ANALIZA SYSTEMOWA

ANALIZA SYSTEMOWA


ANALIZA SYSTEMOWA:
zbiór metod i technik analitycznych, ocenowych i decyzyjnych, służących
racjonalnemu rozwiązywaniu systemowych sytuacji decyzyjnych,
badanie wspomagające działania osób odpowiedzialnych za decyzje lub
linie (strategie) postępowania w warunkach niepewności i ryzyka.
ANALIZA SYSTEMOWA MA NA CELU
określenie pożądanego działania lub linii (strategii) postępowania
przez rozpoznanie i rozważenie dostępnych wariantów oraz
porównanie przewidywanych ich bliższych i dalszych następstw i
skutków.
TYPOWE ZADANIA ANALIZY SYSTEMOWEJ:
A. SYSTEM ISTNIEJE, znana jest jego struktura i zachowania (reguły
działania). Poszukuje się takich parametrów na wejściu, dla których
działanie systemu jest najkorzystniejsze w sensie przyjętego kryterium
(OPTYMALIZACJA).
B. SYSTEM ISTNIEJE, znana jest jego struktura. Na podstawie struktury
należy określić jego prawdopodobne (pożądane) zachowania.
C. SYSTEM ISTNIEJE, ale nie znana jest jego struktura i zachowania
(reguły działania). Należy określić prawdopodobne zachowanie i na tej
podstawie wnioskować o strukturze systemu, a następnie określić
warunki istnienia struktury pożądanej (OPTYMALNEJ).
D. SYSTEM DOTYCHCZAS NIE ISTNIEJE, jednak ma być zbudowany i
należy tak zaprojektować jego strukturę, aby system z określonym
prawdopodobieństwem
wykazywał
pożądane
zachowania
(OPTYMALNE FUNKCJONOWANIE).
INŻYNIERIA SYSTEMÓW
09. Analiza systemowa
45
Analiza
systemowa
POLITYKA
systemów
obronnych
systemów
społecznopolitycznych
systemów
gospodarczych
instytucji,
organizacji
systemów
kierowania i
zarządzania
systemów
dowodzenia,
łączności,
rozpoznania
systemów
techniki
wojskowej
systemów
technicznych
systemów
decyzyjnych
systemów
informacyjnych
systemów wytwarzania,
obsługi, transportu,
zaopatrzenia (logistyki)
TECHNIKA
Zakres zastosowań analizy systemowej
09. Analiza systemowa
46
Metodologia badań
systemowych
Szczegółowe
teorie systemów
Matematyka
stosowana
Inżynieria
systemów
Ogólna
teoria systemów
Analiza
systemowa
Teoria decyzji
Heurystyka
Badania
operacyjne
Symulacja
komputerowa
ZASTOSOWANIA
Główne powiązania analizy systemowej
09. Analiza systemowa
47
Analiza
systemowa
decyzje
polityczne
planowanie
obrony
decyzje
rozwojowe
decyzje
budżetowe
decyzje
kierownicze
decyzje
techniczne
Przedmiot zastosowań analizy systemowej
PROBLEM DECYZYJNY – sytuacja, w której możliwe
są co najmniej dwa warianty rozwiązania
(postępowania), prowadzące do różnych, nieznanych
wyników.
09. Analiza systemowa
48
KLASYCZNY SCHEMAT POSTĘPOWANIA
W ANALIZIE SYSTEMOWEJ
(wg RAND Corporation, www.rand.org)
1.
ANALIZA PROBLEMU:
 jaki problem ma być rozwiązany i co jest celem jego rozwiązania,
 jak działa obecny system i jakie niedostatki (braki) występują w jego
działaniu,
 jakie wymagania i ograniczenia są istotne dla systemu.
2.
ANALIZA FUNKCJI:
 jaka jest operacyjna koncepcja systemu,
 jakie funkcje powinien spełniać system,
 określenie istotnych czynników od których zależy pełnienie poszczególnych
funkcji,
 określenie zależności (relacji) między istotnymi czynnikami.
