1 KARTA KURSU Biomedical aspects of development Zapoznanie

KARTA KURSU
Nazwa
Biomedyczne podstawy rozwoju
Nazwa w j. ang.
Biomedical aspects of development
Kod
Punktacja ECTS*
Koordynator
Dr hab. Robert Stawarz
4
Zespół dydaktyczny
Dr hab. Robert Stawarz
Opis kursu (cele kształcenia)
Zapoznanie studentów z zasadami zapisu i przekazywania informacji genetycznej,
zapoznanie studentów z genetycznymi podstawami zmienności osobniczej człowieka,
wyjaśnienie zależności między aberracjami genetycznymi i zmianami fenotypowymi
u człowieka, zaprezentowanie najważniejszych chorób genetycznych człowieka,
omówienie budowy i fizjologii układu rozrodczego człowieka; zwrócenie uwagi na
zależności między trybem życia a zaburzeniami płodności; zwrócenie uwagi na
zależności między rozwojem psychofizycznym człowieka a powstawaniem popędu
płciowego; zapoznanie studentów z fazami ontogenezy człowieka; omówienie
poszczególnych faz rozwoju osobniczego; wskazanie najważniejszych czynników
wpływających na rozwój osobniczy człowieka.
Warunki wstępne
Wiedza
Student zna budowę komórki; prawidłowo definiuje podstawowe
pojęcia z genetyki: gen, genom, genotyp, fenotyp, mutacja,
rekombinacja; zna przebieg podziałów komórkowych, biosyntezy
białka, replikacji DNA; zna podstawy anatomii człowieka; wymienia
narządy tworzące poszczególne układy; scharakteryzuje główne
funkcje pełnione przez narządy i układy narządów człowieka.
Umiejętności
Student potrafi wskazać różnice w budowie między komórką roślinną
i zwierzęcą; wskazuje różnice dotyczące budowy i funkcji występujące
między DNA i RNA; analizuje przebieg podstawowych czynności
życiowych; potrafi prawidłowo interpretować zebrane informacje
z zakresu biologii, samodzielnie wyszukuje informacje i sporządza na
ich podstawie notatki.
Kursy
Kurs biologii na poziomie liceum ogólnokształcącego (profil podstawowy)
1
Efekty kształcenia
Efekt kształcenia dla kursu
Wiedza
W 01. Prawidłowo definiuje pojęcia z zakresu
genetyki; zna cechy kodu genetycznego;
wskazuje
źródła
rekombinacji;
wskazuje
zagrożenia wynikające z krzyżowania się
w grupie rodzinnej; wymienia kryteria klasyfikacji
mutacji; charakteryzuje cechy fizjologiczne
anatomiczne
i
psychiczne
występujące
w najważniejszych chorobach genetycznych
człowieka.
W 02. Student wymienia poszczególne fazy
rozwoju osobniczego człowieka; prawidłowo
opisuje przebieg spermatogenezy, oogenezy i
cyklu menstruacyjnego; zna metody regulacji
poczęć i antykoncepcji; wymienia przyczyny
zaburzeń płodności u człowieka; opisuje
przebieg rozwoju prenatalnego i postnatalnego;
zna funkcje narządów dodatkowych w rozwoju
płodowym; wskazuje zagrożenia biologiczne,
fizyczne i chemiczne dla rozwoju prenatalnego
i postnatalnego człowieka; zna mechanizm
powstawania bliźniąt.
W 03. Student wymienia najważniejsze choroby
zakaźne
wieku
dziecięcego;
prawidłowo
charakteryzuje
przebieg
chorób
wieku
dziecięcego; zna podstawy etiologii chorób
zakaźnych; wskazuje zagrożenia powikłaniami;
zna podstawy mechanizmów odpornościowych
oraz
zasady
prowadzenia
szczepień
ochronnych.
Odniesienie do efektów
kierunkowych
K_W02, K_W07,
K_W08,
K_W02, K_W07,
K_W09
K_W02, K_W07,
K_W09, K_W11
2
Efekt kształcenia dla kursu
Umiejętności
U 01. Student interpretuje zależności między
zróżnicowaniem osobniczym a ryzykiem K_U02, K_U15
nagromadzenia cech recesywnych; potrafi
przyporządkować zespół genetyczny do zmian
występujących na poziomie genów lub
chromosomów; analizuje zmiany w budowie
anatomicznej, fizjologii i zmian w zachowaniu
w poszczególnych chorobach genetycznych
człowieka.
U 02. Student analizuje zależności między
regulacją
hormonalną
a
zmianami K_U02, K_U15
czynnościowymi i morfologicznymi w cyklu
menstruacyjnym; objaśnia zasady regulacji
poczęć i antykoncepcji; wyszukuje informacji na
temat seksualności człowieka i metod
zapobiegania
ciąży;
wyjaśnia
przebieg
głównych faz rozwoju osobniczego człowieka;
wyjaśnia mechanizm powstawania bliźniąt u
człowieka; dokonuje oceny zagrożeń dla
rozwoju osobniczego ze strony czynników
genetycznych, paragenetycznych i niegenetycznych.
U 03. Wykorzystuje w życiu codziennym wiedzę K_U02, K_U15
na temat zapobiegania chorobom zakaźnym;
interpretuje objawy chorób zakaźnych.
