RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA - Uniwersytet Ekonomiczny w

RACHUNKOWOŚĆ
ZARZĄDCZA
wykład VI
dr Marek Masztalerz
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 2011
KOSZTY UZYSKANIA PRZYCHODU
Koszty poniesione nie są równoznaczne
z kosztami uzyskania przychodu.
RACHUNKOWOŚĆ FINANSOWA
Zespół „7” obejmujący koszt (wartość) produktów, usług i towarów
SPRZEDANYCH oraz koszty zarządu i sprzedaŜy, PKO, KF i SN.
RACHUNKOWOŚĆ PODATKOWA
sztuczny podział na KUP i NKUP w ustawach podatkowych,
mający na celu maksymalizację dochodów budŜetowych
RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA
dowolne podejście do definiowania kosztów uzyskania przychodów,
ustalone w oparciu o potrzeby i moŜliwości informacyjne firmy
© Marek Masztalerz
1
KOSZTY A WYNIK FINANSOWY
KOSZTY PONIESIONE
KOSZTY PRODUKTÓW
PRODUKTY
NIESPRZEDANE
BILANS
(zapas produktów)
KOSZTY OKRESU
PRODUKTY
SPRZEDANE
RACHUNEK WYNIKÓW
(koszty uzyskania przychodu)
© Marek Masztalerz
SYSTEMY RACHUNKU KOSZTÓW
RACHUNEK KOSZTÓW PEŁNYCH
(full costing, absorption costing)
dla celów sprawozdawczych (rachunkowość finansowa)
RACHUNEK KOSZTÓW ZMIENNYCH
(variable costing, direct costing)
dla wspierania decyzji menedŜerskich (rachunkowość zarządcza)
© Marek Masztalerz
2
RACHUNEK KOSZTÓW PEŁNYCH
KOSZTY PONIESIONE
KOSZT WYTWORZENIA
PRODUKTY
NIESPRZEDANE
KOSZTY ZARZĄDU
I SPRZEDAśY
PRODUKTY
SPRZEDANE
BILANS
(zapas produktów)
RACHUNEK WYNIKÓW
(koszty uzyskania przychodu)
© Marek Masztalerz
RACHUNEK KOSZTÓW ZMIENNYCH
KOSZTY PONIESIONE
KOSZTY ZMIENNE
PRODUKTY
NIESPRZEDANE
BILANS
(zapas produktów)
KOSZTY STAŁE
PRODUKTY
SPRZEDANE
RACHUNEK WYNIKÓW
(koszty uzyskania przychodu)
© Marek Masztalerz
3
WYNIK FINANSOWY - RKP
PRZYCHODY ZE SPRZEDAśY
- KOSZT WYTWORZENIA
MARśA BRUTTO (Gross Margin)
- KOSZTY SPRZEDAśY
- KOSZTY ZARZĄDU
WYNIK FINANSOWY
© Marek Masztalerz
WYNIK FINANSOWY - RKZ
PRZYCHODY ZE SPRZEDAśY
- KOSZTY ZMIENNE
MARśA BRUTTO (Contribution Margin)
- KOSZTY STAŁE
WYNIK FINANSOWY
© Marek Masztalerz
4
WYNIK FINANSOWY W RKP/RKZ
- przykład Firma MIŚ zajmuje się produkcją misiów pluszowych. Są one sprzedawane po 70 zł/szt.
W badanym okresie firma wytworzyła 800 szt. wyrobów a sprzedała 700 szt. Zapas
początkowy nie występował. Dane dotyczące wielkości poniesionych kosztów zostały
ujęte w tabeli. PoniŜej obliczono jednostkowy koszt wytworzenia (na potrzeby rachunku
kosztów pełnych) oraz jednostkowy koszt zmienny (na potrzeby rachunku kosztów
zmiennych).
Materiały bezpośrednie
15 200 zł
TECHNICZNY KOSZT WYTWORZENIA
Płace bezpośrednie
8 400 zł
• TKW = 15 200 + 8 400 + 4 800 + 7 600 = 36 000 zł
Zmienne koszty wydziałowe
4 800 zł
• TKWj = 36 000 : 800 = 45,00 zł/szt.
Stałe koszty wydziałowe
7 600 zł
Koszty zarządu
5 500 zł
Zmienne koszty sprzedaŜy
1 200 zł
Stałe koszty sprzedaŜy
KOSZTY CAŁKOWITE
KOSZTY ZMIENNE
• KZ = 15 200 + 8 400 + 4 800 + 1 200 = 29 600 zł
400 zł
• KZj = 29 600 : 800 = 37,00 zł/szt.
43 100 zł
© Marek Masztalerz
WYNIK FINANSOWY W RKP/RKZ
- przykład RKP
RKZ
Przychody ze sprzedaŜy
49 000 zł
Techniczny koszt wytworzenia
31 500 zł
MarŜa brutto
17 500 zł
Koszty sprzedaŜy
Koszty zarządu
Wynik finansowy
1 600 zł
5 500 zł
10 400 zł
Zapas końcowy 100 szt. po 45 zł/szt.
czyli 4 500 zł
Przychody ze sprzedaŜy
49 000 zł
Koszty zmienne
25 900 zł
MarŜa brutto
23 100 zł
Koszty stałe
13 500 zł
Wynik finansowy
9 600 zł
Zapas końcowy 100 szt. po 37 zł/szt.
czyli 3 700 zł
© Marek Masztalerz
5
WYNIK FINANSOWY W RKP/RKZ
- przykład RKP
RKZ
43 100
36 000
4 500
43 100
7 100
31 500
3 700
RACHUNEK WYNIKÓW
Koszt uzyskania przychodu
BILANS
29 600
25 900
BILANS
= 38 600
13 500
RACHUNEK WYNIKÓW
Koszt uzyskania przychodu
= 39 400
© Marek Masztalerz
MARśA POKRYCIA I OCENA RENTOWNOŚCI
Przychody ze sprzedaŜy
... zł
Koszty zmienne
... zł
MarŜa pokrycia
... zł
Koszty stałe
... zł
Wynik finansowy
... zł
Wskaźnik marŜy pokrycia =
Dopóki marŜa pokrycia
jest dodatnia, warto
sprzedawać, poniewaŜ
pokryta zostanie część
kosztów stałych.
