87. Restrukturyzacja, dokonywana w duchu wierności dla naszej przeszłości, jest kontynuacją,
która otwiera nowe horyzonty dla naszej misji redemptorystowskiej i jednoczy nasze wysiłki
w celu dania lepszej odpowiedzi na potrzeby duszpasterskie naszych czasów. Jest to nieodłączne od naszej Vita Apostolica. Obecny projekt jest wezwaniem do kontynuacji procesu
zmiany, procesu, który obejmie wszystkich współbraci, ale przede wszystkim młodych i, bez
wątpienia, najmłodsze pokolenie Redemptorystów.
88. Mając to na uwadze, Komisja dla Restrukturyzacji przedstawia formalne propozycje odnośnie restrukturyzacji, które stanowią uzupełnienie zasad restrukturyzacji jak również są konkretnym wyrazem tych zasad w nowych strukturach. Zasady dla restrukturyzacji wskazują na
potrzebę nowej solidarności i elastyczności w naszej odpowiedzi misyjnej na potrzeby naszego czasu, która z kolei domaga się zastosowania poprzez struktury praktyczne.
PROPOZYCJA PIERWSZA
SZEŚĆ ZASAD PRZEWODNICH RESTRUKTURYZACJI
Sześć zasad przewodnich, które tutaj proponujemy, stanowi podstawowe kryterium i rację
bytu dla całego projektu restrukturyzacji Zgromadzenia w perspektywie jego misji.
I. Restrukturyzacja jest dla misji
89 Misją Redemptorystów jest głoszenie Ewangelii ubogim, gdziekolwiek by się nie znajdowali; głoszenie obfitego Odkupienia, bycie z opuszczonymi, naśladując przykład Jezusa
Chrystusa (Konst. 1-5). Punktem wyjścia dla naszej działalności i życia jest zawsze misja
obfitego Odkupienia.
90. Wierność tej misji wymaga od nas określenia i aktualizacji priorytetów apostolskich. Nie
każda praca apostolska, sama w sobie nawet najbardziej godna pochwały, może zostać zaakceptowana jako właściwy wyraz naszego misyjnego charyzmatu. Wierność naszej misji musi
być racją i celem autentycznej restrukturyzacji. Wymaga to rozeznania i decyzji.
II. Restrukturyzacja dla misji powinna być bodźcem do rozbudzenia naszej tożsamości
po linii naszego powołania. Powinna wyzwolić nową dyspozycyjność dla misji, w
przeciwnym razie nie da żadnego rezultatu.
91. Jesteśmy przede wszystkim misjonarzami, którzy żyjąc we wspólnocie opartej na wierze w
Jezusa Chrystusa, jesteśmy poświęceni charyzmatowi Redemptorystów i to w sposób o wiele
głębszy niż ten, który wynika z naszych powiązań kulturowych czy narodowych. Restrukturyzacja dla misji stanowi wezwanie do refundacji naszej konsekracji zakonnej i promuje nową mentalność w celu podjęcia wyzwań dzisiejszej ewangelizacji.
Instrumentum laboris – XXIV Kapituła Generalna 19 92. Mentalność ta musi znaleźć swój zdecydowany wyraz w dyrektoriach formacji początkowej
(Ratio formationis) dla nowej generacji Redemptorystów.
III. Restrukturyzacja dla misji musi mieć na względzie najbardziej opuszczonych,
szczególnie ubogich. Dlatego powinna dokonać się zarówno wewnątrz Jednostek i
Konferencji, jak i poza ich granicami.
93. Opowiedzenie się po stronie najbardziej opuszczonych, szczególnie ubogich, stanowi rację
bytu istnienia Zgromadzenia w Kościele (Konst. 5). Kategorii „najbardziej opuszczonych,
szczególnie ubogich”, nie można rozszerzać do tego stopnia, by obejmowała każdą możliwą
formę posługi pasterskiej. Musi ona jednak zawierać troskę pasterską względem imigrantów i
grup ubogich opuszczonych.
94. W przeszłości wiele naszych domów było zakładanych wśród ubogich. Tymczasem zmiany i
naciski społeczne często spowodowały odejście ubogich z tych miejsc, ale nie odejście redemptorystów. Posiadamy nadal te domy, nie posługując jednak ubogim; usprawiedliwiamy
naszą obecność rozwijając duszpasterstwo zwyczajne, które chociaż samo w sobie może być
wartościowe, to jednak często nie odzwierciedla naszego prawdziwego charyzmatu.
IV. Solidarność w misji musi obejmować nową zdolność koncentrowania naszych zasobów zgodnie z naszym charyzmatem.
95. Naszymi zasobami są na pierwszym miejscu ludzie: współbracia Redemptoryści oraz świeccy powołani przez Ducha Świętego, by pracować razem z nami w misji Odkupienia.
96. Solidarność w misji będzie się przejawiać w szczególnej opiece nad tymi Jednostkami, które
są ubogie w zasoby ludzkie.
97. Taka solidarność domagać się będzie także poważnej analizy naszego aktualnego systemu
ekonomicznego oraz jego reformy tam, gdzie okaże się to konieczne.
V. Zasada jednoczenia
98. Istnieje potrzeba promowania mentalności, którą cechuje ciągłe poszukiwanie wspólnej
drogi ku przyszłości.
99. Restrukturyzacja zasobów dla misji oznacza dzisiaj, że żadna Prowincja nie może prowadzić
swojej misji w sposób wyizolowany. Oznacza ona także tworzenie nowych więzi pomiędzy
Jednostkami, ze względu na lepszą posługę dla misji, które przyczynią się do przezwyciężenia szkodliwej rywalizacji lub podziałów mogących powodować zgorszenia, oraz umożliwią
lepsze zrozumienie duchowości Redemptorystów.
VI. Istotnym elementem naszej misji, zarówno w przeszłości jak i dzisiaj, jest refleksja
teologiczna zakorzeniona w doświadczeniu pasterskim. Nowa dystrybucja naszych
zasobów teologicznych stanowi dzisiaj istotną część restrukturyzacji dla misji.
100. Aby wyjść naprzeciw misji Zgromadzenia w naszym czasie, konieczny jest rozwój formacji ciągłej na poziomie specjalizacji (przede wszystkim z teologii moralnej i pastoralnej).
Potrzebna jest także współpraca w innych dziedzinach wiedzy i duszpasterstwa po linii naszego charyzmatu.
20 Restrukturyzacja dla misji: Nadzieja w działaniu
PROPOZYCJA DRUGA
PRZEKSZTAŁCANIE ZGROMADZENIA W KONFERENCJE
101. Zgromadzenie zostało podzielone na pięć Konferencji. Konferencja obejmuje wszystkich
redemptorystów, którzy żyją i pracują w jej granicach. Są oni reprezentowani przez Przełożonych i wokalisów Jednostek wybranych na Zjazd Konferencji. Zjazdy Konferencji odbywają się regularnie.
