Szkolniaczek nr 7 – Wielkanoc

SZKOLNIACZEK
PISEMKO ZESPOŁU SZKÓŁ W WOŁOMINE
ul. Miła 22
zss-wolomin.edl.pl
2010 / 2011
NUMER 7
Na stole święcone, a obok baranek,
Koszyczek pełny barwnych pisanek
I tak znamienne w polskim krajobrazie
W bukiecie srebrzyste, wiosenne bazie.
Zielony barwinek, fiołki i żonkile
- Barwami stroją uroczyste chwile.
W dom polski wiosna wchodzi na spotkanie,
Gdy wielkanocne na stole śniadanie.
Wesołych Świąt i mokrego Dyngusa życzy Szkolniaczek
Nasz stół wielkanocny
haftowany w kwiaty.
W borówkowej zieleni
listeczków skrzydlatych
lukrowana baba
rozpycha się na nim,
a przy babie –
mazurek w owoce przybrany.
Palmy – pachną jak łąka
w samym środku lata.
Siada mama przy stole,
a przy mamie - tata.
I my.
Wiosna na nas
zza firanek zerka,
a pstrokate pisanki
chcą tańczyć oberka.
Wpuśćmy wiosnę.
Niech słońcem
zabłyśnie nad stołem
w wielkanocne świętowanie
jak wiosna wesołe!
WIELKANOC
Najważniejsze i najstarsze święto chrześcijaństwa,
obchodzone na pamiątkę Zmartwychwstania Chrystusa –
początkowo w dniu żydowskiej Paschy, a od soboru w Nicei
(325 r.) w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni
Księżyca (tj. między 21 marca a 25 kwietnia). Obchody
religijne Wielkanocy rozpoczyna odbywająca się wczesnym rankiem procesja i msza, w
Kościele katolickim zwana rezurekcją, w prawosławnym – jutrznią. W tym dniu spożywa
się uroczyste śniadanie w gronie rodzinnym, poprzedzone składaniem sobie życzeń.
Wielkanoc wieńczy okres Wielkiego Postu i poprzedzający ją Wielki Tydzień. Jest czasem
radości (symbolizuje ją biały kolor szat liturgicznych). Z Wielkanocą wiążą się liczne religijne i
ludowe obrzędy (święcenie pokarmów, pisanki, śmigus-dyngus).
Święta Wielkanocne mają bogatą tradycję. Są niezwykle barwne, towarzyszy im wiele
obrzędów. Po wielkim poście – kiedyś bardzo ściśle przestrzegany – ludzie z niecierpliwością
czekali na odmianę. O wielu wielkanocnych obyczajach pamiętamy także dzisiaj. Dzięki nim
świąteczne dni są bardziej radosne.
Wielkanoc w 2011 roku
Pierwszy Dzień Świąt Wielkanocnych
24 Kwietnia 2011 – Niedziela
Drugi Dzień Świąt Wielkanocnych
25 Kwietnia 2011 – Poniedziałek (Lany Poniedziałek)
ZWYCZAJE I TRADYCJE WIELKANOCNE
Palemki na szczęście
Wielki Tydzień zaczyna się Niedzielą Palmową. Kiedyś nazywano ją kwietną lub wierzbną.
Palemki – rózgi wierzbowe, gałązki bukszpanu, malin, porzeczek – ozdabiano kwiatkami, mchem,
ziołami, kolorowymi piórkami. Po poświeceniu palemki biło się nią lekko domowników, by
zapewnić im szczęście na cały rok. Połkniecie jednej poświęconej bazi wróżyło zdrowie i
bogactwo. Zatknięte za obraz lub włożone do wazonów palemki chroniły mieszkanie przed
nieszczęściem i złośliwością sąsiadów.
Świąteczne porządki
Przed Wielkanocą robimy wielkie świąteczne porządki nie tylko po to, by mieszkanie lśniło
czystością. Porządki mają także symboliczne znaczenie – wymiatamy z mieszkania zimę, a wraz z
nią wszelkie zło i choroby.