Efekt kształcenia dla kursu
Kompetencje
społeczne
Odniesienie do efektów
kierunkowych
K 01. Student uczestniczy w pogadankach z
zakresu treści realizowanych na wykładach;
K 02. zadaje pytania i proponuje podjęcie
dyskusji na wybrane tematy;
K 03. ma przekonanie co do celowości
stosowania zasad bioetyki
Odniesienie do efektów
kierunkowych
K_K01, K_K02
K_K05, K_K06
K_K10, K_K14
3
Organizacja
Forma zajęć
Liczba godzin
Ćwiczenia w grupach
Wykład
(W)
A
K
L
10
S
P
E
15
Opis metod prowadzenia zajęć
Wykład z prezentacją multimedialną
Praca laboratoryjna na podstawie instrukcji i atlasów anatomicznych
Dyskusja,
W01
W02
W03
U01
U02
U03
K01
K02
K03
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Kryteria oceny
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Inne
Egzamin
pisemny
Egzamin ustny
Praca pisemna
(esej)
Referat
Udział w
dyskusji
Projekt
grupowy
Projekt
indywidualny
Praca
laboratoryjna
Zajęcia
terenowe
Ćwiczenia w
szkole
Gry
dydaktyczne
E – learning
Formy sprawdzania efektów kształcenia
x
x
x
x
x
x
Stopień opanowania następujących zagadnień:
Budowa kwasów nukleinowych.
Cechy kodu genetycznego.
Rekombinacje informacji genetycznej.
Fenotyp.
Choroby genetyczne człowieka.
Etapy ontogenezy człowieka.
Rozwój prenatalny i postnatalny.
Zaburzenia płodności.
Choroby zakaźne wieku dziecięcego.
4
Odporność immunologiczna człowieka.
Uwagi
Treści merytoryczne (wykaz tematów)
I .Podstawowe wiadomości z genetyki człowieka
a) Podstawowe pojęcie z zakresu genetyki: gen, genom, genotyp, fenotyp, determinacja genetyczna oraz wpływ środowiska
na fenotyp człowieka, inteligencja jako cecha fenotypowa.
b) Struktura kwasów nukleinowych. Kod genetyczny. Białko, aminokwasy. Replikacja DNA.
c) Budowa chromosomu i struktura chromosomu. Cykl życiowy komórki: mitoza, mejoza, rekombinacja materiału
genetycznego. Genetyczna determinacja płci.
d) Mutageneza. Pojęcie mutacji, klasyfikacja mutacji, mechanizm powstawania mutacji.
e) Choroby genetyczne związane z mutacjami punktowymi: hemoglobinopatie, bloki metaboliczne, wpływ czynników
środowiskowych na częstość wybranych chorób genetycznych, izolacja kulturowa a choroby genetyczne.
f)
Choroby genetyczne wynikające ze zmian w strukturze chromosomów: delecje i mikrodelecje, duplikacje i translokacje.
g) Choroby genetyczne związane ze zmianą liczby chromosomów. Poliploidalność w świcie istot żywych i u człowieka,
aneuploidalność chromosomów somatycznych, aneuploidalność chromosomów płci.
II. Rozwój biologiczny człowieka
a)
Ontogeneza.
b)
Rozwój przedzarodkowy (gametogeneza). Czynniki zaburzające gametogenezę
c)
Cykl płciowy.
d)
Oogeneza.
e)
Spermatogeneza.
f)
Problem bezpłodności u człowieka.
g)
Zapłodnienie.
h)
Rozwój zarodkowy. Bliźnięta monozygotyczne i bizygotyczne
i)
Rozwój pozazarodkowy.
j)
Genetyczne, para genetyczne i niegenetyczne czynniki wpływające na rozwój prenatalny i postnatalny człowieka.
III. Choroby zakaźne wieku dziecięcego
a) Typy odporności: odporność nieswoista, odporność swoista, odporność humoralna, odporność komórkowa.
b) Szczepienia ochronne.
Wybrane choroby zakaźne: grypa, ospa wietrzna, półpasiec, świnka, odra, różyczka, szkarlatyna, zapalenie opon mózgowych,
Wykaz literatury podstawowej
Gromadzka-Ostrowska J., Włodarek D., Toeplitz Z. Edukacja prozdrowotna. Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2003.
Connor J.M., Ferguson-Smith., Podstawy genetyki medycznej. PWN 2001.
Bartel S. Embriologia. PZWL. 2000.
Formicki G., Stawarz R., Zakrzewski M. Biologia człowieka. Revir, Kraków 1995.
Skrzypulec V., Lew-Starowicz Z. Podstawy seksuologii. PZWL Warszawa.
Wykaz literatury uzupełniającej
Wolański N., Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania., PWN 1983 Warszawa.
Kuński H. 1997. Promowanie zdrowia. Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego.
Ostrowski W., Embriologia ogólna, PWN.
Kolarzyk E (red). Wybrane problemy higieny i ekologii człowieka. Wydawnictwo UJ, Kraków 2008.
5
Bilans godzinowy zgodny z CNPS (Całkowity Nakład Pracy Studenta)
Ilość godzin w kontakcie z
prowadzącymi
Wykład
10
Konwersatorium (ćwiczenia, laboratorium itd.)
15
Pozostałe godziny kontaktu studenta z prowadzącym
Lektura w ramach przygotowania do zajęć
Ilość godzin pracy studenta
bez kontaktu z
prowadzącymi
15
Przygotowanie krótkiej pracy pisemnej lub referatu po
zapoznaniu się z niezbędną literaturą przedmiotu
Przygotowanie projektu lub prezentacji na podany temat
(praca w grupie)
15
Przygotowanie do egzaminu
25
Ogółem bilans czasu pracy
80
Ilość punktów ECTS w zależności od przyjętego przelicznika
4
6