102. Proponujemy następujących pięć Konferencji:
• Konferencja Redemptorystów Azji-Oceanii
• Konferencja Redemptorystów Afryki i Madagaskaru
• Konferencja Redemptorystów Europy
• Konferencja Redemptorystów Ameryki Łacińskiej i Karaibów
• Konferencja Redemptorystów Ameryki Północnej
103. Konferencja stanowiłaby władzę pośrednią w Zgromadzeniu pomiędzy Zarządem Generalnym a poszczególnymi Jednostkami. Władza Konferencji byłaby wykonywana przez delegację ze strony Zarządu Generalnego. Koordynator, który występowałby działał jako przewodniczący Konferencji, byłby nominowany na okres sześciolecia przez Radę Generalną z
listy trzech kandydatów przedłożonych przez Konferencję.
104. Władza Koordynatora obejmowałaby życie apostolskie Konferencji w następujących dziedzinach: (1) wspólnoty i inicjatywy międzynarodowe i międzyprowincjalne; (2) formacja
początkowa i ciągła; (3) promowanie solidarności ekonomicznej; (4) rozwój apostolatu
społecznego; (5) pomoc słabszym Jednostkom, które potrzebują pomocy w zakresie organizacji własnych struktur oraz promowanie i dynamizowanie procesu łączenia i federacji
tam, gdzie jest to konieczne; i (6) towarzyszenie w czasie wizyt Zarządu Generalnego.
105. Statuty każdej z Konferencji wskazywałyby szczegółowe i konkretne sposoby funkcjonowania Konferencji; np. sposób wybierania kandydatów na urząd Koordynatora; sposób finansowania urzędu Koordynatora; zwoływanie spotkań Konferencji; uczestnictwo w wydarzeniach wspólnych i lokalnych, itp. Statuty te byłyby zatwierdzane przez Radę Generalną.
106. Koordynatorzy uczestniczyliby przynajmniej raz w roku w jednym z nadzwyczajnych zebrań Rady Generalnej.
107. Inne formy zjednoczenia, np. tworzenie podgrup w Jednostkach albo federacji, mogą okazać się konieczne zależnie od okoliczności. Takie związki powstawałyby w porozumieniu z
Konferencją za pośrednictwem jej Koordynatora.
PROPOZYCJA TRZECIA
SIEĆ NA PŁASZCZYŹNIE ZGROMADZENIA
108. Rada Generalna, w porozumieniu z Koordynatorami Konferencji, w czasie najbliższego
sześciolecia wypracowałaby skuteczne struktury dla podjęcia ożywionego apostolatu, które
przekraczają granice Konferencji, w następujących dziedzinach:
• Duszpasterstwo migracyjne
• Komunikacja redemptorystowska (“apostolstwo pióra”)
• Duszpasterstwo sanktuaryjne
• Sieć dla Afryki
Instrumentum laboris – XXIV Kapituła Generalna 21 • Refleksja teologiczna w duchu tradycji redemptorystowskiej
• Misje ludowe
[Uwaga: Dla większej jasności odnośnie powyższych punktów, zob. “Uwagę końcową” w
zakończeniu tego rozdziału]
PROPOZYCJA CZWARTA
KAPITUŁA GENERALNA W TRZECH FAZACH
Etap I:
Kapituła Generalna na poziomie Konferencji
Etap II: Kapituła Generalna na sesji plenarnej (etap kanoniczny)
Etap III: Kapituła Generalna: realizacja na poziomie Konferencji
109. Konferencja, w ramach tych propozycji, stanowiłaby największą jednostkę prac Zgromadzenia. Jako taka, wpisywałaby się w dynamikę Kapituły Generalnej.
110. Kapituła Generalna byłaby rozumiana jako proces, który rozciąga się na pewien okres czasu i na fazy pośrednie, szczególnie kiedy weźmie się pod uwagę funkcje i zadania Kapituły
Generalnej opisane w Konstytucjach 107 i 108. Postanawiają one, że zadaniem Kapituły
Generalnej jest „troska o życie apostolskie całego Zgromadzenia, o umacnianie więzów łączących poszczególne jego części, przystosowanie do potrzeb Kościoła i ludzi...” [i] “... badanie, czy Zgromadzenie pozostaje wierne swej misji i czy zawsze okazuje się podatne na
głos Boży, który do niego nieustannie przemawia w świecie i Kościele”.
Faza pierwsza – Na poziomie Konferencji
111. Zakładając, że Kapituła Generalna składać się będzie z trzech sesji, pierwsza sesja miałaby
miejsce na poziomie Konferencji. Umożliwiłoby to szersze uczestnictwo Jednostek i
współbraci. To tutaj zostałyby podjęte zadania nakreślone przez wyżej cytowane Konstytucje. Każda z Konferencji, na specjalnym zebraniu, we współpracy z Radą Generalną, w
ustalonym terminie w ciągu sześciolecia, zbadałaby swoją misję, swoje życie i swoje priorytety. Ta praca stanowi część składową procesu Kapituły Generalnej.
112. Zadania pierwszej fazy:
• Ocena życia apostolskiego w łonie Konferencji, pod kątem wierności naszej misji i
znakom czasu: wspólnych doświadczeń, priorytetów misyjnych, nowych potrzeb duszpasterskich, itp.,
• Ustalenie priorytetów apostolskich Konferencji po linii misji redemptorystowskiej,
• Ocena wspólnych inicjatyw na polu formacji początkowej i ciągłej,
• Pobudzanie współpracy pomiędzy Jednostkami oraz wychodzenie, ewentualnie, z nowymi inicjatywami,
• Nominacja dwóch kandydatów do Rady Generalnej, mających wziąć udział w wyborach na Kapitule Generalnej, niekoniecznie pochodzących z tej samej Konferencji,
• Przygotowanie relacji Konferencji na Kapitułę Generalną.
Faza druga – Kapituła Generalna na sesji plenarnej (etap kanoniczny)
113. Zadania drugiej fazy:
• Kapituła Generalna wybiera Przełożonego Generalnego i Radę Generalną.
22 Restrukturyzacja dla misji: Nadzieja w działaniu
• Kapituła Generalna zbiera razem oceny i priorytety każdej Konferencji oraz ich najważniejsze decyzje i zalecenia, w kontekście rozeznania na poziomie światowym misji
Zgromadzenia.
• Kapituła Generalna proponuje Zgromadzeniu wskazówki konieczne do zapewnienia
większej wierności jego charyzmatowi, mając na względzie jego odnowę w służbie Kościołowi i ludziom.