Topienie Judasza
Kolejnym ważnym dniem Wielkiego Tygodnia jest Wielka Środa. Młodzież, zwłaszcza
chłopcy, topili tego dnia Judasza. Ze słomy i starych ubrań robiono wielka kukłę, którą następnie
wleczono na łańcuchach po całej okolicy. Przy drodze ustawiali się gapie, którzy okładali kukłę
kijami.
Na
koniec
wrzucano
„zdrajcę”
do stawu lub bagienka. Wymierzanej w ten sposób sprawiedliwości stawało się zadość.
Wielkie grzechotanie
Kiedy milkły kościelne dzwony, rozlegał się dźwięk kołatek. Obyczaj ten był okazja do
urządzania psot. Młodzież biegała po mieście z grzechotkami, hałasując i strasząc przechodniów.
Do dziś zachował się zwyczaj obdarowywania dzieci w Wielkim Tygodniu grzechotkami.
Pogrzeb żuru
Ostatnie dwa dni postu były wielkim przygotowaniem do święta. W te dni robiono „pogrzeb
żuru” – potrawy spożywanej przez cały post., Kiedy więc zbliżał się czas radości i zabawy, sagany
żuru wylewano na ziemię.
Wieszanie śledzia
W równie widowiskowy sposób rozstawano się też ze śledziem – kolejnym symbolem
wielkiego postu. Z wielką radością i satysfakcją „wieszano” go, czyli przybijano rybę do drzewa. W
ten sposób karano śledzia za to, że przez sześć niedziel „wyganiał” z jadłospisu mięso.
Święconka
Wielka Sobota była dniem radosnego oczekiwania. Koniecznie należało tego dnia
poświęcić koszyczek (a wielki kosz) z jedzeniem. Nie mogło w nim zabraknąć baranka (symbolu
Chrystusa Zmartwychwstałego), mięsa i wędlin (na znak, że kończy się post). Święcono też
chrzan,
–
bo
„gorycz
męki
Pańskiej
i
śmierci
została
zwyciężona
przez
słodycz
zmartwychwstania”, masło – oznakę dobrobytu – i jajka – symbol narodzenia. Święconkę jadło się
następnego dnia, po rezurekcji. Tego dnia święcono też wodę.
Specjalnie dla dziewcząt
Uwaga dziewczyny, – jeżeli w Wielką Sobotę obmyjecie twarz w wodzie, w której gotowały
się jajka na święconkę, to znikną piegi i inne mankamenty urody!
Wielka Niedziela – dzień radości
W Wielką Niedzielę poranny huk petard i dźwięk dzwonów miał obudzić śpiących w Tatrach
rycerzy, poruszyć zatwardziałe serca skąpców i złośliwych sąsiadów. Po rezurekcji zasiadano do
świątecznego śniadania. Najpierw dzielono się jajkiem. Na stole nie mogło zabraknąć baby
wielkanocnej i dziada, – czyli mazurka.
Lany poniedziałek
Lany poniedziałek, śmigus-dyngus, święto lejka – to zabawa, którą wszyscy doskonałe
znamy. Oblewać można było wszystkich i wszędzie. Zmoczone tego dnia panny miały większe
szanse na zamążpójście. A jeśli któraś się obraziła – to nieprędko znalazła męża. Wykupić się
można było od oblewania pisanką – stąd każda panna starała się, by jej kraszanka była
najpiękniejsza. Chłopak, wręczając tego dnia pannie pisankę, dawał jej do zrozumienia, że mu się
podoba.
Szukanie zajączka
Wyrazem wielkanocnej radości rodziny może być po zakończeniu śniadania, wspólna
zabawa – zwana szukaniem zajączka, czyli małej niespodzianki dla każdego.
