Analiza kosztów komunikacji miejskiej

Analiza kosztów komunikacji miejskiej
Komunikacja miejska ma istotne znaczenie w funkcjonowaniu każdej aglomeracji miejskiej. We
współczesnych czasach jej zadania i cele są istotne nie tylko z powodu tak modnej ekologii, ale
również ze względu na kształtowanie przestrzeni życia publicznego.
To dlatego coraz częściej świadomi tego faktu prezydenci miast pochylają się nad jej usprawnieniem,
zmieniając jej kształt i sposób funkcjonowania w taki sposób, by możliwie wspomóc realizację
założonych celów urbanizacyjnych oraz kierunków zrównoważonego rozwoju miast.
Jest ona również dużym obciążeniem finansowym dla poszczególnych miast, którego jednak
racjonalne wykorzystanie ma za zadanie wpływać na stymulację ich rozwoju. Biorąc pod uwagę efekty
przynoszone przez racjonalne uregulowanie komunikacji, korzyści z niej płynące, ze szczególnym
uwzględnieniem potrzeb mieszkańców, w pełni uzasadniają ponoszone koszty.
Zastanówmy się zatem - czy w naszym mieście autobusy miejskie kursują zgodnie z potrzebami
mieszkańców? Czy trasy są właściwie zaplanowane? Czy częstotliwość kursów jest wystarczająca? Czy
koszty biletów są dostosowane do naszych portfeli?
Jeśli na większość pytań padła odpowiedź nie, to co należy zrobić?

Zaplanować na nowo trasy i kursy autobusów komunikacji miejskiej.

Rozłożyć częstotliwość kursowania w taki sposób, by każdy mógł swobodnie dojechać do
szkoły, pracy i sklepu.