Faza trzecia – Kapitula Generalna: realizacja na poziomie Konferencji
114 Ponowne zebranie Konferencji ma miejsce nie później niż sześć miesięcy po zakończeniu
Kapituły Generalnej. Zebranie to pracuje nad przekazem orędzia i wskazań Kapituły Generalnej ... Dla ułatwienia tego zadania należy zorganizować stosowne spotkania.
115. Mocna stroną tej propozycji jest to, że uczyniłaby ona Kapitułę Generalną bardziej dynamiczną przedłużającą się w życiu Zgromadzenia; dotąd bowiem była ona wydarzeniem
jednorazowym, mającym miejsce co sześć lat.
PROPOZYCJA PIĄTA
REPREZENTACJA NA KAPITULE GENERALNEJ
WEDŁUG KONFERENCJI ZAMIAST WEDŁUG POSZCZEGÓLNYCH JEDNOSTEK
116. W miarę jak struktura Konferencji zapuści korzenie i się rozwinie, zaistnieją przesłanki
dla reprezentacji na Kapitule Generalnej wyżej opisanej. W świetle tego proponujemy następującą metodę ustalania reprezentacji na Kapitułę Generalną w jej dwóch odnośnych etapach:
Skład członków specjalnego zebrania Konferencji
117. Pierwszy etap Kapituły Generalnej, na poziomie Konferencji, umożliwi większe uczestnictwo współbraci.
• Wyżsi Przełożeni każdej Jednostki są obecni ex-officio.
• Każda Jednostka wybiera jednego delegata.
• Jednostki liczące powyżej 200 współbraci wybierają jeszcze drugiego delegata.
118. Przełożeni i wybrani wokalisowie będą mieć głos czynny w wyborze uczestników Kapituły
Generalnej.
119. Konferencja może zaprosić innych współbraci do udziału, stosownie do tematów dyskusji.
Nie będą oni jednak mieć głosu czynnego w wyborze uczestników Kapituły Generalnej.
120. Konferencja, na tym etapie, wybierze swoich przedstawicieli na Kapitułę Generalną. Należy zauważyć, że liczba współbraci Konferencji stanowi podstawę dla przedstawicielstwa.
Skład członków na drugim etapie Kapituły Generalnej
(Plenarne zebranie kanoniczne)
121. Proponuje się następującą metodę wyboru przedstawicieli:
• Każda Konferencja wybierze na Kapitułę Generalną jednego przedstawiciela na każdych 100 współbraci, którzy żyją i pracują na jej terenie. Przynajmniej 50% przedstawicieli będzie spośród Przełożonych Wyższych i Regionalnych. Daje to Kapitule Generalnej około pięćdziesięciupięciu (55) przedstawicieli wybranych spośród Przełożonych
Wyższych i Regionalnych.
Instrumentum laboris – XXIV Kapituła Generalna 23 • Liczba przedstawicieli na Kapitułę Generalną zostanie zwiększona, w razie konieczności, dla Konferencji niewystarczająco reprezentowanych na Kapitule Generalnej, w
sposób określony przez Radę Generalną, po konsultacji z zainteresowaną Konferencją,
maksymalnie o pięć osób.
• Ponadto ex officio uczestniczyliby członkowie Zarządu Generalnego (włącznie z pełniącymi urzędy) jak również Koordynatorzy Konferencji, (6 + 5 + 5 = 16)
• Gdy chodzi o przedstawicielstwo braci, przewiduje się metodę podobną do dotychczasowej (6).
• Daje to nam przybliżoną liczbę siedemdziesięciupięciu (75) delegatów, która mogłaby
stanowić liczbę faktyczną.
PROPOZYCJA SZÓSTA
122. Rada Generalna składałaby się z Przełożonego Generalnego i pięciu Radnych wybranych
przez pięć Konferencji. Jest to propozycja ad experimentum.
[Należy zauważyć, że proponowana liczba Radnych Generalnych wynosi teraz pięć, odpowiadająca pięciu Konferencjom. Implikuje to zmianę w naszych Konstytucjach, które wymagają sześciu Radnych; z tej racji mamy do czynienia z propozycją ad experimentum.]
123. Rada Generalna spotyka się z Koordynatorami Konferencji przynajmniej raz w roku.
ALBO
124. Zostanie ustanowiona, ad experimentum, “nadzwyczajna Rada Generalna” złożona z Przełożonego Generalnego i Radnych Generalnych zwyczajnych oraz z pięciu Koordynatorów
Konferencji. Rada ta spotka się jeden raz w roku.
125. Wizyty Generalne w Konferencjach odbywać się będą z udziałem Koordynatora odnośnej
Konferencji.
EPILOG
126. Epilog ten daje krótki zarys profilu:
• Konferencji i jej głównych funkcji,
• Koordynatora Konferencji i jego głównych zadań,
• Współbrata Redemptorysty zarysowanego w nowej wizji.
Konferencja: Profil funkcji
Co może zrobić Konferencja, czego nie mogłaby zrobić Jednostka; czego nie jest w
stanie zrobić własną mocą?
127. W przeszłości Jednostki podejmowały znaczące dzieła, w niektórych przypadkach na drodze dwustronych lub wielostronnych uzgodnień z innymi Jednostkami, w porozumieniu z
Radą Generalną. Potrzeby pastoralne naszego czasu domagają się struktury, która ułatwiałaby misyjne rozeznanie i szerszy proces decyzyjny z perspektywy szerszej wizji.
128. Konferencja może dokonać szerszej rewizji życia i pracy Redemptorystów na swoim terytorium. Stanowi ona forum dla rozeznania duszpasterskiego, różnego od tego, którego
24 Restrukturyzacja dla misji: Nadzieja w działaniu
dokonują poszczególne Jednostki same lub we współpracy z innymi; forum, gdzie potrzeby lokalne muszą być potraktowane serio, ale widziane w szerszym kontekście.
129. Wewnątrz Konferencji, wyzwanie do ożywienia misyjnego wykracza poza bezpośrednie
granice narodowe. To sprawia, że stajemy się zdolni do pokonania prowincjalizmu i może
się przyczynić do większego doceniania powołania do ewangelizacji w świecie dzisiejszym.
130. Konferencja ma większą możliwość dania poczucia pewności nowym inicjatywom apostolskim, a także, i to się liczy, dania większego poczucia pewności Jednostkom słabym. (W
przeszłości taką pewność dawały często Prowincje macierzyste).
131. Jako struktura, Konferencja zapewnia odpowiedni klimat dla większego docenienia zachowania i rozwoju różnych rytów liturgicznych w łonie Zgromadzenia.
132. W sprawach zasobów ekonomicznych, Konferencja uruchomiłaby systemy, które umożliwiłyby większą równość i solidarność, oraz bardziej skuteczne rozeznanie w sprawach misji redemptorystów.