Wielkanocne jajo
Jajo – króluje na wielkanocnym stole, jest symbolem życia i odrodzenia. Tradycja pisanek i
dzielenia się święconym jajkiem sięga daleko w przeszłość. Już starożytni Persowie wiosną
darowali swoim bliskim czerwono barwione jaja. Zwyczaj ten przyjęli od nich Grecy i Rzymianie.
Rumuńskie przysłowie ludowe mówi:, „Jeśli my, chrześcijanie zaprzestaniemy barwienia jaj na
czerwono, wówczas nastąpi koniec świata”. Czerwone pisanki mają ponoć moc magiczną i
odpędzają złe uroki, są symbolem serca i miłości. Jajko jest formą najbardziej doskonałą. Zawiera
wszystkie konieczne dla odżywienia organizmu składniki: białko, tłuszcz, sole mineralne i
witaminy. Ma około 100 kalorii.
JAK ZROBIĆ WIELKANOCNE PISANKI?
Pięknie zdobione jaja (będące symbolem
odradzającego się życia) od wieków zdobią polskie
stoły podczas świąt wielkanocnych. Nie powinno ich
zabraknąć w koszyku ze święconką. Wprawdzie
przez lata sposoby barwienia i dekorowania jaj
zmieniły się, ale tradycja pozostała.
Tak jest najprościej!
Najszybszą metodą barwienia jajek jest zanurzanie
ich w gorącej wodzie, w której rozpuszczony został barwnik. Intensywność koloru zależy od tego,
ile czasu jajo jest zanurzone w kąpieli oraz od koloru skorupki. Tą metodą można również barwić
tylko fragmenty skorupki, kładąc jajo w naczyniu wypełnionym taką ilością rozpuszczonego
barwnika, by skorupka była w nim zanurzona tylko do pewnego poziomu. Warto też pamiętać, że
kolor możemy utrwalić, zanurzając jajka w occie lub spryskując pisanki lakierem do włosów.
Przepis na wydmuszkę
Weź jajko, zrób dwie dziurki z obu stron, najlepiej igłą. Dmuchaj w jedną dziurkę. Poproś rodziców,
żeby ci pomogli. Jak wyleci z jajka żółtko, to możesz pokolorować.
Barwniki z natury
Piękne kolory skorupek można uzyskać, stosując naturalne barwniki roślinne. Świeżo wyciśnięty,
lekko
zakwaszony
sok
z
buraka
barwi
pisankę
na
różne
odcienie
różu
i czerwieni, sok z jagód – na fioletowo, wywar z suchych łusek cebuli – na wszystkie odcienie
cieplej żółci aż do rudawego brązu, zaś woda, w której gotował się szczypiorek lub świeża zielona
trawa – na zielono.
Woskowanie
Jeśli na czystą skorupkę naniesiemy wzór z roztopionego wosku, a następnie zanurzymy jajo w
roztworze barwnika, to zabarwią się tylko odsłonięte fragmenty skorupki. Części ukryte pod
woskiem nie zmienią koloru. Po wyjęciu jajka z kąpieli wystarczy zetrzeć wosk miękką ściereczką.
Koronkowe wzory
Zabarwione na intensywny kolor skorupki można ozdobić misternymi wzorkami. Metoda jest
prosta: wystarczy szpilką lub ostro zakończonym nożem „wydrapać” dowolne motywy. Uzyskany
w ten sposób wzór jest tak subtelny, że przypomina delikatną koronkę. To metoda dla wytrwałych.
Pisanki – oklejanki
Tę współczesną metodę zdobienia pisanek polecamy zwłaszcza dzieciom. Mogą one z barwnego
papieru, cienkiego materiału o ciekawym wzorze lub kolorowej samoprzylepnej folii wyciąć
fantazyjne elementy, a potem nakleić je na skorupkę tak, jak podpowiada im wyobraźnia.
