Spis treści

Spis treści
Przedmowa do drugiego wydania...................
XI
Słowo wstępne .................................................
XIII
Przedmowa do siódmego wydania ...............
XV
Podziękowania .................................................
XVI
3.2.2
w obrębie tu ło w ia .....................................................
3.3
XIX
Autorki ...............................................................
XX
Skróty
...............................................................
XXI
Wykaz źródłowy ilustracji................................
XXI
Odchylenia w postawie ciała: 38,3BH, 48,4BH ..
3.3.1
Mianownictwo wg Schroth ......... ...........................
3.3.2
Wzorzec skoliozy.......................................................
3.3.3
Wzorzec 1 zaburzeń kręgosłupa w płaszczyźnie
Przedmowa do wydania polskiego................. XVII
Wskazówki dla użytkownika...........................
Wpływ ustawienia miednicy na wzorzec postawy
strzałkowej........................................ ......................
3.3.4
Odchylenia w postawie ciała w płaszczyźnie
3.3.5
Odchylenia w postawie ciała w płaszczyźnie czołowej
3.4
Zdolności rotacyjne skoliotycznego kręgosłupa .
4
4.1
Zmiany patologiczne uwarunkowane skoliozą
Oddech.................................................................
4.1.1
Ogólne rozważania...................................................
strzałkowej................................................................
A
1
B
2
2.1
2.2
Retrospekcja.......................................................
1
4.1.2
Skoliotyczny wzorzec oddechowy...........................
4.1.3
Obrotowo-kątowy o d d e ch......................................
Zmniejszenie wydolności krążeniowo-oddechowej
Oddziaływanie skoliozy na mięśnie......................
Powstanie oddechowo-ortopedycznego
systemu wg Schroth...........................................
3
4.2
4.3
Skolioza................................................................
7
4.3.1
Mięśnie b rzucha......................................................
4.3.2
Mięsień czworoboczny lędźwi i głęboko położone
Podstawy wiedzy o skoliozie...........................
Definicja...............................................................
Przyczyny skolioz.................................................
2.2.1
Przyczyny odchyleń kręgosłupa od n o rm y .............
2.2.2
Rola powięzi..............................................................
2.3
Klasyfikacje ortopedyczne..................................
2.3.1
Tradycyjne sposoby p o m ia ru ...................................
2.3.2
Nowoczesne sposoby p o m ia ru ..............................
2.4
Klasyfikacja skoliotycznie zmienionego
narządu ruchu.....................................................
2.4.1
Według zniekształceń .............................................
2.4.2
Według w ie k u ..........................................................
2.5
Wybór środka terapeutycznego..........................
2.5.1
G orset......................................................................
2.5.2
Czynniki, które bierzemy pod uwagę podczas
fizjoterapii.................................................................
2.5.3
Intensywność terapii ...............................................
2.5.4
Mobilizacje i manipulacje kręgosłupa ....................
2.6
2.7
B ól...................................................... ................
Koncepcja rehabilitacji deformacji kręgosłupa ..
2.7.1
Elementy składowe rehabilitacji .............................
2.7.2
Dowody i ocena .......................................................
3
3.1
3.2
Ocena skoliozy wg Schroth .............................
Płaszczyzny i osie ciała .......................................
Podział tułowia łącznie z barkami i szyją............
3.2.1
Zaburzenia statyki ciała w płaszczyźnie strzałkowej
9
9
9
10
11
13
13
14
16
16
16
16
16
19
20
22
22
23
24
24
25
25
25
27
mięśnie posturalne...................................................
4.3.3
Mięsień biodrowo-lędźwiowy.................................
4.3.4
Mięsień prostownik grzbietu ...................................
4.3.5
Właściwe mięśnie grzbietu......................................
4.3.6
Mięsień najszerszy grzbietu ....................................
4.3.7
Mięśnie p o c h y łe .................................................
4.3.8
Mięśnie klatki piersiowej..........................................
4.3.9
Statyczne konsekwencje
31
31
31
32
33
36
36
37
39
39
39
41
42
43
45
45
46
47
48
49
50
50
51
dla całej klatki piersiowej..........................................
51
C
Terapia wg Schroth...............................................
53
5
Trójpłaszczyznowa terapia skolioz
wg Schroth........................................................
5.1
Ortopedia oddechowa wg Schroth....................
5.1.1
Uwagi ogólne ...................................................... .
5.1.2
Ćwiczenia oddechowe.............................................