133. Konferencja pomoże rozpoznać możliwości i priorytety w zakresie inicjatyw i zaproszeń do misji.
134. Konferencja zapewnia szerszy horyzont dla tożsamości najbliższej generacji Redemptorystów.
135. Konferencja pomaga nadać kierunek, wizję i politykę formaci początkowej i ciągłej.
136. Stworzenie i utrzymanie wspólnot międzynarodowych dla misji redemptorystowskiej jest
pierwszorzędną odpowiedzialnością Konferencji.
137. Konferencja towarzyszy Radzie Generalnej w jej zarządzaniu Zgromadzeniem jako całością.
Profil Koordynatora Konferencji
138. Koordynator jest do dyspozycji Konferencji jako takiej; nie jest on Przełożonym żadnej
Jednostki w łonie Konferencji. Jego posłannictwem jest ułatwienie wykonania postanowień
podjętych przez Konferencje na ich zgromadzeniu.
139. Do głównych zadań Koordynatora należą:
•
•
•
•
Kierowanie procesem szerszego rozeznania misyjnego w Konferencji,
Przewodniczenie rewizji życia Konferencji w perspektywie misyjnej,
animowanie i wspieranie nowych inicjatyw misyjnych Konferencji,
wyczulenie na potrzeby Jednostek słabszych i ułatwianie im podejmowania koniecznych decyzji,
• wspomaganie Konferencji w znalezieniu właściwych struktur dla formacji początkowej,
• wspomaganie formacji ciągłej współbraci stających przed nowymi wyzwaniami,
włącznie z formowaniem wspólnot międzynarodowych,
• bycie łącznikiem z Radą Generalną we wszystkim, co dotyczy Konferencji.
Profil Redemptorysty w nowym kontekście
140. Zasady restrukturyzacji pragną zapewnić ciągłość naszej fundamentalnej tożsamości i naszej misji jako Redemptorystów w Kościele i w świecie. Jednocześnie domagają się nowych rzeczywistości i nowych struktur, które byłyby w stanie wyzwolić nowy zapał i
nadać świeżość tej misji i tożsamości.
Instrumentum laboris – XXIV Kapituła Generalna 25 141. Obecny dokument usiłował zrobić jedynie tyle. Zaproponował i zalecił pewne struktury. Co
jednak powiedzieć o wymiarze ludzkim? To, o czym będzie tutaj mowa, stanowi szkic sylwetki współbrata, który przynależy do zrestrukturyzowanego na nowo Zgromadzenia.
142. Współbrat taki uczestniczyłby inter-nowicjacie zaprogramowanym dla różnych Jednostek, zwykle tej samej Konferencji. Żyłby razem ze współbraćmi z innych krajów, kultur a nawet języków.
143. W trakcie swojej formacji początkowej poznawałby charyzmat Zgromadzenia oraz doniosłość i formy apostolatu własnej Jednostki. Wychodząc z naszej historii zrozumiałby, że odnowa i restrukturyzacja miały zawsze miejsce i były nieodzowne dla kontynuacji naszej misji.
144. Sładając śluby, angażowałby się wobec całego Zgromadzenia a nie tylko własnej Jednostki. W praktyce zaangażowanie to miałoby miejsce wewnątrz własnej Jednostki oraz
Konferencji, do której jego Jednostka należy. Inaczej mówiąc, będzie musiał zdobyć
szerszą znajomość zmieniających się warunków, życia ludzi i priorytetów apostolskich
nie tylko własnej Jednostki, ale całej Konferencji do której poprzez Jednostkę przynależy.
Będzie np. poznawał zjawisko imigracji w regionie geograficznym własnej Konferencji,
czy też się uczył specyficznej posługi w sanktuariach Redemptorystów na terenie własnej
Konferencji, która nabiera coraz większego znaczenia w kontekście współczesnego zjawiska religijnej pobożności ludowej.
145. Przede wszystkim jednak będzie miał świadomość przynależności i uczestniczenia w całokształcie powszechnej misji Zgromadzenia, które jest wyczulone na znaki czasu, i podejmuje decyzje apostolskie, które odpowiadają na wyzwania misji.
UWAGI UZUPEŁNIAJĄCE: SIEĆ NA PŁASZCZYŹNIE ZGROMADZENIA
Posługiwanie migrantom
146. Świat współczesny charakteryzuje olbrzymia migracja ludności z jednego kraju do drugiego, głównie w poszukiwaniu lepszego życia. W przeszłości charyzmat Redemptorystów
cechowała wielka wrażliwość na emigrantów oraz duszpasterska troska o nich. W sposób
szczególny, chociaż nie wyłączny, trzeba tu odnotować posługę Redemptorystów wobec
imigrantów w Ameryce Północnej w ostatnich wiekach. Św. Jan Neumann jest jej frapującym przykładem. W ostatnich latach wiele (Wice)Prowincji podjęło nowe inicjatywy, aby
odpowiedzieć na duszpasterskie potrzeby imigrantów. Dotąd, każda z nich działała na własna rękę. Nadszedł czas wspólnego poszukiwania bardziej skutecznych struktur dla tego
ważnego działu apostolatu Redemptorystów.
Redemptorystowskie środki masowego przekazu
147. Wiele Prowincji ma łatwy dostęp publikowania własnych tekstów i komunikatów. Można
nawet powiedzieć, że specyficzną cechą dzisiejszego apostolstwa Redemptorystów jest posługiwanie się środkami masowego przekazu dla głoszenia Dobrej Nowiny szerszemu audytorium, w przystępnym języku, mając przy tym na względzie obronę ubogich i opuszczonych. Wszystkie tego rodzaju inicjatywy są podejmowane w świecie naznaczonym wielokulturowością, w którym obok siebie żyją ludzie odmiennych języków i tradycji. Czy będziemy w stanie znaleźć bardziej skuteczne struktury, aby połączyć nasze zasoby w celu
dotarcia do tak różnorodnych adresatów?
26 Restrukturyzacja dla misji: Nadzieja w działaniu
Posługa w sanktuariach
148. Od wielu pokoleń Redemptoryści w różnych krajach mieli pod opieką ważne kościoły i
sanktuaria. To apostolstwo przekształciło się w pewnego rodzaju „trwałą misję”. Pielgrzymka do sanktuarium daje bowiem szczególną możliwość głoszenia Dobrej Nowiny o
obfitym Odkupieniu. Niezależnie od tego, komu poświęcone jest sanktuarium, wszystkie
akty pobożności jakie towarzyszą pielgrzymce, nie są celem same w sobie, ale dają okazję
do pogłębienia fundamentalnego orędzia Ewangelii. Dostrzegając doniosłość tego apostolstwa, należy stworzyć właściwe struktury, które byłyby dla niego wsparciem.