Malowanie lakierem do paznokci
W sklepach można kupić lakier do paznokci we wszystkich niemal kolorach tęczy. Mając do
wyboru taką paletą barw, nawet małe dziecko będzie mogło bez problemu namalować na pisance
żółtego kurczaczka, błękitne niebo czy zieloną trawkę. Lakier należy nanosić na skorupkę cienkim
pędzelkiem, dołączonym do buteleczki z lakierem. Uwaga: małe dzieci nie lubią długo czekać na
efekt swojej pracy. Ucieszą się, jeśli będą mogły użyć lakieru szybko schnącego.
Jak zrobić kurczaczka z waty?
Z 2 kulek zabarwionej na żółto waty, drucika (najlepiej w czerwonej osłonce), 2 czarnych koralików
i kawałeczka dość sztywnego czerwonego materiału można błyskawicznie zrobić sympatycznego
kurczaczka. W kuleczki z waty (jedną mniejszą – główkę, drugą większą – tułów) wkłuwamy drut.
Wyginamy go tak, by główka była pod odpowiednim kątem do tułowia. Końce drucika zaginamy,
by wata się nie zsuwała. Doklejamy oczka z koralików i dziobek z czerwonego materiału. Nóżki
kurczaczka robimy z drutu owiniętego czerwoną przędzą lub materiałem.
Baranek z futerka
Mały rulonik ze sztywnego papieru oklejamy kawałkiem białego futerka. Z jednej strony
przymocowujemy niezbyt duży pompon z białej puszystej włóczki (głowa) i 2 maleńkie pomponiki
(uszy). Doklejamy oczy z koralików i pyszczek wycięty z paseczka czarnego lub brązowego
materiału. Z drugiej strony rulonika przymocowujemy ogonek z pomponika. Nóżki baranka
możemy zrobić z cienkich patyczków lub zapałek oklejonych skrawkami białego futerka.
Mazurek z karmelem
Składniki:
Ciasto:
45 dag g mąki krupczatki
100 g cukru
250 g Kasi albo masła
4 żółtka
4 łyżki mleka
płaska łyżeczka proszku do pieczenia
kilka kropli aromatu waniliowego
Na górę:
puszka słodzonego mleka skondensowanego
pół słoiczka dżemu śliwkowego
100 g orzechów włoskich
dowolne polewy i bakalie do dekoracji
Sposób przyrządzenia:
Na początku należy przygotować karmel:
puszkę mleka włożyć do garnka z wodą, przykryć i gotować na malutkim ogniu do 3 godzin. Wyjąć puszkę i odstawić, żeby nieco
przestygła, bo otwarta od razu obleje nas gorącą masą.
Kiedy już mamy karmel, można przygotować ciasto:
mąkę z proszkiem do pieczenia, cukrem i masłem posiekać w misce. Dodać żółtka, mleko, aromat i szybko zagnieść, żeby ciasto nie
zdążyło się ogrzać od rąk i nie zaczęło kleić.
Ciastem wykleić średniej wielkości prostokątną blachę. Można zrobić dość wysoki rancik (wtedy środek ciasta wypełnimy karmelem, a
rant będzie ozdobą), ale nie jest to konieczne. Spód włożyć do piekarnika i piec około 35 minut w 190 stopniach.
Upieczone ciasto delikatnie przełożyć na deskę, posmarować cienką warstwą dżemu (nie musi koniecznie być śliwkowy, ale najlepiej
jakiś lekko kwaśny), posypać posiekanymi orzechami włoskimi i w końcu rozprowadzić równą warstwę karmelu.
Mazurek dowolnie ozdobić kolorową polewą, bakaliami, orzechami albo owocami kandyzowanymi.
Sałatka z kurczakiem
Składniki











1 pierś z kurczaka
1 puszka kukurydzy
1 nieduża cebula
1 jabłko
1 mała kapusta pekińska
10 dkg sera żółtego
3-4 ugotowane jajka
kawałek papryki (może być ze słoika)
sok z cytryny
sól, pieprz.