5.1.3
55
55
55
55
Nauka dowolnej motoryki i korekcja ruchów
oddechowych..........................................................
5.1.4
Podstawy terapii skolioz wg Schroth ......................
5.1.5
Ogólne uwagi dotyczące wykonania ćwiczeń
56
59
5.2.2
Karta badania............................................................
60
61
61
62
5.3
Skoliozy trójłukowe: korekcja zaburzeń kształtu
w teorii i praktyce................................................
63
na przykładzie prawostronnej skoliozy piersiowej..
5.2
Badanie, cele terapii i planowanie terapii ..........
5.2.1
Ocena skoliozy..........................................................
VIII
Spis treści
5.3.1
Zastrzeżenia dotyczące ułożenia trzech „b lo kó w "...
5.3.2
Zasady korekcji miednicy w skoliozach trójłukowych
5.3.3
Ukierunkowany kątowo-obrotowy oddech
63
64
ze skręceniem w stronę przeciwną zrotowanych
9.3.1
Krzyż św. Andrzeja ...................................................
9.3.2
Ćwiczenia kołysania na drabince.............................
113
113
9.3.3
„Pedałowanie"..........................................................
114
9.3.4
Diagonalne krążenia tułowiem blisko d ra b in e k___
114
odcinków tu ło w ia .....................................................
66
9.3.5
Inne ćwiczenia na drabinkach.................................
115
5.4
Skoliozy czterołukowe: rozważania teoretyczne .
9.4
5.4.1
Skolioza z łukiem krzyżowo-lędźwiowym...............
5.4.2
Zasady korekcji skrzywień czterołukowych.............
70
72
73
6
6.1
Kontrola ćwiczeń: krytyczne uwagi na temat
zdjęć kontrolnych..............................................
Czego można nauczyć się ze zdjęć kontrolnych?.
6.1.1
Stan faktyczny...........................................................
6.1.2
Stan pożądany..........................................................
6.2
Rozwój ćwiczeń...................................................
7
7.1
Niekorzystne ćwiczenia względnie
niekorzystne pozycje c ia ła ...............................
Nieodpowiednie ruchy.......................................
7.1.1
Wygięcia kręgosłupa piersiowego...........................
7.1.2
Ćwiczenia odginania ................................................
75
75
76
76
77
9.4.1
Ćwiczenia kształtujące.............................................
118
„Wielki łu k " ................................................................
118
118
9.4.2
„Ukośny ciąg"............................................................
9.4.3
„Unoszenie ciała".......................................................
119
9.4.4
Ćwiczenie szyi w siadzie skrzyżnym ........................
119
120
9.4.5
Naprężone zgięcie z leżenia tyłem ..........................
9.4.6
Siad s krę tn y..............................................................
120
9.4.7
Unoszenie bokiem na kozetce z pomocą ...............
121
9.4.8
„Sprężynowanie" i chwyty pomocnicze terapeuty ..
121
9.4.9
Wyciąganie się do góry na dwóch kijkach w siadzie
skrzyżnym ................................................................
9.5
79
79
79
80
81
84
85
9.5.1
122
Wyprostne ćwiczenia wzmacniające...................... 123
Wyćwiczenie siadu na kości ogonowej i guzach
kulszowych w pozycji siadu skrzyżnego .................
123
9.5.2
Unoszenie miednicy w pozycji leżącej bokiem ___
123
9.5.3
Oporowe ćwiczenia izometryczne z wykorzystaniem
9.5.4
Oporowe ćwiczenia izometryczne wykonywane
7.1.3
Ruchy tu ło w ia ...........................................................
7.2
7.3
Zalecenia korekcyjne...........................................
Wskazówki praktyczne .......................................
8
8.1
8.2
Pozycje wyjściowe (PW) i uło żen ia.................
Materiały i pomoce wykorzystywane do ułożeń .
Ułożenia pacjenta................................................
8.2.1
Płaskie leżenie tyłem bez zagłówka ........................
8.2.2
Leżenie przodem .....................................................
8.2.3
Leżenie bokiem .........................................................
8.3
Inne pozycje wyjściowe ................................
8.3.1
Pozycja siedząca.......................................................
8.3.2
Klęk podparty............................................................
8.3.3
Głęboki skłon w siadzie klęcznym ............................
8.3.4
Klęk p ro s ty ................................................................
8.3.5
Pozycja stojąca .........................................................