Sieć dla Afryki i Madagaskaru
149. Afryka, nazywana często “czarnym kontynentem”, jest przedmiotem nie kończących się
walk kolonialnych i neokolonialnych, z powodu jej zasobów naturalnych. Afryka przywykła
do wojen etnicznych, ubóstwa, masowej migracji ludności, chorób (najbardziej rozpowszechnioną jest AIDS), oraz ogólnej destabilizacji politycznej. Od strony pozytywnej,
Afryka walszy o znalezienie własnego miejsca w społeczności międzynarodowej. Jednocześnie reszta świata pyta się na temat tożsamości i roli Afryki w globalnym układzie świata.
150. Gdzie i z kim jesteśmy obecni w Afryce? Jako Redemptoryści, jesteśmy wyczuleni na kruchość naszych ostatnich, i nie tylko ostatnich fundacji na tym wielkim kontynencie. Sieć
dla Afryki i Madagaskaru na poziomie Zgromadzenia powinna zostać rozwinięta w tym celu, aby umożliwić naszą obecność na tym kontynencie i pomóc nam odpowiedzieć na
ogromne wyzwania, które stają przed nami.
Refleksja teologiczna w tradycji redemptorystowskiej
151. Refleksja teologiczna na temat doświadczeń duszpasterskich stanowi część składową charyzmatu redemptorystowskiego. Teologię Redemptorystów charakteryzowała zawsze specjalizacja i rygor naukowy w poszukiwaniu prawdy, przy jednoczesnym otwarciu na szeroki wachlarz współbraci i tych, którym posługujemy. To właśnie stanowi proprium naszego
sposobu głoszenia Dobrej Nowiny. Niestety, w ostatnich latach, kultura codzienna wielu
naszych domów i wspólnot przestała wspierać refleksję teologiczną na temat doświadczenia duszpasterskiego. Tym samym istnieje konieczność znalezienia bardziej skutecznych
struktur dla tego aspektu naszego życia.
Misje ludowe
152. Misje ludowe znajdowały się zawsze – i są nadal - w sercu naszego życia apostolskiego.
Dzisiejszy świat, podlegający nieustannym zmianom, stawia przed nami zadanie poważnego zbadania w jaki sposób możemy lepiej odpowiedzieć na potrzeby ewangelizacji. Chociaż warunki w jakich prowadzimy naszą misję bardzo różnią, to jednak koniecznym staje
się podjęcie takich badań na szerszej płaszczyźnie Zgromadzenia, aby były wsparciem dla
tych, którzy są zaangażowani w takie apostolstwo.
DODATEK
Dodatek ten prezentuje różne propozycje dla Komisji dla Restrukturyzacji, które są owocem sześciu spotkań przedkapitulnych w Regionach. Pomyślane jako informacje i dla konsultacji ze strony uczestników Kapituły, propozycje te zostały pogrupowane według czterech głównych tematów
zawartych w relacji Komisji dla restrukturyzacji: Konferencje (i kwestia ich autorytetu), Praca w
Sieci Interkonferencji, Kapituła Generalna i Rada Generalna. Lista wskazuje z jakiego Regionu
pochodzi propozycja. Nie próbowano dokonać syntezy propozycji, które co do istoty, mogą się
powtarzać w wielu Regionach. Za końcu Dodatku znajduje się lista propozycji, które dotyczą
kwestii wykraczających poza cztery wymienione wyżej tematy. Instrumentum laboris przedstawia
ponadto różne propozycje dokonane przez Zarząd Generalny.
To, co dotyczy Konferencji i Pod-konferencji
153. Afryka i Madagaskar
• Region wspiera struktura Konferencji, która zredaguje własne statuty.
• Konferencja obejmuje wszystkich Redemptorystów, którzy pracują w jej granicach.
• Członkowie Konferencji są reprezentowani przez Przełożonych Jednostek na Zgromadzeniu Konferencji.
• Zgromadzenie Konferencji spotyka się regularnie.
• Region sugeruje, aby przewodniczącym Konferencji był współbrat “na pełnym etacie”,
a gdyby był on przełożonym Jednostki, powinien zrezygnować z tego urzędu. Kandydaci na ten urząd byliby wysuwani przez przełożonych Jednostek Konferencji i zatwierdzani przez Zarząd Generalny. Władza Przewodniczącego Konferencji jest delegowana przez Przełożonego Generalnego za aprobatą jego Rady.
• Co zaś dotyczy ciała wykonawczego, Region proponuje, aby było ono złożone z trzech
członków, czyli przewodniczącego i dwóch radnych, wybranych zgodnie ze statutami
Konferencji.
154. Azja i Oceania
• Region proponuje, aby Kapituła Generalna zajęła się przekształceniem Zgromadzenia
w Konferencje wszystkich członków, którzy żyją i pracują w odnośnych Regionach.
• Region proponuje, aby Kapituła Generalna upoważniła Konferencje do:
ƒ Wypracowania własnych statutów,
ƒ Posiadania własnych grup pod-regionalnych,
ƒ Wyboru komitetu wykonawczego na ich Zgromadzeniach spośród przełożonych wyższych wybranych z grup pod-regionalnych,
ƒ Określenia terminu trwania urzędu oraz sposobu obsadzania wakujących
urzędów,
ƒ Powoływania komisji dla misji, m.in.: dialogu międzyreligijnego, wspólnot
międzynarodowych, sprawiedliwości i pokoju, formacji edukacji, braci, świeckich współpracowników i finansów.
• Odnośnie ciała ustawodawczego, Region proponuje aby Kapituła Generalna powołała
do życia właściwe struktury które by pomagały komitetom wykonawczym w:
ƒ komunikowaniu się z Zarządem Generalnym,
ƒ stworzeniu sieci (wymiany opinii) pomiędzy Konferencjami, określeniu parametrów wewnątrz Konferencji oraz określeniu zakresu jej władzy.
28 Restrukturyzacja dla misji: Nadzieja w działaniu
155. Europa Południowa
• Region sugeruje, aby domagać się od Kapituły decyzji odnośnie posiadania lub nieposiadania Konferencji, określenia ich kompetencji i ustalenia ogólnych zasad.
• Region widzi potrzebę lepszego zdefiniowania istoty Konferencji, reorganizacji ich
funkcji i nie utożsamiania ich z “ciałem wykonawczym”.
• Prawo wyborcze wszystkich Konferencji powinno zostać zunifikowane. Nawet wówczas, gdy każda Konferencja wypracuje własne statuty, powinien istnieć model
wspólny zawierający szczegółowe modyfikacje.
• Władza Konferencji powinna być zwyczajna, a nie delegowana.
156. Europa Północna
• Region sugeruje aby:
ƒ Konferencja zbierała się raz w roku,
ƒ Członkami Konferencji byli: Przełożeni Prowincjalni, Przełożeni Wiceprowancjalni, Przełożeni Regionalni, Asystenci i (ewentualnie) Radny Generalny,
ƒ Co dwa lata odbywała się Konferencja z udziałem wszystkich Wikariuszy Prowincji i Wiceprowincji,
ƒ Konferencja zajmowała się wszystkimi tematami Regionu i dyskutowała na temat wspólnej misji Redemptorystów w Regionie,
ƒ Istniały Statuty (ustawy) zrobione dla Konferencji.