średni słoik majonezu
Pierś z kurczaka pokroić na paski i usmażyć na rumiano posypać solą, pieprzem, i przyprawą do kurczaka, odstawić do
wystudzenia.
Kapustę pokroić w kostkę, nie szatkować.. cebulę drobno, jabłko w kosteczkę, paprykę w paseczki jajka na kawałeczki,
ser żółty w paseczki..
Włożyć wszystkie rozdrobnione składniki do naczynia, dodać drobno pokrojone mięso
skropić sokiem z cytryny doprawić do smaku wymieszać z majonezem..
Faszerowane jajka
Składniki













12 jajek ugotowanych na twardo
10 dag szynki
3 łyżki startego żółtego, łagodnego sera (np. ementalera)
cebulka dymka
4 duże pieczarki
2–3 korniszony
4 marynowane grzybki
6 łyżek majonezu
5 łyżek śmietany
papryka słodka mielona PRYMAT
olej
2 łyżki posiekanego szczypiorku
sól, pieprz, cukier
1. Farsz pieczarkowy : dymkę posiekać ze szczypiorkiem. Pieczarki pokroić w małą kostkę. Dymkę przesmażyć z pieczarkami
na oleju. 4 żółtka na twardo wymieszać z pieczarkami, przyprawić. Nałożyć do 8 połówek białek, posypać szczypiorkiem.
2. Farsz tatarsk i: korniszony i grzybki posiekać. 4 żółtka wymieszać z majonezem, grzybkami, korniszonami i łyżką
posiekanego szczypiorku, przyprawić solą, pieprzem i cukrem (jeśli sos jest zbyt gęsty, dodać 1–2 łyżki śmietany). Napełnić 8
białek.
3. Farsz szynkowy : szynkę zmiksować z 4 żółtkami i startym serem, dodać śmietanę, wymieszać, przyprawić słodką papryką,
solą i pieprzem (ew. dodać łyżkę musztardy). Napełnić 8 białek.
Sernik na zimno

Składniki:






Przepis:
4
1
1
1
2
1
1
serki homogenizowane
szklanka cukru pudru
cukier waniliowy
żelatyna 50 g
galaretki pomarańczowe
galaretka truskawkowa
puszka brzoskwiń
Galaretkę truskawkową rozpuścić i odstawić do stężenia (można dzień wcześniej). Żelatynę
namoczyć w 3/4 szklanki przegotowanej zimnej wody. Wymieszać i odczekać 1/2 godziny. Dodać 2
szklanki gorącej przegotowanej wody, wymieszać i odstawić do wystudzenia.
2 galaretki pomarańczowe rozpuścić i zostawić do wystygnięcia. Część brzoskwiń pokroić w kostkę część zostawić do dekoracji.
Galaretkę truskawkową pokroić w kostkę. Trzymać w lodówce. Serki homogenizowane włożyć do
dużego naczynia. Dodać cukier puder i cukier waniliowy - wymieszać. Dodać wystudzoną, ale nie
stężoną żelatynę - wymieszać. Dodać pokrojoną w kostkę galaretkę i brzoskwinie. Wszystko razem
wymieszać.
Wylać na wysmarowaną masłem tortownicę i wyrównać. Udekorować pozostałymi brzoskwiniami.
Zalać dobrze wystudzoną galaretką brzoskwiniową. Wstawić do lodówki.