9
9.1
9.2
Strategia ćwiczeń oraz propozycje ćwiczeń
97
w zależności od obszaru czynnościowego__
Wprowadzenie do strategii ćwiczeń wg Schroth . 97
Ćwiczenia podstawowe....................................... 100
9.2.1
Cylinder m ięśnio w y.................................................
100
9.10.1
Skoliozy trójłukowe (38,3BH)...................................
138
9.2.2
9.10.2
Skoliozy czterołukowe (48,4BH) .............................
139
9.2.5
106
Na czw orakach........................................................ 107
Wyciąganie się w g ó rę .............................................. 107
Głęboki skłon w siadzie klęcznym ............................ 109
10
10.1
Przypadki ...........................................................
Przebieg terapii...................................................
110
110
10.1.1
„Wyspa".....................................................................
10.1.2
29-letnia pacjentka ze skoliozą idiopatyczną .........
141
141
141
142
143
144
145
pasków i pasa ..........................................................
w pozycji leżenia tyłem z wykorzystaniem pasa . . .
9.5.5
9.2.3
9.2.4
9.2.6
„Wolne" lub „nieprawdziwe" ż e b ra ..........................
Mięśnie brzucha ......................................................
9.2.8
Mięsień czworoboczny lędźwi i głęboko położone
9.3
125
Oporowe ćwiczenia izometryczne wykonywane
87
87
9.5.6
Z klęku podpartego
88
88
9.6
Ćwiczenia szyi .....................................................
9.6.1
Poczucie wadliwego i prawidłowego ustawienia głowy 128
9.6.2
128
Ukośne pochylenie g ło w y ........................................ 128
Naprężone boczne zgięcie g ło w y ........................... 129
Ćwiczenia z elastycznymi taśmami gumowymi.. 129
O gólnie..................................................................... 129
Ćwiczenie„Pętla tram w ajow a"................................. 130
Ćwiczenia korygujące skrzywienie lędźwiowokrzyżowe i wadliwe ustawienie miednicy ......... 131
Stopy i nogi: ćwiczenia w celu uzyskania stabilnej
podstawy............................................................. 135
Podsumowanie dotyczące struktury procesu
korygowania wg Schroth.................................... 138
90
91
93
93
95
95
95
96
Siad skrę tn y..................................................... L___
9.2.7
124
w pozycji leżenia bokiem z wykorzystaniem pasa ..
do głębokiego pochylenia ......................................
9.6.3
9.6.4
9.7
9.7.1
9.7.2
9.8
9.9
9.10
126
126
127
Skłon boczny g ło w y ................................................
10.1.3
13-letnia dziewczyna z chorobą Scheuermanna . . .
mięśnie posturalne.................... ...............................
111
10.1.4
14-letnia dziewczyna ze skoliozą idiopatyczną.........
Ćwiczenia na drabinkach .....................................
113
10.1.5
17-letni pacjent z chorobą Scheuermanna.............
Spis treści
10.1.6
10-letnia dziewczynka ze stadium początkowym
lewostronnej skoliozy piersiowej.............................
IX
10.2.18
Przypadek R: Nietypowe skoliozy.............................
171
145
10.2.19
Przypadek S: Korekcja wadliwej statyki cia ła ..........
173
174
10.1.7
16-letnia dziewczyna ze skoliozą prawostronną___
146
10.2.20
Przypadek T: Kifoza siadowa...................................
10.1.8
9-letnia dziewczynka ze skoliozą lewostronną.......
147
10.2.21
Przypadek U: Kręgozmyk..........................................
175
10.1.9
Skolioza piersiowa prawostronna ...........................
148
10.2.22
Przypadek V: Plecy w klę słe.....................................
175
10.2.23
Przypadek W: Ześlizg rotacyjny kręgu.....................
177
10.2.24
Przypadek X: Skolioza piersiowo-lędźwiowa..........
178
10.2.25
PrzypadekY: Podwójny łuk lędźwiowy....................
180
10.2.26
Przypadek Z: Skolioza wielołukowa.........................
180
10.3
Ustawienie g ło w y ..................................................
180
10.1.10
19-letnia młoda kobieta ze skoliozą piersiową
prawostronną ..........................................................
10.1.11
16-letnia dziewczyna ze skoliozą piersiowo-lędźwiową ..............................................................
10.1.12
148
149
14-letnia dziewczyna ze skoliozą piersiową
prawostronną ..........................................................
149
10.4
Informacje od p a c je n tó w ......................................
180
10.1.13
10-letnia dziewczynka leczona gorsetem Milwaukee 150
10.4.1
Fragment listu 43-letniej pacjentki..........................