157. Ameryka Łacińska i Karaiby
• Region uważa, że Konferencja jest ciałem Zgromadzenia, które, w harmonii z Zarządem Generalnym, gromadzi WSZYSTKICH Misjonarzy Redemptorystów danego obszaru geograficznego; organizowana jest drogą różnych instancji reprezentacyjnych i
decyzyjnych; ma ona na celu animowanie i ożywianie misji Redemptorystów. Wszyscy
Redemptoryści Regionu są członkami Konferencji i są reprezentowani przez delegatów
(Wyższych Przełożonych i innych).
• Powinna istnieć jedna Konferencja dla Ameryki Łacińskiej i Karaibów, z trzema PodKonferencjami (nazywanymi dotąd “Pod-Regionami”).
• Pod-Konferencja przejmuje organizację (Pod-Regionów), zgodnie z własnymi statutami, wprowadzając w życie wszystko co dotyczy Konferencji (jak przewiduje dokument
Komisji dla Restrukturyzacji).
• Wszystko, co zostało zaproponowane przez Komisję dla Restrukturyzacji, odnosi się do
Pod-Konferencji.
• Gdy idzie o proces decyzyjny, ciałem podejmującym decyzje ze strony Konferencji byłoby Zebranie (Posiedzenie) Przedstawicielskie, które zbierałoby się raz na trzy lata i
miałoby dwie formy: Zebrania (Posiedzenia) zwyczajnego i Zebrania nadzwyczajnego.
• W Zebraniu (Posiedzeniu) zwyczajnym uczestniczyliby jedynie Wyżsi Przełożeni Jednostek wchodzących w skład Konferencji.
• W Zebraniu (Posiedzeniu) nadzwyczajnym, które zbiegałoby się z pierwszą fazą Kapituły Generalnej, uczestniczyliby Wyżsi Przełożeni i delegaci Konferencji.
• Odnośnie ciała wykonawczego, decyzje Zebrania (Posiedzenia) byłyby wprowadzane w życie przez Radę Dyrektorów złożoną z trzech przewodniczących PodKonferencji, z których jeden zostałby wybrany delegatem na coroczne spotkanie z
Radą Generalną.
Instrumentum laboris – XXIV Kapituła Generalna 29 158. Ameryka Północna
• Region widzi potrzebę uściślenia pojęcia Konferencji: chodzi o członków żyjących na
danym obszarze geograficznym czy o ciało podejmujące decyzje?
• Region zgadza się, że model „Konferencji” powinien zostać ostatecznie wypracowany i
wprowadzony w życie ad experimentum.
• Region widzi potrzebę wyjaśnienia tego, co stało się z ostatnimi strukturami wymienionymi w poprzednich dokumentach Komisji dla Restrukturyzacji, np. z modelem
„Federacji”.
• Region docenia ważne decyzje, które podjął w ciągu ostatnich lat i uważa je za fundamentalne.
• Region jest zdania, że istnieje potrzeba pogłębionej refleksji na temat źródeł mających
charakter „fundacyjny” (np. Słowa Bożego, Konstytucji i Statutów Generalnych) oraz
na temat naszego konkretnego sposobu ich przeżywania.
• Region proponuje ośmioletnią kadencję dla Radnych Generalnych i Przełożonych
Wyższych i chętnie widziałby włączenie tej propozycji do dokumentu Komisji dla Restrukturyzacji (ze względu na ciągłość urzędu i administracji).
• Dla Regionu ważne jest, aby w procesie restrukturyzacji mniejsze Jednostki nie zostały
wchłonięte przez Jednostki większe, i aby ich priorytety nie znalazły się na końcu listy,
gdy idzie o personel czy też inne potrzeby.
• Region sugeruje, aby zakres uprawnień delegata/Koordynatora został ściśle określony i
miał odniesienie do spraw, które wykraczają poza poszczególne Jednostki; np. formacja
początkowa, wspólnoty międzynarodowe, promowanie programu i decyzji Kapituły
Generalnej.
Odnośnie Sieci Inter-Konferencji
159. Afryka i Madagaskar
• Region popiera Sieć dla Afryki i Madagaskaru.
• Region proponuje, aby Komisja dla Afryki i Madagaskaru kontynuowała swoje prace i
aby w jej skład weszły: władza wykonawcza Konferencji, Radny Generalny z Afryki i
Madagaskaru oraz Prokurator dla Afryki i Madagaskaru.
• Na poziomie Sieci dla Afryki i Madagaskaru, istnieje potrzeba określenia charakteru relacji w jakich odnośne Jednostki pozostają z Prowincjami macierzystymi.
• Regularne spotkania na poziomie Sieci pomogą nam podołać wyzwaniom misji Redemptorystów w Afryce i Madagaskarze.
• Region zaleca poszerzenie listy zamieszczonej w Dokumencie dla Restrukturyzacji na
temat sieci Inter-Konferencji o urzędy sprawiedliwości i rozwoju oraz dialogu międzyreligijnego.
160. Europa Południowa
• Region sugeruje, aby ten dział został potraktowany jako drugi punkt strategii, który
trzeba byłoby ująć w dwóch punktach: Konferencja i Sieć Inter-Konferencja.
• Region jest zdania, że Sieć Inter-Konferencji powinna zostać znacznie uproszczona.
• Punkt dotyczący refleksji teologicznej w tradycji redemptorystowskiej zyskałby na znaczeniu poprzez domaganie się wyraźnego wsparcia dla Akademii Alfonsjańskiej.
• Należy znaleźć bardziej odpowiednie miejsce dla punktu dotyczącego Sieci dla Afryki.
30 Restrukturyzacja dla misji: Nadzieja w działaniu
161. America Północna
• Region widzi potrzebę szerszego potraktowania Jednostek wschodnich, np. Prowincji
Lwów i Yorkton.
• Region widziałby chętnie włączenie niektórych zagadnień specyficznych, np. formacji
(także dla wspólnot międzynarodowych), solidarności, współpracy z innymi (świeckimi, Kościołem, innymi Zgromadzeniami), powołań, duszpasterstwa młodzieży i młodych dorosłych czy koordynacji pracy społecznej.
Odnośnie Kapituły Generalnej
162. Afryka i Madagaskar
• Region sugeruje, aby w pierwszej etapie Kapituły Generalnej, w celu pobudzenia aktywnego uczestnictwa współbraci, brali udział zarówno Przewodniczący Konferencji i
Przełożeni wszystkich Jednostek jak i jeden delegat każdej Jednostki.