3.
Opracowanie wariantów – alternatywnych rozwiązań systemu.
4.
Identyfikacja systemów konkurencyjnych dla danego (analizowanego) systemu.
5.
Opracowanie modelu pozwalającego na ocenę systemu (system wartości –
kryteria oceny, zależności, charakterystyki wpływu otoczenia).
6.
Oszacowanie wartości danych ilościowych dla modelu.
7.
Testowanie modelu.
8.
Oszacowanie wielkości nakładów (kosztów).
9.
Analiza ryzyka i niepewności.
10. Opracowanie dodatkowych rozwiązań alternatywnych dla badanego systemu.
11. Wybór systemu najkorzystniejszego (wariantu najefektywniejszego, rozwiązania optymalnego).
For nearly 60 years, the RAND Corporation has pursued its nonprofit mission by
conducting research on important and complicated problems. Initially, RAND (the
name of which was derived from a contraction of the term research and
development) focused on issues of national security. Eventually, RAND expanded
its intellectual reserves to offer insight into other areas, such as business, education
health, law, and science. RAND's innovative approach to problem solving has
become the benchmark for all other “think tanks” that followed.
RAND in the 21st century continues to address difficult challenges throughout the
globe. In many ways, RAND's future reflects its past: anticipating emerging issues;
establishing new angles of inquiry; and mapping the territory for responses by
government, business, and society. Commitment to these high standards will
continue to define RAND's work in the years to come.
http://www.rand.org/index.html
09. Analiza systemowa
49
WYTYCZNE POSTĘPOWANIA PRZY ROZWIĄZYWANIU
PROBLEMÓW ZA POMOCĄ ANALIZY SYSTEMOWEJ
E. S. Quade (“Handbook of System Analysis”, 1985)
1.
Należy prawidłowo sformułować problem.
2.
Badania muszą być wyraźnie ukierunkowane.
3.
Nie należy wykluczać a priori żadnego z wariantów rozwiązań.
4.
Należy z góry wysuwać hipotezy.
5.
Model ma stanowić odwzorowanie całego problemu, a nie pojedynczego zjawiska.
6.
W poszukiwaniu rozwiązania należy skupić uwagę na problemie, a nie na modelu.
7.
Nie należy przeceniać znaczenia modelu matematycznego i otrzymanych wyników
obliczeń.
8.
Należy starannie analizować strategię i taktykę „wroga”.
9.
W sposób bezpośredni należy uwzględniać, że działa się w warunkach niepewności.
10.
Należy uwzględniać elementy istotne i pomijać szczegóły.
11.
Należy ostrożnie szukać rozwiązań suboptymalnych
(bliskich rozwiązaniom optymalnym).
12.
Należy robić to, co rzeczywiście jest możliwe do zrobienia.
WSKAZÓWKI METODOLOGICZNE E. S. QUADE’A:
1.
Jedną z najważniejszych metod analizy systemowej jest korzystanie z
opinii ekspertów.
2.
Należy we właściwy sposób określić cel działań.
3.
Stale trzeba sprawdzać „wrażliwość” stosowanych metod.
4.
Dobrze jest opracowywać warianty rozwiązań i przeprowadzać ich analizę
porównawczą.
5.
Należy pracować w zespole interdyscyplinarnym.
6.
W dużych problemach nie można opierać się na analogii do pojedynczych
zadań.
7.
Częściowe odpowiedzi w ważnych kwestiach mają większe znaczenie niż
pełne wyjaśnienie nieistotnych problemów.
8.
Przy wyborze wariantu istotnym czynnikiem jest przewidzenie kosztów.
9.
Należy uwzględnić to, że podejmujący decyzję (decydent) może sam
skompensować do pewnego stopnia niepełność analizy.
10. Należy przyjąć, że nowa koncepcja ma znacznie większą wartość niż
tysiące przeprowadzonych ocen.
09. Analiza systemowa
50