Obniżyć koszty biletów.
Jest jeszcze jedno rozwiązanie – bezpłatna komunikacja miejska!
Właściwe skomunikowanie i dostosowanie do potrzeb mieszkańców tego środka transportu to
narzędzie stymulacji rozwoju miasta. Czy jest ono racjonalnie wykorzystane w naszym mieście? Czy
układ komunikacyjny funkcjonuje prawidłowo? Czy jest siłą napędową aktywności mieszkańców i
rozwoju miasta? Czy ktoś pokusił się o dokładną analizę wydatkowanych środków?
Z obserwacji i analizy kosztów, jakie ponosi miasto wynika, że nikt nie jest zainteresowany jakąkolwiek
analizą. Jeśli w roku 2014 na komunikację z naszych pieniędzy planuje się wydać ponad 12 000 000
złotych, czyli o ponad 30% więcej niż w roku poprzednim, bez merytorycznych i ekonomicznych
przesłanek, to czy można tu mówić o dbałości o nasze, mieszkańców, pieniądze? Czym uzasadnione są
te podwyżki? Nie wiadomo. Poniższa tabela przedstawia stosunek wzrostu dotacji na komunikację do
wzrostu cen i wynagrodzeń oraz ilości przejechanych wozokilometrów.
LATA
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
ON
100%
102%
102%
112%
125%
146%
152%
149%
170%
139%
177%
213%
209%
213%
201%
ON
2,54
2,60
2,59
2,84
3,18
3,71
3,86
3,79
4,32
3,53
4,50
5,40
5,30
5,40
5,10
PŁACE
100%
115%
118%
122%
127%
131%
137%
150%
166%
173%
179%
188%
194%
200%
202%
PŁACE
1923
2203
2277
2342
2439
2516
2644
2888
3186
3325
3435
3606
3728
3837
3893
BILET
100%
125%
131%
131%
131%
131%
156%
175%
175%
175%
175%
175%
175%
175%
175%
BILET ILOŚĆ WOZOKM WOZOKM
1,6
100%
3023665,70
2,0
92%
2796437,30
2,1
90%
2726342,10
2,1
90%
2725506,70
2,1
91%
2755810,80
2,1
89%
2697961,90
2,5
89%
2687283,10
2,8
91%
2745200,30
2,8
94%
2832987,10
2,8
93%
2813868,10
2,8
90%
2719725,60
2,8
89%
2703717,40
2,8
91%
2749043,10
2,8
91%
2751847,76
2,8
91%
2764170,68
DOTACJA
100%
126%
126%
134%
150%
147%
155%
169%
199%
219%
237%
265%
333%
346%
425%
DOTACJA DOTACJA MIASTA DO WOZOKM
CENA WOZOKM
2863236,33
100%
0,95
3620957,64
137%
1,29
3619381,73
140%
1,33
3825487,69
148%
1,40
4300895,19
165%
1,56
4218099,18
165%
1,56
4444091,06
175%
1,65
4832942,88
186%
1,76
5688019,94
212%
2,01
6283360,32
236%
2,23
6786770,37
264%
2,50
7586794,50
296%
2,81
9536832,30
366%
3,47
9906651,93
380%
3,60
12162351,00
465%
4,40
Jako początek analiz przyjęto rok 2000, w którym miasto (czytaj – prezydent w imieniu mieszkańców)
wydało na ten cel nieco ponad 2,8 mln złotych. Jak wynika z wykresu, istotnie do roku 2006-2007
istniała współzależność pomiędzy wzrostem cen paliw i wynagrodzeń a nakładami miasta na
utrzymanie komunikacji. Jednak po tym roku nakłady miasta z niejasnych powodów zaczynają
zasadniczo odbiegać od sytuacji rynkowej. Co jest o tyle dziwne, że w tym czasie ilość świadczonych
usług czyli przejechanych kilometrów spada o 9%. Tak więc gdy ceny paliw wzrastają o 101%,
wysokość wynagrodzeń o 102%, to dotacja miasta do wozokilometra o ponad 360%.
Może tu należy poszukiwać odpowiedzi dlaczego już tyle miast postanowiło zrezygnować z tego
sposobu realizacji zadania? Na taką drogę postanowiły wejść Rybnik, Wodzisław Śląski, Świerklany,
Pawłowice Śląskie czy ostatnio Żory. Jakie przyniosło to skutki dla mieszkańców ich miast?
Dziś miasto Wodzisław Śląski za każdy kilometr usług komunikacyjnych płaci 3,78 złotego a
mieszkaniec bez względu na długość trasy dopłaca 1,40 złotego. Zaznaczyć należy, iż same zmiany
dotyczyły sposobu zarządzania nie zaś racjonalizacji transportu. Efekt jednak jest. Taka cena pozwoliła
by naszemu miastu zaoszczędzić ponad 1,7 mln złotych przy zachowaniu istniejącej ilości
świadczonych usług komunikacyjnych.
Miasto Żory, poszło o krok dalej. Nie zrezygnowało zupełnie z obecnego sposobu zarządzania w
postaci istniejącego MZK, a jedynie narzuciło mu inne formy działania, oparte o zracjonalizowane
zasady transportu publicznego. Dokładnie przygotowane koncepcje realizacji komunikacji i jej wpływu
na rozwój miasta oraz jego postrzeganie społeczne i ponadregionalne, pozwoliły uzyskać cenę za
świadczone usługi komunikacyjne na poziomie 3,28 złotego i zwolnienie mieszkańców z opłat za
przejazd. Znacząco obniżyło to koszty komunikacji, skrócił się czas oczekiwania na przewóz, przy
równoczesnym zachowaniu poprzez przynależność do MZK zmodyfikowanej komunikacji
międzymiastowej.
Taka reorganizacja przygotowana i przeprowadzona w naszym mieście dałaby oszczędności na
poziomie ponad 3 mln złotych. Oczywiście należy uwzględnić w tym zakresie racjonalizację usług i
dopasowanie wykorzystywanego taboru do potrzeb poszczególnych linii komunikacyjnych.
Przy czym zaznaczyć tu należy, iż związek uiszcza za świadczone usługi transportowe stawkę za
wozokilometr w wysokości 5,17 zł, co w tej sytuacji pozwoliłoby faktycznie zaoszczędzić ponad 5,2
mln złotych. Czyli kwotę większą niż wpływy MZK z tytułu sprzedanych biletów na terenie całego
obszaru działania w okresie 1. półrocza. Oczywiście wpływy te należy pomniejszyć o koszt druku
biletów, koszt postępowań sądowych i komorniczych oraz wynagrodzenie prawników. W takiej
sytuacji nawet kwota 3 mln pozwala na pokrycie różnic wynikających z braku wpływu z tytułu
sprzedaży biletów przy wprowadzeniu darmowej komunikacji miejskiej na terenie miasta dla jego
mieszkańców.
Realizując bezpłatną komunikację nie trzeba wychodzić z MZK i rezygnować z realizacji projektu, bo
wówczas należałoby zwrócić pozyskaną kwotę. Wystarczy przeorganizować wiele spraw, by wszystko
funkcjonowało lepiej i taniej.
Reorganizacja komunikacji to nie tylko pomysł jak taniej zrealizować zadanie miasta w tym zakresie. To
realizacja koncepcji rozwoju miasta, jednak nie wymyślanej na potrzeby kampanii wyborczej, ale
przemyślanej, mającej cele perspektywiczne. Dlatego na pytanie czy możliwa jest bezpłatna
komunikacja miejska dla mieszkańców miasta można bez wahania odpowiedzieć: TAK. Jednak nie
może ona być celem a jedynie środkiem do realizacji większej i kompleksowej wizji rozwoju miasta
Jastrzębie-Zdrój.
Reasumując, jeżeli krótka analiza drobnego elementu funkcjonowania miasta wykazuje tak daleko
idącą nieroztropność w gospodarowaniu naszymi pieniędzmi, to czy nie warto pochylić się nad innymi
aspektami jego funkcjonowania?