• Odnośnie drugiego etapu, Region sugeruje aby Konferencja określiła sposób reprezentowania zgodnie z normami przedstawionymi w Instrumentum laboris na temat Restrukturyzacji i aby Przewodniczący Konferencji był członkiem ex officio Kapituły Generalnej.
• Region zdaje sobie sprawę, że stosując taką metodę przedstawicielstwa – i mając na
uwadze szczególne problemy z jakimi się boryka oraz wyzwania misji – będzie on reprezentowany zbyt skąpo, mimo że posiada wielki potencjał wzrostu. Region prosi po
bratersku Kapitułę o podjęcie tego tematu i udzielenie odpowiedzi. Możliwe byłoby
poproszenie Zarządu Generalnego o nominację kilku innych członków Konferencji na
Kapitułę Generalną.
• Aby zmobilizować współbraci do uczestnictwa w trzecim etapie Kapituły Generalnej,
proponujemy aby Kapituła Generalna wyszczególniła kwestie, które domagają się konkretnych decyzji na poziomie Konferencji, zgodnie z kierunkami wytyczonymi przez
Kapitułę Generalną.
• Region sugeruje, aby Przełożony Generalny brał udział w spotkaniach trzeciego etapu.
163. Azja i Oceania
• Region proponuje, aby Kapituła Generalna wprowadziła w życie trzy fazy Kapituły,
zgodnie z tym co przewiduje Komisja dla Restrukturyzacji, pod warunkiem, że w drugiej fazie wszystkie Jednostki będą reprezentowane przez swoich Przełożonych Wyższych lub Regionalnych.
164. Europa Południowa
• Region zgadza się z propozycją Komisji dla Restrukturyzacji odnośnie składu Kapituły.
• Jednakże Region proponuje, aby Kapituła była rozpatrywana w dwóch fazach: faza I i
faza II. Spotkanie po-kapitulne nie powinno być uważane za „Kapitułę”. Region zgadza
się, że przedstawiciele drugiej fazy są wybierani w fazie pierwszej.
• Spotkanie po-kapitulne powinno się odbyć w przeciągu pierwszego roku od zakończenia drugiej fazy.
165. Europa Północna
• Region uważa, że Kapituła powinna mieć trzy fazy, stosownie do tego, co zaproponowała Komisja dla Restrukturyzacji.
• I faza, albo spotkanie przed-kapitulne, powinna zająć się tematami zawartymi w propozycji Komisji dla Restrukturyzacji.
Instrumentum laboris – XXIV Kapituła Generalna 31 • Odnośnie reprezentacji, Region proponuje, by w jej skład wchodzili: (1) Przełożeni
Prowincjalni, (2) Przełożeni Wiceprowincjalni, (3) Przełożeni Regionalni, (4) przedstawiciele innych grup Redemptorystów w Regionie/Konferencji, (5) inni członkowie
zaproszeni (przedstawiciele świeckich, ewentualnie współbracia wybrani przez większe
Jednostki) - mogłoby to być pozostawione do decyzji każdej Konferencji.
• W II fazie Kapituły Generalnej powinni uczestniczyć:
ƒ Zarząd Generalny (zgodnie z Konstytucjami i Statutami Generalnymi: Przełożony Generalny, Radni Generalni, były Przełożony Generalny, Ekonom
Generalny, Sekretarz Generalny i Prokurator Generalny – 11 osób).
ƒ Przełożeni Prowincjalni i Wiceprowincjalni (aktualnie 62 osoby).
ƒ Bracia, nominowani przez Zarząd Generalny (łącznie: 78 osób). Możliwe
byłoby dołączenie wokalisa z Jednostek liczących ponad 150 członków.
• III faza - “zanieść Kapitułę do domu” – mogłaby mieć przebieg opisany w propozycji
Komisji dla Restrukturyzacji. Albo, jako alternatywa, mogłaby być spotkaniem z tymi
samymi uczestnikami, co w spotkaniu przedkapitulnym.
166. Ameryka Łacińska i Karaiby
• Region zastanawiał się nad trzema fazami Kapituły Generalnej, wysuwając zróżnicowane propozycje odnośnie reprezentacji.
• Odnośnie pierwszej fazy, Konferencja weźmie udział w Kapitule Generalnej. Pierwszą
fazę będą stawić wszyscy Przełożeni Wyżsi i po jednym wokalisie (delegacie) z każdej
Jednostki.
• Odnośnie drugiej fazy, skoro nie zostało osiągnięte wspólne stanowisko odnośnie reprezentacji, Region przedstawia trzy propozycje:
ƒ Każda Konferencja wybierze jednego delegata na Kapitułę Generalną na każdych
100 współbraci: połowę spośród Przełożonych i połowę z innych współbraci.
ƒ Każda Konferencja wybierze jednego delegata na Kapitułę Generalną na każdych 100 współbraci: 60% spośród Przełożonych i 40% spośród wokalisów
(delegatów).
ƒ Każda Konferencja wybierze jednego delegata na Kapitułę Generalną na każdych 100 współbraci, spośród których 60% powinni stanowić Przełożeni Wyżsi.
ƒ Każda Konferencja wybierze jednego delegata na Kapitułę Generalną na każdych 100 współbraci spośród Przełożonych Wyższych i delegatów.
ƒ Uczestnikami II fazy Kapituły Generalnej będą trzej koordynatorzy Podkonferencji, dwaj delegaci wybrani z każdej Pod-konferencji i jeden brat wybrany przez współbraci Konferencji.
ƒ III faza Kapituły zostanie wprowadzona w życie na poziomie Pod-konferencji
przez relatywnych Przełożonych Wyższych.
167. Ameryka Północna
• Region twierdzi, że mimo mandatu jaki otrzymała XXIII Kapituła Generalna odnośnie
rewizji sposobu reprezentacji na Kapitule Generalnej, najbliższa Kapituła Generalna
powinna odłożyć ten temat aż do Kapituły w roku 2015.
• Wszystkie Jednostki (Prowincje, Wiceprowincje i Regiony) powinny być reprezentowane na Kapitule Generalnej.
• Wszystkie Jednostki poszczególnych Konferencji winny mieć delegata na Kapitule Gen.
32 Restrukturyzacja dla misji: Nadzieja w działaniu
• Powinno się kontynuować tradycję zapraszania na Kapitułę Generalną osób z poza ekspertów (periti), itp.
Odnośnie Rady Generalnej
168. Afryka e Madagaskar
• Region jest za zachowaniem dotychczasowego systemu (6 radnych) i zaleca aby wszyscy, albo niektórzy Przewodniczący Konferencji byli zapraszani, w zależności od podejmowanych tematów, na nadzwyczajne spotkania Rady Generalnej.
169. Europa Południowa
• Region proponuje następujący nowy skład Rady Generalnej:
ƒ Rada zwyczajna,
ƒ Rada nadzwyczajna albo poszerzona.
