Sektor bankowy w Polsce: trzy cele udomowienia

Transkrypt

Sektor bankowy w Polsce: trzy cele udomowienia
komentarz
SEKTOR
BANKOWY
W POLSCE:
TRZY CELE
UDOMOWIENIA
ośrodek dialogu i analiz
komentarz
ośrodek dialogu i analiz
SEKTOR BANKOWY W POLSCE:
TRZY CELE UDOMOWIENIA
Mariusz Grendowicz
GOSPODARKA
¬ Globalny kryzys finansowy unaocznił więzi łączące kapitał
i politykę. Zagrożenia z tym związane w sektorze bankowym
pokazał przypadek Grecji oraz Royal Bank of Scotland.
¬ Sytuacja, w której ok. 60 proc. aktywów sektora bankowego
należy do instytucji, mających centra decyzyjne
poza granicami Polski, jest niekorzystna i wiąże się
z ryzykiem wystąpienia zjawisk negatywnych
Mariusz Grendowicz
dla stabilności i rozwoju polskiej gospodarki.
– ekonomista
i bankowiec, pełnił funkcję
prezesa lub członka
zarządów kilku banków
w Polsce i za granicą
¬ Celem udomowienia sektora bankowego powinno
być zlokalizowanie w Polsce centrów decyzyjnych,
stworzenie warunków dla wzrostu innowacyjności
oraz prezesa Polskich
sektora bankowego oraz skorelowanie zachowań
Inwestycji Rozwojowych.
banków ze stanem polskiej gospodarki.
2016
ośrodek dialogu i analiz
komentarz
Jednym ze skutków globalnego kryzysu
kapitałowych. W Unii Europejskiej,
finansowego i gospodarczego jest obalenie
średnio, te proporcje są odwrotne, przy
neoliberalnej tezy – jakoby kapitał nie miał
czym w Polsce zależność firm od sektora
narodowości. Rozdźwięk między podobnym
bankowego jest jeszcze wyższa.
myśleniem a rzeczywistością był i jest szczególnie
Znaleźliśmy się więc w sytuacji, w której
widoczny w odniesieniu do sektora bankowego.
polska gospodarka jest w ogromnej
W charakterze dowodu przywołać można chociażby
mierze finansowana przez sektor
przykład Grecji. Kiedy, w kryzysowej sytuacji, zaistniała
bankowy, będący w znacznym stopniu
tam konieczność uplasowania nowo emitowanych
kontrolowany przez podmioty
obligacji, okazało się, że rząd może liczyć wyłącznie na
zagraniczne.
banki z greckim kapitałem. Te zagraniczne, wcześniej
bardzo chętnie inwestujące w greckie papiery dłużne,
Trzy cele udomowienia
uznały, że ryzyko jest zbyt duże i wolą swoje kapitały
2
lokować np. w obligacje niemieckie. Pouczający jest
Wyjściem z tej sytuacji jest
również przykład brytyjskiego Royal Bank of Scotland,
dyskutowane od pewnego czasu
który w trakcie kryzysu został prawie całkowicie
w Polsce udomowienie sektora
znacjonalizowany. Za pieniędzmi podatników poszły
bankowego. Moim zdaniem proces ten
wpływy, odpowiedzialnych przed nimi, polityków.
powinien realizować trzy cele:
Władze banku znalazły się w trudnej sytuacji, kiedy
z jednej strony poddawane były naciskom, by
62
tyle procent aktywów
sektora bankowego
w Polsce znajduje
się w rękach
zagranicznych.
Źródło: Raport o sytuacji
banków w 2014 r.,
Urząd Komisji
Nadzoru Finansowego,
Warszawa 2015.
1. Zlokalizowanie centrów
wspierać mały i średni biznes – na co potrzebny jest
decyzyjnych banków w Polsce.
w banku dodatkowy kapitał, a z drugiej, oczekiwano
Muszą one mieć rzeczywistą moc
od nich decyzji, które pozwolą państwu odzyskać
decyzyjną, a nie tylko kompetencje
włożone środki, a zatem kapitał obniżyć. Odpowiedzią
formalne. Ma to znaczenie
na te sprzeczne oczekiwania było zredukowanie
z powodu (trudno dostrzegalnego)
aktywności banku poza Wielką Brytanią, którą uznano
wpływu polityki kredytowej grup
za mniej ważną, niż pobudzanie lokalnej gospodarki
bankowych na decyzje podejmowane
czy też „oddanie” pieniędzy podatników. Tym samym,
przez polskie banki. A, że takowy
okoliczności polityczne w kraju, w którym znajdowała
istnieje, niech świadczy fakt,
się centrala danego banku, wpłynęły na decyzje
że większość europejskich grup
biznesowe związane z jego operacjami za granicą.
kapitałowych ma zakaz finansowania
Na szczęście dla nas, działalność RBS
inwestycji w elektrownie atomowe.
na terenie Polski nie była istotna.
Podobnie może być w odniesieniu
do elektrowni węglowej.
