Czy członek rady nadzorczej jest odpowiedzialny za sporządzenie

Czy członek rady nadzorczej jest odpowiedzialny za sporządzenie sprawozdania
finansowego?
Gazeta Prawna, Akademia Prawa Gospodarczego, Tomasz Kański
Choć od wejścia w życie noweli do ustawy o rachunkowości wprowadzającej odpowiedzialność członków rady
nadzorczej za należyte z ustawą sporządzenie i opublikowanie sprawozdania finansowego upłynęło już kilka
miesięcy (zmiany weszły w życie 2 maja), to jak wynika z praktyki, wiedza członków rad nadzorczych o
zmianach i ich ewentualnych konsekwencjach jest często niewielka. Tymczasem zgodnie ze znowelizowaną
ustawą o rachunkowości (art. 4a) członkowie zarządu oraz rady nadzorczej odpowiadają solidarnie wobec
spółki za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem stanowiącym naruszenie obowiązku sporządzenia
sprawozdania finansowego oraz sprawozdania z działalności w sposób spełniający wymagania ustawowe.
Naruszeniem obowiązku sporządzenia sprawozdań w sposób określony ustawą będzie nie tylko ich
nieterminowe sporządzenie lub nieopublikowanie, ale także merytorycznie błędne przygotowanie
sprawozdania.
Pomimo braku wyraźnie sformułowanych w ustawie przesłanek, w oparciu o które członkowie rady nadzorczej
mogliby starać się o zwolnienie z odpowiedzialności, należy raczej tak interpretować nowe przepisy, aby wyniki
ich wykładni były systemowo spójne z rolą rady nadzorczej w procesie przygotowywania sprawozdania
finansowego. Dlatego też uprawniony jest pogląd, iż dołożenie przez członków rady należytej staranności w
procesie oceny sprawozdania finansowego winno być wystarczającą przesłanką do wyłączenia ich
odpowiedzialności cywilnej wobec spółki.
W wyniku dodania członków rady nadzorczej do grona osób odpowiedzialnych za sporządzenie sprawozdania
finansowego zgodnie z wymogami ustawy ustawodawca włączył ich także do kręgu osób zagrożonych
odpowiedzialnością karną za dopuszczenie do niesporządzenia lub niepoprawne sporządzenie sprawozdania
finansowego (art. 77). Czy oznacza to, że w przypadku niesporządzenia przez zarząd sprawozdania w terminie
do odpowiedzialności mogą zostać pociągnięci członkowie rady? Aby odpowiedzieć na to pytanie, konieczne
jest ustalenie, jakie przestępstwo usankcjonowano w art. 77. W świetle kodeksu karnego jest to występek,
który może być popełniony umyślnie lub nieumyślnie, przy czym karalność nieumyślnego popełnienia występku
musi wynikać jasno z ustawy. Art. 77 ustawy nie przewiduje penalizacji za działania nieumyślne sprawcy (tak
jak czyni to ustawodawca w art. 78 ust. 2 w przypadku nieumyślnego zachowania biegłego rewidenta).
Oznacza to, że członek rady może być pociągnięty do odpowiedzialności na podstawie art. 77 ustawy o
rachunkowości tylko w przypadku umyślnego działania.