MarŜa pokrycia
Przychody ze sprzedaŜy
Wskaźnik marŜy jest jednym ze wskaźników rentowności
sprzedaŜy i informuje o tym, ile groszy marŜy firma uzyskuje
z jednej złotówki przychodu ze sprzedaŜy.
© Marek Masztalerz
6
WIELOSTOPNIOWY RACHUNEK WYNIKÓW
Przychody ze sprzedaŜy
... zł
Koszty zmienne – materiały bezpośrednie
... zł
MarŜa pokrycia I
... zł
Koszty zmienne – robocizna bezpośrednia
... zł
MarŜa pokrycia II
... zł
Koszty zmienne – koszty wydziałowe
... zł
MarŜa pokrycia III
... zł
Koszty zmienne......
... zł
MarŜa pokrycia ....
... zł
Koszty stałe – na poziomie produktu
... zł
MarŜa pokrycia ...
... zł
Koszty stałe – ...
... zł
Wynik finansowy
... zł
© Marek Masztalerz
WIELOBLOKOWY RACHUNEK WYNIKÓW
Wydział A
Grupa M
Wydział B
Grupa N
M1 M2 M3
Grupa P
Grupa R
N1
N2
N3
P1
P2
R1
R2
R3
Przychody ze sprzedaŜy
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Koszty zmienne produktu
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
MarŜa pokrycia I
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Koszty stałe produktu
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
MarŜa pokrycia II
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Koszty stałe grup produkt.
X
X
X
X
MarŜa pokrycia III
X
X
X
X
Koszty stałe wydziału
X
MarŜa pokrycia IV
X
X
X
Koszty stałe zakładu
X
Wynik finansowy
X
© Marek Masztalerz
7
WIELOBLOKOWY RACHUNEK WYNIKÓW – przykład
Przychody ze sprzedaŜy
420
Koszty zmienne
336
MarŜa pokrycia
84
Koszty stałe
104
Wynik finansowy
-20
Wydział A
Wydział B
Przychody ze sprzedaŜy
210
210
Koszty zmienne
149
187
MarŜa pokrycia I
61
23
Koszty stałe wydziału
56
36
5
-13
MarŜa pokrycia II
Koszty stałe zakładu
12
Wynik finansowy
-20
© Marek Masztalerz
WIELOBLOKOWY RACHUNEK WYNIKÓW – przykład
Wydział A
Wydział B
Grupa M Grupa N
Przychody ze sprzedaŜy
Grupa P
Grupa R
100
110
100
110
Koszty zmienne produktu
66
83
98
89
MarŜa pokrycia I
34
27
2
21
Koszty stałe grup produkt.
30
20
10
21
7
-8
MarŜa pokrycia II
4
Koszty stałe wydziału
6
MarŜa pokrycia III
5
0
5
-13
Koszty stałe zakładu
12
Wynik finansowy
-20
© Marek Masztalerz
8
WIELOBLOKOWY RACHUNEK WYNIKÓW – przykład
Wydział A
Grupa M
Wydział B
Grupa N
Grupa P
Grupa R
M1 M2 M3
N1
N2
N3
P1
P2
R1
R2
R3
Przychody ze sprzedaŜy
30
60
30
20
50
50
60
30
20
Koszty zmienne produktu
50
20
25
28
13
45
22
16
41
57
48
26
15
MarŜa pokrycia I
5
22
7
15
8
4
9
-7
12
4
5
Koszty stałe produktu
8
12
5
3
4
7
5
2
4
6
9
MarŜa pokrycia II
-3
10
2
12
4
-3
4
-9
8
-2
-4
Koszty stałe grup produkt.
5
MarŜa pokrycia III
4
6
3
7
-8
2
0
Koszty stałe wydziału
6
5
MarŜa pokrycia IV
5
-13
Koszty stałe zakładu
12
Wynik finansowy
-20
© Marek Masztalerz
WIELOBLOKOWY RACHUNEK WYNIKÓW – przykład
Wydział A
Grupa M
Wydział B
Grupa N
M1 M2 M3
Grupa P
Grupa R
N1
N2
N3
P1
P2
R1
R2
R3
Przychody ze sprzedaŜy
-
50
20
60
30
-
50
-
60
-
-
Koszty zmienne produktu
-
28
13
45
22
-
41
-
48
-
-
MarŜa pokrycia I
-
22
7
15
8
-
9
-
12
-
-
Koszty stałe produktu
-
12
5
3
4
-
5
-
4
-
-
MarŜa pokrycia II
-
10
2
12
4
-
4
-
8
-
-
Koszty stałe grup produkt.
5
6
3
2
MarŜa pokrycia III
7
10
1
6
Koszty stałe wydziału
MarŜa pokrycia IV
Koszty stałe zakładu
Wynik finansowy
6
5
11
2
12
1
© Marek Masztalerz
9