Dla kraju takiego jak Polska, gdzie ponad 60 proc.
aktywów bankowych jest w rękach zagranicznych,
2. Ulokowanie rozwoju produktów
sytuacja, w której decyzje o ograniczeniu akcji
w Polsce. Rzeczywistością
kredytowej nad Wisłą zapadają za granicą, jest
międzynarodowych grup bankowych,
niekorzystna. Ryzyko potęguje fakt, iż sektor bankowy
z którą zetknąłem się jako prezes BRE
ma w Polsce bardzo duży udział w finansowaniu
Banku, są oczekiwania inwestorów,
zewnętrznym firm. W Stanach Zjednoczonych
by banki należące do jednej grupy we
przedsiębiorstwa z banków pozyskują ok. 20 proc.
wszystkich krajach zachowywały się tak
zewnętrznego finansowania, zaś 80 proc. z rynków
samo, w tym korzystały z tych samych
ośrodek dialogu i analiz
komentarz
rozwiązań IT. W przypadku BRE oczekiwano, iż mBank
Jego głównym zadaniem jest
w Czechach, czy Słowacji będzie działał dokładnie w tym
zapewnienie stabilności i przekonania
samym modelu biznesowym, co w Polsce. Biorąc pod uwagę,
potencjalnych inwestorów – o których
że słowo innowacyjność odmienia się w Polsce przez
w dzisiejszych, niekorzystnych dla
wszystkie przypadki, powinniśmy zadbać, by sektor bankowy
sektora bankowego czasach nie będzie
– będący jednym z najbardziej innowacyjnych w polskiej
łatwo – że rząd nie będzie prowadził
gospodarce – swoją wysoką innowacyjność zachował.
polityki destabilizującej gospodarkę
i sektor bankowy. Potrzebne jest także
3
Gdy pracowałem w ABN Amro stworzyliśmy, wraz
aktywne poszukiwanie alternatywnych
z zespołem, relatywnie prosty, a przy tym skuteczny, system
źródeł kapitału – zarówno pod
CRM (wspomagający zarządzanie relacjami z klientami).
względem geograficznym (Bliski
Był on następnie adaptowany, a przy tym udoskonalany
Wschód, Chiny, Indie, Singapur)
w kolejnych instytucjach, którymi zarządzałem. Z etapu
jak i podmiotowym (największe
na etap, rozwiązanie to stawało się coraz lepsze i w wersji
fundusze private equity
wdrożonej w obecnym mBanku, z dużą pewnością
– do tej pory niedopuszczane
przewyższało oprogramowanie, które w owym czasie
do sektora bankowego).
posiadały najlepsze banki inwestycyjne w Stanach
Zjednoczonych, nie mówiąc o europejskich bankach
komercyjnych. Mimo tego, Commerzbank, którego częścią
jest mBank, zdecydował się nie skorzystać z tego rozwiązania,
stawiając na mniej nowoczesne rozwiązanie grupowe. Udało
nam się jedynie uzyskać zgodę na jego używanie w Polsce.
Dlatego, jeżeli chcemy zapewnić możliwość ciągłego rozwoju
innowacji w polskim sektorze bankowym, musimy zadbać,
by pracowników sięgających do gwiazd nie sprowadzała
na ziemię zrozumiała poniekąd logika międzynarodowych
grup, zgodnie z którą rozwiązania wypracowane
w centrali wdrażane są na całym świecie.
3. Skorelowanie dynamiki rozwoju banków ze stanem
polskiej gospodarki. Osiągnięcie tego celu jest pochodną
realizacji pierwszego punktu, czyli zlokalizowania w Polsce
centrów decyzyjnych. Jego sednem zaś – uwolnienie się
od sytuacji, kiedy decyzje działających w Polsce banków, np.
dotyczące ograniczenia akcji kredytowej, zależą od stanu
gospodarki kraju, gdzie mieści się centrum decyzyjne, co
pozbawia nas możliwości reagowania. Tak, jak to było
podczas wspomnianego globalnego kryzysu.
Warto zaznaczyć, że udomowienie nie równa się
nacjonalizacji, a już na pewno nie – wymuszonej.
Państwo powinno odgrywać rolę bliższą sędziemu,
niż graczom na boisku.
REKOMENDACJE
¬ U
domowienie banków można
osiągnąć na różne sposoby,
ich wybór powinien prowadzić
do realizacji trzech celów:
zlokalizowania w Polsce centrów
decyzyjnych, zapewnienia
warunków wzrostu innowacyjności
sektora bankowego oraz
skorelowania zachowań banków
ze stanem polskiej gospodarki.
¬ W
procesie udomowienia sektora
bankowego rząd powinien
odgrywać rolę arbitra,
zapewniać stabilność gospodarki
oraz aktywnie pozyskiwać
inwestorów.
¬ W
artym rozważenia źródłem
kapitału mogą być podmioty
z krajów dotychczas słabo
obecnych w polskiej gospodarce
oraz największe fundusze
private equity.
ośrodek dialogu i analiz
THINKTANK, ośrodek dialogu i analiz, powstał w 2009 roku. Inspiruje i wzmacnia debatę publiczną
w Polsce, tworzy platformę refleksji i wymiany wiedzy między liderami biznesu i administracji.
Prowadzi badania, wydaje raporty i analizy, w których opisuje najważniejsze trendy z zakresu
zarządzania, przywództwa i polityki państwowej. Działania THINKTANK, obejmują takie sfery
jak zwiększanie szans polskich firm w środowisku globalnym, promowanie dobrych praktyk
w obszarze administracji czy poprawa kompetencji przywódczych liderów biznesu.
THINKTANK spaja sieć ekspertów i wybitne osobistości polskiego i międzynarodowego
życia publicznego. W Radzie Strategicznej ośrodka zasiadają m.in.: laureat Pokojowej Nagrody
Nobla Muhammad Yunus, wieloletni wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej Günter Verheugen.
THINKTANK Society skupia liderów biznesu i administracji publicznej, zainteresowanych
dzieleniem się doświadczeniami, rozwijaniem wiedzy oraz umiejętności zarządczych.
www.mttp.pl