• Powinno być przynajmniej sześciu członków Rady zwyczajnej, którzy winni być
wybierani w drugiej fazie Kapituły Generalnej:
ƒ W pierwszej fazie każda Konferencja proponuje trzech kandydatów,
ƒ Spośród zaproponowanych na kandydatów w drugiej fazie, wybiera się przynajmniej trzech.
• Przewodniczący Konferencji są członkami Rady nadzwyczajnej.
170.
Europa Północna
• Region opowiada się za zachowaniem dotychczasowej struktury regionalnej, oraz dodaniem jednego asystenta (Radnego Generalnego nadzwyczajnego) z Regionu (Konferencji), odpowiedzialnego bezpośrednio za misję.
• Struktura ta byłaby ad experimentum na okres jednego sześciolecia.
• Asystent Regionu (Konferencji) miałby następujące uprawnienia i zadania:
ƒ Władza asystenta opiera się na upoważnieniu Przełożonego Generalnego.
ƒ Asystent jest przewodniczącym Konferencji (spotkaniach regionalne).
ƒ Asystent koordynuje, powołuje i informuje członków Konferencji (na spotkaniach regionalnych).
ƒ Asystent towarzyszy Radnemu Generalnemu w czasie wizyt Zarządu Generalnego.
ƒ Asystent otrzymuje upoważnienie od Regionu do podejmowania kwestii dotyczących misji. Kwestie te są ustalane przez Konferencję regionalną (formacja,
duszpasterstwo imigrantów, nowe projekty międzynarodowe, Kopenhaga, itd.) i
zatwierdzane przez Przełożonego Generalnego.
• Asystent posiada władzę wykonawczą z upoważnienia Przełożonego Generalnego i
jego Rady.
• Zakres uprawnień asystenta określi Zarząd Generalny.
171. Ameryka Północna
• Region sugeruje położenie akcentu na władzę jaką posiada Generał i jego Rada.
• Oczekuje się jasności odnośnie relacji pomiędzy Radą Generalną a Przewodniczącym
Regionu/Konferencji.
Instrumentum laboris – XXIV Kapituła Generalna 33 • Numer 5.2.1 (w poprzednim dokumencie Komisji dla Restrukturyzacji) powinien zostać zmodyfikowany i brzmieć następująco: “na ile to możliwe, każda Konferencja powinna być reprezentowana w Radzie Generalnej”.
• Delegaci/Koordynatorzy powinni wchodzić w skład Rady Generalnej jako radni
nadzwyczajni.
• Delegatami/Koordynatorami nie powinni być aktualni Przełożeni Prowincjalni.
172. Inne propozycje
• Region Południowej Europy przyjmie nowe fundacje pochodzące z innych kontynentów, w porozumieniu z Jednostkami lokalnymi.
• Region Europy Północnej sugeruje zapoczątkowanie praktyki spotkań po-kapitulnych
(jako części składowej procesu Kapituły Generalnej) w każdym Regionie, począwszy
od XXIV Kapituły Generalnej.
• Członkowie obecni na spotkaniu przed-kapitulnym winni uczestniczyć w spotkaniu
po-kapitulnym.
• Spotkanie po-kapitulne powinno się odbyć w okresie od czterech do sześciu miesięcy
od zakończenia Kapituły Generalnej.
• Celem spotkania po-kapitulnego byłoby rozeznanie drogi, jaka stoi przed naszą misją w
Regionie, w świetle decyzji Kapituły.
34 Restrukturyzacja dla misji: Nadzieja w działaniu
Cztery propozycje przedstawione przez Radę Generalną
173. Propozycja I
• Aby Zgromadzenie zostało przekształcone w Konferencje, z możliwością Podkonferencji, tam gdzie byłoby to wskazane.
• Aby Konferencja była rozumiana jako władza pośrednia w Zgromadzeniu pomiędzy
Radą Generalną a poszczególnymi Jednostkami. Uprawnienia Konferencji byłyby aktualizowane za pośrednictwem delegata Rady Generalnej. Delegat ten byłby nominowany przez Radę Generalną na okres sześciu lat z listy trzech kandydatów przedstawionych przez Konferencję.
• Władza delegata dotyczyłaby życia apostolskiego Konferencji w następujących dziedzinach: wspólnoty i inicjatywy międzynarodowe i między-prowincjalne; formacja początkowa i ciągła; promowanie solidarności ekonomicznej; pomoc słabszym Jednostkom, które potrzebują wsparcia w organizowaniu własnych koniecznych; wreszcie, towarzyszenie podczas wizyt generalnych.
• Statuty poszczególnych Konferencji określałyby specyficzne sposoby ich funkcjonowania, np. sposób wybierania kandydatów na delegatów; sposób finansowania urzędu
delegata; zwoływanie spotkań Konferencji; uczestnictwo w wydarzeniach wspólnych
lub lokalnych, itd. Statuty te byłyby zatwierdzane przez Rade Generalną.
• Delegaci uczestniczyliby przynajmniej raz w roku w jednym ze spotkań nadzwyczajnych Rady Generalnej.
174. Propozycja II
Proponujemy, aby Region Ameryki Łacińskiej i Karaibów został podzielony na trzy Konferencje: URSAL (Zjednoczenie Redemptorystów Południa Ameryki Łacińskiej), URNALC
(Zjednoczenie Redemptorystów Północy Ameryki Łacińskiej i Karaibów), oraz URB
(Zjednoczenie Redemptorystów Brazylii), połączone wspólną siecią.
175. Propozycja III
W ciągu sześciolecia 2009-2015 należy szukać bardziej satysfakcjonującego systemu solidarności ekonomicznej w Zgromadzeniu. Takie poszukiwanie zostałoby zlecone specjalnej
Komisji, która przedstawiłaby wyniki swojej pracy podczas spotkań w połowie sześciolecia. XXV Kapituła Generalna rozpatrzyłaby wyniki poszukiwań i powzięłaby odpowiednie
decyzje (por. Postulat Rady Generalnej na XXIV Kapitułę Generalną: Solidarność Ekonomiczna w Zgromadzeniu).
176. Propozycja IV
Rada Generalna popiera propozycję modyfikacji Statutu Generalnego 0153d, umożliwiającą wprowadzenie czteroletniej kadencji dla Przełożonych prowincjalnych, wiceprowincjalnych, regionalnych i lokalnych wraz z ich Radami. Ponadto proponuje, aby wybory Przełożonych prowincjalnych, wiceprowincjalnych i regionalnych miały miejsce w ostatnim
kwartale (wrzesień-grudzień) ostatniego roku ich mandatu. Wybrani Przełożeni przejęliby
swój urząd 1° stycznia nowego czterolecia.
Rada Generalna zatwierdziła powyższe cztery propozycje 12 czerwca 2009 roku.