180
10.1.14
Skolioza piersiowa prawostronna ...........................
10.4.2
Informacja od 65-letniej pacjentki...........................
10.1.15
13-letnia dziewczyna ze skoliozą piersiową
prawostronną ..........................................................
10.1.16
150
151
10-letnia dziewczynka ze skoliozą w następstwie
zapalenia rogów przednich rdzenia kręgowego
Przebieg terapii przez ponad 10 la t...............
10.4.4
Informacja od 81-letniego pacjenta........................
183
10.4.5
Informacja od 84-letniej pacjentki...........................
184
10.4.6
Informacja od 32-letniej pacjentki...........................
184
D o kum entacja i ba d a n ie k o n tr o ln e ...............
185
na skutek wirusa p o lio ..............................................
152
10.1.17
16-letnia dziewczyna ze skoliozą idiopatyczną.......
152
D
10.1.18
15-letnia dziewczyna ze skrzywieniem lędźwiowo11
-krzyżowym ..............................................................
152
10.2
Trudne przypadki od A do Z ....................................
153
10.2.1
Przypadek A: operacja kręgosłupa lędźwiowego
z powodu rotacyjnego ześlizgnięcia........................
10.2.2
przez ćwiczenia i terapii naprawczej........................
10.2.3
11.1
155
11.3
Przypadek C: zdjęcie w zgięciu w celu wyjaśnienia
...................................................................
187
Zdjęcia kontrolne i kontrolne zdjęcia
rentgenow skie........................................................
11.2
182
D o kum entacja dotycząca p rze b ie g u i w y n ik ó w
te ra p ii
153
Przypadek B: wynik niewłaściwej terapii
181
10.4.3
187
Elektromiograficzna kontrola mięśni
z wykorzystaniem elektrod powierzchniowych ..
194
S koliom etr................................................................
195
11.4
Czynnościowe badanie płuc .................................
195
156
11.4.1
Zmiany pojemności życiowej...................................
196
10.2.4
Przypadek D: Skolioza wrodzona z przyczyn statycznych 157
11.4.2
Zmiany rozmachu oddechowego..........................
197
10.2.5
Przypadek E: Po korekcji w łóżeczku gipsowym —
11.4.3
10.2.6
Przypadek F: Przemieszczenie kręgosłupa
działania bocznego wygięcia górnej części ciała
w stosunku do m iednicy..........................................
158
lędźwiowego w następstwie wyrównania
piersiowego..............................................................
Przypadek G: Przedpokwitaniowa niestabilna skolioza 160
10.2.8
Przypadek H: Sztywna kifoskolioza z jednoczesną
10.2.9
161
198
Pomiary tętna .......................................................
198
E
W ięcej o te ra p ii s k o lio z ..................................
201
12
Terapia w K linice K a th a rin y S chroth
w Bad S o b e rn h e im ...............................................
203
12.1
Ogólnie o przebiegu te ra p ii.................................
203
161
12.2
Wskazania i przeciwwskazania.............................
203
164
13
Przypadek I: Rozważania dotyczące znaczenia
kontroli rentgenowskiej w terapii za pomocą ćwiczeń
wg koncepcji Schroth ..............................................
10.2.10
Przypadek J: Wyrównanie kręgosłupa kosztem
10.2.11
Przypadek K: Rotacja współtowarzysząca zgięciu
lędźwiowo-krzyżowego skrzywienia......................
10.2.12
piersiowej w płaszczyźnie poprzecznej..................
1.5
159
10.2.7
chorobą Scheuermanna ..........................................
Zmiany czasu trwania wydechu i objętości klatki
O rto p e d yczn ie u w a ru n ko w a n y
dzień p o w s z e d n i...................................................
205
205
bocznemu górnej części ciała .................................
165
13.1
Ortopedyczne ruchy dnia powszedniego ...........
Przypadek L: Pokwitanie..........................................
166
13.2
Włączanie skorygowanej postawy ciała w czynności
10.2.13
Przypadek M: Korekcja przemieszczonego mostka . 167
10.2.14
Przypadek N: Korekcja obręczy barkowej.................
167
10.2.15
Przypadek O: Korekcja przedniego garbu żebrowego
168
10.2.16
Przypadek P: Plecy płaskie........................................
168
10.2.17
Przypadek Q: Wyrównanie skrócenia ......................
169
dnia p o w sze dn ie g o...............................................
206
P iś m ie n n ic tw o ....................................................... 211
S ko ro w id z...................
215