Puchowa Baba Wielkanocna
przepis przygotowany przez klasę I PDP
Składniki
50 dag pszennej mąki,
7 dag drożdży,
15 dag cukru pudru,
10 żółtek,
15 dag masła,
mały kieliszek rumu,
szczypta soli,
20 dag rodzynek,
¼ litra mleka
Sposób przygotowania
Połowę mąki sparzyć mlekiem i bardzo dokładnie rozetrzeć, by nie było grudek. Przykryć i
ochłodzić. Wówczas dodać drożdże, wymieszać i przykryć zaczyn, aby wyrósł. Ubić 10 żółtek z
cukrem pudrem na pulchny krem. Ubite żółtka oraz dalsza połowę mąki dodać do zaczynu i
doskonale wyrobić, by ciasto odstawało od miski i od ręki. Wówczas dodać 15 dag roztopionego
masła i mały kieliszek rumu oraz szczyptę soli. Znowu dokładnie wyrobić ciasto ręką, na koniec
dodać 20 dag rodzynek. Ciasto przełożyć do wysmarowanej masłem formy. Piec w dobrze
wygrzanym piekarniku(50-55 minut). Gorącą babę oprószyć cukrem pudrem, lub gdy ostygnie
polukrować.
ZAGADKI
Kolorowe jajka,
barwne malowanki.
Nie ma na nich wzorków,
bo to są....
Jestem żółty, mały, puszysty
i z jajka się wykluwam.
Czy już wiecie, kto ja jestem?
Upiecze go mama dla synka,
upiecze go mama dla córek,
na Wielkanocnym stole
musi być pyszny ...
W jakim dniu ,czy wiecie,
chociaż słońce świeci,
biega po podwórku
dużo mokrych dzieci ?
Już białą serwetę ścielę
zieleń się owsie, zieleń.
Rośnij wysoko, nie zwlekaj,
bo cukrowy ktoś już czeka.
Kto ?
1. Malowane, kraszone, ozdabiają święcone.
2. Jak się nazywa skorupka od jajek co na Wielkanoc się przydaje?
3. Nie miauczą, lecz kwitną, białe albo szare. Znajdziesz je na wierzbie, gdy się kończy marzec.
4. Upleciony ze słomy, z wikliny, chętnie nosi owoce, jarzyny. Podwieczorek też weźmie czasem, a i
grzyby przyniesie z lasu.
5. Żółciutkie kuleczki za kurą się toczą. Kryją się pod skrzydła, gdy wroga zobaczą.
6. Nie ma nóg, tylko „skoki”, nie ma oczu tylko „trzeszcze”, śpi w kotlinie niegłębokiej, kocha lasy i pól
przestrzeń.
7. Przeważnie jestem biały i na stole leżę. Kładą na mnie sztućce, stawiają talerze.
8. Jak się nazywa wróbli śpiewanie? Każdy odpowie to jest……
9. Jak nazywa się ta pora roku, która spotyka się z zimą w marcu?
10. Święcimy je na tydzień przed Wielkanocą. Są barwne kolorowe, zrobione z żywych gałązek wierzby,
bazi, bukszpanu, lub sztucznych kwiatów.
11. Wysyłamy je tym, z którymi nie możemy być w święta razem, a których darzymy szczególną
miłością i sympatią, życząc zdrowych, pogodnych świąt.
12. Może być migdałowa, luksusowa, lukrowana, z rodzynkami, a każda zapachem kusi.
Krzyżówka:
Pytania:
1. Malowane jajko
2. Wkładasz ją do garnka podczas gotowania jajek, aby nabrały
ładnego koloru.
3. Cukrowy, wkładany do koszyczka.
4. Nazwa święta, podczas którego obchodzimy zmartwychwstanie
Jezusa.
5. "Kotki” rosnące na drzewach.
6. Wielkanocny, z długimi uszami.
7. Trwa 40 dni przed świętami.
8. Ciasto wielkanocne.
9. Wkładasz do niego pokarmy, by poświecić je w kościele.
1 maja 2011 – Beatyfikacja papieża Jana Pawła II
2 maja 2011- Dzień Flagi
Rzeczypospolitej Polskiej
(nie zapomnijcie wywiesić w swoich
domach naszej biało – czerwonej flagi)
3 maja 2011 – 220 rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja
( pierwszej w Europie a drugiej na świecie po
konstytucji Stanów Zjednoczonych )
26 maja 2011 –Dzień Matki